Announcement

Collapse

Forum Rules (Everyone Must Read!!!)

1] What you CAN NOT post.

You agree, through your use of this service, that you will not use this forum to post any material which is:
- abusive
- vulgar
- hateful
- harassing
- personal attacks
- obscene

You also may not:
- post images that are too large (max is 500*500px)
- post any copyrighted material unless the copyright is owned by you or cited properly.
- post in UPPER CASE, which is considered yelling
- post messages which insult the Armenians, Armenian culture, traditions, etc
- post racist or other intentionally insensitive material that insults or attacks another culture (including Turks)

The Ankap thread is excluded from the strict rules because that place is more relaxed and you can vent and engage in light insults and humor. Notice it's not a blank ticket, but just a place to vent. If you go into the Ankap thread, you enter at your own risk of being clowned on.
What you PROBABLY SHOULD NOT post...
Do not post information that you will regret putting out in public. This site comes up on Google, is cached, and all of that, so be aware of that as you post. Do not ask the staff to go through and delete things that you regret making available on the web for all to see because we will not do it. Think before you post!


2] Use descriptive subject lines & research your post. This means use the SEARCH.

This reduces the chances of double-posting and it also makes it easier for people to see what they do/don't want to read. Using the search function will identify existing threads on the topic so we do not have multiple threads on the same topic.

3] Keep the focus.

Each forum has a focus on a certain topic. Questions outside the scope of a certain forum will either be moved to the appropriate forum, closed, or simply be deleted. Please post your topic in the most appropriate forum. Users that keep doing this will be warned, then banned.

4] Behave as you would in a public location.

This forum is no different than a public place. Behave yourself and act like a decent human being (i.e. be respectful). If you're unable to do so, you're not welcome here and will be made to leave.

5] Respect the authority of moderators/admins.

Public discussions of moderator/admin actions are not allowed on the forum. It is also prohibited to protest moderator actions in titles, avatars, and signatures. If you don't like something that a moderator did, PM or email the moderator and try your best to resolve the problem or difference in private.

6] Promotion of sites or products is not permitted.

Advertisements are not allowed in this venue. No blatant advertising or solicitations of or for business is prohibited.
This includes, but not limited to, personal resumes and links to products or
services with which the poster is affiliated, whether or not a fee is charged
for the product or service. Spamming, in which a user posts the same message repeatedly, is also prohibited.

7] We retain the right to remove any posts and/or Members for any reason, without prior notice.


- PLEASE READ -

Members are welcome to read posts and though we encourage your active participation in the forum, it is not required. If you do participate by posting, however, we expect that on the whole you contribute something to the forum. This means that the bulk of your posts should not be in "fun" threads (e.g. Ankap, Keep & Kill, This or That, etc.). Further, while occasionally it is appropriate to simply voice your agreement or approval, not all of your posts should be of this variety: "LOL Member213!" "I agree."
If it is evident that a member is simply posting for the sake of posting, they will be removed.


8] These Rules & Guidelines may be amended at any time. (last update September 17, 2009)

If you believe an individual is repeatedly breaking the rules, please report to admin/moderator.
See more
See less

The Struggle in Javakhk

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • Re: The Struggle in Javakhk

    Turkish-Azerbaijani tandem tries to change Javakhk's ethnic composition

    Saturday,
    April 06


    "The former Georgian authorities along with Mikhail Saakashvili
    supported somewhat the return of Meskhetian Turks to Javakhk. In the
    Soviet period up to 2009, about 300 families returned to Javakhk,'
    Johnny Melikian, an expert on Georgia, told the correspondent of
    Aysor.am, when commenting on the recent events related to Meskhetian
    Turks' return to Javakhk.

    According to J. Melikian, some 30,000-35,000 Meskhetian Turks
    currently live in Turkey, the North Caucasus and Central Asia. In his
    words, the Turkish-Azerbaijani tandem promotes their return to
    Javakhk, understanding that Javakhk is of great importance not only to
    Georgia, but also to Armenia.

    `Turkey and Azerbaijan want to change the ethnic composition of
    Armenian-populated Javakhk and the demographic situation in that
    region,' J. Melikian noted.

    According to him, there are still some legislative obstacles to
    Meskhetian Turks' return to Javakhk, and they have to collect a great
    number of documents to be allowed to come back.

    `Meskhetian Turks will have to live in Aspindza region mostly
    populated by Georgians - the Georgian authorities want to show there
    are no problems with Armenians,' the expert said. He noted that the
    return of Meskhetian Turks to Javakhk is not in the national and state
    interests of Armenia.

    According to Melikian, the issue of Meskhetian Turks will be raised
    during the Georgian president's visit to Turkey, and today the Turkish
    side is prepared to restore Georgian churches in the territory of
    Turkey in return for Georgia's permission for Turkey to build a mosque
    in Georgia.


    TODAY, 16:45

    Aysor.am

    Comment


    • Re: The Struggle in Javakhk

      Վրաստանի նախագահ. Երկրի ճակատագիրը որոշվում է նաեւ Ջավախքում



      Ապրիլ 18, 2013 | 18:01
      Բոլոր այն խոսակցությունները, որ մենք պետք է ինչ-որ նոր փաստաթղթեր վավերացնենք, արհեստականորեն կհեռացնեն Ջավախքը Վրաստանից: Այս մասին հայտարարել է Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլին` Ախալքալաք կատարած այցի ժամանակ:

      Նրա խոսքով` ինքը կողմ է Ռուսաստանի հետ բաց առեւտրային եւ մշակութային հարաբերություններին, բայց «Ռուսաստանից ինքնաիշխանության թեմաներով խաղերը, Եվրոպայի հետ հարաբերություններին երկակի մոտեցումը խրթին խնդիրներ կառաջացնեն, եթե այդ ամենը ժամանակին չդադարեցնենք այս շրջանում», հաղորդում է «Գրուզիա Օնլայն»-ը:

      «Այս մասին խոսում եմ գործին լավատեղյակ լինելով, քանի որ իրոք Վրաստանի այս շրջանի զարգացման եւ հաստատման համար հոգի եւ սիրտ եմ դրել: Սա Վրաստանի ժամանակակից պատմության չընթերցված մասերից մեկն է: Ինչ է այստեղ կատարվել, ինչպես ենք հասել այս ամենին: Այժմ աղմուկ հանելով` ամեն ինչ հնարավոր է կորցնել, եթե Վրաստանը չպահպանի իր ինքնիշխանությունը եւ եվրոպական կուրսը: Սա մեր ժողովուրդն է եւ նրան պետք է պաշտպանել ու թույլ չտալ օտարին` խառնվել այստեղ: Իսկ դա նույնիսկ հնարավոր է: Քանի դեռ ես նախագահ եմ, դա չի կատարվի, բայց միտումները մենք միասին պետք է կասեցնենք, քանի որ Վրաստանի ճակատագիրը որոշվում է նաեւ Ջավախքում»,- հայտարարել է Սահակաշվիլին:

      Comment


      • Re: The Struggle in Javakhk

        Սահակաշվիլին Ախալքալակում խոսել է "Լեզուների եվրոպական խարտիայի" վավերացման պահանջի մասին
        18/04

        Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սահակաշվիլին մեկնել է Ախալքալակ, եղել ուսումնական հաստատություններում, նաեւ այցելել հայկական եկեղեցի: Ախալքալակում նա նաեւ անդրադարձել է "Տարածաշրջանային լեզուների ու փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիայի" վավերացման պահանջին, որով նախատեսվում է Վրաստանում տարածաշրջանային լեզվի կարգավիճակ տալ հայերենին:
        "Բոլոր այն խոսակցությունները, թե մենք պետք է վավերացնենք ինչ-ինչ փաստաթղթեր, Ջավախքն արհեստականորեն հեռացնում են Վրաստանից",- կարծում է Սահակաշվիլին:
        Վրաստանի նախագահը խոսել է նաեւ ռուս-վրացական հարաբերությունների մասին եւ նշել, որ կողմ է Ռուսաստանի հետ բաց հարաբերություններին, սակայն Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում ինքնինշխանության թեմայով խաղերը, Եվրոպայի նկատմամբ երկակի մոտեցումները բարդ իրադրություն կստեղծեն, եթե ժամանակին չկանգնեցվեն:
        "Կարելի է ամեն ինչ գցել ջուրը, եթե Վրաստանը չպահպանի իր ինքնիշխանությունն ու դեպի Եվրոպա ուղղվածությունը: Քանի դեռ ես նախագահ եմ, դա տեղի չի ունենա, սակայն մենք բոլորս պետք է համատեղ կանգնեցնենք այդ միտումներ, որովհետ Վրաստանի ճակատագիրը վճռվում է նաեւ Ջավախքում",- հայտարարել է Միխայիլ Սահակաշվիլին:
        Հիշեցնենք նաեւ, որ երեկ իր հարցազրույցում Վրաստանի նախագահը նշել էր, որ վերջին տարիների շատ բան է արվել Հայաստան-Վրաստան հարաբերությունները ամրապնդել համար եւ դա էլ է պատճառներից մեկը, որ այսօր Ախալքալակում, ըստ նրա, շատ բաներ չեզոքացրել են։

        Comment


        • Re: The Struggle in Javakhk

          Սահակաշվիլին Ախալքալակում խոսել է "Լեզուների եվրոպական խարտիայի" վավերացման պահանջի մասին
          18/04

          Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սահակաշվիլին մեկնել է Ախալքալակ, եղել ուսումնական հաստատություններում, նաեւ այցելել հայկական եկեղեցի: Ախալքալակում նա նաեւ անդրադարձել է "Տարածաշրջանային լեզուների ու փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիայի" վավերացման պահանջին, որով նախատեսվում է Վրաստանում տարածաշրջանային լեզվի կարգավիճակ տալ հայերենին:
          "Բոլոր այն խոսակցությունները, թե մենք պետք է վավերացնենք ինչ-ինչ փաստաթղթեր, Ջավախքն արհեստականորեն հեռացնում են Վրաստանից",- կարծում է Սահակաշվիլին:
          Վրաստանի նախագահը խոսել է նաեւ ռուս-վրացական հարաբերությունների մասին եւ նշել, որ կողմ է Ռուսաստանի հետ բաց հարաբերություններին, սակայն Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում ինքնինշխանության թեմայով խաղերը, Եվրոպայի նկատմամբ երկակի մոտեցումները բարդ իրադրություն կստեղծեն, եթե ժամանակին չկանգնեցվեն:
          "Կարելի է ամեն ինչ գցել ջուրը, եթե Վրաստանը չպահպանի իր ինքնիշխանությունն ու դեպի Եվրոպա ուղղվածությունը: Քանի դեռ ես նախագահ եմ, դա տեղի չի ունենա, սակայն մենք բոլորս պետք է համատեղ կանգնեցնենք այդ միտումներ, որովհետ Վրաստանի ճակատագիրը վճռվում է նաեւ Ջավախքում",- հայտարարել է Միխայիլ Սահակաշվիլին:
          Հիշեցնենք նաեւ, որ երեկ իր հարցազրույցում Վրաստանի նախագահը նշել էր, որ վերջին տարիների շատ բան է արվել Հայաստան-Վրաստան հարաբերությունները ամրապնդել համար եւ դա էլ է պատճառներից մեկը, որ այսօր Ախալքալակում, ըստ նրա, շատ բաներ չեզոքացրել են։

          Comment


          • Re: Clash at Parvana village in Javakhk

            SAAKASHVILI VISITS ARMENIAN CHURCH IN AKHALKALAKI

            19:04 ~U 18.04.13

            Georgian President Mikheil Saakashvili conducted on Thursday a tour
            to the Armenian- populated town of Akhalkalaki where he visited an
            Armenian church and several educational institutions.

            According to Georgia Online, his first stop was at a secondary school
            where the president listened to a Georgian history lesson.

            He then attended a liturgy at the Armenian church.

            At a meeting with the town's residents, Saakashvili spoke of regional
            development issues, putting a special emphasis on a plan for building
            a railway network.

            Saakasshvili further addressed the historically developed friendly ties
            between the Armenian and Georgian nations, stressing the importance
            of their further deepening.

            Armenian News - Tert.am

            Comment


            • Re: Clash at Parvana village in Javakhk

              First Genocide of 20th Century exhibition to open in Akhaltskha

              The exhibition will present photos relating to the 1915 Armenian Genocide, stories of witnesses, intellectuals, ambassadors...

              11:30 - 21.04.13



              First Genocide of 20th Century exhibition will open in Akhaltskha's
              USAID Democratic Involvement Center on April 23 at the initiative of
              Zori Zoryan youth union's Akhaltskha branch, akhaltskha.net website
              reports.

              Armenia's ambassador to Georgia Hovannes Manukyan, representatives of
              local authorities, mass media representatives will attend the opening
              event.

              The exhibition will present photos relating to the 1915 Armenian
              Genocide, stories of witnesses, intellectuals, ambassadors. Works of
              the members of Vahram Gayfejian union entitled Continuing Genocide
              will also be exhibited.

              The organizers say the goal of the exhibition is to present to the
              local authorities, members of NGOs and Georgian society the great
              tragedy that took place in the Ottoman Empire in 1915.

              Armenian News - Tert.am

              Comment


              • Re: Clash at Parvana village in Javakhk

                Վիրահայոց թեմի առաջնորդը հույս է հայտնել, որ նոր քահանաներ կնշանակվեն Ջավախքում

                23:18, 3 մայիսի, 2013
                Սույն թվականի մայիսի 2-ին, Վիրահայոց թեմի Սամցխե-Ջավախք-Ծալկայի ընդհանուր առաջնորդական փոխանորդության կենտրոնում՝ Ախալքալաքում տեղի ունեցավ հոգևոր դասի ընթացիկ ժողով: Ժողովը նախագահում էր Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանը:

                Բացման խոսքով հանդես եկավ Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա ընդհանուր փոխանորդ Բաբգէն աբեղա Սալբիյանը: Նա, ողջունելով առաջնորդին և քահանա հայրերին, ներկայացրեց ժողովի օրակարգը և քահանաներին հնարավորություն տվեց ներկայացնելու անցած 4 ամսվա աշխատանքները:

                Քահանայական ժողովին մասնակցում էին տարածաշրջանում իրենց հոգևոր ծառայությունը մատուցող բոլոր 8 հոգևոր սպասավորները, ովքեր ներկայացրեցին իրենց կատարած աշխատանքները, որոնք ոչ միայն եկեղեցական այլ նաև կրթական և մշակութային բնույթի էին: Քահանա հայրերը ներկայացրին նաև այն հասարակական գործնեությունը կապված պետական, ազգային, եկեղեցական տոների և հիշատակի օրերի հետ: Հոգևոր դասի կողմից բարձրացվեցին մի քանի կազմակերպչական խնդիրներ, որոնք առաջնորդը և փոխանորդը ստանձնեցին լուծել: Առաջնորդի կողմից աշխատանքը գնահատվեց լավ, ինչպես քահանանաերի, այնպես էլ Հայր Բաբգէն աբեղա Սալբիյանի:

                Թեմի առաջնորդն առաջարկեց արագացնել տարածաշրջանում կրթամշակութային և երիտասարդական կենտրոնների հիմնումը, հոգաբարձուների խորհուրդի հաստատումը և Թբիլիսիի «Հայարտուն» կենտրոնի օրինակով կազմակերպել այդպիսի կենտրոններ նաև Ախալքալաքում, Ախալցխայում, Նինոծմինդայում և Ծալկայում:

                Սրբազանը ուրախությամբ հայտնեց հոգևոր դասին, որ Մայր Աթոռում ձեռնադրվել են քահանաներ և հույս հայտնեց, որ նրանցից կնշանակվեն նաև Վիրահայոց թեմ: Եվ նրանք առաջին հերթին կնշանակվեն ծառայության փոխառաջնորդությունում: Հավանաբար Գանձայում, քանի որ այնտեղ բաց կա:

                Քահանա հայրերի աշխատանքի մեջ նկատելի էր մեծ առաջընթաց: Առաջնորդի և փոխանորդի կողմից հանձնարարություն տրվեց, որ համայնքներում ակտիվացնեն կրթամշակութային գործնեությունը, որը հնարավորություն է տալիս շատ քանակով մարդկանց ընդգրկել եկեղեցական կյանքի մեջ: Թեմի առաջնորդն իր խոսքում նշեց. «Նվիրական ծառայություն է մատուցվում, որը շատ գնահատելի է»: Այս մասին հայտնում է Ձավախքի ընդհանուր առաջնորդական փոխանորդության մամլո դիվանը:

                Comment


                • Re: The Struggle in Javakhk

                  13.05.2013
                  ՍԱՄՑԽԵ-ՋԱՎԱԽՔԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴՐԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԸՆԿԱԼՈՒՄԸ



                  Դավիթ Պետրոսյան
                  Քաղաքագիտության մագիստրոս, Հայ-ռուսական (սլավոնական) համալսարանի միջազգային հարաբերությունների և միջազգային քաղաքականության ամբիոնի հայցորդ

                  Քաղաքական խնդիրներ

                  Հոդվածում անդրադարձ է կատարվում Վրաստանի Հանրապետության (ՎՀ) Սամցխե-Ջավախքի ու Ծալկայի հայության` պետական քաղաքական համակարգում ներգրավման հետ կապված խնդիրներին` պարզելու համար ջավախքյան հիմնախնդրի քաղաքական ասպեկտի բովանդակությունն ու սահմանները:

                  Ջավախահայությունը, ունենալով էթնիկ, մշակութային, սոցիալ-տնտեսական, միջավայրի բնակլիմայական և այլ առանձնահատկություններ ու համապատասխան նույնականացում, ՎՀ-ում հանդես է գալիս որպես հոծ բնակվող ազգային փոքրամասնություն: Վերոնշյալ տարբերիչ հատկանիշները, որոնք գիտակցվում են թե՛ ջավախահայության, թե՛ արտաքին միջավայրի կողմից, ջավախահայությանը դարձնում են առանձին շահերի խումբ: Իր բնական ու կենսական շահերին հետամուտ լինելով՝ ջավախահայությունը պետք է սահմանադրական քաղաքական ակտիվություն ցուցաբերի, այլ կերպ ասած՝ մասնակցի ՎՀ-ում իրականացվող քաղաքականությանը: Ամերիկյան քաղաքագետ Կետլինի սահմանմամբ` քաղաքականությունն իշխանության գալու համար պայքար է և այդ իշխանության արդյունավետ իրագործումը: Կան մի շարք մոտեցումներ, որոնց շրջանակներում միանգամայն տրամաբանական և նույնիսկ արդի քաղաքական համակարգի հրամայական է Վրաստանի ներքաղաքական գործընթացներին ջավախահայության մասնակից դառնալը.

                  • Սամցխե-Ջավախքը և հարակից նահանգները գտնվում են ՎՀ կազմում, և այնտեղ բնակվող բնիկ հայերն այդ հանրապետության քաղաքացիներ են, ուստի իրավունք ունեն մասնակցելու Վրաստանի կառավարմանը` ներկայացնելով ինչպես համապետական, այնպես էլ իրենց տարածաշրջանային խնդիրները, պահանջները և դրանց լուծման հնարավոր եղանակները:

                  • Որպես ազգային փոքրամասնություն՝ ջավախահայությունն առանձին սուբյեկտ (շահերի խումբ) է: Ուստի, իր շահերը պաշտպանելու համար անհրաժեշտ է մասնակցել քաղաքական որոշումների ընդունմանը:

                  • Ջավախահայությունը, իր հասարակական, իրավական, մշակութային խնդիրների լուծման, հասարակական ու մշակութային կյանքը կազմակերպելու համար պետք է օգտվի Վրաստանում գործող համընդհանուր իրավական մեխանիզմներից: Այսօր այդ մեխանիզմները մշակված և կայացած չեն: Այդ նպատակին հասնելու և հետագայում դրանց անխափան գործառնության երաշխիքներ ունենալու համար ջավախահայությունն իր մասնակցությունը պետք է ունենա քաղաքական որոշումների ընդունման գործընթացում:

                  Այս պարագայում խնդիրն իրավական է և այդպիսին մնալու մեծ ներուժ ունի: Այլ կերպ ասած՝ ջավախահայության ու Վրաստանի իշխանությունների միջև փոխհարաբերությունները կարող են հեշտությամբ խուսափել քաղաքականացումից:

                  Այսպիսով, կարևորվում է քաղաքական որոշումների ընդունմանը մասնակցելը կամ այդ գործընթացի վրա ազդեցություն ունենալը: Քաղաքական որոշումը քաղաքական իրադարձությունների որոշակի մասնակիցների շահերի իրացումն է: Հասարակության քաղաքական կյանքը չի ձգտում միայն իշխողների և ենթակաների միջև փոխհարաբերությունների: Այն ներկայացնում է քաղաքական իրադարձությունների տարբեր մասնակիցների շահերի փոխհարաբերություններ: Մասնակիցներից յուրաքանչյուրը հետապնդում է իր շահերը, որոնց իրացումը հնարավոր է քաղաքական որոշումների միջոցով մի շարք միջոցառումների, գործողությունների անցկացման պարագայում [1, էջ 145]:

                  Ջավախահայությունը՝ որպես քաղաքական գործընթացներում ու իրադարձություններում իր շահերն ունեցող կողմ, մասնակցություն է ունենալու որոշումների ընդունմանը: Որքան շատ ջավախահայության ներկայացուցիչների ձեռքում ֆինանսական, տնտեսական, քաղաքական լծակներ կենտրոնացած լինեն, այնքան ազդեցիկ կլինի Ջավախքի գործոնը որոշումների ընդունման գործընթացում: Այսինքն՝ Սամցխե-Ջավախքը, ունենալով տնտեսապես ու քաղաքականապես կայացած անհատներ ու կառույցներ, միավորներ, հնարավորություն կունենա ազդելու կենտրոնական իշխանությունների կողմից քաղաքականության մշակման ու իրականացման վրա:

                  Քաղաքական որոշումը քաղաքական գործունեության մի սուբյեկտի նպատակների և միջոցների համաձայնեցումն է մեկ այլ քաղաքական սուբյեկտի նպատակների ու միջոցների հետ [1, էջ 146]: Ցանկացած քաղաքական համակարգում տեղի է ունենում տարբեր քաղաքական մասնակիցների և շահերի խմբերի նպատակների ու միջոցների համաձայնեցում: Այս խնդիրն ինքնին դառնում է քաղաքական, քանի որ նպատակը պետության իշխանական կառուցվածքում որոշակի կարգավիճակի ձեռքբերումը և կոնկրետ քաղաքական դիրք զբաղեցնելն է: Բացի այդ, խնդրի էությունն է քաղաքական, քանի որ ենթադրում է պայքար քաղաքական այլ սուբյեկտների հետ: Հետևաբար, առանձնացվում են «բարեկամների» և «թշնամիների» խմբավորումներ, ուժեր, որոնց հետ համագործակցությունը հասցնում է սահմանված նպատակի իրականացմանը, և ուժեր, որոնց հանդեպ իրականացվող քայլերը բնութագրվում են հակազդեցությամբ:

                  Այսպիսով, Սամցխե-Ջավախքի և Ծալկայի հայությունն իր առջև ունի փոխկապակցված իրավական և սոցիալական խնդիրների ամբողջություն, որը ենթադրում է իրավական մեխանիզմների և ձևաչափերի կառուցում և դրանց արդյունավետ գործառնություն` հասարակական, տնտեսական, կենցաղային և այլ տիպի խնդիրների լուծման համար: Սակայն այդ մեխանիզմների ստեղծման ուղին քաղաքական է, քանի որ հնարավոր է նպատակին հասնել քաղաքական բնույթի միջոցների կիրառման և ներպետական սուբյեկտների հետ քաղաքական փոխհարաբերությունների միջոցով:

                  Բոլորովին այլ է խնդրի քաղաքականացման հարցը: Այն տեսականորեն կարող է ձեռնտու լինել Վրաստանի թուլացմամբ ու մասնատմամբ շահագրգռված տերություններին: Այդ պետությունները տվյալ պարագայում տարածաշրջանում իրենց քաղաքական ազդեցության տարածման և դիրքերի ամրապնդման խնդիր են լուծում` օգտվելով ջավախահայության իրավական, սոցիալ-տնտեսական և այլ բնույթի խնդիրներից: Օրինակ, Ռուսաստանի Դաշնությունում գործող տարբեր հասարակական-քաղաքական կազմակերպություններ հաճախ արծարծում են ջավախահայության խնդիրների թեման, ինչը, փաստորեն, ՌԴ-ն օգտագործում է Վրաստանի իշխանությունների դեմ որպես ուղղակի ճնշման միջոց և որպես զենք տեղեկատվական պատերազմում: Այսպիսի գործընթացները ոչ միայն չեն լուծում ջավախահայության խնդիրները, այլև ավելի են խորացնում դրանք: Քաղաքականացված կարելի է համարել նաև այն խնդիրը, որը թեև օբյեկտիվորեն քաղաքական լուծում է ակնկալում, և այնուամենայնիվ, շահարկումների տեղիք է տալիս:

                  Քաղաքականացման տեսական մեկ այլ մոդել է խնդրի քաղաքականացումը ներքին քաղաքական սուբյեկտների` կուսակցությունների, քաղաքական միավորումների ու անհատ քաղաքական գործիչների կողմից: Նրանք ևս, ունենալով նեղ խմբային կամ անհատական շահեր, կարող են օգտագործել ոչ քաղաքական տարբեր խնդիրների քաղաքականացումը:

                  Տեսականորեն հնարավոր է վրացական որևէ քաղաքական ուժի կողմից ջավախահայերի հանդեպ կոշտ թշնամական դիրքը Վրաստանի ազգայնական զանգվածների շրջանում՝ որպես պետականամետ ուժ հանդես գալու և դիվիդենտներ շահելու նկատառումով: Սա առավել հավանական է անկայուն իրավիճակներում և ընտրությունների շրջանում:

                  Սամցխե-Ջավախքի ու հարակից տարածքների բնիկ հայ բնակչության հիմնախնդրի քաղաքական ընկալման համատեքստում կարևոր է դեմոկրատական ռեժիմում հասարակական հարաբերությունները կարգավորող քաղաքական ինստիտուտների գործառնության միջավայրը: Այդպիսի միջավայր է հանդիսանում քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտը:

                  Այսպիսով, քաղաքացիական հասարակության մասին ամենատարածված տեսակետներից մեկն այն է, որ քաղաքացիական հասարակությունը պետության և անհատի միջև հասարակական ոլորտ է և կոմունիկատիվ գործընթաց պետության և քաղաքացու միջև: Խնդրով զբաղվող տեսաբանների ընդհանուր եզրակացությունն արտահայտել է Պ.Անդերսոնը: Ըստ նրա՝ քաղաքացիական հասարակությունը պետության (բառի խիստ իմաստով) շրջանակներից դուրս հայտնված բոլոր ինստիտուտներն ու մեխանիզմները ներկայացնող անհրաժեշտ գործնական-ինդիկատիվ հասկացություն է: Այն ոչ պետական, ինքնուրույն ինստիտուտների գործառնության դաշտ է [2, էջ 439]:

                  Այս համակարգի կայացումը Սամցխե-Ջավախքում և հարակից տարածքներում դեռևս երկար ճանապարհ ունի անցնելու և մեծ ջանքեր է պահանջում: Ջավախահայության քաղաքական խնդրի շրջանակներում կարելի է ներառել նաև ամբողջ Վրաստանում և տեղում դեմոկրատական քաղաքական համակարգի կայացումը և քաղաքացիական հասարակության ձևավորումը: Այդ համակարգն այն քաղաքական դաշտն է, որի միջոցով ջավախահայությունը կարող է ազդել իշխանությունների որոշումների կայացման վրա, ինչպես նաև պաշտպանել իր իրավունքները:

                  Միջեկեղեցական խնդիրներ

                  Անդրադառնանք նաև Սամցխե-Ջավախքի ու Քվեմո-Քարթլիի հայության եկեղեցական խնդիրներին, որոնք թեև ընդգրկում են կրոնական ոլորտի հարցերն ու անհամաձայնությունները, սակայն սերտորեն առնչվում են քաղաքական նպատակներին ու մարտահրավերներին: Հայ-վրացական միջեկեղեցական հարաբերությունների կարգավորման ճանապարհին տեղի են ունեցել իրադարձություններ, որոնք իրենց բովանդակությամբ ու դրդապատճառներով եղել են քաղաքական, ուստի, ստորև կներկայացնենք Վրաստանի հայաբնակ շրջաններում ՀԱԵ, ՎՈւԵ, ինչպես նաև վրացական իշխանությունների փոխհարաբերություններից որոշ դրվագներ:

                  Նշենք, որ հայ-վրացական միջեկեղեցական խնդիրների կարգավորման ճանապարհին կարևոր քայլ էր 2011թ. հունիսի 10-15-ը Գարեգին Բ-ի գլխավորած պատվիրակության հովվապետական այցը Վրաստան: Թբիլիսիում և Սամցխե-Ջավախքում Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը հանդիպումներ է ունեցել Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սաակաշվիլու, Համայն Վրաց կաթողիկոս-պատրիարք Իլյա Երկրորդի և մի շարք այլ վրացի և հայ հասարակական գործիչների հետ [3]: Այցն, անշուշտ, կարևոր նշանակություն ունեցավ մի շարք խնդիրների շուրջ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների առումով, և որ ամենակարևորն է, ՀԱԵ-ին իրավական կարգավիճակ շնորհելու հետ կապված:

                  Այսպիսով, 2011թ. հուլիսի 1-ին Վրաստանում 5 կոնֆեսիաներ, այդ թվում Հայ Առաքելական եկեղեցին, ստացան հանրային իրավունքի իրավաբանական անձի կարգավիճակ: Այս հարցում, մեր կարծիքով, չպետք է թերագնահատել նաև Վրաստանի վրա միջազգային հանրության կողմից գործադրվող ճնշումների դերը: Վրաստանում միջեկեղեցական հարաբերությունների ու կրոնական կոնֆեսիաներին իրավական կարգավիճակ շնորհելու խնդիրն արդեն հասունացել էր, և Վրաստանի իշխանությունները, կարծես այլ ելք չունենալով ու ավելորդ ուշադրությունից խուսափելու նպատակով, համապատասխան օրենք ընդունեցին: Եվ հաշվի առնելով այն, որ մի շարք էական խնդիրներ մնացին չլուծված, մասնավորապես` Վրաստանում գտնվող հայկական եկեղեցիների վերադարձը, Լոռիում հայ քաղկեդոնական 6 եկեղեցիների նկատմամբ վրացական կողմի ներկայացրած պահանջները, Սամցխե-Ջավախքում եկեղեցական գործիչների գործունեության հետ կապված խոչընդոտները, ՎՈւԵ` ջավախահայերի նկատմամբ ոչ բարյացակամ վերաբերմունքի պահպանումը և այլն, պետք է ենթադրել, որ ՀԱԵ-ին իրավական կարգավիճակ տալը տեղի է ունեցել միջազգային ճնշման ներքո: Հայաստանի կաթողիկոսի այցը պարզապես ֆորմալացման որոշակի երանգ է հաղորդել գործընթացին:

                  Մայր աթոռ Ս. Էջմիածնի Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի նախկին վարիչ Տ. Հովակիմ եպիսկոպոս Մանուկյանը նշում է, որ իրավական կարգավիճակը ՀԱԵ-ի համար առաջին հերթին ստատուս է և վիրահայոց թեմին լրացուցիչ հնարավորություններ կընձեռի իր խնդիրները կարգավորելու առումով [4]: Ընդգծենք, որ թեև իրավական կարգավիճակ ձեռք բերելով չլուծվեցին եկեղեցիների վերադարձի կամ եկեղեցական գույքային սեփականության հարցերը, սակայն հայկական եկեղեցիների պահանջի խնդրում կամ հարաբերությունների այլ ոլորտներ կարգավորելիս այսուհետ ՀԱԵ-ն կկարողանա հանդես գալ որպես հանրային իրավունքի իրավաբանական անձ, ինչը թույլ է տալիս ավելի լայն գործիքակազմ կիրառել, ինչպես նաև իրավական դաշտում հանդես գալ ավելի ազդեցիկ դիրքերից: Վրաստանում եկեղեցիների իրավական կարգավիճակ ունենալը թույլ է տալիս նաև Հայաստանին իրավական հարթության մեջ իր ներգրավվածությունն ունենալ ՀԱԵ-ի և Վրաստանի միջև հարաբերություններում: Այսինքն՝ խնդիրը քաղաքական ու, միևնույն ժամանակ, վերացական ընկալումներից տեղափոխվում է իրավական, ավելի առարկայական հարթություն:

                  Comment


                  • Re: The Struggle in Javakhk

                    Իսկ ՎՈւԵ-ն Վրաստանի պետական կառուցվածքում ունի հստակ կարգավիճակ, որն ամրագրված է 2002թ. հոկտեմբերի 14-ի Վրաստանի պետության ու ՎՈւԵ-ի միջև ստորագրված Կոնկորդատով («Վրաստանի պետության ու Վրաստանի Առաքելական Ինքնիշխան Ուղղափառ եկեղեցու միջև սահմանադրական համաձայնագիր») [5, էջ 71]: Վրաստանի խորհրդարանն այս համաձայնագրի ստորագրման հետ «Վրաստանի սահմանադրության մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» հատուկ օրենք ընդունեց, և սահմանադրության 9-րդ հոդվածում ավելացվեց 2-րդ կետը, որով կանոնակարգվում է ՎՈւԵ հատուկ կարգավիճակը [5, էջ 71; 6]:

                    Ընդ որում՝ ՎՈւԵ-ն տիրապետում է զգալի արտոնությունների հարկերի վճարման և գույքի սեփականության հարցերում, ինչը չունեն մյուս կրոնական համայնքները: ՎՈւԵ ազդեցությունը զգալի է վրացական իշխանությունների վրա և հասարակական կյանքում: Ըստ վրացի ուսումնասիրողի՝ Վրաստանի Ուղղափառ եկեղեցու հիմնական խնդիրն ուղղափառ կրոնամետ ազգայնականությունն է, ինչը հանգեցնում է խտրականության էթնիկական ու կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքների նկատմամբ [7, էջ 137]:

                    Ս.Մինասյանն առավել վտանգավոր է համարում այն, որ «...կրոնը և կրոնական կառույցները, էթնիկական փոքրամասնությունների հետ կապված հարցերում և, հատկապես, նրանց համախումբ բնակության շրջաններում, դարձել են ներվրացական քաղաքական առճակատման գործոններ ու դերակատարներ» [5, էջ 74]: ՎՈւԵ-ն իր ազգայնականությամբ թշնամանք է առաջացնում Վրաստանի ազգային փոքրամասնությունների և վրացական հասարակության միջև: Օրինակ, Վրաստանի և Թուրքիայի միջև բանակցություններ են ընթանում Բաթում քաղաքի մզկիթը վերականգնելու վերաբերյալ, սակայն ՎՈւԵ-ն հայտարարություն է տարածել, որի համաձայն՝ նախ քննադատում է այդ բանակցություններին Վրաստանի պատրիարքի չմասնակցելու հանգամանքը, այնուհետև պայման է առաջ քաշում, որ Բաթումի մզկիթի վերականգնման դիմաց պետք է Թուրքիայում էլ վերականգնվի համշենցիներով բնակեցված Ռիզե նահանգում գտնվող վրացական բազիլիկ եկեղեցին [8]: Նմանատիպ խնդիր առաջացավ Վրաստանում գտնվող 6 հայկական եկեղեցիները վերադարձնելու հետ կապված: Վրաստանի պատրիարքարանը, պարիտետային սկզբունքով, հայկական եկեղեցիների դիմաց Լոռի-Տաշիրի թեմից պահանջեց Հայաստանի տարածքում գտնվող 6 եկեղեցիներ [9]:

                    1991թ. ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Վրաստանում կրոնական փոքրամասնությունների նկատմամբ ուղղափառ ագրեսիա դրսևորվեց: Դա բացատրվում է նրանով, որ աշխարհակարգի փոփոխության արդյունքում նոր գաղափարախոսություն էր անհրաժեշտ, առաջացել էր գաղափարական վակուում, ինչն էլ Վրաստանում լցվեց վրաց ուղղափառության գաղափարախոսությամբ: Այդպիսով վրաց հասարակության ինքնագիտակցության վերարժևորման խնդրում սկսեց մեծ դեր խաղալ ուղղափառությունը: Էթնիկ վրացու մեջ ձևավորվեց «իմ» և «ուրիշ» հակադրություններով դրսևորվող մտածելակերպ, և «ուրիշ» էին դիտվում բոլոր նրանք, ովքեր էթնիկ առումով վրացի և դավանանքով ուղղափառ չէին: Մամուլում և հասարակության մեջ բազմիցս հանդիպել է այն մտայնությունը, որ վրացին պետք է անպայման լինի ուղղափառ, և եթե ուղղափառ չէ, ուրեմն «հայրենիքի դավաճան» է: Եղել են նաև բազմաթիվ դեպքեր, երբ կաթոլիկ վրացիները վերամկրտվել և դարձել են ուղղափառ` կենցաղում ու գործունեության մեջ հնարավոր խնդիրներից խուսափելու համար [10, էջ 115-117]:

                    Դեպքեր են եղել, երբ կրոնական փոքրամասնությունների նկատմամբ ուղղափառության գերակայության հարցը լուծվել է ուժային մեթոդներով: Ընդ որում՝ կրոնական ինքնագիտակցությունը նոր սերնդի մեջ սերմանվում է սկսած հանրակրթական դպրոցներից, որտեղ ուսուցիչներն արդեն խիստ արմատական են տրամադրված կրոնի վերաբերյալ գիտելիքներ փոխանցելու հարցում: Շատ դպրոցներում տնօրենները պահանջում են աշակերտուհիներից հագնվել «ուղղափառության» ոգով: Հետաքրքիր մոտեցում է ցուցաբերել Գիա Նոդիան՝ նշելով, որ կրոնական ծայրահեղականությունը կարող է անհետանալ հասարակության տնտեսական պաշտպանվածության հասնելու արդյունքում: Իսկ Իրինա Սուլխանիշվիլին, կրոնական ծայրահեղականությունը դիտարկելով կրթական համակարգի խնդիրների համատեքստում, եզրակացնում է, որ այն կարելի է հաղթահարել միայն որակյալ կրթական համակարգ ստեղծելու և երիտասարդության մեջ ինքնուրույն մտածողություն սերմանելու միջոցով [11, էջ 231-244]: Մի հետաքրքրական փաստ ևս. Վրաստանում անցկացված սոցհարցումները ցույց են տվել, որ մի շարք ինստիտուտների շարքում առավել մեծ վստահություն հասարակության մեջ վայելում է ՎՈւԵ-ն: Նախագահի իշխանությանը, դատարանին, ոստիկանությանը, խորհդարանին, հարկային մարմնին և մի շարք այլ ինստիտուտների հասարակությունն ավելի շատ չի վստահում, քան վստահում է, իսկ ՎՈւԵ-ին` ընդհակառակը [12, էջ 70]:

                    Եթե հասարակության մեջ այսպիսի ջերմ վերաբերմունք և վստահություն կա ուղղափառ եկեղեցու հանդեպ, դա չի կարող չազդել պետական քաղաքականության և իշխանությունների մոտեցումների վրա, քանի որ, նախ` իշխող վերնախավն էլ ձևավորվում է նույն հասարակությունից, երկրորդ` հասարակական կարծիքը ներկայիս քաղաքական համակարգի պայմաններում էական ազդեցություն է ունենում պետական կառավարման ու իշխանությունների վարքագծի վրա: Եվ այս կրոնական անհանդուրժողականությունը դրսևորվում է հասարակություն-ազգային փոքրամասնություն տարբեր մակարդակի շփումներում` սկսած տարբեր կրոններ դավանող գյուղերի միջև հարաբերություններից, վերջացրած բարձրացվող ազգային խնդիրներին իշխանական օղակների կողմից տրվող պատասխաններով: Իհարկե, ամեն ինչ չի կարելի պայմանավորել կրոնի գործոնով ու կրոնական ծայրահեղականությամբ, սակայն քաղաքական գործընթացներում դա շոշափելի դեր է ունենում:

                    Այս երևույթը Գիգա Զեդանիան անվանում է կրոնական ազգայնականություն և համարում է, որ այն Վրաստանում առաջացել է 2010թ. մայիսից: Իսկ մինչ այդ Վրաստանում գոյություն է ունեցել էթնիկ ազգայնականությունը: Այս նոր գաղափարախոսության հիմքում ընկած է էթնիկ պատկանելության գիտակցումը կրոնի միջոցով: Գ.Զեդանիան կարծում է, որ էթնիկ տարր պարունակող կրոնական ազգայնականության բարձրացումն իր ազդեցությունը կունենա Վրաստանում քաղաքական գործընթացների վրա [13, էջ 40-42]:

                    Խնդիրը կենցաղային մակարդակում ևս մտահոգիչ է: Գյուղերում հոգևորականների խիստ պակաս է զգացվում: Օրինակ, Ախալքալաքի ու Նինոծմինդայի շրջանների 13 հայկական կաթոլիկ գյուղերում գործում է ընդամենը երեք հոգևորական, իսկ Հայ Առաքելական եկեղեցու դավանանքին հետևող 60 գյուղերում` 2-3 հոգևորական [14, էջ 65]: Վազգեն սրբազանի խոսքերով՝ 2000թ. Սամցխե-Ջավախք-Ծալկայի փոխառաջնորդարանի հաստատումով դրական տեղաշարժեր են նկատվել, այժմ Սամցխե-Ջավախքում գործում են թեև սակավաթիվ, սակայն երիտասարդ ու գործունյա հոգևորականներ: Հոգևորականների թվի հետ կապված՝ Վազգեն սրբազանը նշել է. «Մենք Ծալկայում, Մառնեուլի շրջանում, Թեթրի Ծղարոյի շրջանում, նաև Սամցխե-Ջավախքի տարածաշրջանում ունենք հոգևորականների պակաս: Վեհափառ hայրապետը տեղյակ է դրանից և ամեն ինչ անում է, որպեսզի ապահովեն ամենուր հոգևորականներով» [15]: Քանի որ ջավախքյան հասարակության կենցաղում կրոնը քիչ դեր է կատարում, երբեմն էլ ընդհանրապես բացառվում է, հասարակության տարբեր շերտեր խնդրի իրավական լուծում չեն պահանջում: Այսինքն` իրավական դաշտը չի սնուցվում խնդրի գործնական կողմով: Կարևոր հանգամանք, որն այսօր ի վնաս ջավախահայության է գործում: Առաջնահերթություն է համարվում ժողովրդի մեջ կրոնական ինքնության գիտակցումն ակտիվացնելը, քանի որ այն հայապահպանության կարևորագույն կռվաններից է: Ռազմավարական առումով կարևոր է այս հարցում հայ կաթոլիկ ու առաքելական համայնքների և այլ կրոնական համայնքների համագործակցությունը, ինչը Վրաստանում գոյություն ունի և միշտ ակտիվացվում է համատեղ միջոցառումներով, նախաձեռնություններով և քրիստոնյա քույր եկեղեցիների էկումենիկ պատարագներով ու այլ միջոցառումներով:

                    Հայ կաթոլիկ համայնքն ունի մեկ խնդիր ևս: Ջավախքում գործող կաթոլիկ հոգևորականները, որոնք ազգությամբ հայ չեն, հաճախ ծավալում են ապազգային գործունեություն` քարոզելով ոչ հայկական արժեքներ: Այդպիսի գործիչներից է ազգությամբ լեհ, Ախալցխայում ապրող վարդապետ Անատոլի Իվանյուկը, որի մասին տարածված բացասական կարծիք կա [14, էջ 67 և աղբյուրի տողատակը]:

                    Ինչպիսի՞ն է ՎՈւԵ քաղաքականությունը Սամցխե-Ջավախքում: 1990-ական թթ. վերջերից և 2000-ականների սկզբին Վրաստանի իշխանությունները վարում էին տարածաշրջանում ՎՈւԵ ազդեցությունն ուժեղացնելու քաղաքականություն: 2001թ. ամռանը Սամցխե-Ջավախքում նախագահի լիազոր Գիգլիա Բարամաձեին, կապված Քրիստոսի ծննդյան 2000-ամյակի հետ, տարածաշրջանում Վրաց Ուղղափառ եկեղեցու ամրապնդման հարցում անձնական ներդրման համար պարգևներ շնորհվեցին [12, էջ 65]: Այս փաստը ևս կարելի է որակել որպես կրոնական ազգայնականության դրսևորում, որի միջոցով Վրաստանի իշխանությունները տարածաշրջանում ձգտում են ամրապնդել վրացական ազդեցությունը և ազգային փոքրամասնությունների շրջանում տարածել վրաց ազգային ինքնության տարրեր:

                    Պաատա Զաքարեիշվիլին գրում է, որ մոտենում է այն ժամանակը, երբ կրոնական խնդիրների անտեսման քաղաքականությունը լուրջ խոչընդոտներ կառաջացնի Վրաստանի ժողովրդայնացման ճանապարհին: Ազգայնական սխալ քաղաքականությունը Վրաստանի իշխանություններին գցում է թվացյալ ինքնագոհության մեջ, քանի որ նրանք իրական խնդիրը լուրջ չեն ընկալում [12, էջ 68]: Բայց այժմ, ինչպես արդեն ասվեց, որոշ մեխանիզմներ են ստեղծվում կրոնական համայնքների համագործակցության և ընդհանուր խնդիրների լուծման ուղղությամբ:

                    Վազգեն սրբազանը նշել է, որ չնայած ՀԱԵ-ի և ՎՈւԵ-ի միջև առկա բազմաթիվ խնդիրներին և տարաձայնություններին, երկու եկեղեցիների հարաբերությունները մնում են «պատմական և բարեկամական»: Նա նշել է, որ միջեկեղեցական հարցերի կարգավորմամբ շահագրգռված են նաև վրացական իշխանությունները [15]:

                    Ընդգծենք, որ Սամցխե-Ջավախքի և Ծալկայի հայկական մի շարք գյուղերում վերջին տարիներին կառուցվել են բազմաթիվ եկեղեցիներ ու մատուռներ, ինչը տեղի բնակչության մեջ ամրապնդել է հայ առաքելական հավատը: Բնականաբար, հայաբնակ շրջաններում պատշաճ ծիսակատարությամբ տեղի են ունենում կենցաղային ու համայնքային տարբեր միջոցառումներ: Պետք է փաստել, որ վրացական իշխանությունների և ՎՈւԵ վարած կրոնական ազգայնականությունը բուն համայնքներում ՀԱԵ ու Հայ կաթոլիկ եկեղեցու ամրապնդման բնականոն գործընթացի տեսանկյունից էական խոչընդոտ չի կարելի համարել: Գործնականում, չնայած հայ համայնքի վրա վրացական որոշ ուժերի քաղաքականության անբարենպաստ ազդեցությանը, կրոնական կյանքը Սամցխե-Ջավախքում և հարակից հայաբնակ վայրերում զարգանալու միտում ունի: Միջեկեղեցական խնդիրն այստեղ ոչ այնքան մշակութային, կրոնադավանաբանական, որքան քաղաքական է, քանի որ այդ խնդիրների առանցքում ընկած է վրաց ժողովրդի` կրոնի միջոցով իդենտիֆիկացիայի հարցը, որը, բնականաբար, քանի դեռ համագործակցության ու փոխադարձ ճանաչողության եղանակներ չեն մշակվել, հակադրվում է հայկական ինքնությանը: Եկեղեցիների պատկանելության հարցը ևս ազդեցության տարածման ու ինքնության հաստատման խնդիր է, ոչ թե մշակութային: Այդ են վկայում Վրաստանի 6 հայկական եկեղեցիների դիմաց Լոռու 6 հայկական եկեղեցիների վրացական լինելու պնդումներն ու դրանք ՎՈւԵ-ին վերադարձնելու պահանջը: Կրոնական փոքրամասնություններին իրավական անձի կարգավիճակ շնորհելը ևս քաղաքական հարթությունում ընթացող պայքարի դրսևորում էր: Այսինքն` միջեկեղեցական խնդիրը քաղաքական խնդրի բաղկացուցիչ մասն է, հետևաբար, այն պետք է դիտարկել քաղաքական խնդիրների համատեքստում:

                    Փետրվար, 2013թ.

                    Աղբյուրներ և գրականություն

                    1. Кретов Б.И., Горбунов А.А., Прикладная политология, М., 2009.
                    2. Общая и прикладная политология, М., 1997.

                    3. Վրաստանում ՀՀ դեսպանության պաշտոնական կայք, http://www.georgia.mfa.am/hy/news/it...06/10/meeting/

                    4. Հարցազրույց Հովակիմ սրբազանի հետ, Էջմիածին, Մայր աթոռ, 27.06.2012։

                    5. Մինասյան Ս., Վրաստանի էթնիկական փոքրամասնություններ, Եր., 2006։

                    6. Վրաստանի սահմանադրություն, հոդված 9, 1995։

                    7. Челидзе А., Этнический национализм в духовенстве Грузинской Православной Церкви // Южный Кавказ: Территории. Истории. Люди. Сборник статей, N2. Тбилиси: Фонд Г.Белля, 2006.

                    8. Грузинская православная церковь осудила власти Грузии за разрешение на строительство турецкой мечети в Батуми, http://www.panorama.am/ru/society/20...batumi-mosque/, 10.02.2012.

                    9. Սուրբ Նշանի պատկանելության հարցով հանձնաժողովի ստեղծումն անընդունելի է, http://www.yerkirmedia.am/?act=news&lan=hy&id=4905, 25.01.2012.

                    10. Джавахашвили Манана, Что значит быть католиком в Грузии в 20-ом веке // Идентичность, власть и город в работах молодых ученых Южного Кавказа. Сборник статей, Тбилиси: Фонд Г.Белля, 2005.

                    11. Ирина Сулханишвили, Православный синдром образования в Грузии // Идентичность, власть и город в работах молодых ученых Южного Кавказа. Сборник статей, Тбилиси: Фонд Г.Белля, 2005.

                    12. Хаиндрава И., Религия в Грузии: XXI век, Религия и политика на Кавказе, Ер., 2004.

                    13. Гига Зедания, Грузия в 2010г., Ежегодник Института Кавказа, Ер. 2012.

                    14. Սիմավորյան Ա., Հովյան Վ., Ջավախահայության որոշ հիմնախնդիրներ, Եր., 2009։

                    15. Հարցազրույց Վազգեն սրբազանի հետ, Մայր աթոռ, 19.03.2011։

                    Comment


                    • Re: The Struggle in Javakhk

                      GEORGIANS APPROPRIATING MORE ARMENIAN MONUMENTS IN SAMTSKHE-JAVAKHK

                      Kristine Aghalaryan

                      Father Hakob Sahakyan, who serves as the Spiritual Director of the Armenian Apostolic Church in Akhaltskha, has told Hetq that the Georgian Orthodox Church has appropriated an Armenian church in the village of Damala as one of its own.

                      00:22, September 18, 2013

                      Father Hakob Sahakyan, who serves as the Spiritual Director of the
                      Armenian Apostolic Church in Akhaltskha, has told Hetq that the
                      Georgian Orthodox Church has appropriated an Armenian church in the
                      village of Damala as one of its own.

                      Damala is an Armenian populated village in the region of Aspintza,
                      Georgia.

                      Father Hakob adds that the Georgian Church has also appropriated two
                      Armenian chapels, locally known as the Brother and Sister Chapels,
                      located in the south-western corner of Akhaltskha.

                      Brother and Sister Chapels

                      Local Armenians have contacted Hetq, claiming that Georgian priests
                      have started to organize pilgrimages to the two chapels where religious
                      rites are held.

                      "Up till now, only Armenians visited these chapels, never Georgians. I
                      don't know how they are claiming the chapels as their own," Father
                      Hakob told Hetq.

                      The priest says there are many artifacts remaining in the chapels
                      attesting to their Armenian origins.

                      Father Hakob says that Armenians always visit the Damala Monastery
                      to celebrate the holiday of their village.

                      Photos of the Damala Church and stone sculptures courtesy of S,
                      Karapetyan's Javakhk book

                      In his book dedicated to Armenian architectural monuments in Javakhk,
                      Samvel Karapetyan writes that the Damala Monastery dates to the
                      10th and 11th centuries and that the area is dotted with gravestones
                      typical of the 15th-17th centuries.

                      Father Hakob has written to the Armenian Ministry of Culture on the
                      matter, and proposes that a research team be sent to the area.

                      He has also written to the Georgian government but has received
                      no response.

                      Hakob Simonyan, who heads the Armenian Ministry of Culture's
                      Historical-Cultural Inheritance Research Center, confesses that they
                      have no archival evidence as to whether the two chapels are Armenian
                      or not.

                      "We have to go to the site and examine the structures to see what
                      similarities or differences exist between Armenian and Georgian
                      churches," noted Simonyan.

                      Comment

                      Working...
                      X