Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan
Ավստրիական «Steyr» հրացանների խզակոթերն արտադրվում են Արցախում. ՖՈՏՈՇԱՐՔ
Քնար Բաբայան
Լրագրող, CAC School շրջանավարտ, Ստեփանակերտ, Արցախի Հանրապետություն
eMedia.am, 13 Սեպտեմբերի, 2013 | 2008թ. Արցախում որսորդական հրացանների խզակոթերի ու փողակալների արտադրությամբ զբաղվող «ԱԲԳ Թրեյդինգ» ՍՊԸ-ն(«K&H»ՍՊԸ), ըստ «Gunstock Blanks» կայքի, աշխարհում գործող նմանատիպ 286 հազար ընկերությունների ցուցակում 15-րդ տեղում է արդեն: Այսօր ընկերության արտադրանքն օգտագործում է որսորդական հրացաններ ու որսորդական այլ պարագաներ արտադրող ավստրիական հայտնի «Steyr Mannlicher» ընկերությունը: Ընկերության տնօրեն Վահան Հայրապետյանի խոսքով՝ իրենք ժամանակ առ ժամանակ արտադրանք են տրամադրում իտալական ևս մեկ ընկերության: eMedia.am-ի հետ զրույցում Վ.Հայրապետյանը ներկայացրեց ընկերության ստեղծման պատմությունը, արտահանման հետ կապված խնդիրներն ու առաջիկա պլանները:
-Պարոն Հայրապետյան, ինչպե՞ս որոշեցիք Արցախում ստեղծել հենց խզակոթերի ու փողակալների արտադրություն:
-15 տարուց ավելի է ես զբաղվում եմ փայտի վերամշակմամբ ու կահույքի արտադրությամբ: Այդ ժամանակ է, որ հայաստանյան մի ընկերության տակառի համար հումք է գնել և այն ուղարկել Ֆրանսիա: Հայաստանյան այդ ընկերության միջոցով էլ արտասահմանում իմացան իմ ընկերության ու Արցախի փայտի որակի մասին: Այդ ժամանակ էլ Լոնդոնից գործարար Մայքլ Կրոկետը առաջարկեց ինձ համատեղ գործ սկսել: Ես էլ առաջարկեցի արտադրել ոչ թե տակառի համար դետալներ, այլ որսորդական հրացանի խզակոթեր, որոնց մասին պատահական իմացել եմ համացանցում կահույքի նոր մոդելներ փնտրելիս: Սկզբի համար միայն ցուցանմուշներ էինք պատրաստում և ուղարկում տարբեր երկրներ: Երբ սկսվեց տնտեսական ճգնաժամը, երկու տարի չենք աշխատել, միայն եղած արտադրանքը տարբեր ցուցադրությունների ենք ուղարկել՝ հաճախորդներ գտնելու նպատակով: Այդ ժամանակ է, որ հաջողվեց նաև որոշ քանակությամբ արտադրանք վաճառել Իտալիայում:
Հետո արդեն մեր կայքի միջոցով ավստրիական «Steyr Mannlicher» ընկերությունը կապվեց մեզ հետ և ցանկություն հայտնեց գնել մեր արտադրանքը: Նրանց համար պատրաստված 1000 հատ նմուշից միայն 720 գնեցին, քանի որ մնացածները չէին համապատասխանում նրանց ստանդարտներին: Գնելուց բացի ևս 6000 հատի պատվեր տվեցին:
-Ի՞նչ հումքից են պատրաստվում այդ խզակոթերն ու փողակալները:
-Արտադրության մեջ օգտագործում ենք միայն ընկույզի ծառը` արմատներով հանդերձ: Արցախի համայնքներից կամ անհատներից ձեռք ենք բերում չբեր, բնական աղետներից տուժած կամ էլ արդեն փչացող ընկուզենիներ: Բանն այն է, որ նման ծառերի փայտի նախշերն արդեն ձևավորված են ու շատ յուրահատուկ: Ասեմ ավելին, Արցախն այն բնակավայրերից է, որտեղով ժամանակին անցել է մետաքսի ճանապարհը: Կան տվյալներ, որ այդ ճանապարհի վրա գտնվող բնակավայրերի ծառերի, քարերի նախշերի կոնտրաստները յուրահատուկ են և մեծ պահանջարկ ունեն աշխարհում:
-Եղած հումքը բավարա՞ր է տարեկան արտադրանքի քանակն ապահովելու համար:
-Բնականաբար, ոչ: Մենք տարեկան մշակում ենք մոտ տաս ծառ, իսկ դա քանակ չի ապահովում, ինչի պատճառով էլ չենք կարողանում ընդլայնել մեր գործունեությունը: Ավստրիացիների պատվերի համար միայն մեզ առնվազն 20 նորմալ վիճակում ընկուզենի է պետք, որի դիմաց մենք պատրաստ ենք ոչ միայն վճարել, այլև նոր ծառեր տնկել: Եթե ընկուզենիները հինգ տարին մեկ արտադրության համար պիտանի լինեին, ապա շատ ընկերությունների հետ կհամագործակցեինք:
-Նման բիզնեսը մեծ ներդրումներ է ենթադրում, ի˚նչ եք կարծում, ե˚րբ կսկսեք շահույթ ստանալ:
-Սկսելու համար միայն մոտ 100 միլիոն դրամ ենք ներդրել հումք, տեխնիկա գնելու և առաջին նմուշները պատրաստելու համար: Ստացած սկզբնական եկամուտն էլ նորից ներդրել ենք արտադրության մեջ՝ ձեռք բերելով ոչ թե Հայաստանում առաջին, այլ աշխարհում ամենաժամանակակից փայտամշակման տեխնիկան: Վերջերս միայն 70 հազար եվրոյով փայտը չորացնող սարք ենք գնել, այնինչ սկզբում բնական ճանապարհով չորացնելու համար միայն մեկ տարի էր պահանջվում:
Շահույթ ակնկալում ենք ստանալ գալիք տարվա փետրվարից, իսկ ավելի կոնկրետ մեր ներդրված գումարը կամաց-կամաց հետ ենք ստանալու:
-Հետաքրքիր է, ինչպիսի՞ն են խզակոթերի ու փողակալների սակագները շուկայում:
-Սակագները հարաբերական են, ամեն ինչ կախված է փայտից, մշակման որակից ու փայտի նախշերից: Ամենաթանկն արմատից պատրաստվածն է, որն արժե 300-400 եվրո: Իսկ սև ու սպիտակ փայտից նմուշների գինը տատանվում է 2-60 եվրոյի սահմաններում:
-Ինչպե՞ս եք Արցախում արտադրված ապրանքը Եվրոպա արտահանում: Արցախի չճանաչված լինելն ինչպես է ազդում բիզնեսի վրա:
-Անցած տարի Հայաստանում ՍՊԸ ենք գրանցել, որի միջոցով էլ իրականացնում ենք արտահանումը: Այստեղ մեկ այլ խնդիր էլ կա, մենք ստիպված ենք երկու անգամ ավելացված արժեքի հարկ վճարել, ինչը, բնականաբար, ձեռնտու չէ: Հիմա փորձում ենք ինչ-որ միջին տարբերակ գտնել:
Ինչ վերաբերում է Արցախի չճանաչված լինելուն,ապա ասեմ, որ դա էական նշանակություն չունի մեր բիզնեսի համար: Ավելին, մեր ընկերության շնորհիվ մի շարք պետություններ իմացել են Արցախի մասին և չճանաչված լինելը, ոչ մի կերպ չի խոչընդոտել մեր համագործակցությանը:
Միայն թուրքերն են մի քանի անգամ ջարդել ընկերության կայքը, քանի որ մեր շուկա մտնելով՝ նրանք հաճախորդներ են կորցրել: Ի տարբերություն նրանց՝ մենք առաջարկում ենք ավելի որակով ու մատչելի գներով արտադրանք:
-Վերջին մի քանի շաբաթվա ամենաքննարկվող թեման ՀՀ-ի մաքսային միություն մտնելն է: Դուք որպես գործարար, ի˚նչ եք կարծում դրա մասին:
-Ճիշտ ասած, այնքան էլ հստակ պատկերացում չունեմ Մաքսային միության մասին: Մենք դեռ աշխատում ենք միայն եվրոպական երկրների հետ ու Մաքսային միության մեջ ընդգրկված և ոչ մի պետության հետ համագործակցություն չկա: Ուստի դժվարանում եմ նշել Մաքսային միության լավ ու վատ կողմերը:
-Ձեր բիզնեսն ապագա ունի՞ Արցախում:
-Եղած սահմանափակ հումքով անգամ մեր հաշվարկներով կարող ենք դեռ մի քանի տասնյակ տարի որոշ քանակությամբ արտադրանք ապահովել: Բացի այդ ծանոթ բարեկամներին ընկուզենու տնկիներ ենք բաժանել, որոնք ևս պլանավորում ենք օգտագործել, կամ դրանց դիմաց հին ծառեր ստանալ:
Մոտ ժամանակներս ևս 20 միլիոն դրամի վարկ ենք պլանավորում վերցնել արտադրությունն ընդլայնելու, շենքային պայմանները բարելավելու, նոր աշխատատեղեր ավելացնելու և աշխատավարձերը բարձրացնելու նպատակով: Ներկա դրությամբ ՀՀ և Արցախի երկու ընկերություններում աշխատում են 7 հոգի՝ 60-100 հազար միջին աշխատավարձով, որը, ըստ իս, քիչ է նման ծանր աշխատանքի դիմաց: Դրա համար որպես փոխհատուցում ամեն վաճառքից ստացված գումարից դրամական պարգևներ ենք հատկացնում նրանց:
Քնար Բաբայան
Լրագրող, CAC School շրջանավարտ, Ստեփանակերտ, Արցախի Հանրապետություն
eMedia.am, 13 Սեպտեմբերի, 2013 | 2008թ. Արցախում որսորդական հրացանների խզակոթերի ու փողակալների արտադրությամբ զբաղվող «ԱԲԳ Թրեյդինգ» ՍՊԸ-ն(«K&H»ՍՊԸ), ըստ «Gunstock Blanks» կայքի, աշխարհում գործող նմանատիպ 286 հազար ընկերությունների ցուցակում 15-րդ տեղում է արդեն: Այսօր ընկերության արտադրանքն օգտագործում է որսորդական հրացաններ ու որսորդական այլ պարագաներ արտադրող ավստրիական հայտնի «Steyr Mannlicher» ընկերությունը: Ընկերության տնօրեն Վահան Հայրապետյանի խոսքով՝ իրենք ժամանակ առ ժամանակ արտադրանք են տրամադրում իտալական ևս մեկ ընկերության: eMedia.am-ի հետ զրույցում Վ.Հայրապետյանը ներկայացրեց ընկերության ստեղծման պատմությունը, արտահանման հետ կապված խնդիրներն ու առաջիկա պլանները:
-Պարոն Հայրապետյան, ինչպե՞ս որոշեցիք Արցախում ստեղծել հենց խզակոթերի ու փողակալների արտադրություն:
-15 տարուց ավելի է ես զբաղվում եմ փայտի վերամշակմամբ ու կահույքի արտադրությամբ: Այդ ժամանակ է, որ հայաստանյան մի ընկերության տակառի համար հումք է գնել և այն ուղարկել Ֆրանսիա: Հայաստանյան այդ ընկերության միջոցով էլ արտասահմանում իմացան իմ ընկերության ու Արցախի փայտի որակի մասին: Այդ ժամանակ էլ Լոնդոնից գործարար Մայքլ Կրոկետը առաջարկեց ինձ համատեղ գործ սկսել: Ես էլ առաջարկեցի արտադրել ոչ թե տակառի համար դետալներ, այլ որսորդական հրացանի խզակոթեր, որոնց մասին պատահական իմացել եմ համացանցում կահույքի նոր մոդելներ փնտրելիս: Սկզբի համար միայն ցուցանմուշներ էինք պատրաստում և ուղարկում տարբեր երկրներ: Երբ սկսվեց տնտեսական ճգնաժամը, երկու տարի չենք աշխատել, միայն եղած արտադրանքը տարբեր ցուցադրությունների ենք ուղարկել՝ հաճախորդներ գտնելու նպատակով: Այդ ժամանակ է, որ հաջողվեց նաև որոշ քանակությամբ արտադրանք վաճառել Իտալիայում:
Հետո արդեն մեր կայքի միջոցով ավստրիական «Steyr Mannlicher» ընկերությունը կապվեց մեզ հետ և ցանկություն հայտնեց գնել մեր արտադրանքը: Նրանց համար պատրաստված 1000 հատ նմուշից միայն 720 գնեցին, քանի որ մնացածները չէին համապատասխանում նրանց ստանդարտներին: Գնելուց բացի ևս 6000 հատի պատվեր տվեցին:
-Ի՞նչ հումքից են պատրաստվում այդ խզակոթերն ու փողակալները:
-Արտադրության մեջ օգտագործում ենք միայն ընկույզի ծառը` արմատներով հանդերձ: Արցախի համայնքներից կամ անհատներից ձեռք ենք բերում չբեր, բնական աղետներից տուժած կամ էլ արդեն փչացող ընկուզենիներ: Բանն այն է, որ նման ծառերի փայտի նախշերն արդեն ձևավորված են ու շատ յուրահատուկ: Ասեմ ավելին, Արցախն այն բնակավայրերից է, որտեղով ժամանակին անցել է մետաքսի ճանապարհը: Կան տվյալներ, որ այդ ճանապարհի վրա գտնվող բնակավայրերի ծառերի, քարերի նախշերի կոնտրաստները յուրահատուկ են և մեծ պահանջարկ ունեն աշխարհում:
-Եղած հումքը բավարա՞ր է տարեկան արտադրանքի քանակն ապահովելու համար:
-Բնականաբար, ոչ: Մենք տարեկան մշակում ենք մոտ տաս ծառ, իսկ դա քանակ չի ապահովում, ինչի պատճառով էլ չենք կարողանում ընդլայնել մեր գործունեությունը: Ավստրիացիների պատվերի համար միայն մեզ առնվազն 20 նորմալ վիճակում ընկուզենի է պետք, որի դիմաց մենք պատրաստ ենք ոչ միայն վճարել, այլև նոր ծառեր տնկել: Եթե ընկուզենիները հինգ տարին մեկ արտադրության համար պիտանի լինեին, ապա շատ ընկերությունների հետ կհամագործակցեինք:
-Նման բիզնեսը մեծ ներդրումներ է ենթադրում, ի˚նչ եք կարծում, ե˚րբ կսկսեք շահույթ ստանալ:
-Սկսելու համար միայն մոտ 100 միլիոն դրամ ենք ներդրել հումք, տեխնիկա գնելու և առաջին նմուշները պատրաստելու համար: Ստացած սկզբնական եկամուտն էլ նորից ներդրել ենք արտադրության մեջ՝ ձեռք բերելով ոչ թե Հայաստանում առաջին, այլ աշխարհում ամենաժամանակակից փայտամշակման տեխնիկան: Վերջերս միայն 70 հազար եվրոյով փայտը չորացնող սարք ենք գնել, այնինչ սկզբում բնական ճանապարհով չորացնելու համար միայն մեկ տարի էր պահանջվում:
Շահույթ ակնկալում ենք ստանալ գալիք տարվա փետրվարից, իսկ ավելի կոնկրետ մեր ներդրված գումարը կամաց-կամաց հետ ենք ստանալու:
-Հետաքրքիր է, ինչպիսի՞ն են խզակոթերի ու փողակալների սակագները շուկայում:
-Սակագները հարաբերական են, ամեն ինչ կախված է փայտից, մշակման որակից ու փայտի նախշերից: Ամենաթանկն արմատից պատրաստվածն է, որն արժե 300-400 եվրո: Իսկ սև ու սպիտակ փայտից նմուշների գինը տատանվում է 2-60 եվրոյի սահմաններում:
-Ինչպե՞ս եք Արցախում արտադրված ապրանքը Եվրոպա արտահանում: Արցախի չճանաչված լինելն ինչպես է ազդում բիզնեսի վրա:
-Անցած տարի Հայաստանում ՍՊԸ ենք գրանցել, որի միջոցով էլ իրականացնում ենք արտահանումը: Այստեղ մեկ այլ խնդիր էլ կա, մենք ստիպված ենք երկու անգամ ավելացված արժեքի հարկ վճարել, ինչը, բնականաբար, ձեռնտու չէ: Հիմա փորձում ենք ինչ-որ միջին տարբերակ գտնել:
Ինչ վերաբերում է Արցախի չճանաչված լինելուն,ապա ասեմ, որ դա էական նշանակություն չունի մեր բիզնեսի համար: Ավելին, մեր ընկերության շնորհիվ մի շարք պետություններ իմացել են Արցախի մասին և չճանաչված լինելը, ոչ մի կերպ չի խոչընդոտել մեր համագործակցությանը:
Միայն թուրքերն են մի քանի անգամ ջարդել ընկերության կայքը, քանի որ մեր շուկա մտնելով՝ նրանք հաճախորդներ են կորցրել: Ի տարբերություն նրանց՝ մենք առաջարկում ենք ավելի որակով ու մատչելի գներով արտադրանք:
-Վերջին մի քանի շաբաթվա ամենաքննարկվող թեման ՀՀ-ի մաքսային միություն մտնելն է: Դուք որպես գործարար, ի˚նչ եք կարծում դրա մասին:
-Ճիշտ ասած, այնքան էլ հստակ պատկերացում չունեմ Մաքսային միության մասին: Մենք դեռ աշխատում ենք միայն եվրոպական երկրների հետ ու Մաքսային միության մեջ ընդգրկված և ոչ մի պետության հետ համագործակցություն չկա: Ուստի դժվարանում եմ նշել Մաքսային միության լավ ու վատ կողմերը:
-Ձեր բիզնեսն ապագա ունի՞ Արցախում:
-Եղած սահմանափակ հումքով անգամ մեր հաշվարկներով կարող ենք դեռ մի քանի տասնյակ տարի որոշ քանակությամբ արտադրանք ապահովել: Բացի այդ ծանոթ բարեկամներին ընկուզենու տնկիներ ենք բաժանել, որոնք ևս պլանավորում ենք օգտագործել, կամ դրանց դիմաց հին ծառեր ստանալ:
Մոտ ժամանակներս ևս 20 միլիոն դրամի վարկ ենք պլանավորում վերցնել արտադրությունն ընդլայնելու, շենքային պայմանները բարելավելու, նոր աշխատատեղեր ավելացնելու և աշխատավարձերը բարձրացնելու նպատակով: Ներկա դրությամբ ՀՀ և Արցախի երկու ընկերություններում աշխատում են 7 հոգի՝ 60-100 հազար միջին աշխատավարձով, որը, ըստ իս, քիչ է նման ծանր աշխատանքի դիմաց: Դրա համար որպես փոխհատուցում ամեն վաճառքից ստացված գումարից դրամական պարգևներ ենք հատկացնում նրանց:
Comment