Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

[burjuin]

Armenian Air Defense

[burjuin]

Artak Davtyan appointed Armenian army chief
21:56, 24.05.2018


YEREVAN.- Major-General Artak Davtyan has been appointed as the chief of the General Staff of the Armenian Armed Forces, Armenia's PM Nikol Pashinyan wrote on his Facebook page.

"I am glad to present the newly appointed chief of the General Staff of the Armenian Armed Forces, Major-General Artak Davtyan," the Prime Minister wrote.

The President of Armenia Armen Sarkissian has already signed the decree appointing Artak Davtyan.

https://news.am/eng/news/453082.html

[burjuin]

Armenian Air Defense

[burjuin]

Armenian Air Defense

[burjuin]

Armenian Air Defense

[burjuin]

ՕԴԱՅԻՆ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԻ ԲԱՆԱԼԻՆ ՆՐԱՆՑ ՁԵՌՔԵՐՈՒՄ Է

ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ զորատեսակը ծնվել, ձեւավորման ոչ դյուրին ճանապարհ է անցել եւ թրծվել է պատերազմի կրակների մեջ: Ամենածանր շրջանում այն բեկում մտցրեց Ադրբեջանի ռազմական ավիացիային հակազդելու գործում: Այժմ արդեն կայացած ու ամրացած ՀՕՊ զորքերը օր ու գիշեր մարտական հերթապահություն են իրականացնում. հսկում հայկական երկու հանրապետությունների օդային սահմանները: Դժվարին, պատասխանատու ու շատ պատվաբեր այս գործը այսօր վստահելի ձեռքերում է: ՀՀ ԶՈՒ կայացած, գործնականում իր դերն ու նշանակությունը հաստատած զորատեսակն օրերս նշեց կազմավորման 26-ամյակը:

Թեև հայկական ինքնապաշտպանական ուժերը Արցախյան պատերազմի սկզբնական շրջանում հիմնականում զինված էին որսորդական հրացաններով, սակայն ստիպեցին հակառակորդին ընդունել հայի ոգու գերակայությունը: Երբ գետնի վրա մենք հաղթանակներ էինք կռում, օդում առավելությունը դեռ ադրբեջանական ավիացիայինն էր: Օտվելով իրավիճակից` նրանք անպատիժ գնդակոծում էին հայկական բնակավայրերը: ՀՕՊ միջոցների առկայությունը ԼՂ-ում հրատապ էր: ՀՕՊ առաջին միջոցները հայտնվեցին ԽՍՀՄ ԶՈՒ 366-րդ գնդի հեռանալուց հետո. ԼՂ ինքնապաշտպանությունը համալրվեց երեք «Շիլկա» և «Ստրելա-10» կայանքով: 1992թ. գարնանը դրանց ավելացավ ադրբեջանցիներից բռնագրավված ևս մեկ «Շիլկա»:

Հայ-ադրբեջանական հակամարտության առաջին տարիներին ՀՕՊ միջոցները, մասնավորապես՝ «Շիլկա» կայանքները, կիրառվում էին անգամ տանկերի դեմ: «Շիլկաների» դերը մեծ էր նաև հայկական բնակավայրերի ազատագրման համազորային մարտերի ժամանակ:

…Շուշիի ազատագրման հաջորդ օրը՝ մայիսի 10-ին, Ստեփանակերտը հուժկու օդային հարվածի ենթարկվեց ադրբեջանական ՍՈՒ-25 ինքնաթիռից: Սա արյունալի ռմբահարումների սկիզբն էր միայն: Շուտով հուժկու ավիահարվածներ տեղացին Շահումյանի և Մարտակերտի գաղթականներով լեցուն հանրակացարանի վրա։ Ռմբակոծվեցին նաև Կապանն ու Վարդենիսը:

1992թ. սկզբին Ադրբեջանը ձեռք բերեց ՄԻ-24 և ՄԻ-28 ուղղաթիռների մեկական էսկադրիլիա։ Ամռանը ավելացան նաև Ադրբեջանի տարածքում տեղակայված նախկին խորհրդային առանձին գրոհային, կործանիչ, ռմբակոծիչ ու հետախուզական ավիացիայից ժառանգված մարտական ինքնաթիռները: Ամռանը Բաքուն արդեն ուներ շուրջ 100 օդային հարձակողական միջոցներ (դրանց շուրջ կեսը հայ հակաօդայինները խոցել են):

…Վիճակն օրհասական էր, ՀՕՊ զորքի հիմնումը՝ առաջնահերթություն: Եվ ահա 1992թ. աշնանը ձևավորվեց ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ վարչությունը: Սրան հետևեց ՀՕՊ առաջին զորամասերի կազմավորումը։ Սկսվեց երկամյա պարտադիր ժամկետային զինծառայողների պատրաստումը։ Ուսումնական փուլն անցնելուն պես՝ նրանք անմիջապես մարտկոց առ մարտկոց գործուղվում էին սահմանամերձ շրջաններ:

Արդյունքները երկար սպասել չտվեցին. Բերդաշեն գյուղում «Ստրելայից» խոցվեց հակառակորդի առաջին ուղղաթիռը: Իսկ առաջին մարտական ՍՈՒ-25 ինքնաթիռը «Շիլկա» կայանքից խոցվեց Ասկերանի երկնքում:

Ադրբեջանական ԶՈՒ կործանիչները վարող վարձկաններն անարգել ճշգրիտ ռմբահարում էին հատկապես Ստեփանակերտի խիտ բնակեցված թաղամասերը: Հայկական ԶՈՒ-ը ձեռք բերեցին 3 «ՕՍԱ-ԱԿ» կայանք, որ օգոստոսի 25-ին տեղակայվելով Շուշիի, Խնածախի ու Կրկժանի մերձակայքում, երեք կողմից ապահովեցին Ստեփանակերտի հուսալի պաշտպանությունը:

1992թ. օգոստոսի 26-ին ու 27-ին «ՕՍԱ» զենիթահրթիռային համալիրները խփեցին առաջին երկու ինքնաթիռները, ավելի ուշ՝ երրորդը: Ադրբեջանցիներն ստիպված եղան մեծացնել թռիչքի բարձրությունը։ Նվազեց նրանց հարվածների դիպուկությունը, փոխարենը՝ անպատիժ էին գործում: Այժմ էլ գերխնդիր էր բարձր օդային թիրախները խոցելը, ՀՕՊ նոր միջոցների ձեռքբերումը. ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ առկա միջոցներին ավելացան նաև «ԿՐՈՒԳ» կայանքները, որոնց գործողության շառավիղը «ՕՍԱ»-ներից 4-5 անգամ մեծ է: 1994թ. ապրիլի 23-ին «Կրուգ» համալիրի հրթիռը խոցեց Ստեփանակերտը տարբեր ուղղություններից գրոհող յոթ ինքնաթիռներից մեկը: Այդ ՄԻԳ-ն Արցախի երկնքում ոչնչացված վերջին օդային հարձակողական միջոցն էր: 3 շաբաթ անց՝ մայիսի 5-ին, ՀՀ ԶՈՒ փառահեղ հաղթանակից հետո Բիշկեկում ստորագրվեց զինադադարի համաձայնագիրը։

Ինչպես հայկական բանակի բոլոր զորատեսակները, ՀՕՊ-ն էլ պատերազմի ավարտից հետո անմիջապես ձեռնամուխ եղավ զորատեսակն ամրապնդելու և արդիականացնելու գործընթացին: Պատերազմի տարիներին ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ վարչության առաջին պետ, գեներալ-մայոր Ալիկ Սարգսյանին 1998թ. փոխարինեց գեներալ-մայոր Արարատ Համբարյանը, որի պաշտոնավարումը համընկավ հակաօդային պաշտպանության զորքերում իրականացվող կառուցվածքային բարեփոխումների երեք փուլերին: Դրանցից առաջինն իրականացվեց 2000-2002թթ., երբ նույնացվեց մոտոհրաձգային զորամասերի ՀՕՊ ստորաբաժանումների սպառազինությունն ու կազմ-հաստիքային կառուցվածքը, իսկ ՀՕՊ դիվիզիոններում ընդգրկվեցին նաև ռադիոտեղորոշիչ հետախուզության միջոցներ: 2004թ. Հայաստանի Հանրապետության կնքած միջպետական պայմանագրերով սկսվեց զորատեսակի վերազինման երկրորդ փուլը՝ հնացած կայանքների փոխարինումն առավել արդիական սպառազինությամբ։ 2008-ից մինչև օրս էլ իրականացվում է բարեփոխումների երրորդ փուլը` կապված նոր սերնդի սպառազինության ձեռքբերման հետ:

ՀՕՊ համակարգում ներդրվել են ժամանակակից միջոցներ, արդիականացվել են հետախուզության և կրակի ենթահամակարգերը, բարձրացել է ուսուցման որակը: Հայրենական ռազմարդյունաբերական ձեռնարկությունների հետ համատեղ մշակվել և զորքերում ներդրվել են նորագույն տեխնոլոգիաներով աշխատող ռադիոտեղորոշիչ կայաններ, մեծածավալ աշխատանքներ են տարվել համակարգի գործառույթների ավտոմատացման ուղղությամբ: Արդյունքում՝ էապես բարձրացել է ՀՕՊ կայանքների հուսալիությունն ու մարտական հնարավորությունները:

Անցած 26 տարիների ընթացքում ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերը, ըստ ռազմաքաղաքական իրավիճակի, մշտապես արդիականացվել են։ Մեր օրերում հայկական երկու հանրապետությունների երկինքը պաշտպանում են ՀՕՊ տարբեր միջոցներ՝ «Ս-125», «Կուբ» համակարգերը, «ՕՍԱ-ԱԿ» մարտական մեքենաները: Արցախյան ազատամարտի տարիներին իրենց փայլուն դրսևորած «ՕՍԱ-ԱԿ» զենիթահրթիռային համալիրները հայրենական ռազմարդյունաբերական ձեռնարկությունների ջանքերով արդիականացվել են և այսօր էլ հուսալիորեն հսկում են ՀՀ և Արցախի օդային սահմանները։ Քառօրյա մարտական գործողությունների ընթացքում դրանցով խոցվեցին հակառակորդի «Օրբիտր» և «Կամիկաձե» գերժամանակակից անօդաչու թռչող սարքերը։ Առաջնագիծն ամրացնելու նպատակով ձեռք է բերվել գերժամանակակից «Իգլա-Ս» դյուրակիր զենիթահրթիռային համալիրների մեծ խմբաքանակ: Դրանցով այսօր հագեցած են առաջնագծի մարտական հերթապահություն իրականացնող միավորները:

Այսօր մեր օդային սահմանները վստահորեն պաշտպանում են նաև աշխարհում լավագույններից մեկի համբավը վայելող «Ս-300» կայանքները։ Դրանց շուրջօրյա մարտական հերթապահության շնորհիվ մեր երկրի օդային տարածքները լիովին պաշտպանված են:

ՀՕՊ զորքերը ստեղծման օրվանից մշտապես մեր երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարության ուշադրության կենտրոնում են: Վերջերս հաստատված ԶՈՒ զարգացման 7-ամյա ծրագրում առանցքային դեր է վերապահվել ՀՕՊ միջոցների ձեռքբերմանն ու արդիականացմանը։ Շուտով մեր ՀՕՊ զինատեսակների շարքում իրենց արժանի տեղը կզբաղեցնեն ՌԴ արտադրության ժամանակակից «ՁԿՀ-Ծ2ն» զենիթահրթիռային համալիրները:

ՀՕՊ զորքերի համար լուրջ փորձաքար դարձավ 2016թ. քառօրյա պատերազմը: ՀՕՊ ստորաբաժանումների զինծառայողներն իրենց մասնագիտական հմտությունները նորովի դրսևորեցին: Բավական է նշել, որ հակառակորդը մարտական գործողությունների հենց սկզբում՝ ապրիլի 2-ին, կորցրեց երկու ուղղաթիռ և տասնյակի հասնող անօդաչու թռչող սարքեր ու հրաժարվեց ավիացիայի հետագա կիրառումից:

Ռազմաավիացիոն կրթություն

2005 թվականից ի վեր ռազմաավիացիոն համալսարանում գործում է ՀՕՊ ֆակուլտետը։ Այստեղ պատրաստվում են կադրեր` միջին և փոքր հեռահարության զենիթային համալիրների, մոտակա գործողության զենիթային համալիրների, ռադիոտեղորոշման համալիրների շահագործում մասնագիտություններով: Դրան զուգահեռ` Հայաստանի հակաօդային պաշտպանության զորքերի սպաները վերապատրաստվում են Ռուսաստանի Դաշնության հակաօդային պաշտպանության և տիեզերական ակադեմիայում:



ՀՕՊ ուսումնական զորամասեր

Ժամկետային զինծառայողների մասնագիտական պատրաստության խնդիրը վերապահված է ՀՕՊ ուսումնական զորամասին: Զորամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Գոռ Նազարեթյանը նկատում է, որ զորամասի շրջանավարտները իրենց լավագույնս դրսևորեցին ապրիլյան քառօրյայի ընթացքում: Գևորգ Մանուկյանը խոցեց հակառակորդի մարտական Մի-8 ուղղաթիռը: Նույն ժամանակ մեր հակաօդայինները ոչնչացրին հակառակորդի տասնյակ անօդաչու թռչող սարքեր: «Այժմ ուսումնական զորամասի առջև խնդիր է դրված, հաշվի առնելով նորագույն ռազմական տեխնիկան, «Իգլա-Ս», «Ստրելա» զինատեսակների համապատասխան մասնագետներ պատրաստել: Ուսումնական գործընթացի համար զորամասում առկա են ՀՕՊ մասնագետների պատրաստման համար անհրաժեշտ բոլոր ժամանակակից վարժասարքերը: Դաշտային ելքերի ընթացքում կուրսանտները հմտանում են՝ վարելով մարտական կրակ: Վստահ եմ, որ մեր շրջանավարտները հետ չեն մնալու նախորդներից:

Մասնագիտական տոնի առթիվ շնորհավորում եմ ՀՕՊ զորքերի մեր բոլոր զինծառայողներին՝ առաջնագիծը պահող դյուրակիր զենիթահրթիռային համակարգերի հերթապահ ուժերից մինչև ԳՇ պետի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Ստեփան Գալստյանը, որի տարեդարձն էր վերջերս: Թող մեր նշանակետերը միայն ուսումնական լինեն»:



Կովկասյան տարածաշրջանում հավաքական անվտանգության հակաօդային պաշտպանության ՀՕՊ միավորված համակարգը՝ երկրի օդային սահմանների պահպանության երաշխավոր

2001թ. ի վեր Հայաստանի Հանրապետության օդային սահմանների պահպանության մարտական հերթապահությունն իրականացվում է ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերի և ՌԴ 102-րդ ռազմակայանի ՀՕՊ ուժերի համատեղ ջանքերով, որոնց անմիջական կառավարումն իրականացվում է ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ և ավիացիայի միավորված հրամանատարական կետից, իսկ գործողությունների ընդհանուր համակարգումը` ՌԴ օդատիեզերային պաշտպանության ուժերի կենտրոնական հրամանատարական կետից:

«Արդեն 17 տարի է՝ հայ և ռուսական ՀՕՊ մարտական հաշվարկները օր ու գիշեր համատեղ հսկում են մեր երկրի օդային սահմանները՝ ապահովելով հայ ժողովրդի խաղաղ կյանքը»,- ասում է ՀՕՊ և ավիացիայի ՄՀԿ-ի պետ, գնդապետ Աշոտ Ֆանյանը և հավելում, որ օրեցօր կատարելագործվում է մարտական հերթապահության կրման վիճակը, իսկ 2015թ. ՀՀ և ՌԴ միջև կնքված` «Հավաքական անվտանգության Կովկասյան տարածաշրջանում ՀՕՊ միավորված համակարգի ստեղծման մասին» համաձայնագիրը լայն հնարավորություններ է ընձեռում ՀՀ ԶՈՒ ղեկավարությանը` ՀՀ-ում տեղակայված ՌԴ ԶՈՒ ՀՕՊ ուժերի ու միջոցների կիրառման վերաբերյալ, մասնավորապես, որ շատ կարևոր է, այդ ուժերի ու միջոցների կառավարումն այսուհետ իրականացվելու է ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերի պետի կողմից:



Միջազգային զորավարժություններում՝ միայն «գերազանց» գնահատականով

Քսանվեց տարիների ընթացքում ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերը նաև միջազգային համագործակցության շրջանակում են գերազանց արդյունքներ գրանցել: ԱՊՀ միացյալ ՀՕՊ համակարգի շրջանակում ՀՕՊ զորքերի գործնական ներդաշնակման նպատակով մեր երկիրը, սկսած 1999թ., գործընկեր այլ երկրների ԶՈՒ-երի հետ պարբերաբար մասնակցում է ՌԴ «Աշուլուկ» զորավարժարանում անցկացվող ՀՕՊ զորատեսակների «Մարտական ընկերակցություն» մարտական հրաձգությամբ զորավարժություններին՝ ցուցաբերելով «գերազանց» արդյունքներ: Վերջին մասնակցությունը եղել է 2017թ.՝ «Ս-300» դիվիզիոնների կազմով. երկու զորամասերը կրակային խնդիրների կատարման արդյունքներով, ինչպես միշտ, «գերազանց» գնահատականի են արժանացել:



Հ
Հ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերի պետ- վարչության պետ, գնդապետ Արմեն Վարդանյան

«Ողջունում ու շնորհավորում եմ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերի անձնակազմին, նրանց ընտանիքի անդամներին, մեր բոլոր վետերաններին և բոլոր այն զորատեսակներին, որոնք մշտապես փոխգործակցում են մեզ հետ, որոնց հետ ՀՕՊ-ը օրգանական կապի մեջ է:

Նշեմ, որ հատկապես վերջին տարիներին հսկայածավալ աշխատանքներ են կատարվել թե՛ զենք-զինամթերքով, թե՛ նյութատեխնիկական բոլոր անհրաժեշտ պարագաներով զորքերը համակողմանիորեն ապահովելու ուղղությամբ՝ հնարավորություն տալով ՀՕՊ զորքերին ըստ արժանվույն կատարելու առաջադրված մարտական խնդիրները: Այս տարիների մեր ամենամեծ ձեռքբերումն այն խաղաղությունն է, որը ունենք. խաղաղություն, որը վտանգվեց 2016թ. ապրիլյան քառօրյայի ընթացքում, և որը հաջողվեց հաստատել նաև մեր օդային սահմաններն անառիկ պահելու միջոցով: Հակառակորդը կորուստներ կրելով՝ սթափ գնահատեց իրավիճակը և հրաժարվեց ավիացիայի հետագա գործողություններից:

ՀՕՊ զորքերն այսօր մարտունակ են, մշտապես վերազինվում են, ընթանում է ուսումնական գործընթացը: Մեծ հաջողությունների ենք հասել նաև ՀՕՊ սպայակազմի և կրտսեր հրամանատարական կազմի մասնագետների պատրաստման գործում: Կարևորում եմ հատկապես Արմենակ Խանփերյանցի անվան ռազմաավիացիոն համալսարանի աշխատանքները, ինչպես նաև մասնագետների պատրաստումը արտերկրում:

Խաղաղություն եմ մաղթում մեր պետությանը, մեր ժողովրդին: Խաղաղ պայմաններում հաճախ չնկատվող, բայց, ըստ իս, անչափ կարևոր և պատվաբեր մասնագիտություն է հակաօդային պաշտպանությունը: Այո՛, երկինքը պատկանում է օդաչուներին, նրանք ճախրում են օդում, բայց չպետք է մոռանանք, որ օդային տարածքների բանալիները ՀՕՊ զորքերի ձեռքում են:


ՀՀ ԶՈՒ ՀՕՊ զորքերի շտաբի պետ-վարչության պետի տեղակալ, գնդապետ Գարիկ Մովսեսյան

«ՀՕՊ համակարգի անցած 26 տարիների կարևորագույն ձեռքբերումներից մեկը, հատկապես շտաբային աշխատանքում, այն է, որ մեր կառավարման համակարգն այժմ հաստատապես բարձր մակարդակի վրա է: Այսօր մենք կարողացել ենք ՀՕՊ զորքերն ամբողջությամբ ապահովել ռադիոկապի ժամանակակից միջոցներով. մինչև գունդ, գումարտակ մակարդակ առանձին լարային կապուղիներ են ստեղծվել, մեծածավալ աշխատանքներ են տարվել դրանց ավտոմատացման ուղղությամբ: Զորքերը աստիճանաբար համալրվում են հայրենական արտադրության շարժական կառավարման կետերով: Նոր կազմավորված ՀՕՊ զորամասերի համար մշակվել և արտադրվում է ժամանակակից կառավարման մեքենա:

Կարևոր ձեռքբերում է նաև ավիացիայի, ՌԷՊ ստորաբաժանումների, զինված ուժերի հետախուզության և այլ ուժերի հետ սերտ ու բազմակողմանի համագործակցությունը: Մենք կարողացել ենք նաև օդային իրադրության մասին տեղեկատվության համակարգի տարրերը տեղակայել նշված կառույցների կառավարման համապատասխան կետերում, որպեսզի իրականացնենք տեղեկատվության փոխանակում, իսկ սա արդի պատերազմական գործողություններում շատ կարևոր հանգամանք է: Ով առաջինն է տիրապետում տեղեկատվությանը, նա միշտ առաջ է ընկնում և հասնում է հաղթանակի: Կարևոր աշխատանքներ են տարվում հայ-ռուսական ՀՕՊ համատեղ կառավարման համակարգի զարգացման ուղղությամբ:

Օգտվելով առիթից՝ ՀՕՊ զորքերի կազմավորման տարեդարձի կապակցությամբ շնորհավորում եմ ոչ միայն մեր ԶՈՒ ՀՕՊ ամբողջ անձնակազմին, այլև մեր ամբողջ ժողովրդին: Կարծում եմ՝ բոլորս ենք գիտակցում, որ ժամանակակից պատերազմների, մարտական գործողությունների հնարավոր սցենարը հիմնականում սկսվում և ավարտվում է օդատիեզերական ոլորտում, և մեզ համար շատ կարևոր է հզոր հակաօդային պաշտպանության համակարգին տիրապետելը: Այս խնդրի իրագործման ուղղությամբ մեր երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը հետևողական քայլեր է իրականացնում:

Կրկին շնորհավորում եմ բոլորիս, մաղթում եմ կապույտ ու ջինջ երկինք, մեր զինակից ընկերներին՝ բարի ծառայություն և վարպետության շարունակական կատարելագործում: Եվ թող Հայաստան աշխարհի բոլոր արշալույսները խաղաղ բացվեն»:

ՔՆԱՐ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆ

http://www.hayzinvor.am/54949.html

[burjuin]

Սահմանապահները

[burjuin]

[burjuin]

Nagorno-Karabakh Defense Army

[burjuin]

Armenian Army