Sevan

[Vrej1915]

Vrej, that is the problem on looking at things in a negative way. Egypt was ONLY an analogy as in an example how things could work and you had to pick the ugliest aspect of it and make it sound an impossible task. It is like mentioning the "wheel invention" and someone saying the amount of people that died from the wheel invention.
The objective was to completely cut off all water flows to the turks (East and West). We are not going to go into deep scientific reasoning on a forum if it works or not. In short, we have an abundance of water that is more valuable than oil and we are dispensing it to others (enemy) or wasting it. Armenia/Artsakh are not taking initiatives for the planets most valuable resource to capitalize on it. Specially for a country that is always complaining of economic hardship.

Sorry, I understood that you were talking concrete.

[Azad]

Sorry, I understood that you were talking concrete.

No problem Baron!

[Vrej1915]

Ինչու Արփա-Սևան թունելով ջուր չի հոսում Սևանա լիճ, պատասխանում է Ջրային կոմիտեն


ԷկոԼուր

«Արփա-Սևան թունելով տեխնիկապես հնարավոր է Սևանա լիճ ջուր տեղափոխել, սակայն Արփա և Եղեգիս գետերում ջրի հոսքի նվազմամբ պայմանավորված և Կեչուտի ջրամբարից սնվող հողատարածքների ոռոգման ջրապահանջի ապահովման անհրաժեշտությունից ելնելով, որոշում է կայացվել ս.թ. հուլիսի 21-ից դադարեցնել Արփա-Սևան թունելով ջրի տեղափոխումը դեպի լիճ՝ ջրամբարում ոռոգման նպատակով ջուր պաշարելու համար»: Այս մասին նշված է ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության Ջրային կոմիտեի՝ Հայկական բնապահպանական ճակատի անդամ Լևոն Գալստյանին ուղղված նամակում: Ջրային կոմիտեն նաև տրամադրել է Կեչուտի ջրամբարից Վայքի տարածաշրջանի ինքնահոս ոռոգման և Եղեգնաձորի ոռոգման համակարգերով ոռոգման նպատակով բաց թողնված ջրի ծավալների վերաբերյալ համապատասխան տեղեկատվությունը:



ՀԲՃ-ն Ջրային կոմիտեի նախագահ Ինեսսա Գաբայանին նամակով խնդրել էր տեղեկացնել՝

1. Կեչուտի ջրամբարից 2010-2018 թթ-ի ընթացքում ոռոգման նպատակով բաց թողված ջրաքանակները յուրաքանչյուր տարվա համար՝ նշելով նաև, թե որ ոռոգման ջրագծերով կամ ջրանցքներով են բաց թողնվել դրանք։

2. Հնարավորության դեպքում նշել նաև այդ տարիների ընթացքում ամսական կտրվածքով ինչ ջրաքանակներն են բաց թողնվել։

3. Արդյո՞ք հիմա տեխնիկապես հնարավոր է նորից վերսկսել ջրի տեղափոխումը Սևանա լիճ Կեչուտի ջրամբարից՝ հաշվի առնելով Արարատյան դաշտում ոռոգման ջրի պահանջարկը։

«Քանի որ Սևանա լճից ջուր վերցնելու հարց կար, դեռ հուլիսի 31-ին առաջարկել էինք Ջրային կոմիտեին նորից վերսկսել Կեչուտի ջրամբարից Սևանա լիճ Արփա-Սևան թունելով ջրի տեղափոխումը։ Ստացված պատասխանից պարզվում է, որ չեն կարող այդ անել։

Վերջին 8 տարվա ընթացքում Կեչուտի ջրամբարից ոռոգման նպատակով բաց է թողնվել 618 միլիոն խմ ջուր։ Արդյո՞ք այդ ամբողջ քանակությունը բաց է թողնվել իսկապես միայն ոռոգման համար, թե սպասարկվել է նաև փոքր ՀԷԿ-երի շահերն ու դրանց պահանջարկը։ Փորձելու ենք պարզել այս հարցը», - ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում Ջրային կոմիտեի պատասխանը մեկնաբանել է Լևոն Գալստյանը։




Օգոստոս 29, 2018

[Vrej1915]

Ո՞ւմ է մեղադրում Ջրային կոմիտեն ջրակորուստների համար


ԷկոԼուր

2018 թ-ի հոկտեմբերի 8-ի դրությամբ, Սևանա լճից ոռոգման նպատակով բաց է թողնվել 195.757 միլիոն խմ ջուր նախատեսված 210 միլիոն խմ-ի փոխարեն: Հավելյալ ջրառը կազմել է 25.757 միլիոն խմ: Մնացած 14.243 միլիոն խմ ջուրը խնայվում է աշնանացանի համար: Հիշեցնենք, որ օրենքով սահմանված կարգով Սևանա լճից ոռոգման համար ջրառի չափաքանակը 170 միլիոն խմ է: Այս տարի ոռոգման նպատակով Սևանա լճից հավելյալ ջրառը կազմելու է 40 միլիոն խմ-ի ջրառ:

Ոռոգման ժամանակահատվածում Սևանա լճից սնվում է Սևան-Հրազդան հիդրոկասկադը, որը բաղկացած է 7 կայանից՝ 561 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ: Կասկադը շահագործում է «Միջազգային էներգետիկ կորպորացիա» ՓԲԸ-ն: Հենց այս ընկերությունն է կառավարում Սևանա լճից բաց թողնվող ջրի փականը:

Ջրային կոմիտեի նախագահ Ինեսսա Գաբայանը ԷկոԼուրին ասաց. «Մենք իրենց ասում ենք՝ մեզ պետք է այսքան ջուր: Իրենք են փականով բացում Սևանի ջուրը: Իրենք պարտավոր են ոռոգման ռեժիմով աշխատել, բայց փոխում են ռեժիմը, փակում են փականը, որ ջուր հավաքեն ջրամբարում, հետո միանգամից բաց թողնեն Էլեկտրակայանների ագրեգատների օգտակար գործողության գործակիցը` ՕԳԳ-ն բարձրացնելու և ավելի շատ հոսանք արտադրելու համար: Արդյունքում մեր ջրանցքները քայքայվում են: Ջրի մակարդակը փոխվելով` ջուրը հասնում է գյուղեր կորուստներով»:

Ինեսսա Գաբայանը նշեց, որ Սևանա լճից ջրբացթողումների ծավալը 80 միլիոն խմ-ից կրճատվել է մինչև 40 միլիոն խմ պոմպակայաններով էլեկտրաէներգիայի գերօգտագործման հաշվին. «Այսօր մեր պոմպակայանները շատ անարդյունավետ են, ՕԳԳ-ն շատ փոքր է, 50 և ավելի տարիների կառույցներ են»:

Ինեսսա Գաբայանը տեսնում է Սևանա լճից ջրբացթողումների խնդրի լուծումը տեխնիկական հարցերի լուծման մեջ` նոր ջրամբարների շինարարություն, Արարատյան արտեզյան ավազանի ձկնաբուծարանների կողմից ջրերի գերօգտագործման կանխարգելում, քայքայված ոռոգման համակարգի վերականգնում:

«Ոռոգման համակարգն անընդհատ պահանջում է ներդրումներ։ Պետությունն այսօր ի վիճակի չէ ինքնուրույն պահել համակարգը: Անհրաժեշտ են վարկեր: Բացի վարկերից կարող են լինել նաև բիզնես ներդրումներ: Կան հետաքրքրված կազմակերպություններ, ներդրողներ, որոնք ուզում են վերանորոգել, վերազինել պոմպակայանները: Բայց նրանք պետք է հնարավորություն ունենան տարիների ընթացքում հետ ստանալ ներդրած գումարը», - ասաց Ինեսսա Գաբայանը։

Ոռոգման համակարգի խնդիրներից է նաև ջրի բաշխումը, որն իրականացնում են Ջրօգտագործող ընկերությունները: Ոռոգման շրջանում համայնք-ՋՕԸ կոնֆլիկտները սրանում են: Շատ համայնքներում մարդիկ պարզապես հրաժարվում են աշխատել ՋՕԸ-երի հետ՝ նշելով, որ ջրի բաշխումն արդարացի չի իրականացվում:

Ինեսսա Գաբայանը ՋՕԸ-երի վիճակը գնահատում է «շատ վատ». «ՋՕԸ չկա։ Վերջին տարիներին միացրել են ՋՕԸ-երը, իրենց կառավարման արդյունավետությունն ընկել է, խեղաթյուրվել է ամբողջ ոռոգման համակարգերի կառավարման փիլիսոփայությունն ու գաղափարախոսությունը։ Այսօր գյուղացին չգիտի՝ այդ ընկերությունում ինքը ինչ իրավունք և պարտականություններ ունի»:
Գաբայանը նշեց, որ Ջրային կոմիտեն ծրագիր է պատրաստում կառավարություն ներկայացնելու համար, որպեսզի ՋՕԸ-երը նորից առանձնացվեն յուրաքանչյուրը իր տարածքի համար:

Ջրային կոմիտեի նախագահն ասաց. «2003-2004 թթ-ին ԾԻԳ-ում մշակվեց ջրի կառավարման ծրագիր: Յուրաքանչյուր ընկերություն ուներ այդ ծրագիրը, քարտեզի վրա նշված հողատարածքը, ջրօգտագործողի անունը, ինչ կուլտուրաներ են մշակվում, վճարումները։ Այս ծրագիրը ներկայում լավ չեն օգտագործում, ժամանակին չեն մուտքագրում տվյալները։ Մենք մեր առաջ խնդիր ենք դրել նորից կյանքի կոչել այդ ծրագիրը, նորից թարմացնել, որովհետև այն կարևորագույն գործիքներից մեկն է»։

Ինչ վերաբերում է հասարակության ընդվզմանը` Սևանա լճից հավելյալ ջուր չվերցնելու պահանջին, Ինեսսա Գաբայանը ՀՀ ԱԺ-ում Սևանա լճին նվիրված լսումներին հայտարարեց, որ Սևանից հավելյալ ջրառը չի բացառվում նաև հաջորդ տարի:




Հոկտեմբեր 09, 2018

[Vrej1915]

Ինչու է կրկին ծաղկել Սևանա լիճը


ԷկոԼուր

ԷկոԼուրն իր «էկոահազանգ» էջում ահազանգ է ստացել Սևանա լճի ծաղկման մասին: «Նոյեմբեր է հեսա, բայց Սևանը նորից կանաչում է արևից։ Ու դեռ արդարացնում են էս հիվանդ վիճակում գտնվող լճի անողոք մսխումը, թե բա Սևանի համար մի քանի սանտիմետրը խնդիր չի։

Հիշեցնեմ, որ, չնայած լճի՝ էս ամառվա տարօրինակ պահվածքին ու գունավորմանը, ինչը հստակ ահազանգ էր հիվանդ լինելու մասին, դեռ մի բան էլ ավել ջուր բաց թողեցին»,- նշված է ահազանգում, որի հեղինակը Facebook սոցիալական ցանցի օգտատեր Մայիս Մարգարյանն է:

Ահազանգի վերաբերյալ ԷկոԼուրը պարզաբանումներ ստացավ ՀՀ ԳԱԱ հիդրոէկոլոգիայի և կենդանաբանության կենտրոնի տնօրեն Բարդուխ Գաբրիելյանից: Նա մասնավորապես ասաց. «Սևանա լճի այս ծաղկումը ամառվա ծաղկման շարունակությունն է: Ամեն տարի եղել է ծաղկում աշնանը շատ քիչ մակարդակով: Ընդհանրապես` դիատոմային ջրիմուռներն են ծաղկում աշնանը: Սակայն այս տարի նաև նկատվել է կապտականաչ ջրիմուռներով ծաղկում:

Մի քանի գործոն իրար հետ համընկնում են և տալիս են ծաղկման նշան, օրինակ, ջերմաստիճան և ֆոսֆորի քանակ: Սա ազդակ է, որ պետք է զգույշ լինել, որի մասին մենք նախկինում խոսում էինք, որ չի կարելի Սևանա լճի մակարդակի հետ խաղ անել: Սա ազդանշան է, որ պիտի չթույլատրենք, որ լճի մակարդակն իջնի: Եթե իջավ, սա կազդի ջերմաստիճանային ֆոնի վրա: Դրան գումարած մենք ունենք կլիմայի փոփոխության պայմանները: Տարեցտարի ջերմաստիճանն ավելի է բարձրանում, քան նախկինում է եղել: Կլիմայի փոփոխության պայմաններում լճի մակարդակի բարձրացման հետ ափերը լվացվում են, շատ օրգանական նյութ է լցվում լիճ: Երբ իջեցնում ենք լճի մակարդակը, օրգանական նյութերի կոնցենտրացիան լճում ավելանում է, ինչն էլ նպաստում է լճի ծաղկմանը»:

Լուսանկարը վերցված է Մայիս Մարգարյանի ֆեյսբուքյան էջից։
Նոյեմբեր 06, 2018

[Vrej1915]

Բարդուխ Գաբրիելյանը` Սևանա լճի վրա ցանցավանդակային ձկնաբուծության ազդեցության մասին


ԷկոԼուր

«Այն ասեկոսեն, որ Սևանա լճում տեղադրված ցանցավանդակներն են Սևանա լճի ծաղկման պատճառը, չի համապատասխանում իրականությանը: Այսօր այդ ցանցավանդակներից Սևանա լիճ ֆոսֆորի մուտքը կազմում է 0,1 տոկոսից քիչ, ինչը չի կարող հանգեցնել ամբողջ Սևանա լճի ծաղկմանը: Լճի ծաղկումը պայմանավորված է եղել ջերմաստիճանային բարձր ֆոնով, մակարդակի իջեցմամբ և ֆոսֆորի ավելացմամբ»,- ԷկոԼուրի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԳԱԱ կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի կենտրոնի տնօրեն Բարդուխ Գաբրիելյանը:

Նշենք, որ «Սևանի իշխանի պաշարների վերականգնման և ձկնաբուծության զարգացման» հիմնադրամը «Սևանի իշխան» և «Սևան Ակվա» փակ բաժնետիրական ընկերությունների միջոցով Սևանա լճում ցանցավանդակային եղանակով իշխան է աճեցնում:

«Ցանցավանդակային եղանակով ձկնաբուծությունը, ինչպես և մարդու ցանկացած այլ գործունեություն իր մեջ պարունակում է որոշ ռիսկեր: Ցանցավանդակային ձկնաբուծության հիմնական ռիսկը ձկան արտաթորանքի միջոցով կենսածին տարրերի, որի մեջ մտնում է ֆոսֆորը, մուտքն է լիճ: Մեր կողմից և այլ կազմակերպությունների կողմից իրականացվում է մոնիտորինգ, գնահատվում է ասիմիլիացիոն ինչքան ֆոսֆոր կարող է ներմուծվել լիճ ցանցավանդակային ձկնաբուծության կողմից ինչքան ձկան դեպքում: Մենք անում ենք համապատասխան հաշվարկները, գնահատում ենք Սևանա լճի էկոհամակարգի վրա ցանցավանդակային տնտեսության ազդեցությունը և ներկայացնում ենք «Սևանի իշխանի պաշարների վերականգնման և ձկնաբուծության զարգացման» հիմնադրամին և պատասխանատու մարմիններին»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը:

Հիշեցնենք, որ ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդից 2013-2017 թթ.Սևանա լճում ցանցավանդակային ձկնաբուծթյան համալիր ծրագիրն իրականացնելու նպատակով վերոնշյալ հիմնադրամին որպես նվիրաբերություն հատկացվել է 9,0 միլիարդ դրամ:

Նոյեմբեր 07, 2018

[Vrej1915]

Շատ շուտով օտարերկրյա ներդրումներով կմեկնարկի Սարսանգի աջափնյա ջրանցքի կառուցումը. Արայիկ Հարությունյան

13.11.18





Եվրոպական երկրներ կատարած իմ վերջին այցի ընթացքում, տեղեկացնելով ներդրումային որոշ ծրագրերի մասին, ասել էի, որ պետք է սպասել լավ նորությունների: Ուրախ եմ արձանագրել, որ այցի ժամանակ և դրան հաջորդած ինտենսիվ քննարկումներից հետո հաջողությամբ ավարտել ենք ավելի քան 100 մլն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ներդրումային նախագծի իրականացման շուրջ բանակցությունները:

Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է Արցախի նախկին պետնախարար, Արցախի նախագահի խորհրդական Արայիկ Հարությունյանը։

«Արդյունքում շատ շուտով օտարերկրյա ներդրումներով կմեկնարկի Սարսանգի աջափնյա ջրանցքի կառուցումը, որի շինաշխատանքները կտևեն մի քանի տարի և որը թույլ կտա ջրամբարի ջուրը կասկադի միջոցով ինքնահոս կերպով տեղափոխել դեպի Մարտակերտ շրջկենտրոնի հարակից դաշտեր՝ հիմնելով 3 նոր ջրամբար և ոռոգովի դարձնելով ավելի քան 10,000 հեկտար հողատարածք: Ծրագիր, որին շատ երկար ենք սպասել, և որն, իմ պատկերացմամբ, դառնալու է Արցախի տնտեսական ամենախոշոր նախագծերից մեկը և ենթաշրջանի գյուղատնտեսության զարգացման երաշխավորը:

Ի գիտություն նշեմ, որ ոռոգման համակարգը մեր հանրապետությունում մեծ ներդրումների կարիք ունի: Այսօրվա դրությամբ ունենք մինչև 10,000 հեկտար ոչ կանոնավոր ոռոգվող այգի ու դաշտ, որը կազմում է մշակվող հողատարածքների մոտ 10 տոկոսը: Այսինքն նոր ծրագրով նախատեսում են ավելի քան կրկնապատկել առկա ծավալը:

Ներդրողների հետ պայմանավորվել ենք նաև ջրատարն ապահովող կասկադի վրա նոր ՀԷԿ-երի կառուցման մասին, ինչը կավելացնի էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը՝ խթանելով դրա արտահանումը:

Ի դեպ, այս տարվա ինը ամիսների տվյալներով՝ մեր հանրապետությունում արտադրվել է ավելի քան 290 մլն ԿՎտ էլեկտրաէներգիա, որը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ աճել է 20.5 տոկոսով: Նշված ծավալից ներքին սպառման համար օգտագործվել է 267 մլն ԿՎտ-ն: Իսկ առաջիկա տարիներին հանրապետությունում արտադրվող էլեկտրաէներգիայի ծավալը նախատեսում ենք հասցնել մինչև 1 մլրդ ԿՎտ-ի:

Ներդրող ընկերության բաժնետերերը, որոնք հայկական ծագում չունեն, իրենց կարևոր մասնակցությունը կունենան նաև այգեգործության զարգացման գործում: Այս օրերին Արցախում են գտնվում այդ ընկերության պատասխանատուները, որոնց հետ արդեն քննարկում ենք ծրագրի մեկնարկի ժամկետներն ու տեխնիկական որոշ հարցեր: Հավատացեք, որ հեռու չէ այն օրը, երբ Մարտակերտի դաշտավայրային հատվածը կդառնա ծաղկուն գոտի, որտեղ կստեղծվեն տասնյակ վերամշակող ընկերություններ և հազարավոր նոր աշխատատեղեր:

Նշեմ նաև, որ աշխատանքներն այսքանով չեն ավարտվում, քանի որ Սփյուռքի մեր բարերարների հետ այս օրերին ավարտում ենք բարեգործական մի շարք ծրագրերի քննարկումը, որոնց մասին կտեղեկացնեմ ավելի ուշ: Սպասե՜ք լավ լուրերի»,– գրել է Հարությունյանը։

[Vrej1915]

«Համոզված եմ, որ հաջորդ տարի Սևանից հավելյալ ջրառ չենք անելու». ՀՀ բնապահպանության նախարարի պաշտոնակատար


ԷկոԼուր

ՀՀ բնապահպանության նախարարի պաշտոնակատար Էրիկ Գրիգորյանը նոյեմբերի 23-ի մամուլի ասուլիսի ժամանակ համոզմունք հայտնեց, որ հաջորդ տարի Սևանա լճից հավելյալ ջրառ չի իրականացվելու: «Ես չեմ կարող երաշխավորել, որ ջրամբարների խնդիրն է լուծվելու, սակայն կարող եմ երաշխավորել, որ ամեն ինչ պետք է անենք, որպեսզի Սևանից հավելյալ ջրառ չլինի: Ես համոզված եմ, որ չենք վերցնելու` նաև հաշվի առնելով, որ Արփա-Սևանից լրացուցիչ ակնկալում ենք ջրի մուտք», - հայտարարեց Էրիկ Գրիգորյանը:

ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանն էլ նոյեմբերի 22-ի կառավարության նիստին հայտարարել էր, որ Սևանին չպետք է անդրադառնալ, հավելյալ ջրառ չպետք է անել:

Էրիկ Գրիգորյանի խոսքով՝ Սևանա լճից հավելյալ ջրառը պայմանավորված էր նաև այն հանգամանքով, որ ջրամբարների տակ գտնվող փոքր ՀԷԿ-երն աշխատել և զգալի չափով էլեկտրաէներգիա են արտադրել այն սեզոններին, որ չպետք է աշխատեին:

«Ջրօգտագործողներ կան, որոնք տասնյակ տարիներով ջուր են ստացել, չեն վճարել, չեն հաշվառվել: Այդ մասով են Վերահսկողական ծառայության կողմից վերջին շաբաթներին արված ուսումնասիրությունները, և վարչապետի կողմից եղավ հանձնարարական աշխատանքային խումբ ստեղծելու:

Խնդիրը մի քանի բաղադրիչից է կախված. առաջինը՝ հստակեցնել ջրի պահանջարկը, որովհետև այն ծավալի ջուրը, որը տրամադրվում է և գումարը, որը հավաքագրվում է այդ ջրի համար, անգամներով տարբեր են: Պետք է հստակ հասկանալ՝ ինչքան ջուր է պետք և հետո տեսնել այդ ջրի առկայության աղբյուրները:

Սա միայն Սևանի հետ առնչվող խնդիր չէ: Մենք ունենք 7-8 միլիարդ խմ մակերևութային ջուր, բայց չենք կարողանում ապահովել այդ 2 միլիարդ խմ ջրապահանջարկը, այդ պատճառով խնդիրներ ենք ունենում կոնկրետ ամիսների և կոնկրետ բնակավայրերի հետ», - ասաց Էրիկ Գրիգորյանը:

Նոյեմբեր 26, 2018

[Vrej1915]

ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնն առաջարկում է Սևանա լճում իրականացնել կողակի վերականգման աշխատանքներ


Մարիամ Մարգարյան, ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի երրորդ կուրսի ուսանողուհի, ԷկոԼուրի համար

Սևանա լճի ձկնապաշարները նվազել են: ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնի տնօրեն Բարդուխ Գաբրիելյանը դա պայմանավորում է գերորսով, Սևանա լիճ թափվող գետերի վատ վիճակով, ձկների ձվադրավայրերի վերացմամբ:

ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնի տնօրեն Բարդուխ Գաբրիելյան

«Սևանա լիճ թափվում է 28 գետ, որոնցից 9-ը ձկնատեսակների համար հիմնական ձվադրավայրերն են, սակայն այսօր ոչ մի գետ չունի համապատասխան պայման, որ տեղի աբորիգեն ձկնատեսակները կատարեն ձվադրում։ Պատճառները տարբեր են, որնցից կարելի է առանձնացնել ոչ կառավելի ջրառը, գետերի աղտոտումը, գետերի հուների փոփոխումը, փոքր ՀԷԿ-երի ազդեցությունը և տարբեր այլ խոչընդոտներ»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը։


Սևանա լիճթափվող և ձկների ձվադրավայր հանդիսացող Արգիչի գետը փոքր ՀԷԿ-ի ջրառից հետո

Սևանա լճում իշխան ձկնատեսակի պաշարների վերականգնումն արդիական խնդիրներից է: Բարդուխ Գաբրիելյանի կարծիքով` սաղմոսազգի ձկան պաշարի ռեալ վերականգման համար անհրաժեշտ է ապահովել նրա բնական վերարտադրությունը, այսինքն, պետք է կարգի բերվեն այն գետերը, որտեղ կատարվում է ձվադրություն: Պետք է պահպանել մայրական կազմը և մանրաձուկը, որպեսզի վերականգնվի բնական վերարտադրությունը, սակայն կատարվում է մանրաձկների և մեծ ձկների որսագողություն, որոնք չեն հասցնում սերունդ տալ:



Սևանի իշխան

«Իշխանն ընդունված է բաժանել 4 ենթատեսակի։ Լճում ձվադրածներն անհետացել են, մնացել է 2 տեսակ, որոնք ձվադրում են գետերում։ Իշխանի պոպուլյացիայի վերականգման համար տարվում են համապատասխան աշխատանքներ։ Հաջողվել է վերականգնել իշխան տեսակի գենոմը։ Ներկայումս աշխատանքներ են իրականացվում ձմեռային բախտակը վերականգնելու ուղղությամբ»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը։

ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնն առաջարկել է ՀՀ բնապահպանության նախարարությանը Սևանա լճում իրականացնել կողակ ձկնատեսակի վերականգման աշխատանքներ։



Սևանի կողակ

«Սևանա լճում կողակի վերականգնումն առաջին հերթին էկոլոգիական նշանակություն ունի, որովհետև այս ձկնատեսակը հատակային օրգանական նյութով է հիմնականում սնվում, իր միջոցով կարելի է լճից հանել օրգանական նյութը: Հիմա սննդային շղթայում խեցգետինն է յուրացնում օրգանական նյութը: Կողակը միշտ եղել է երկրորդ ձուկը իր արդյունագործական նշանակությամբ: Այժմ կողակն ամենավերջին տեղում է իր պաշարներով»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը և նշեց, որ պետք է կողակի արհեստական վերարտադրություն կազմակերպել:

Խոսելով խեցգետնի պաշարներից` մասնագետն ասաց, որ շուկաներում ու խանութներում այսօր տեսնումէ խեցգետնի գնի կտրուկ աճ, որը պայմանավորված է լճում նրա պաշարների կրճատմամբ:


Ձկնապաշարների կրճատման արդյունքում մարդիկ սկսել էին զբաղվել խեցգետնի վաճառքով, և եթե մինչ այդ կիրառվում էին կասպիական որսագործիքները, որոնց հիմքում ընկած էր խայծով որսը, և խայծի համար գնում էր առանձնյակների մրցակցություն, ու ամենախոշոր ու ճարպիկ խեցգետնատեսակներն էին որսվում, ապա այժմ կիրառվում են զսպանակավոր, ծալովի չինական թակարդները, որոնց որսունակությունը մոտ 3 անգամ գերազանցում է նախորդ որսագործիքների որսունակությaնը»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը:



Քիչ թե շատ ավելացել է լճում սիգի քանակը: Սակայն դեռ այն չի անցել 1000 տոննայի սահմանը, որպեսզի որոշ քանակի որսի առաջարկություն տրվի: Չնայած այս հանգամանքին` շուկաներում կարելի է տեսնել վաճառվող սիգ:


«Սիգի ավելացումը պայմանավորված է մանրաձկների պաշարների ավելացմամբ և ձվադրման ժամանակահատվածում ձկների բնական վերարտադրության ապահովմամբ, սակայն հարկ է նշել, որ 90-ականների սկզբին սիգի մաքսիմալ կենսազանգվածը հասել էր 30․ 000 տոննայի, իսկ այսօր այն գնահատվում է մոտ 2000 տոննայից մի փոքր ավելի»,- ասաց Բարդուխ Գաբրիելյանը։


Նոյեմբեր 21, 2018

[Vrej1915]

Ջրային կոմիտեն 22 փոքր ջրամաբարի կառուցման ծրագիր է մշակել

Lragir.am,

15.03.2019


Հայաստանը զարկ է տալիս փոքր ջրամբարների կառուցման գործին: Ջրային տնտեսության կոմիտեի նախագահի տեղակալ Միհրան Հովհաննիսյանը «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշեց, որ արդեն 22 փոքր ծավալի ջրամաբրի կառուցման ծրագիր կա մշակված:

«Հայաստանի ամբողջ ջրամբարներում տարեկան կուտակում ենք 1 մլրդ 200 մլն խմ ջուր: Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում մակերեսային հոսող ջրերի ծավալը մոտավոր 7 մլրդ խմ է, որից ոռոգման նպատակով օգտագործվում է 1մլրդ 500-ից 1 մլրդ 800 մլն խմ-ը: Մնացածը Հայաստանից հոսում է դուրս՝ հարևան երկրներ: Մենք նախատեսում ենք ավելացնել ջրամբարների թիվը: Ներկայում 22 փոքր ծավալով ջրամբարների ծրագիր կա մշակված»,-ասաց Միհրան Հովհաննիսյանը: Նշված 22 ջրամբարի ընդհանուր ծավալը կազմում է 127 մլն խմ:

Ընդհանուր ծրագրի նախնական արժեքը 220 մլն դոլար է: Ջրամբարները տեղաբաշխված կլինեն տարբեր մարզերում՝ Գեղարքունիք, Շիրակ, Վայոց ձոր, Արագածոտն, Արմավիր, Կոտայք: «Նման ջրամբարների կառուցումը մեր երկրին շատ անհրաժեշտ է: Մենք սահմանել ենք առաջնահերթություններ, ըստ որոնց, օրինակ Մարտունիում, Խնձորեսկում, Կողբում, Վերնաշենում, Հարթավանում, ջրամբարների կառուցման անհրաժեշտություն կա: Եթե դրանք կառուցվեն, ապա տեղում ավելի շատ վարելահողերին ջուր հասցնելու խնդիրը կլուծվի»,-ասաց նա:

Նշված ջրամբարների կառուցման ծրագիրն իրականացնելու համար պետությունը ակնկալում է մասնավոր հատվածի մասնակցությունը ներդրումների տեսքով: Ներդրումներով ջրամբար կառուցելով՝ մասնավորին հնարավորություն կտրվի այն նաև օգտագործել կոմերցիոն նպատակով՝ ՀԷԿ-ի կառուցում, ձկնաբուծություն և այլն: Արդյունքում՝ մասնավոր հատվածի հետ համագործակցությամբ բազմաթիվ համայնքներում փոքր ջրամբարներ կլինեն: Միհրան Հովհաննիսյանը նշեց, որ մասնավոր հատվածի կողմից արդեն հերաքրքրվողներ կան:

«Երեկ էլ առաջարկություններ ստացել ենք: Հետաքրքրություն կա, առաջիկայում այդ առաջարկները կուսումնասիրվեն: Կարող ենք ասել, որ ջրամբարաշինության գործում պետությունը դիվերսիֆիկացնում է իր անելիքը նպաստում է նաև փոքր ջրամբարների կառուցմանը»,-ասաց Միհրան Հովհաննիսյանը: Հանրապետությունում գործում է 87 ջրամաբար, որից 12-ը խոշոր ջրամաբարներ են: Դրանց մի մասը շահագործվում է «Ջրառ» ՓԲԸ-ի, մի մասը ՋՕ-երի կողմից: Ամենամեծն Ախուրյանի ջրամբարն է, որն ունի 525 մլն խմ ընդհանուր ծավալ, որի ջուրը համաձայնագրով կիսվում է Թուրքիայի հետ:

Երկրորդ խոշոր ջրամբարը Արփի լիճն է, որը մասնագետների կողմից, ճանաչվել է մի փոքր վթարային: Արդյունքում չի թույլատրվում, որ այն իր ամբողջ տարողունակությամբ լցվի: Միհրան Հովհաննիսյանը նշեց, որ ջրամբարաշինությունը բոլոր տարիներին եղել է առաջնային: Մասնավորապես, ներկայում իրականացվում է Վեդիի ջրամբարի շինարարությունը: Ծրագրի ընդհանուր արժեքը 90 մլն եվրո է: Այն սկսվել է 2016 թվականին, ավարտը նախատեսված է 2022 թվականին:

Ջրամբարն ունենալու է 29 մլն խմ տարողունակություն: Ընթացքի մեջ է Կապսի ջրամբարի կառուցումը: Ներկայում իրականացվում են նախագծանախահաշվարկային աշխատանքները: Ծրագրի ընդհանուր արժեքը 60 մլն եվրո է: Այն ունենալու է 25 մլն խմ տարողունակություն: Ավարտման փուլը նախատեսված է 2021 թվականին: Կապսի ջրամբարը շահագործման հանձնելուց հետո 12 հազար հա հողատարածքների ջրապահովվածության մակարդակը կբարձրանա, Վեդու ջրամբարի դեպքում կավելանա 300 հա վարելահող, 4 հազար հա-ի դեպքում ջրապահովվածությունը ևս կբարձրանա, կլինեն հոսաքնի տնտեսումներ: Ջրամբարներից զատ՝ Միհրան Հովհաննիսյանը նշեց, որ լուրջ անելիքներ կան ոռոգման համակարգի ներքին ցանցի հետ կապված: Խողովակները բավական մաշված են:

«Հիմա ստիպված ջուրը դրանցով հասնցնում ենք գյուղացիներին, սակայն արդյունքում տեխնիկական կորուստներ են լինում: Ջրի խնայողությունների, արդյունավետ ծախսի տեսանկյունից կաթիլային ոռոգումը միանշանակ հարցի լուծում է, ջրի պահանջարկն է պակասում, ջրի կորուստները բացառվում են: Բայց կաթիլային ոռոգումն ավելի շատ նորատունկ այգիների դեպքում է լավ, որովհետև 10-20 տարիների այգիների դեպքում, եթե ծառերի արմատները փռված են, ապա կաթիլային տարբերակով չեն կարող այդ դաշտի արմատային համակարգը հագեցնել»,-ասաց Միհրան Հովհաննիսյանը: