Regional geopolitics

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

WWIII ?


Իրանը պատրաստվում է պատերազմի


Սիրիայի իրադարձությունները և Իրանի ու Արևմուտքի միջև բանակցությունների գործընթացը ցույց են տվել, թե ինչպես է տեղի ունենում ուժերի աստիճանաբար տեղաբաշխումը Առաջավոր, Հարավային և Կենտրոնական Ասիայում, և ինչպիսի տարածաշրջանային բևեռներ են կազմավորվում:

Իրանը և Թուրքիան անկասկած հավակնում են եւ դարձել են այդպիսի «բևեռներ», և այդ երկու երկրների միջև սերտ եւ երկարատև համագործակցության մասին պատրանք այլեւս չի կարող լինել: Նետված է փոխադարձ և սկզբունքային մարտահրավեր, որը կունենա հեռուն գնացող հետևանքներ, ընդ որում ոչ միայն տվյալ տարածաշրջանների համար: Սաուդյան Արաբիան, չնայած պաշտպանական լայնածավալ պատրաստություններին, այդպես էլ չդարձավ ռազմական գերտերություն, այլ դարձավ ընդամենը զենքի պահեստ, որը սաուդացիներն ի վիճակի չեն աբսորբացնել:

Իրանը լրջորեն պատրաստվում է տարածաշրջանային մեծ պատերազմի, և իրանական քաղաքական շրջանակներում արդեն ոչ ոք կասկած չունի տարածաշրջանային լայն դիմակայության վերաբերյալ: Պատերազմի «սահմանափակ սխեմաների» մասին տարատեսական խոսակցությունները մնացել են բարի սպասումներ, և Թեհրանում հասկացել են, թե ինչ է սպասում իրանցիներին: Դրա հետ կապված, Թեհրանը գործնականում բաց հայտարարում է ապագա հնարավոր պատերազմի իր տեսլականի մասին:

Իհարկե, ոչ իրանական ժողովուրդը, ոչ իրանական հանրությունը պատերազմ չեն ուզում և ձգտում են խուսափել դրանից, բայց Իրանի իշխանությունները գիտակցում են, որ տվյալ դեպքում պատերազմը ամենավատ բանը չէ, որ կարող է լինել , և պետք է կռվել, այլապես կարող է տեղի ունենալ ազգային և պետական աղետ:

Ի՞նչ է դրված Իրանի ռազմավարության հիմքում: Իրանը մանրազնին մշակել է ռազմական գործողությունների վարման մի շարք տարբերակներ, առաջին հերթին Հարավային և Հյուսիս-Արևմտյան ուղղություններով, ձեռք է բերվել այնքան զենք ու զինամթերք, որոնք բավական են տարածաշրջանային երկու պատերազմների համար:

Միաժամանակ, կան հանգամանքներ, որոնք պետք է հաշվի առնեն տարածաշրջանի մի շարք երկրներ: Իրանը հետաքրքրված է և կփորձի ռազմական գործողությունների մեջ ներգրավել որքան հնարավոր է շատ պետություններ, լայնածավալ տարածքներ և մասնակիցներ: Դա շատ լավ են հասկանում տարածաշրջանային երկու հիմնական հակառակորդներ Թուրքիան և Սաուդյան Արաբիան:

Հիմա ոչ ոք չի կասկածում, որ Իրանը Մերձավոր Արևելքում շատ ավելի հզոր է, քան Թուրքիան: Եթե հաշվի առնենք, որ Մերձավոր Արևելքի առանցքային ենթատարածաշրջանները «Բարեբեր մահիկի», երկրներն են, այլ ոչ թե Արաբական տարածաշրջանի կամ Մաղրեբի, ապա Իրանի ազդեցությունը շատ ավելի նախընտրելի է երևում: Ինչ-որ չափով, Իրանի ազդեցությունը Մերձավոր Արևելքի տվյալ առանցքային ենթատարածաշրջանում ավելի զգալի է, քան Սաուդյան Արաբիայինը:

Պատերազմի դեպքում, որի կողմերը արդեն որոշված են, Արեւելյան Միջերկրականի, Տիգրիսի և Եփրատի ավազանը և Պարսից ծոցը կդառնան պատմական բախումների ասպարեզ:

Կներգվավվի՞ արդյոք այս պատերազմում Հարավային Կովկասը: Սովորաբար ընդունված է տարածաշրջանը դիտարկել որպես Մերձավոր Արևելքի պատերազմների սցենարներում «ենթակա»: Բայց, մյուս կողմից, արդյոք դա սխալ չէ, և Հարավային Կովկասը կարո՞ղ է դառնալ մերձավոր արևելքի տարածաշրջանային պատերազմների դետոնատորը:

Սև Ծով-Կովկաս-Կասպից Ծովը դարձել են տարածաշրջաններ, որտեղ կարելի կարդալ մերձավարարևելյան պատերազմի կոդավորված սցենարները: Դա թույլ կտա ոչ միայն ամրապնդել ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի ռազմական դիրքերը Եվրասիայում, այլ նաև կապահովի Ռուսաստանի և Մերձավոր Արևելքի միջև արգելապատնեշի ստեղծմանը, հնարավոր է՝ նաև Չինաստանի և Մերձավոր Արևելքի միջև:

Ամենայն հավանականությամբ, ԱՄՆ-ի ռազմական շրջանակներում հասկանում են, որ նախընտրելի կլիներ կրճատել ռազմական գործողությունների տարածքը Պարսից ծոցով և որոշ աշխարհաքաղաքական կետերով: Բայց չի կարելի բացառել, որ ԱՄՆ-ում կան մի քանի ազդեցիկ խմբեր, որոնք կցանկանային օգտվել ստեղծված իրավիճակից և տարածել ռազմական գործողությունները դեպի այլ տարածաշրջաններ:

Բացի դրանից, առաջին հերթին հենց ինքը Իրանը շահագրգռված կլինի լայնացնել ռազմական գործողությունները, որը կարող է դառնալ կարևոր, եթե ոչ որոշիչ ռեսուրս Իրանի ռազմավարության համար: Թեհրանի քաղաքական գործիչները ռազմական գործողություններ չէին ծավալի տարբեր տարածաշրջաններում, չունենալով քաղաքական նպատակներ: Առաջին հերթին խոսքը կարող է լինել սահմանների և պետական եզերքների կոնֆիգուրացիաների փոփոխման մասին:

Տարածաշրջանային մեծ պատերազմի մեջ կարող են ընդգրկվել նվազագույնը 20-30 պետություններ, որը թույլ կտա այդ պատերազմն անվանել Փոքր Համաշխարհային:

Իգոր Մուրադյան

http://www.lragir.am/armsrc/politics66434.html1

[KanadaHye]

Re: Regional geopolitics

U.S. Secretary of State Hillary Clinton began a trip to the South Caucasus region on Monday calling on arch rivals Armenia and Azerbaijan to renounce violence that she warned could slip into a broader regional conflict. "I [...] have called on all parties, all actors, to refrain from the use or threat of force," said Clinton speaking to journalists. "There is a danger that it could escalate into a much broader conflict that would be very tragic for everyone concerned."

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

The Great Caspian Arms Race

http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/06/22/the_great_caspian_arms_race

Inside the petro-fueled naval military buildup you've never heard of:
It's Russia versus Iran, with three post-Soviet states -- and
trillions of dollars in oil -- in the middle.

BY JOSHUA KUCERA | JUNE 22, 2012

The Caspian Sea, once a strategic backwater, is quickly becoming a
tinderbox of regional rivalries -- all fueled by what amounts to trillions
in petrodollars beneath its waves. Observers gained a first glimpse into
this escalating arms race last fall, when Russia and Kazakhstan held joint
military exercises <http://www.eurasianet.org/node/64230> on the Caspian,
which abuts Iran and several former Soviet republics. Russia's chief of
general staff framed it as a precautionary measure related to developments
in Central Asia, saying it would prepare for "the export of instability
from Afghanistan after the withdrawal of NATO troops from there."

But a scoop by a Russian newspaper, *Moskovsky Komsomolets*, told a
different story. The newspaper* *got hold of a map apparently showing the
<http://www.periscope2.ru/?digest_id=43590> real scenario of the exercise:
the defense of Kazakhstan's oil fields from several squadrons of F-4,
F-5, and Su-25 fighters and bombers. The map didn't name which country
the jets came from, but the trajectory and the types of planes gave it
away: Iran.

While the world focuses on the possibility of an Israeli attack on Iran, a
little-noticed arms buildup has been taking place to Iran's north, among
the ex-Soviet states bordering the Caspian. Twenty years after the collapse
of the Soviet Union created three new states on the sea, their boundaries
have still not been delineated. And with rich oil and natural gas fields in
those contested waters, the new countries -- Azerbaijan, Kazakhstan, and
Turkmenistan -- are using their newfound riches to protect the source of
that wealth. So they're building new navies from scratch, while the two
bigger powers, Russia and Iran, are strengthening the navies they already
have. It all amounts to something that has never before been seen on the
Caspian: an arms race.

The biggest reason for this buildup may be mistrust of Iran, but it's not
the only one. The smaller countries also worry about how Russia's naval
dominance allows Moscow to call the shots on their energy policies. Iran
and Russia, meanwhile, fear U.S. and European involvement in the Caspian.
All of this, among countries that don't trust each other and act with
little transparency, is setting the stage for a potential conflict.

For the last several centuries, Russia has been the undisputed master of
the Caspian. Tsar Peter the Great created Russia's Caspian Flotilla in
1722, and a quote from him still shines on a plaque at the flotilla's
headquarters: "Our interests will never allow any other nation to claim the
Caspian Sea." Until now, that's pretty much been the case. Because the
Caspian was a relative strategic backwater for most of history, no one
cared enough to challenge Russia. The Soviet Caspian Fleet, based in Baku,
was perhaps best known for a novelty, the "Caspian Sea Monster,

http://redbannernorthernfleet.blogspot.com/2010/02/excellent-photo-essay-on-caspian-sea.html

a massive experimental hovercraft/airplane.

Since 1991, however, the Caspian has started to matter. While the Caspian
may still be marginal to Iran or Russia, it is of crucial strategic
importance to Azerbaijan, Kazakhstan, and Turkmenistan. Upon gaining
independence, those three countries quickly contracted with Western oil
majors to explore the untapped resources in the sea, and discovered a
fortune capable of transforming their economies. Caspian energy expert (and
FP contributor) Steve LeVine estimates that the sea contains about 40
billion barrels of oil, almost all of it in the areas that those three
countries control.

The issue of who controls what, however, is a tricky one. While certain
pairs of states have worked out bilateral treaties dividing the sea between
themselves, some boundaries -- most notably those involving Iran -- remain
vague. In addition, the legality of building a "Trans-Caspian Pipeline"
under the sea* *(as Turkmenistan would like to do, to ship natural gas
through Azerbaijan and onward to Europe) is unclear, and both Russia and
Iran oppose the project.

This uncertainty has contributed to several tense incidents on the
Caspian over the last few years. In 2001 Iranian jets and a warship
threatened a BP research vessel prospecting on behalf of Azerbaijan in
waters that Baku considered its own. In 2008, gunboats from
Azerbaijan's coast guard threatened oil rigs operated by Malaysian and
Canadian companies working for Turkmenistan near the boundary between
those two countries. And in 2009, an Iranian oil rig entered waters
<http://www.eurasianet.org/node/64268> that Azerbaijan considered its
own, prompting Azerbaijani officials to fret that they were powerless
against the Iranians, Wikileaked diplomatic cables show.

http://www.rferl.org/content/article/1097012.html

http://www.eurasianet.org/node/65542

And so all five countries on the Caspian have taken significant steps to
build up their navies in recent years. Russia's Caspian Flotilla is by far
the strongest of the lot, but that hasn't stopped Kremlin officials
from publicly
worrying <http://www.eurasianet.org/node/63426> the fleet is
"uncompetitive," and declaring that they are taking steps to cement its
superiority.* *Russia's second frigate for the flotilla is currently
undergoing sea trials in the Black Sea and should be transported to the
Caspian later this year -- part of a
plan<http://www.eurasianet.org/node/63007>to add 16 new ships to the
fleet by 2020. Russia is also building up its
naval air forces in the region, and establishing coastal missile units
armed with anti-ship rockets capable of hitting targets in the middle of
the sea.

"The military-political situation in the region is extremely unpredictable.
This is explained on one side by the unregulated status of the sea, and
from the other, the aspirations of several non-Caspian states to infiltrate
the region and its oil and gas," the Russian magazine *National Defense*,
in a not-so-oblique reference to the United States and Europe,* *wrote* *in
a special report this year on the Caspian naval buildup. "In these
conditions Russia is compelled to look after the security of its citizens
and the defense of the interests of the Caspian countries."

Iran is the second power on the Caspian, and while it keeps details of its
posture on the sea under close wraps, its growing presence is impossible to
miss. Iran has built up its navy on the Caspian from nearly nothing during
the Soviet era to a force of close to 100 missile boats, two of which are
equipped with Chinese C-802 anti-ship missiles. And Tehran has announced
that it's building a "destroyer," which will become the largest ship in its
Caspian fleet (though probably closer to a corvette by international
standards).

The other three countries on the sea inherited some decrepit vessels from
the former Soviet Caspian flotilla, which they augmented with donations of
small patrol boats by the United States in the early days following
independence. But all now appear serious about developing real navies.
Turkmenistan, for example, is building a naval base and naval academy in
the coastal city of Turkmenbashi and has bought two Russian missile boats,
with plans to buy three more, as well as Turkish patrol boats.

Kazakhstan launched its first proper naval vessel this year -- a
domestically built missile boat -- with plans to buy two more. It also
recently contracted with South Korean shipbuilder STX to help develop its
shipbuilding capacity. A recent arms
expo<http://www.eurasianet.org/node/65352>in Kazakhstan's capital of
Astana drew a substantial number of shipbuilders
and other naval arms producers from Europe, Turkey, and Russia, and
Kazakhstan appears poised to buy Exocet anti-ship missiles from European
consortium MBDA.

Azerbaijan has been the relative laggard, focusing nearly all of its
booming defense budget on land and air forces designed to win back the
disputed territory of Nagorno-Karabakh, now controlled by Armenian forces.
But it too has lately shown signs of focusing more on Caspian security,
buying <http://www.eurasianet.org/node/65258> anti-ship missiles from
Israel.

Adding a few frigates here and a few corvettes there, of course, doesn't
mean the Caspian is the next South China Sea; the firepower and the
geopolitical tension on the sea are still low enough that the Caspian is
far from "flashpoint" status. But the trend is moving in a dangerous
direction. The five countries on the Caspian are all so opaque about their
intentions that there is plenty of room for miscalculation, leading to a
disastrous conflict that no state truly wants. It is also particularly
ironic because all the governments officially call for demilitarization of
the Caspian. Most of the countries justify their Caspian naval buildups in
light of this rhetoric by citing a threat from terrorists or piracy --
though there has been nearly no indication of either the intent or ability
of terrorists to attack.

In reality, the Caspian is a classic case of the security dilemma, in which
defensive moves can be perceived by neighbors as offensive ones. "Even if
we don't want to spend that much money on naval militarization, we end up
spending it to keep up with all the threats," says Reshad Karimov, an
analyst at Baku's Center for Strategic Studies. "If someone is too safe, no
one is safe."

The tension on the sea takes many forms. All of the post-Soviet states
mistrust Iran, especially Azerbaijan. "How will we react if tomorrow Iran
decides to install one of their oil wells in some territory that we
consider ours?" asks Tahir Ziyadov, a scholar at the Azerbaijan Diplomatic
Academy. "Maybe some crazy guy, because he got frustrated by
Azerbaijan-Israeli relations, tomorrow he will declare, 'Go and install
that well over there.' The possibility of serious tension is there, and
Azerbaijan will attempt not to allow it."

Russian opposition to the proposed Trans-Caspian Pipeline is another
potential source of conflict. The United States and Europe have been active
in promoting the pipeline, which would allow Turkmenistan to export natural
gas to Europe, while bypassing Russia. But commentators in Moscow have
occasionally threatened force if a pipeline were to go ahead. "The reaction
can be very hard, up to some sort of military conflict in the Caspian Sea,"
said Konstantin Simonov, director general of the Russian think tank,
National Energy Security Fund, in an
interview<http://www.news.az/articles/politics/48476>last year.

"Russia is the wildest card in the deck -- they have so many ways to mess
things up. They have the resources, they have the firepower, they have
established the political will to do that," Karimov said.

Meanwhile, just this week, the two would-be partners in the Trans-Caspian
Pipeline, Azerbaijan and Turkmenistan, traded
accusations<http://www.bloomberg.com/news/2012-06-19/azerbaijan-turkmenistan-exchange-barbs-over-disputed-oil-field.html>about
the disputed oil field that was at the heart of their 2008 standoff.

Russia and Iran both appear motivated to keep foreign (especially U.S. and
European) influence out of the Caspian. The U.S. has offered some modest
military assistance to help the new countries bolster their defenses on the
Caspian, including donations of some patrol boats and training of
Azerbaijani naval special forces. And it's clear from WikiLeaked U.S.
diplomatic cables that Azerbaijan in particular relies heavily on U.S.
advice for naval issues.

Baku also appears to be using the escalating tensions on the sea to press
for greater help -- and U.S. officials appear receptive to their requests.
During the 2009 incursion of the Iranian oil rig into Azerbaijani waters,
several high-level Azerbaijani officials consulted with U.S. diplomats and
military officials. One official in Baku
fretted<http://www.cablegatesearch.net/cable.php?id BAKU900>:
"You know our military capacity on our borders. We do not have enough
capacity. We need military assistance." In a later cable, one U.S. diplomat
said the incident "offers a timely opportunity to gain traction on Caspian
maritime cooperation with the [government of Azerbaijan]."

Russia, and especially Iran, tend to see this activity on the Caspian as an
encroachment on their strategic backyard, and they delivered thinly veiled
warnings against "third parties" getting involved in the region. "Iranians
think they are a besieged fortress," said a Baku naval analyst who asked
not to be named. "The U.S. cooperation here is nothing special but they
build conspiracy theories about it." Meanwhile, Azerbaijan's strong
military relationship with Israel only adds to Iran's suspicions.

The United States, however, has vowed to expand its involvement in the
Caspian and appears determined to help the smaller countries stand their
ground against Russia and Iran. The most recent U.S. State Department military
assistance plans
<http://www.state.gov/documents/organization/185015.pdf>call for aid
to "to help develop Azerbaijan's maritime capabilities and
contribute to the overall security of the resource-rich Caspian Sea."

Meanwhile, the tension seems destined to rise. Iran recently announced a
huge new oil discovery in the Caspian, which Tehran says contains 10
billion barrels of oil.* *While Iran hasn't yet announced the exact
location of the find, the information it has put out suggests that the
discovery, according to regional analyst Alex
Jackson<http://www.eurasianet.org/node/65571>,
is in "what would reasonably be considered Azerbaijan's waters."

As the vast wealth at stake in the Caspian becomes clearer, expect all
parties in this new battleground to deploy ever more sophisticated weaponry
to defend their interests. No word yet on when Azerbaijan is taking
delivery of those Israeli anti-ship missiles.

http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/06/22/the_great_caspian_arms_race

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Obama rebuffs Erdogan’s appeal to lead Turkey in Syria attack
DEBKAfile Exclusive Report June 27, 2012,

Another urgent bid for the US to lead an allied offensive against Syria’s ruling regime fell on deaf ears in Washington. It came Tuesday, June 26, from Turkish Prime Minister Tayyip Erdogan, who is spoiling for action after a Syrian anti-air ambush downed a Turkish reconnaissance jet flying over Latakia last Friday.
In several phone calls to President Barack Obama, Erdogan argued forcefully that the incident provided the perfect opening for a Western-Muslim-Arab offensive, according to DEBKAfile’s military and intelligence sources. This offensive, said the Turkish leader, could drive into Syria, create no-fly zones, attack regime and military targets and establish safe zones for rebels and refugees. The Turkish army, air force and navy stood ready for immediate action, he said, but the US must take the military lead in this operation – and not just “from behind,” as in Libya.
Obama replied the time had not yet come for direct US military intervention in Syria, and covert operations by American, British, Turkish and French special operations forces should continue inside the country.
Erdogan maintained that covert tactics would neither stop the bloody violence in Syria nor upend the Assad regime. Only the open exercise of American military might and logistic and military capabilities could work and without it Turkey was constrained from going forward on its own.
That disagreement was behind the mixed signals coming from Ankara over the Syrian shoot-down of the Turkish military plane – insistence on punishing Damascus, on the one hand, and statements that Turkey does not seek war, on the other.
Tuesday, the prime minister stated to parliament: “After this attack, we have entered a new stage,” he said. “The rules of engagement of the Turkish Armed Forces have changed. Any risk posed by Syria on the Turkish border, any military element that could post a threat, will be considered a threat and treated as a military target.”
Erdogan’s statement was couched in the future tense, meaning Syria was off the hook this time.
However, in the interests of muscle-flexing, Turkey’s media reported Wednesday that its military had moved forces including tanks up to the Syria border and placed them on “red alert” with license "to shoot to kill.”
This train of events shows Prime Minister Erdogan, notwithstanding his close friendship with the US president, is in the same bind on Syria as Israeli Prime Minister Binyamin Netanyahu is on Iran.
Ankara is more than ready to hit back at Syria, just as Jerusalem has been standing prepared for military action against Iran’s nuclear program. But both are held back by President Obama. He hopes that by keeping Iran’s key ally Bashar Assad untouched and diplomacy rolling, an accommodation with Tehran on the nuclear issue is attainable.
This has left Erdogan falling back on the stratagem Netanyahu employs with regard to Iran and HIzballah: tough rhetoric accompanied by inaction.
This did not stop Syrian President Bashar Assad from declaring to parliament Tuesday, when he introduced a new cabinet headed by Riyad Hijab: “We are in a state of real war in every respect of the word and when we’re in a state of war, all of our politics must be concentrated on winning this war.”
As he spoke, British special forces (whose presence in Syria was exclusively revealed byDEBKAfile Monday) carried out two tasks: They helped rebel groups, including the Free Syrian Army, extend their control of territory in the Idlib province on the northern Syrian border with Turkey and Lebanon, and gave them badly-needed hi-tech communications equipment.
They also made it possible for the first Syrian opposition leader, Burham Ghalioun of the Syrian National Council, to set foot in Syria. Under their heavy guard, Ghailioun toured rebel-controlled local villages in Idlib for a few hours before crossing back into Lebanon. Assad’s heavies watched helplessly.
Our military sources note the resemblance of this method of operation to the tactic employed by British special forces in Libya in early 2011, when they set up shop at the rebel center of Benghazi and from there, organized resistance to the Qaddafi regime.

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Եվրադեմագոգիա Թուրքիայի հարցով


Ինչպես հայտնում են լրատվամիջոցները, հունիսի 28-ին Եվրամիության 16 երկրների ԱԳ նախարարները բաց նամակ են հրապարակել «ԵՄ եւ Թուրքիա. միասին ավելի ուժեղ» խորագրով՝ կոչ անելով Եվրամիությանը մոտ ժամանակներս Թուրքիային ընդունել իր կազմ: Սակայն սենսացիա չի ստացվել, քանի որ թուրքական լրատվամիջոցներն այդ իրադարձությունը ոչ միայն զուսպ են ընդունել, այլ զուսպ-քննադատական: Այդ մասին առայժմ կարելի է դատել միայն 4 առաջատար եւ առավել հարգված թերթերի գնահատականներով, սակայն, թերեւս, կա առավել արմատական թուրքական լրատվամիջոցների կարծիքը:

Նման հայտարարությունները Եվրամիությունը բազմիցս է արել եւ կարելի է հարցնել, թե ինչի համար է եւս մեկ հայտարարությունը, եթե կա Կոպենհագենի համաձայնությունը, ինչպես նաեւ այլ պայմանավորվածություններ: Պետք է ուշադրություն դարձնել այն բանին, որ ընդհանուր հատկանիշներով թեզերի կողքին, այս հայտարարությունում Թուրքիայի համար բարի, սակայն բավական դժվար պահանջներ են առաջ քաշվում: Օրինակ, որոշակիորեն խոսվում է ոչ թե Եվրոպա «մուտքի ազատության», այլ «ճանապարհորդելու ազատության» մասին, ընդ որում, պահանջներ են ավելացնում ներգաղթի կանոնների ու վերահսկողության հարցում:

Եվրոպացիները նախկինի պես բերում են Կիպրոսի խնդիրը, որն առաջնային է եվրոպա-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործում եւ որը Թուրքիան չի պատրաստվում լուծել: Թուրքիային հիշեցնում են Արեւմտյան Բալկաններում ԵՄ համար նրա անցանկալի քաղաքականության մասին՝ նկատի ունենալով այդ երկրներում մուսուլմանական համայնքին միակողմանի ցուցաբերվող աջակցությունը, Կովկասի խնդիրների մասին, որի մեջ էլ ավելի է խրվում, քրդական խնդրի մասին, ընդ որում, ահաբեկչությունը տվյալ դեպքում դիտարկվում է որպես քրդական խնդրի արդյունք:

Տառացիորեն սարկաստիկ է հնչում Կենտրոնական ու Արեւելյան Եվրոպայի ժողովրդավարացմանը Թուրքիային մասնակից դարձնելու ցանկությունը (հետաքրքիր է՝ ինչպես): Լիովին հասկանալի է, որ եվրոպացիները Թուրքիային «խրախուսելու» նպատակ են հետապնդում մերձավորարեւելյան խնդիրներում Արեւմտյան հանրության շահերին համահունչ նրա մասնակցության եւ լուծման համար, իսկ առավել լայն առումով, Թուրքիայի վրա որոշակի խնդիրներ գցելու եւ տարածաշրջանի անլուծելի խնդիրների մեջ ներքաշելու, տարածաշրջանային քաղաքականությունում մրցակիցների հետ բախման հանգեցնելու համար:

Բացի այդ, հարց է ծագում, իսկ որտեղ են Եվրամության մյուս անդամները, եւ գլխավորը՝ որտեղ է Ֆրանսիան, ինչպես նաեւ Դանիան, Հոլանդիան, Բելգիան եւ ԵՄ այլ անդամները, եւ որն է այս հարցում նրանց դիրքորոշումը: Հասկանալի է, որ այս հայտարարությանը Գերմանիայի միանալը պարզապես հարկադրված քայլ է եղել, քանի որ առանց դրա այն պարզապես ֆարս կլիներ:

Եվրոպան հերթական անգամ ցույց է տալիս իր դեմագոգիկ վերաբերմունքը Թուրքիայի «եվրոպական նախագծի» նկատմամբ, ինչը, անկասկած, ազդանշան է եվրոպական ու մերձավորարեւելյան երկրների շատ քաղաքական ուժերի համար:

Իգոր Մուրադյան

http://www.lragir.am/armsrc/politics67746.html

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Վերլուծաբանները խնդիրներ ունեն


Արդեն 10 տարուց ավել է, ինչ Եվրոպայի քաղաքական մեկնաբանները նկատելի ճգնաժամ են ապրում, իրենց գործունեության համար ֆինանսավորման աղբյուրներ ու ոլորտներ որոնելով: Ռուսաստանում քաղաքական վերլուծաբաններ, այդ հասկացության լիակատար իմաստով, երբեք չեն եղել, եւ ավելի շուտ, ակադեմիական հետազոտողները երբեմն խորհրդատվություն էին տալիս տարբեր իրադարձությունների կապակցությամբ:

Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Միտերանին են վերագրում հետեւյալ հայտարարությունը. «Ես վերջին նախագահն եմ, ինձնից հետո հաշվապահներ են լինելու»: Անկասկած, դա վերաբերում էր ոչ միայն ֆրանսիացի քաղաքական գործիչներին: Քաղաքական վերլուծության կարիք ունեցող հզոր քաղաքական գործիչներն անցյալում են, եւ նրանց տեղը զբաղեցրել են կրթության բավարար մակարդակով քաղաքական գործիչները: Քաղաքական գործիչների նոր աստղաբույլը վերլուծաբանների ու քաղաքական նախագծողների կարիք չունի, նրանք պարզապես խանգարում են իրենց եւ մրցակցային միջավայր են ստեղծում:

Այսինքն, քաղաքական գործիչները ներկայում համոզված են, որ իրենք վերլուծաբաններ են: Դա պատճառներից մեկն է, որը վերլուծաբանների ծառայությունների ոչ պետքականության պատրանք է ստեղծում: Թերեւս, մյուս պատճառն ինֆորմատիկան է, որը նույնպես բոլորի համար վերուծական մտածողության եւ գործունեության հասանելիության պատրանք է ստեղծել: Վերլուծաբանների մասնագիտության դեգրադացիայի պատճառներից մյուսն էլ լայն անգաժմենտն ու մասնագիտական պատվի բացակայությունն է: Բրիտանական ու ամերիկյան քաղաքական ու ռազմական վերլուծաբանության կորիֆեյների կարծիքով, այն եղել է, սակայն անհետ կորել է:

Բացի այդ, վերջին տարիներին վերլուծաբանները իրադարձությունները կանխատեսելու, խորհրդատվություններ մշակելու անընդունակություն են ցուցաբերել: Փորձագետները շարունակում են արձանագրել փաստերը, չեն ձգտում մանրամասն ծանոթանալ նյութերի հետ, բազմաթիվ ձախողումներ են թույլ տրվում կարեւորագույն ուղղություններով՝ Չինաստան, Արեւելյան Եվրոպա, Մերձավոր Արեւելք, այլ տարածաշրջանների ու խնդիրների մասով:

Սակայն, ծանոթանալով լրատվամիջոցների ու քաղաքական մեկնաբանների գործունեությանը, ուշադրություն է գրավում արտասահմանյան «հեղինակությունների» առաջ «խոնարհվելու» ծայրահեղ ձեւը, չնայած նրան, որ նրանց գրածները լավագույն դեպքում կիսագրագետ երկերի ու աշակերտավարության բնույթ են կրում: Ընդհանուր առմամբ, արտասահմանյան վերլուծաբանների խզբզոցները, ովքեր իրենց քաղաքագետներ են կոչում, գրագողություն է կամ էլ տարածաշրջանային հեղինակների նյութերի ընդհանրացում:

ԱՄՆ-ում ու Եվրոպայում, իհարկե, կան վերլուծաբաններ, որոնք հանդիսանում են այդ մասնագիտության «ասպետները» եւ արժանի են ուշադրության եւ ընկալման: Այդ պայմաններում մեր երկրի վերլուծաբանները կարող էին առավել բովանդակալից, նպատակաուղղված դեր խաղալ՝ իրենց առջեւ գերխնդիր դնելով: Խնդրի դնելն արդեն գործի կեսն է, եւ հնարավոր է, որոշակի առումով լիովին ավարտված գործ:

Արդեն բավականաչափ հիմքեր կան պնդելու համար, որ որոշակի էթնիկ ծագման վերլուծաբաններին այդքան էլ թույլ չեն տալիս մտնել հրապարակային բնույթի համակարգային ինստիտուտներ: Սակայն այդ էթնոսների ներկայացուցիչներին ընդգրկում են «մոտակա մուտքի կառույցներ»:

Բերենք միայն մեկ օրինակ. Արեւմտյան հանրությունում Վրաստանի, Ադրբեջանի, Թուրքիայի, Իրանի, ինչպես նաեւ Ռուսաստանի խնդիրներով որպես կանոն ուշադրություն են դարձնում հայ հեղինակների նյութերին (ամեն դեպքում, որպես առաջնային նյութ վերլուծության համար): Իհարկե, դա հիշեցնում է այլ էթնոսների հանդեպ խտրականություն, սակայն դա փաստ է: Սակայն Հայաստանի վերլուծաբաններն եւ քաղաքական հեղինակները համապատասխան եզրակացություններ չեն արել, եւ դա դեռ պետք է անել: Հարց է դրվում՝ ե՞րբ կսկսվի Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ պատերազմը: Ինչո՞վ թեստ չէ պրոֆիների համար:

Իգոր Մուրադյան

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

25.06.2012
ԻՐԱՆԻ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՇՈՒՐՋ



Սևակ Սարուխանյան
«Նորավանք» ԳԿՀ փոխտնօրեն,
Քաղաքական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար, ք.գ.թ.

Իրանում ավարտված խորհրդարանական ընտրությունները, որոնք մատնանշեցին երկրի ներսում քաղաքական կայունության հաստատումը 2009-ի ընտրություններից հետո, Թեհրանի համար նպաստավոր ֆոն են ստեղծել տարածաշրջանային քաղաքականության ակտիվացման համար։ Հոդվածում անդրադարձել ենք իրանա-թուրքական, իրանա-ռուսական և իրանա-ադրբեջանական հարաբերությունների արդի հիմնախնդիրներին։

Իրան–Թուրքիա. իրաքյան գործոնը

2002-ից, երբ Թուրքիայում իշխանության եկավ Արդարություն և զարգացում իսլամամետ կուսակցությունը, հարաբերությունները Թեհրանի և Անկարայի միջև զարգացման նոր թափ ստացան։ Հարթվեց պետությունների միջև առկա քաղաքական հակասությունների մեծ մասը, Թուրքիան և Իրանը կարողացան մշակել երկուստեք շահերը հաշվի առնող «քրդական քաղաքականություն», Անկարան քայլ կատարեց դեպի Սիրիայի հետ հարաբերությունների կարգավորումը, իսկ իրանա-թուրքական տնտեսական հարաբերություններն աննախադեպ վերելք ապրեցին։ Եթե 2000-ին իրանա-թուրքական ապրանքաշրջանառության ընդհանուր ծավալը կազմում էր $1 մլրդ, ապա 2011-ին այն անցել էր 16 մլրդ-ը։

Սակայն «արաբական գարունը» և Թուրքիայի քաղաքականությունն արաբական երկրներում արդեն 2011-ին իրանա-թուրքական հարաբերություններ վերադարձրին հին խնդիրները. ակնհայտ դարձավ, որ Թուրքիան և Իրանն իրենց ցանկալի տարածաշրջանի մասին երկու հակադիր պատկերացում ունեն։ Առաջին հերթին` 3 պետությունների մասով. Իրաք, Սիրիա և Լիբանան։

Եթե Անկարայի կողմից հակաշիական ուժերին աջակցելը Լիբանանում և հակաիշխանական ուժերի աջակցությունը Սիրիայում ուղղված են այս երկրներում Թուրքիայի համար ձեռնտու քաղաքական փոփոխությունների ապահովմանը, և իրանական գործոնն այստեղ դարձել է անուղղակիորեն Թուրքիային հակազդող հանգամանք, ապա Իրաքում իրավիճակն այլ է։ Անկարայի գործողություններն Իրաքի կենտրոնական իշխանությունների դեմ Իրանի համար ուղղակի սպառնալիք են այն իմաստով, որ իրանամետ կառավարության թուլացումն ու տապալումն Իրաքում կարող են բերել Իրանի ապակայունացմանը և փակել Իրաքի միջոցով Սիրիա և Լիբանան մուտք ապահովող աշխարհագրական ու քաղաքական ճանապարհը։ Հենց իրաքյան գործոնն է դարձել Թեհրանին և Անկարային իրար դեմ լարող հիմնական պատճառներից մեկը։

Իրաքա-թուրքական հարաբերությունների սրումը վերջին ամիսների ընթացքում կապված է մի քանի հիմնական ներքին և արտաքին զարգացումների հետ։ Սիրիական ճգնաժամում Իրաքը դեռևս տարեսկզբից բռնեց Սիրիայի կենտրոնական իշխանությունների կողմը` ամեն կերպ խաթարելով ընդհանուր արաբական հակասիրիական ճակատի ձևավորման գործընթացը։ Իրաքյան իշխանություններից այլ մոտեցում սպասել չէր կարելի. Ասադի կառավարության տապալումը և իսլամիստական ուժերի հաղթանակը Սիրիայում ուղղակիորեն կբերեն հակաշիական ուժերի դիրքերի ամրապնդմանը տարածաշրջանում` Իրաքի անմիջական հարևանությամբ և կխաթարեն ուժերի հավասարակշռությունը երկրի ներսում, որի հիմքում ձևավորված դաշինքն է Իրաքի շիական և քրդական համայնքների միջև։ Թե՛ առաջինը, թե՛ երկրորդն անմիջական սպառնալիք են Թուրքիայի համար, քանի որ շիաների դեպքում առկա է անթաքույց իրանամետ մոտեցում տարածաշրջանային գործընթացների նկատմամբ, քրդերի դեպքում` Թուրքիայում քրդական գործոնի ակտիվացման հնարավորություն, որը կարող է ապակայունացնել երկրի արևելքը։ Անկարայի իրաքյան քաղաքականությունը վերջին ամիսներին ուղղված է եղել Իրաքի կենտրոնական իշխանությունների քննադատությանը և հարուստ է եղել Իրաքում իրական համերաշխության կառավարություն ստեղծելու կոչերով, որը, ըստ թուրքական մոտեցման, պետք է ներգրավի ավելի շատ ներկայացուցիչներ երկրի սուննիական և թուրքմանական համայնքներից։

Հարկ է նշել, որ Իրաքի կառավարության թուրքական քննադատությունն աջակցություն է ստանում նաև Իրաքի քրդական ինքնավարության նախագահ Մասուդ Բարզանիի կողմից, որը դեռևս մարտին հանդես եկավ հայտարարությամբ, թե պետք է փոխել կառավարական կոալիցիայի կառուցվածքը։ Ամենայն հավանականությամբ, Բարզանիի ցանկությունն է ավելի մեծ չափաբաժին ստանալ քրդական ուժերի համար Իրաքի կենտրոնական կառավարությունում, իսկ Թուրքիայի հետ համատեղ ճակատով հանդես գալը պարզապես միջոց է նման արտոնություններ ստանալու համար։ Բարզանին, որն ապրիլի 20-ին հանդիպեց Թուրքիայի վարչապետ Ռ.Թ. Էրդողանի հետ, մայիսին ավելի սաստկացրեց Իրաքի վարչապետ Նուրի ալ-Մալիքիին ուղղված քննադատությունը։ Քրդական ինքնավստահությունն Իրաքում կարել է բացատրել մի քանի հանգամանքներով, որոնցից առաջնայինը, մեր կարծիքով, Սիրիայում տեղ գտած զարգացումներն են, որոնց անմիջական մասնակիցներն են նաև տեղի քրդերը։ Բարզանին լավ գիտակցում է, որ ապակայունացումը Սիրիայում, որի արդյունքում Իրաքի հարևանությամբ զինվում և կազմակերպվում են քրդական և սուննիական համայնքներն ու կազմակերպությունները, լուրջ սպառնալիք են Իրաքի շիական համայնքի և վերջինս ներկայացնող վարչապետ ալ-Մալիքիի համար։ Բարզանին, անուղղակիորեն, Բաղդադին «գործարք» է առաջարկում. ավելի շատ տեղեր քրդերին Իրաքի կառավարությունում` ձեր կողմից, Սիրիայից Իրաք քրդական ապակայունացման տեղափոխման խափանում` մեր կողմից։

Վերջին զարգացումներն Իրաքում խոսում են այն մասին, որ ալ-Մալիքին և շիական ուժերը, ստանալով համապատասխան աջակցություն Իրանից, նման «գործարքից» հրաժարվում են։ Էրդողան-Բարզանի հանդիպումից մեկ օր անց` ապրիլի 21-ին, Իրաքի վարչապետ ալ-Մալիքին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ կտրուկ քննադատության ենթարկեց Բարզանիին, բայց առաջին հերթին` Թուրքիային։ Մալիքին նշեց, որ Անկարան «թշնամական պետություն» է, որը խառնվում է Իրաքի ներքին գործերին, «և եթե այսպես շարունակվի, Թուրքիան կդառնա ամբողջ տարածաշրջանի համար մեկ թշնամին»։ Հայտարարությունից 1 օր անց` ապրիլի 22-ին, Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանը ալ-Մալիքիի հայտարարությունը որակեց որպես «կեղտոտ սպառնալիք», իսկ սրանից 1 օր անց` ապրիլի 23-ին, ալ-Մալիքին աշխատանքային այցով մեկնեց Թեհրան` Իրանի նախագահի հետ բանակցությունների նպատակով։ Ինչևէ, վերը նշված ժամանակագրությունն արդեն իսկ խոսուն է։ Նշենք, որ ալ-Մալիքիի` Թեհրան կատարած այցի ժամանակ ձեռք բերվեցին համաձայնություններ, որոնք կտրուկ կնվազեցնեն Իրաքի տնտեսական կախվածությունը Թուրքիայից. Իրանը խոստացավ ավելացնել ներդրումներն Իրաքի տնտեսության մեջ և խթանել ապրանքաշրջանառությունը։ Այսօր Թուրքիան Իրաքի առաջին առևտրային գործընկերն է` $11 մլրդ տարեկան շրջանառությամբ։ Իրան–Իրաք շրջանառությունը 2010-ին կազմել է $8,1, 2011-ին` $9,7 մլրդ, իսկ այս տարվա արդյունքներով այն նախատեսվում է հասցնել 12 մլրդ-ի։ Ակնհայտ է, որ Իրանի համար այսօր Իրաքի` Թուրքիայից տնտեսական կախվածության նվազեցումը խիստ կարևոր անհրաժեշտություն է, որի ապահովման համար Իրանի իշխանություններն ակտիվորեն աշխատում են։

Իրան–Ադրբեջան

Վերջին ամիսներին վատթարացել են իրանա-ադրբեջանական հարաբերությունները։ Ադրբեջանն Իսրայելից $1,6 մլրդ արժողությամբ զինատեսակներ է գնել, ինչը Թեհրանում ընդունվել է որպես քայլ` ուղղված Իրանի դեմ։ Իսրայելա-ադրբեջանական հարաբերությունները միշտ էլ առաջացրել են Իրանի դժգոհությունը, սակայն այսօր, երբ իսրայելական հնարավոր հարվածներն Իրանի միջուկային և ռազմական օբյեկտներին ստանում են իրագործման իրական ուրվագծեր, Թեհրանը սկսել է Բաքուն դիտարկել որպես իրական սպառնալիք, որը կարող է իր տարածքը տրամադրել Իսրայելին` Իրանի դեմ ռազմական գործողությունների համար։

Բաքուն նույնպես դժգոհ է Իրանից` հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Թեհրանն ակտիվորեն աջակցում է Ադրբեջանի իսլամացմանը, ինչն անուղղակիորեն վտանգում է աշխարհիկ ալիևյան կլանի իշխանությունը։ Այն առաջացնում է կրոնական հասարակության դժգոհությունը ոչ միայն իր աշխարհիկության, այլ նաև բռնատիրական մենիշխանության պատճառով, ինչը հակասում է իսլամական էթիկային և կրոնաքաղաքական մշակույթին։ Վերջին տասնամյակում Ադրբեջանում աշխարհիկ ընդդիմության ջախջախումը պետության կողմից հանգեցրել է նրան, որ երկրում միակ կազմակերպված ընդդիմություն է մնացել իսլամականը, որի վերահսկումը բավական դժվար է, եթե ոչ անհնար. կրոնական կյանքն ու գործունեությունն ընթանում են ընդհատակում` անջատ քաղաքական ինստիտուտներից։ Ադրբեջանի իսլամացման ցանցային բնույթը, փաստորեն, այն մասամբ դուրս է թողնում պետության վերահսկողությունից։ Այս պարագայում Իրանի կողմից Ադրբեջանում իսլամական վերածննդին ուղղված աջակցությունն անմիջական վտանգ է ներկայացնում Բաքվի համար։

Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում էլ ավելի սրվեցին իրանա-ադրբեջանական հարաբերությունները։ Օգտագործելով Բաքվում կայանալիք «Եվրատեսիլի» մրցույթը` իրանական տարբեր լրատվամիջոցներ սկսեցին նյութեր հրատարակել Բաքվի արևմտամետ կարգավիճակի մասին` երգի մրցույթը ներկայացնելով որպես հակաիսլամական և հակաավանդական միջոցառում։ Մի շարք լրատվամիջոցներ մրցույթը որակեցին սեռական փոքրամասնությունների շքերթ։ Իսկ մայիսին Ադրբեջանի իսլամամետ ու իրանամետ ուժերը միացան ընդդիմության հակաիշխանական հավաքներին, ինչի արդյունքում մի շարք ակտիվիստներ ձերբակալվեցին։ Արդյունքում` երկրում ներքաղաքական իրավիճակի սրումը Բաքուն կապեց Իրանի հետ, ինչի հետևանքով մայիսի 11-ին Բաքվում Իրանի դեսպանատան առջև տեղի ունեցավ հակաիրանական հանրահավաք` «Իրանի հակաադրբեջանական քաղաքականության դեմ» խորագրով։ Հանրահավաքն ամենից հակաիրանականն էր Ադրբեջանի պատմության մեջ, քանի որ դրա ընթացքում հնչեցին ոչ միայն դասական դարձած կոչեր, որ Իրանը դադարեցնի Հայաստանի հետ հարաբերությունները, այլ նաև վիրավորանքներ Իրանի պետության (հանրահավաքի ժամանակ այրվեց Իրանի դրոշը) և նրա առաջնորդ Ալի Խամենեիի հասցեին։ Արդյունքում` մայիսի 20-ին Բաքվում Իրանի դեսպանը հետ կանչվեց Թեհրան։ Համաձայն Բաքվում Իրանի դեսպանատան տարածած մամլո հաղորդագրության, դեսպան Մոհամեդ Բահրամին իսլամական սրբերին վիրավորելու հետ կապված անհրաժեշտ խորհրդակցությունների անցկացման համար է հետ կանչվել Թեհրան:

Չնայած սա արդեն բավական լուրջ սրացում է հարաբերություններում, Բաքուն, այնուամենայնիվ, չի դադարում հակաիրանական հայտարարություններ տարածել` կարծես թե չցանկանալով գնալ հարաբերությունների կարգավորման։ Այսպես, մայիսի 22-ին Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակը հայտարարեց. «Իրանը չի կարողանում նորմալ ընկալել մեր երկրում բազմահազար, այդ թվում` նաև իրանական զբոսաշրջիկների հայտնվելը, որոնք տեսնում են Ադրբեջանի հաջողությունները։ Մեր անկախ քաղաքականությունն անհանգստացնում է ոմանց, բայց մենք այդ քաղաքականությունը շարունակելու ենք»։ Իսկ ադրբեջանական մեջլիսի անդամ Գ.Հասանղուլիևն ավելի հեռուն գնաց և հայտարարեց, որ «համասեռամոլությունն Իրանի մշակույթի անքակտելի մասն է»։ Ըստ վերջին տպավորությունների, Բաքուն Իրանի հետ առաջացած հակասությունների հարթման համար ոչ մի բան չի անում, ավելին` փորձում է էլ ավելի սրել իրավիճակը։ Սա, գուցե, Ադրբեջանի աշխարհաքաղաքական ընտրության արտահայտումն է, որով Բաքուն Թեհրանին հասկացնում է, որ հնարավոր իրանա-իսրայելական (ամերիկյան) բախման ժամանակ իրենից բարեկամական պահվածք չակնկալի։

Իրան–Ռուսաստան

Իրանական մամուլը բավական ջերմ արձագանքեց Վլադիմիր Պուտինի՝ ՌԴ նախագահ ընտրվելուն։ Դմիտրի Մեդվեդևի ժամանակ ռուս-իրանական հարաբերությունները ճգնաժամ էին ապրում, ինչն ուղղակիորեն կապված էր Մեդվեդևի` ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունների զարգացման և խորացման քաղաքականության հետ։

Վլադիմիր Պուտինի ընկալումն Իրանում և իրանական մամուլում այլ է, քան Մեդվեդևինը։ Եթե վերջինիս մասին անցած տարիներին խոսում և գրում էին կամ չեզոք, կամ էլ մեղմ քննադատական ոճով, ապա Պուտինն արժանանում է հիմնականում դրական գնահատականների։

Այսօր Իրանն ու Ռուսաստանը կանգնած են հարաբերությունների կարգավորման անհրաժեշտության առջև, ինչի ուղղությամբ առաջիկա ամիսներին և տարիներին կոնկրետ քայլեր կիրականացվեն։ Իսկ այն, որ հարաբերությունները կարգավորվելու են, ակնհայտ է` հաշվի առնելով, որ Թեհրանն ու Մոսկվան տարածաշրջանում կանգնած են միևնույն խնդիրների լուծման անհրաժեշտության առջև։ Դրանցից ամենակարևորը Սիրիայում կայունության պահպանումն է և արևմտյան ռազմական միջամտության հնարավորության վերացումը։ Այս տեսանկյունից Ռուսաստանն ու Իրանը նույն նավակում են, իսկ Արևմուտքը, արաբական աշխարհն ու Թուրքիան` այլ։ Այսօր իրանա-ռուսական հարաբերությունների կարգավորումն ուղեկցվում է մեկ այլ կարևոր գործընթացով. և՛ Մոսկվան, և՛ Թեհրանն ակտիվորեն վերանայում են իրենց «թուրքական քաղաքականությունը»։ Մայիսին Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն երկու կոշտ հայտարարություն արեց Թուրքիայի քաղաքականության վերաբերյալ։ Առաջինը վերաբերում էր թուրքական որոշմանը` Կիպրոսի ջրային տարածքում գազահորատման աշխատանքներ սկսելու առնչությամբ, ինչը պետք է ուղեկցվեր ռազմական վարժանքներով ծովի նույն հատվածում։ Երկրորդը վերաբերում էր Ստամբուլում կազմակերպված Միջազգային կովկասագիտական կոնֆերանսին, որի շրջանակներում թուրքական կառավարության ներկայացուցիչների ներկայությամբ ընդունված հռչակագրում կոչ է արվում շարունակել «սրբազան պատերազմը Ռուսաստանի դեմ»` հանուն Կովկասի ազատագրման։

Այս ամենի արդյունքում, թերևս, կվերիմաստավորվեն իրանա-ռուսական հարաբերությունները` դրանք ավելի խորացնելու կողմնորոշմամբ։ Վլադիմիր Պուտինն արդեն մարտի 2-ին հայտարարել է, որ կանի ամեն ինչ «Իրանի դեմ ռազմական գործողությունների կանխարգելման նպատակով»։ Մարտի 4-ին Իրանի նախագահ Մ.Ահմադինեժադը զանգահարել է Վ.Պուտինին, շնորհավորել վերջինիս հաղթանակը նախագահական ընտրություններում։ Ըստ երկու պետությունների պաշտոնական հաղորդագրությունների, կողմերը քննարկել են նաև տարածաշրջանային հիմնախնդիրները` նշելով արաբական երկրներում երրորդ պետությունների ռազմական միջամտության անթույլատրելիությունը։

Ինչևէ, առաջիկա ամիսներին պարզ կլինի, թե ինչ հունով կխորանան ռուս-իրանական հարաբերությունները, սակայն դրանց կարգավորումն արդեն իսկ կասկած չի հարուցում։

«Գլոբուս» վերլուծական հանդես, թիվ 6, 2012

http://noravank.am/arm/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6562

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

21.06.2012
ՏՐԱՆՍԿԱՍՊՅԱՆ ԳԱԶԱՄՈՒՂ. ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ, ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ԵՎ ՌԻՍԿԵՐԸ



Սերգեյ Սարգսյան
«Նորավանք» ԳԿՀ Քաղաքական հետազոտությունների կենտրոնի փոխղեկավար
ԱՄՆ պետքարտուղարի եվրասիական էներգետիկ հարցերով ներկայացուցիչ Ռիչարդ Մորնինգսթարի1 2011թ. նոյեմբերին Բաքու կատարած այցելության արդյունքներով հրավիրված մամլո ասուլիսում վերջինս հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ը կսատարի ցանկացած խողովակաշարային նախագիծ Հարավային գազային միջանցքի շրջանակում, բայց «ավելի լավ կլիներ սկսել փոքր խողովակաշարից, որը հետագայում կարող է ընդլայնվել»2։

Միևնույն ժամանակ, Եվրահանձնաժողովը, հնչեցնելով կասպյան գազը Եվրոպա հասցնող մեկ մեծ խողովակաշարի փոխարեն մի քանի խողովակաշարերի գաղափարը, վերստին նշեց այն պահանջները, որոնց պետք է համապատասխանի ընտրված նախագիծը։ ԵՄ էներգետիկայի գծով հանձնակատարի մամլո քարտուղար Մարլեն Հոլցների խոսքերով՝ եթե դրանք փոքր խողովակաշարեր լինեն, ապա պետք է ունենան Nabucco-ից ոչ պակաս թողունակություն և պետք է ամրացված լինեն միջպետական համաձայնագրերով3։

2012թ. ապրիլի 23-ին Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանը հայտարարեց, որ հունգարական խոշորագույն MOL ընկերությունը մտադիր է դուրս գալ Nabucco-ից4։

Մայիսի 13-ին գերմանական RWE կոնցեռնի պաշտոնական ներկայացուցիչը հայտարարեց, որ կոնցեռնը քննարկում է Nabucco գազատարի կառուցման կոնսորցիումից դուրս գալու հարցը, որի մեջ 16,67% բաժնեմաս ունի։ Նրա խոսքերով՝ դա պայմանավորված է նրանով, որ սույն նախագծի արժեքը գրեթե կրկնապատկվել է՝ 9-ից հասնելով 15 մլրդ եվրոյի, և կոնսորցիումին նախկինի պես չի հաջողվում Ադրբեջանից և Թուրքմենստանից գազի մատակարարման ամուր երաշխիքներ ստանալ5։

Այս ամենն ավելի քան տարօրինակ է թվում այն տեղեկությունների ֆոնին, թե իբր հաջող են ընթանում Տրանսկասպյան գազամուղի (ՏԿԳ) նախագծի շուրջ բանակցությունները, որը կոչված է լրացնելու Ադրբեջանի գազարտահանման հզորությունները Թուրքմենստանի տարանցիկ գազով։

REST

http://noravank.am/arm/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6557

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Clinton: Syria on brink of catastrophe as rebels advance. The region in danger
DEBKAfile Special Report July 8, 2012,


“There is still a chance to save the Syrian state from a catastrophic assault that would be very dangerous not only to Syria, but to the region,” said US Secretary of State Hillary Clinton in Tokyo, Sunday, July 8. She did not elaborate, but stressed earlier, “… the opposition is getting more effective in defense of themselves and going on the offensive against the Syrian military.”
DEBKAfile’s military sources note that her over-the-top language comes at a pivotal moment in the Syrian conflict: The rebels are winning more and more territory and not only encircling Damascus but fighting inside the capital. To save itself, the Assad regime which still controls the army outside Damascus may in desperation open up its arsenals and deploy weapons of mass destruction in a bid to drive off the rebels while also spreading the flames to other parts of the region, including Israel.
Persian Gulf sources reported Sunday that inside the capital, the Syrian army no longer moves troops in military convoys for fear of rebel attack. They now travel in unmarked civilian vehicles. Some officers prefer to stay on base for fear of assassination or kidnap on their way home.
Clinton did not explain how the rebels were suddenly able in the last few days to develop their ubiquitous capabilities, rising numbers and military organization - or where they procured weapons for their wholesale offensive against the Syrian army.
According to DEBKAfile’s intelligence and military sources, Turkey, Saudi Arabia and Qatar have substantially stepped up the flow of munitions to the rebels. They are reaching combatants inside Syria as well as the trainees at Turkish military facilities.
Their numbers have, furthermore, risen to 50,000 armed men who are efficiently organized in 17 brigades. Fighting inside the country are 260 military units, each consisting of one or two battalions, which mostly range from 1,000-1,500 men - depending on the arena. Some are brigades of 3,000 men.
By the first week of July, the rebel army had put in place an efficient logistical system:
1. The Free Syrian Army had been able to establish a geographical presence in all of Syria’s provinces, barring the minority regions (Kurds and Druzes) which are outside the conflict, and the pro-regime Alawite region.
2. A regional operational command was working in all those provinces (260). It was equipped with hi-tech communications connecting the provinces and linked to the FSA’s high command in Turkey.
3. A well-organized arms smuggling ring was transferring weapons from one command to another as required for local attacks on Syrian military and security forces. This pipeline is fed by Turkish, Saudi and Qatari suppliers via Jordan, Iraq, Lebanon, and Turkey..
4. A foreign “military adviser” is posted at each provincial command center. They are usually special forces experts mainly from the British, French, Turkish, Saudi and Qatari armies.
Up until last month, the rebels were fighting primarily to sever a strategic strip of land from Idlib in the north to Deraa in the south in order to tie down the regime in Damascus and its Allawite loyalist forces in the west and center and cut it off from the rest of the country.
This goal has now been abandoned. Today, the anti-Assad forces are concentrating on a single objective: The regime’s overthrow.


After 8,763 soldiers killed and a stream of defectors, Assad still thinks he can win
DEBKAfile Exclusive Report July 6, 2012,


In its 17-month crackdown on dissent, the Syrian army had by early July, lost 8,763 dead and 21,357 wounded. Some units lost a quarter of their manpower. Around 600 tanks and APCs – six percent of the Syrian armored corps fleet – were crippled. Around 200 can be fixed but repairs will take three months.
Defections from all ranks up to general are depleting combat divisions. All in all, the Syrian army has never been hit with this scale of casualties and losses. Yet Bashar Assad and his ruling family, some members of whom hold high military, security and intelligence command, show no cracks or fear of impending failure.
Just the reverse: President Assad boasted to the Turkish Hurriyet in a recent interview that were it not for the majority support he enjoys from the Syrian people he would have fallen like the Persian Shah in 1979.
The Syrian ruler is generally unfazed by the stream of high officers defecting to the rebels because, as DEBKAfile reported on July 2 – he has quietly made a clean sweep of long-serving elite commanders, especially Sunnis, and replaced them with younger Alawite officers, drawn from security and intelligence agencies and the loyal, exceptionally brutal Alawite Shabiha militia.
Some of the defectors are generals who were quietly retired on full pay; others, mid-ranking officers who see their prospects of promotion vanishing in the incoming surge of young Alawite officers awarded top jobs.
The latest high-ranking defector, Brig.-Gen. Manaf Tlass, 105th Brigade commander of the Republic Guard belongs to the second category, DEBKAfile’s intelligences disclose. His desertion is potentially a lot more damaging to the regime –politically rather than militarily.
He did not abscond to rebel ranks in Turkey as the Syrian opposition reported Friday, July 6, but headed for Paris to join his father, Gen. Mustafa Tlass, former Syrian Defense Minister who served Bashar Assad and his father for 40 years, and his daughter Nahed Ojjeh, widow of the leading Saudi arms dealer Akkram Ojjeh.
Both have good connections around the Arab world and are close to the Russian ruling elite in Moscow.
Mustafa Tlass left Syria five months ago over a conflict of loyalties: The prominent Sunni Tlass clan spearheaded the anti- Assad revolt in Rastan, a town near Homs. To avoid taking sides, Tass senior decamped.
His son, Brig.-Gen. Manaf, served in the Republic Guard defending the presidential place on Mount Qasioun, the nerve center of Assad’s vicious campaign to suppress dissent. As a member of the presidential inner circle, he was certainly part of the military establishment running that campaign.
Indeed, Assad rewarded his loyalty by letting him keep his job, only putting his promotion to general on hold.
Manaf, realizing his career prospects as a Sunni had been overtaken by the advancing Allawitization of the top Syrian command, decided to join his father.
According to our sources, he actually flew out of Damascus on June 26, not this week as widely reported.
From their new base in Paris, the heads of the Tlass clan have yet to decide which way to jump – whether to make use of their excellent connections in Moscow or join up with the pro-Western “Friends of Syria” Western-Arab group whose latest meeting in Paris, Friday, July 6, was chaired by US Secretary of State Hillary Clinton.
The Assad regime would suffer a serious setback if the Tlasses opted for the West and its Arab enemies.
US diplomats are therefore going out of their way to rope them in. They have turned to Firas Tlass, the powerful Syrian clan’s Dubai-based “finance minister,” for help. Above all, they are going to great lengths to dissuade these prominent Sunnis from gravitating toward their old ties in Moscow.

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Խոստովանություն. Սիրիայի փախստականների ճամբարներում թուրքական հատուկ ծառայությունները ահաբեկիչների են ուսուցանում

http://news.am/arm/news/112621.html

Հուլիս 09, 2012
Ահաբեկիչներ Մուստաֆա Շարուֆն ու Սուբհի Ասվադը խոստովանել են, որ Թուրքիայից Սիրիա գաղտնի զենք են տեղափոխում:

Իրենց գործունեության ընթացքում նրանք Սիրիայի տարածք են մտցրել մեծ թվով գնդացիրներ, դիպուկահար հրացաններ, ինքնաձիգներ, պնեւմատիկ հրացաններ, ձեռքի նռնակներ ու զինվորական հագուստ:

Ինչպես հաղորդում է սիրիական պետական ՍԱՆԱ գործակալությունը, ահաբեիչները հայտնել են, որ Թուրքիայում սիրիացի փախստականների ճամբարներում Թուրքիայի հատուկ ծառայությունների աշխատակիցները 50 հոգանոց մի քանի խումբ են ձեւավորել, որոնց զենքի հետ վարվել են սովորեցնում:

Ձերբակալվածների խոսքով, շատ սիրիացի փախստականներ ափսոսում են, որ լքել են սեփական տները, հավելելով, որ թուրքական անվտանգության ուժերն իրենց հետ շատ կոպիտ են վերաբերվում, թույլ չեն տալիս լքել ճամբարները, առավել եւս վերադառնալ Սիրիա: