Preservation, conservation of monuments.

[Vrej1915]

Թուրքական կայքն անդրադարձել է Տրապիզոնի հայկական Սուրբ Ամենափրկիչ վանքին

Lragir.am

09.10.2018


Թուրքական karadenizgazete.com.tr կայքն անդրադարձել է Թուրքիայի Տրապիզոնի Օրթահիսար շրջանում գտնվող, միակ կանգուն մնացած հայկական վանքին՝ Սուրբ Ամենափրկչին:

Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը, կայքի փոխանցմամբ՝ վանքն այժմ գտնվում է փլուզման եզրին:

«Տրապիզոնում ժամանակին եղել է շուրջ 200 հայկական եկեղեցի և վանք, որոնցից ոչ մեկն այսօր կանգուն չէ, մի քանի վանքեր էլ որպես սեփականություն գտնվում են անհատների կալվածքների տարածքում»,-մեջբերում է կայսը պրոֆեսոր Իսմայիլ Քյոսեի խոսքերը:



Թուրք պրոֆեսորի պնդմամբ՝ վանքերն ու եկեղեցիները պետականացնելն ու պետական պահպանության տակ վերցնելը շատ կարևոր հանգամանք է, չնայած նրան, որ պահանջում է մեծ ֆինանսներ:

[Vrej1915]

Թբիլիսիի Հավլաբար թաղամասին հարող Բարաթաշվիլիի վերելքի նորոգման ընթացքում հայատառ տապանաքարեր են հանվել. Լուսանկարներ

Lragir.am

17.09.2018



Թբիլիսիի Հավլաբար թաղամասին հարող՝ Բարաթաշվիլիի վերելքի նորացման աշխատանքների ընթացքում հայկական գրությամբ տապանաքարեր են հանվել: «Արմենպրես»–ի հաղորդմամբ, այս մասին տեղեկացնում է aliq.ge-ն: Նշված հատվածի վերանորոգմամբ զբաղվող՝ «Black Sea Group» շինարարական ընկերությունը շիրմաքարերը տրամադրելու պատրաստակամություն է հայտնել, դրանց որոշ մասը փրկվել է շինարարական աղբ դառնալուց և տեղափոխվել Խոջիվանքի հայ գրողների և հասարակական գործիչների պանթեոն:

Թբիլիսահայ հասարակական գործիչ Լևոն Չիդիլյանը նշել է, որ սրանք Խոջիվանքի տապանաքարերն են, որոնք 30-ական թվականներին Բերիայի հրամանով պանթեոնից հանվել և օգտագործվել են որպես շինանյութ:

«30-ական թվականներին կազմվեց Թբիլիսիի վերանորոգման գենպլանը, այդ ժամանակ այդ պլանին զոհ գնացին նաև մի շարք հայկական եկեղեցիներ: Այդ ժամանակ ճարտարապետները քաղաքի զարգացման մեջ չէին տեսնում նաև Խոջիվանքի գերեզմանատունը, տեղում կառուցվեց Բարեկամության այգին, որ գործեց մինչև 1991 թվականը: Ոչնչացված պանթեոնի տապանաքարերն օգտագործվեցին որպես շինանյութ: Քարերը տեսակավորվում էին ըստ որակի՝ բազալտն առանձին, օգտագործվում էր դրսի հարդարման, մարմարը՝ ներքին հարդարման ընթացքում»,- մանրամասներ է ներկայացրել Լևոն Չիդիլյանը:

Նա նաև նշել է, որ սա առաջին անգամը չէ, որ Թբիլիսիի տարբեր հատվածների վերանորոգման ընթացքում հայկական հետք է գտնվում: Տարիներ առաջ ևս իրենց նախաձեռնությամբ և Թբիլիսիի քաղաքապետարանի աջակցությամբ տապանաքարեր են տեղափոխվել Խոջիվանքի պանթեոն: Դրանց հանվել էին ներկայիս «Բիլթմոր» հյուրանոցի վերանորոգման ընթացքում, ժամանակին օգտագործվել էին շենքի ներքին հարդարման համար:

[Vrej1915]

Ահազանգ. Հոռոմայրի վանքի խոնարհված հնադարյան պատերի վրա նոր անճաշակ եկեղեցի է կառուցված (ֆոտո)
18.12.2017



Լոռու մարզում Հոռոմայրի վանքի (VII-XIV դարեր) խոնարհված հնադարյան պատերի վրա նոր անճաշակ եկեղեցի է կառուցված: Այս մասին հայտարարություն է տարածել «Պահպանե՛նք մեր մշակութային արժեքները» քաղաքացիական նախաձեռնությունը:

Հայտարարությունում նշվում է. «Մամուլում եւ սոցցանցերում տարածված լուսանկարները, որոնք արտացոլում են Լոռվա մարզում Հոռոմայրի (VII-XIV դարեր) եկեցեցու խայտառակ վերականգնումը, ոլորտում տիրող վիճակի խոսուն վկայությունն են:

Այն ժամանակ, երբ երկրով մեկ հարյուրավոր պատմաճարտարապետական կոթողներ կործանվում են անտերությունից, գոնե մեկ կոթողի փրկությունը կարծես թե պետք է խանդավառությամբ ընդունվեր, սակայն սա այն դեպքն է, երբ ունքը հանելու փոխարեն աչքն էլ հետն է հանվում. վանքի խոնարհված հնադարյան պատերի վրա պարզապես նոր անճաշակ եկեղեցի է կառուցված:

Լոռվա մարզպետի մեկենասությամբ վերականգնված Հոռոմայրը մեր պատմության, մշակույթի հանդեպ թեթեւամիտ վերաբերմունքի արգասիքն է:

Ցավալի է, որ ոլորտի մասնագետները հիմնականում խուսափում են բարձրաձայնել իրենց դժգոհությունները, քանի որ կապված են մշակույթի նախարարության հետ: Միեւնույն ժամանակ, մասնավոր զրույցներում նրանք արտահայտում են իրենց զարհուրանքը:
Լուրեր Հայաստանից - NEWS.am

[Vrej1915]

http://artsakhpress.am/arm/news/70320/shushii-verin-mzkiti-hogevor-dproci-taratsqum-haytnabervel-e-vax-qristoneakan-dambaran.html

[Vrej1915]

Շուշիի Վերին մզկիթի հոգևոր դպրոցի տարածքում հայտնաբերվել է վաղ քրիստոնեական դամբարան

2017-07-28 16:35:15

Հուլիսի 7-ին սկսվել են Շուշիի Վերին մզկիթի հոգևոր դպրոցի շենքի վերականգնման աշխատանքները:

Այս մասին «Արցախպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում ասել է «Պատմական միջավայրի պահպանության պետական ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի փոխտնօրեն Նժդեհ Երանյանը:

«Շենքի հիմքերի ամրացման աշխատանքների ընթացքում օրեր առաջ հայտնաբերվել է վաղ քրիստոնեական դամբարան: Դա բացառիկ հայտնագործություն է բերդաքաղաքում, հերթական փաստը, որ հերքում է Ադրբեջանի պնդումները Շուշիի կառուցման ժամանակաշրջանի վերաբերյալ: Մեդրեսեի հիմքի ամրակայման աշխատանքների ժամանակ շինարարների կողմից քարեր են նկատվել, որոնք հեռացնելուց հետո հայտնաբերել են կմախք: Աշխատանքներն այդ փուլում դադարեցրել են և այդ մասին տեղեկացրել մեր ծառայությանը: Տեղում վավերացվել է վաղ քրիստոնեական քարարկղային թաղում: Այդ հատվածում շինարարական աշխատանքները դադարեցվել են: Նախատեսվում է ամբողջությամբ պեղել թաղումը, իսկ շինարարական աշխատանքների ավարտից հետո այն հնարավոր է ցուցադրվի նույնությամբ»,-մանրամասնել է Ն. Երանյանը:

[Vrej1915]

Հայոց արքաների աճյունների առեղծվածը. պեղումներ Աղձքում

[londontsi]

Re: Preservation, conservation of monuments.

.

[Vrej1915]

Re: Preservation, conservation of monuments.

Ինչ է արել Հասմիկ Պողոսյանը պաշտոնավարման 10 տարիների ընթացքում
yerkira.am
7 Հոկտեմբերի 2016,


Ալեքսանդր Թամանյանն ասում էր, թե ճարտարապետությունը քարե սիմֆոնիա է: Հետաքրքիր է` ճարտարապետն ի՞նչ ժանրի «սիմֆոնիայի» կվերագրեր ներկայիս Երևանի տեսքը: Նայելով նորակառույցներին` միայն Արմենչիկի «սիմֆոնիաները» կարելի է հիշել. ինչքան Արմենչիկն է վաստակավոր արտիստ, այնքան էլ նորակառույցները` քարե սիմֆոնիա:

ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հասմիկ Պողոսյանի ճաշակը, հետաքրքրություններն ու գեղագիտական նախասիրությունները, ցավոք, նրա պաշտոնավարման 10 տարիների ընթացքում այդպես էլ չհամընկան Երևանի ճարտարապետական տեսքի, միջավայրի ընկալման հետ: Եթե նախկինում Հայաստանն աշխարհին հայտնի էր իր ճարտարապետությամբ, ապա այսօր ճարտարապետությունից ու Հին Երևանից գրեթե ոչինչ չի մնացել: Ճարտարապետական ու պատմական նշանակություն ունեցող կառույցները տարեցտարի հողին են հավասարեցվում` պատկան մարմինների լուռ համաձայնությամբ: «Ես իրավասու չեմ», «հարցն ուղղեք քաղաքապետարանին» պատասխաններով կամ էլ ուղղակի խուսափելով հանդիպել լրագրողների հետ` 10 տարի շարունակ` Հասմիկ Պողոսյանի պաշտոնավարման ժամանակ, մեկը մյուսի հետևից լուսանկարներ դարձան երբեմնի պատմամշակութային արժեքները:

Հին Երևանը քանդելուց հետո մինչև վերջերս Պողոսյանը նշում էր. «Հին Երևան» ծրագրի շրջանակներում կառուցապատումը կանգնած է, քանի որ չենք կարողանում հետաքրքրվող, շահագրգիռ անձանց գտնել»: Բնականաբար, շահագրգիռ անձինք նախընտրում են ոչ թե հնարած Հին Երևան տեսնել, այլ` ամեն շենքն իր տեղում, իր միջավայրում:

Փոխարենը Պողոսյանի սրտին դարդ էր եղել Լենինի արձանի` հրապարակից հեռացնելը, արձանի տեղն, ըստ նրա, դատարկ է մնացել. «Իմ անձնական կարծիքն է, որ հրապարակում ինչ-որ դատարկություն, այսինքն՝ ոչ թե դատարկություն, այլ ավարտվելու մի տարր ուզում է, բայց ասում եմ՝ Լենինի արձանը քաղաքական էր, այսպես էր, այնպես էր, բայց իր պատվանդանով, լուծումներով հանճարեղ գործ էր»:

Ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ նախարարը նույն սրտացավությամբ էր խոսում թե' Լենինի արձանի և թե' մարշալ Բաբաջանյանի խրոխտ արձանի մասին։ Ավելին, Պողոսյանի խոսքով՝ ինքը դեռ պետք է մարսեր և որոշ ժամանակ անց միայն կարծիք հայտներ. կարծիքը, բնականաբար, հետագայում այդպես էլ չհայտնեց։ Արձանների հետ կապված՝ նախկին նախարարի տեսակետը հստակ իմանալ դժվար է /նախկինում արդեն անդրադարձել էինք այս խնդրին/, ինչպես ցանկացած այլ հարցի դեպքում։

Տիկին նախարարը հմուտ էր ոչ միայն տեսակետ չհայտնելու, այլ նաև փաստ, խախտման արձանագրում անտեսելու առումով։ Վերահսկիչ պալատը, օրինակ, խախտումներ էր հայտնաբերել` Քոբայրավանքի և Հնեավանքի վերականգնողական աշխատանքների հետ կապված, դեռ առաջին` 2007-2008 թթ. ստուգումների ընթացքում. 321 միլիոն դրամ էր հատկացվել ընկերությանը, որը պետք է զբաղվեր վանական համալիրների վերականգնողական աշխատանքներով, բայց արդյունքում հայտնաբերվել էր 57 միլիոն դրամի՝ փաստաթղթերով չհիմնավորված ծախս:

Իսկ 2011-ին ՎՊ-ն հայտարարել էր, որ հուշարձանների վերականգնման աշխատանքներին մասնակցում են ոլորտի հետ ընդհանրապես կապ չունեցող շինարարական կազմակերպություններ: «Վահանավանքում, Հնեվանքում, Քարկոփում վերականգնման աշխատանքները կատարվել են թերի եւ ոչ մասնագիտորեն: Խախտվել է պատմամշակութային հուշարձանների ոչ միայն արտաքին տեսքը, այլեւ օգտագործվել է դրանց ոչ հարիր շինանյութ: Նախապես հաշվարկված եւ համարակալված քարերի փոխարեն օգտագործվել է նոր, այլ տեսակի քար»,- նշված է ՎՊ զեկույցում:

Ոլորտի մասնագետներն ահազանգում էին` Գանձասարի պարիսպները նորոգվում են համապատասխան նորմերի խախտումով: Լսողն ո՞վ էր: Բանը հասավ նրան, որ մարդիկ, ճարտարապետները սկսեցին դիմել ԼՂՀ իշխանությանը:

Երիտասարդական պալատը, ճիշտ է, քանդեցին ոչ Հասմիկ Պողոսյանի պաշտոնավարման օրոք` 2004-ին, սակայն մինչ օրս Երիտասարդական պալատի հեղինակ Հրաչիկ Պողոսյանն ահազանգում է, որ այն քանդվել է ապօրինաբար: Նախարարը չէր արձագանքում իր պաշտոնավարման ընթացքում քանդվող կառույցների վերաբերյալ հանրության, մասնագետների կոչերին, ուր մնաց` Երիտասարդական պալատի մասին մտահոգվեր:

Մեկ այլ կառույց՝ Արամի 30-ում գտնվող. Երևանի պատմության մի մասնիկը դարձած երկհարկանի շինությունը քանդելու ժամանակ, երբ Պողոսյանին հարցրինք՝ ինքն է՞լ է կարծում, որ անհրաժեշտ է քանդել այն, նա շտապեց պատասխանել, թե դա հուշարձան շենք չէ: «Հետևաբար, ես՝ որպես մշակույթի նախարար, դրա պատասխանը չեմ կարող տալ»,- ասաց նա։

Իսկ Աֆրիկյանների տունը հուշարձան շենք էր, որի ապամոնտաժման ժամանակ նախարարը շտապեց հիշեցնել՝ ապամոնտաժելու որոշումը կայացվել է 2004-ին, երբ ինքը նախարար չի եղել, և այդ պատճառով էլ նա կարծիք չուներ շենքի ապամոնտաժման վերաբերյալ։

Մեկ այլ օրինակ՝ ամիսներ առաջ պարզ դարձավ, որ Երևանի Արամի 9 հասցեում գտնվող ճարտարապետական և պատմական մեծ նշանակություն ունեցող` Արամ Մանուկյանի տունը քանդում են՝ ստորգետնյա ավտոկայանատեղի կառուցելու համար։ Արամ Մանուկյանի տունը, ի դեպ, ներառված է Երևան քաղաքի պատմության եւ մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցուցակում: Շենքի տանիքը, հատակն ու միջհարկային ծածկն արդեն քանդված են, մնացել է ճակատը: Այս մասին լրատվամիջոցները գրեցին, ընթերցողները քննարկեցին, ճարտարապետներն իրենց ցավը հայտնեցին, և վերջ։

Հասմիկ Պողոսյանի հարցազրույցները թերթելիս աչքովս հետաքրքիր մի բան ընկավ. նախարարը նշել էր, որ միշտ ցանկացել է մշակութային լրագրող դառնալ: Եթե նրա ցանկության մասին 10 տարի առաջ իմանայինք, ազգովի ամեն ինչ կանեինք՝ այն իրականություն դարձնելու համար, գոնե մշակութային ինչ-ինչ արժեքներ կփրկեինք։ Թե չէ` տպավորություն է ստեղծվում, թե Հասմիկ Պողոսյանն այնպես էր արել, որ զբոսաշրջիկները Հայաստան գան` միայն իրեն տեսնելու:

Բայց` ոչ, անաչառ լինելու համար ասենք, որ Պողոսյանն այնպես չէ, որ ընդհանրապես գործ չի արել` Կապանի Հալիձորի բերդից քիչ ներքև նորոգվել է զուգարանը, ինչի համար ծախսվել է մի ողջ կարողություն` 8 միլիոն դրամ:

Կարինե Հարությունյան

[bell-the-cat]

Re: Preservation, conservation of monuments.

Could someone please post a copy of the text. (Maybe there is some way of working around the BBC blocking of their own content from UK residents, but I doubt anything from the BBC is worth the effort to do it.)

Though I am making assumptions of content I have not seen, I would not be surprised it if is actually US sponsored negationism, fully supported by some Armenian academics in America, by a number in Europe too, and by Armenian ngos in Turkey like the Hrant Dink Foundation.

Or has it already been posted, the "The empire the world forgot. Ruled by a dizzying array of kingdoms and empires over the centuries, the former regional power of Ani is now an eerie, abandoned city of ghosts" post above? The photo "captions" are not the real ones, I assume. If the point was to show inaccuracies in the BBC article, why not reproduce what the captions actually say?

The article is full of the usual lazy clichés, plus a wide selections of lies and distortions. It is definitely partly derived from US Embassy / WMF produced propaganda, being entirely on message with its "remarkable interchange of cultures, religions and artistic motifs" bullxxxx.

[bell-the-cat]

Re: Preservation, conservation of monuments.

A new piece of Negationism BBC style....
Ani de-Armenised into a seljuk turk, georgian and ottoman empire...

http://www.bbc.com/travel/story/2016...e-world-forgot

Could someone please post a copy of the text. (Maybe there is some way of working around the BBC blocking of their own content from UK residents, but I doubt anything from the BBC is worth the effort to do it.)

Though I am making assumptions of content I have not seen, I would not be surprised it if is actually US sponsored negationism, fully supported by some Armenian academics in America, by a number in Europe too, and by Armenian ngos in Turkey like the Hrant Dink Foundation.