Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

«Կոլցո». ռուս-ադրբեջանական գործողության 25 տարին

ՀԱՅԿԱԶՆ ՂԱՀՐԻՅԱՆ, Գլխավոր խմբագիր
Քաղաքականություն - 30 Ապրիլի 2016


ՀՀ ԱԳՆ-ն տարածել է փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանի մեկնաբանությունը «Օղակ» գործողության 25-րդ տարելիցի կապակցությամբ:

«25 տարի առաջ՝ 1991թ. ապրիլի 30-ին, ազդարարվեց Ադրբեջանի՝ հայ ժողովրդի դեմ որդեգրած պետական ահաբեկչության քաղաքականության հերթական դրսևորման մեկնարկը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հյուսիսային շրջանի հայ բնակչության ոչնչացումը և հայրենազրկումը: Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից մինչ օրս արդարացվող այդ գործողություններին կարելի է տալ միայն մեկ իրավական գնահատական՝ մարդկության դեմ հանցագործություն:

«Օղակ» («Կոլցո») գործողության Ադրբեջանի զինված հրոսակախմբերի իրականացրած դաժանությունները և այդ գործողության մեջ խորհրդային բանակի ներգրավվածությունը համապատասխան գնահատականի են արժանացել միջազգային հանրության կողմից՝ միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունների, ՌԴ, ԱՄՆ օրենսդիր մարմինների և Եվրախորհրդարանի համապատասխան բանաձևերում: Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանը չհրաժարվեց հայատյացության, ռասիստական քաղաքականությունից, ինչի վերջին վկայությունն են Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի ապրիլյան ագրեսիան և դրան ուղեկցող վայրագրությունները», ասվում է հայտարարության մեջ:

ՀՀ ԱԳՆ-ն հպանցիկ արձանագրում է «խորհրդային բանակի ներգրավվածությունը», կրկին խուսափելով այդ իրադարձության համար հստակ պատասխանատվության մատնանշումից: Այդ ժամանակ Ադրբեջանն անկախ պետություն չէր եւ խորհրդային պետության մի մասն էր, այսինքն՝ թիվ 1 պատասխանատուն ԽՍՀՄ-ն էր, խոշոր հաշվով՝ Ռուսաստանը:

Հայաստանում ավանդույթ կա ամեն մի պատմական փուլում Հայաստանի ու հայ ժողովրդի դեմ Ռուսաստանի թշնամական քաղաքականությունը դուրս գրել «նախորդ ռեժիմների» վրա: Այսպես, կոմունիստական շրջանում մեղադրում էին ցարիզմը, «դեմոկրատական» շրջանում՝ կոմունիստներին, հետո՝ դեմոկրատներին, հետո կմեղադրեն Պուտինին, եւ այսպես շարունակ:

Տարբեր գույների ու բնույթի ռեժիմները Ռուսաստանում փոխարինում են միմյանց, բայց այդ երկրի քաղաքականությունը Հայաստանի հանդեպ չի փոխվում եւ չի կարող փոխվել, որքան էլ հայերը տխրեն: Բայց որքան էլ տխրեն, մի կողմից կա քարոզչության, փաստերը լռության մատնելու, պատմությունն առասպելաբանությամբ նենգափոխելու միջոցով ստեղծված «իրականությունը, մյուս կողմից ինքը դաժան իրականությունը եւ փաստերը:

Իսկ դրանք հետեւյալ իրականությունն են ցուցադրում. Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի վարած քաղաքականության արդյունքում հետեւողական կրճատվել են հայաբնակ տարածքները, հատկապես վերջին հարյուրամյակում: Արեւմտյան Հայաստանը լիովին հայաթափվել է, Արեւելյան Հայաստանի տարածքները՝ Ղարաբաղը, Նախիջեւանը Ռուսաստանը հանձնել է Ադրբեջանին: Ընդ որում, ըստ արխիվային փաստաթղթերի, ռուսական բանակը թուրքական բանակի հետ համատեղ արդեն խորհրդայնացված Հայաստանում շարունակել է հայերի ցեղասպանությունն ու տեղահանությունը՝ հազարավոր զոհեր, 500 հազար գաղթական արեւմտահայեր էլ բռնագաղթեցվել են Ռուսաստան: Այս գազանություններից նույնիսկ հայ բոլշեւիկներն էին ապշել:

Կոլցո գործողությունը իրականացրել է ռուսական բանակը, ներգրավելով օմօնի համազգեստ հագած ադրբեջանական խաժամուժին: Ադրբեջանցիներն ինքնուրույն ու ինքնագլուխ չէին գնա նման քայլի: Դրա արդյունքում սպանվել են հազարավոր հայեր, բնաջնջվել են Հյուսիսային Արցախի հայաբնակ ընդարձակ տարածքները:

Արդեն «դեմոկրատների» օրոք, Ռուսաստանը երկրորդ պատժիչ գործողությունն իրականացրեց Ղարաբաղի դեմ, որի արդյունքում տասնյակ հայկական բնակավայրեր տեղահանվեցին Հադրութում, Մարտակերտում, այլ շրջաններում:

Այսօր էլ Ռուսաստանի այս քաղաքականությունը շարունակվում է: Քառօրյա պատերազմի իրողությունները դրա վառ ապացույցն են, բոլորն էլ արդեն ամեն ինչ հասկացել են:

Ռուսաստանը թյուրքական աշխարհքաղաքականության գործիքն է, եւ այդ հանգամանքը հատկապես վառ է արտահայտվել հենց հայկական հարցում: Ադրբեջանը երբեք առանց Ռուսաստանի հավանության ու աջակցության չի համարձակվել հարձակվել հայերի վրա: Նույնը վերաբերվում է Կոլցո գործողությանը:

Կոլցո գործողության թիվ մեկ պատասխանատուն Ռուսաստանն է, որքան էլ հայերը փորձեն խնամքով մոռացության տալ այս հանգամանքը, կամ փորձեն Ռուսաստանին «փաթեթավորել» խորհրդային թիկնոցով: Կարմիր կովն իր կաշին չի փոխում, ինչ թիկնոց էլ վրան գցվի:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/pol....oD9qYrUB.dpuf

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Геташен-25

Двадцать пять лет… Четверть века.

Много или мало это для человека, потерявшего Родину? За это время выросло целое поколение молодых людей, которые не видели ее, но продолжают разговаривать на родном диалекте и гордиться тем, что они — геташенцы. Нас стало несколько десятков тысяч, жизнь раскидала нас по миру, но каждый мечтает хотя бы раз увидеть свой Геташен, преклонить колени перед разрушенными могилами своих предков и попросить прощения за долгие годы плена…

30 апреля 1991 года началась крупномасштабная военная операция «Кольцо». Рано утром подразделения Бакинского полка ВВ МВД СССР при поддержке подразделений дислоцированной в Кировабаде (ныне — Гянджа) 23-й дивизии 4-й армии, заняли господствующие над Геташеном высоты и ворвались в село якобы для проверки паспортного режима. Вслед за ними в село вошли азербайджанские омоновцы. Начались погромы домов и убийства мирных жителей. Только за первые часы были убиты и ранены около двух десятков человек, причем убийства проходили при молчаливом согласии, а во многих случаях и при участии советских солдат и офицеров.

В недавней «четырехдневной войне» весь мир был потрясен зверствами азербайджанских военных по отношению к мирным жителям в карабахском селе Талиш. Весь мир, но не армяне. Приводились параллели с террористами ИГИЛ, но где было «Исламское государство», когда 25 лет назад звери в форме азербайджанского ОМОНа снимали скальпы с живых людей, кидали их под гусеницы танков, отрезали уши и расчленяли топорами мирных жителей Геташена и Мартунашена.

Толпы азербайджанских головорезов до этого уже успели отличиться своими зверствами во время погромов в Сумгаите, Кировабаде, Баку и других городах и селах бывшей Азербайджанской ССР, но в Геташене людей громили и убивали военные и милиция, представители власти. Этническая чистка была предпринята с санкции президента СССР Михаила Горбачева и президента Азербайджана Аяза Муталибова. Власть, которая должна была защищать… убивала.

Вот только несколько свидетельств жителей этих сел.

Свидетельство врача больницы Геташена: «…У раненых, которые поступили в больницу, были обнаружены эксцентрические пули, которые разрывали все внутренние органы. Среди привезенных трупов были убитые 70-80-летние старики. Папика Сейраняна, которому было 83 года, убили из автомата. Женщине Рипсиме было 78 лет, Ахумяну Оганесу — более 80-ти. Гянджумяну Бенику было 70 лет. Ахумяна застрелили солдаты в постели в больном состоянии. Некоторых порубили топорами: Согомоняна Мелсика, 50-ти лет. Всего в больницу поступило 13 трупов, не считая раненых. Среди трупов были с отрезанными ушами — Назарян Валерик возраста до 30-ти лет...».

А это свидетельство жителя Мартунашена: «…От обстрела из танков крыши домов взлетели в воздух, горели дома. В это время появились вертолеты, из которых стреляли вниз. Обстрел продолжался около двух часов. После прекращения обстрелов спустились в нижнюю сторону села, откуда были начаты обстрелы. Там дома сильнее горели. Там узнали, что 5 человек были убиты, а двое получили ранения. Убиты Оганесян Оганес в возрасте 65 лет, Давтян Хачатур — 66 лет, Алкамян Шамир — 57 лет, Агаджанян Размик — 49 лет и гостивший седовласый мужчина средних лет из Еревана. ...Убив Оганеса и Шамира, их трупы были раздавлены танками, а головы размозжены…».
Несколько десятков человек были взяты в заложники. Вот свидетельство одного из них: «…Каждые 2-3 минуты нас заставляли вставать и начинали беспощадно избивать, нанося удары автоматами, кулаками, пинали ногами. Когда я, изнемогая, падал, продолжали избивать в лежачем положении... С головы и с лица непрерывно сочилась кровь. Избивали по трое, четверо, азербайджанцы и русские... Поименно я их не знаю, но, увидев, могу опознать. Весь день продолжались избиения и истязания; когда избивавшие уставали и уходили, вместо них приходили другие... С меня сняли турецкий свитер, стали вырывать зубы, вставив между зубов нож, начали вырывать золотые коронки, разрезали губы, выдернули коренной зуб, плоскогубцами вырывали с корнями волосы на голове, ножом кромсали волосы, а потом заставляли собирать их, приговаривая при этом, что волосы армянина грязные, заставляли собирать и класть в карман, принуждали лизать ботинки, ложиться лицом на землю и приподниматься на руках, а когда я был не в состоянии исполнять, то они начинали ломать спину. Заставляли кусать друг другу уши, избивать друг друга... Затем вошел азербайджанец в чине майора и произнес: «Вы что, не знаете, что Горбачев не умер, сколько возможно, будем истреблять вас, хватит, что 70 лет вы жили на нашей земле, мы будем вас резать все больше и больше, вы видимо забыли 1915 год, еще месяц — и мы захватим Шаумян и Карабах, а потом вы увидите нас на площади в Ереване»…».

Безнаказанность ведет к новым злодеяниям. Оставшаяся не осужденной, операция «Кольцо» стала прецедентом для новых военных преступлений и жестоких акций против гражданского населения. Организаторы и исполнители этих преступлений не понесли никакого наказания; наоборот: даже были награждены орденами и медалями. Зверства поощрялись и в дальнейшем: при захвате Мараги, Шаумянского района. Вчерашние погромщики и убийцы мирных жителей становились национальными героями недообразования под названием Азербайджанская республика.
Трагедия Геташена и Мартунашена, Шаумянского района, других сел Нагорного Карабаха не должна быть забыта. Жители этих сел должны получить возможность вернуться в свои дома, вернуться и жить. Справедливость должна восторжествовать.

В той войне армянский солдат победил, но не добил векового врага в его логове. В плену у погромщиков остались и Геташен с Мартунашеном. Прошло двадцать пять лет, но враг не оставил попыток взять реванш и очистить Арцах от его исконных хозяев. На этот раз мы должны отбить у него желание даже смотреть в сторону армянских государств. И нас никто и ничто не должно остановить.

Двадцать пять лет назад Геташен называли воротами в Арцах. Закавказские турки при помощи советских солдат завладев им, решили, что смогут войти в Арцах. Они просчитались, и сегодня путь к окончательной победе — это Геташен. С него началась эта война, с его освобождением она и закончится. Теперь Геташен — это ворота в Баку. Ворота к Победе!

Арутюн ДЖАГАРЯН

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

03.05.2016
«Կոլցո» օպերացիա

Քաղաքացիական գիտակցություն

«Օղակ» Օպերացիա1991թ. գարնանից մինչև ամառ ընկած ժամանակահատվածում ադրբեջանական իշխանությունների և խորհրդային բանակի կողմից իրականացվեց «Օղակ» օպերացիան: Այն իրականացվում էր ոչ միայն խորհրդային Ադրբեջանի տարածքում, այլ նաև ՀՀ սահմանամերձ շրջաններում: «Օղակ» օպերացիան պետական ահաբեկչություն էր՝ ուղղված 27 հայաբնակ գյուղերի խաղաղ բնակիչների դեմ:

Օպերացիայի իրականացման ժամկետը 1991թ. ապրիլ-օգոստոս ամիսներն էր, իրականացման վայրերը՝ ԼՂՀ Շուշիի, Մարտակերտի, Հադրութի, Շահումյանի շրջանները, խորհրդային Հայաստանի Նոյեմբերյանի, Գորիսի, Տավուշի շրջանները: Օպերացիայի իրականացման հեղինակներն էին Այազ Մութալիբովը, Վիկտոր Պոլյանիչկոն, Մուհամեդ Ասադովը, Միխայիլ Գորբաչովը, Բորիս Գրոմովը, Ադրբեջանի ազգային ճակատը, Ադրբեջանի ԽՍՀ ոստիկանության հատուկ ջոկատը, ԽՍՀՄ ներքին զորքերի և բանակի ստորաբաժանումները:

Քերոլայն Կոքսի և Ջոն Էբների «Էթնիկ զտումները շարունակվում են. ԼՂՀ պատերազմ» գրքում նշվում էր, թե ինչպիսի վայրագությունների էին ենթարկվում հայերը. արական սեռի նկատմամբ բռնություններ էին կիրառվում, իսկ կանանց բռնաբարում էին:

«Օղակ» օպերացիայի առաջին թիրախը ԼՂՀ Գետաշեն գյուղն էր, որը մոտ 5000 բնակչություն ուներ:

1990թ. հուլիսի 26-ին Գորբաչովի կողմից ԽՍՀՄ օրենսդրությամբ չնախատեսված զինված խմբերի ձևավորման և զենքի ապօրինի պահման և բռնագրավման մասին օրենք հրապարակվեց, որը, փաստացի, խաղաղ բնակչության դեմ ծավալված պետական ահաբեկչության շարունակությունն էր: Գերագույն խորհրդի հայ պատգամավորները դիմում էին Գորբաչովին, իսկ նա պատասխանում էր, որ այնտեղ զինյալներ են, այդ պատճառով էլ կատարվում էր ռազմական գործողությունը, սակայն ռուս զինվորներն անգամ նշում էին, որ այնտեղ զինյալներ պարզապես չկային:

Ընդունված է համարել, որ այդ գործողությունը ԽՍՀՄ պահպանման համար կազմակերպվելիք հանրաքվեին մասնակցելուց հրաժարվելու համար հայերին ուղղված պատիժ էր:

Վիկտոր Կրիվոպուսկովի «Ըմբոստ Ղարաբաղ» գրքում նշվում էր, որ դեռևս 1990թ. նոյեմբերին իրենց տրամադրության տակ հայտնվեցին ադրբեջանական իշխանությունների կողմից Խանլարի նախկին Շահումյանի շրջանի գյուղերից հայերի տեղահանման մասին գաղտնի նյութեր: Ադրբեջանական ԽՍՀ կողմից փաստացի հավանության էր արժանացել հայերի տեղահանման ծրագիրը: Այդ ամենը ոչ միայն համաձայնեցված էր ադրբեջանական ԽՍՀ-ի հետ, այլ նաև Խորհրդային Միության անվտանգության մարմնի հետ, և զուր են այն պնդումները, թե ադրբեջանցիները գործել են անջատ՝ առանց կենտկոմի համաձայնության:

1991թ. մարտի 25-ից ադրբեջանական ՕՄՈՆԸ սկսել էր Գետաշեն և Մարտունաշեն գյուղերի գնդակոծումը: 1991թ. մարտի 14-ին Եվրախորհրդարանն ընդունեց բանաձև, որով Գորբաչովին կոչ էր անում վերջ դնել բռնություններին: Բազմաթիվ ականատեսներ նշում էին, որ կատարվող բարբարոսությունները և այդ ամենը, բնականաբար, ատելություն էր հարուցում մյուս կողմից, և պաշտպանության համար ֆիդայական ջոկատներ էին ստեղծվում: Ըստ «Էխո Մոսկվա» պարբերականի՝ այդ ժամանակ գործողությանը մասնակցելու էր Ադրբեջանի ՕՄՈՆԸ (1000 մարդ), որը համաձայնեցված էր ԽՍՀՄ անվտանգության խորհրդի հետ և նրանք ենթարկվում էին Ադրբեջանական ՆԳՆ-ին: Ապրիլի 9-ին Ստեփանակերտ են ժամանում ԽՍՀՄ ՆԳՆ պաշտոնյաներ՝ Բորիս Գրոմովի գլխավորությամբ: Խորհրդակցություն է տեղի ունենում, որից հետո Վիկտոր Պոլյանիչկոն և Գրոմովն առաձնանում են: Ամբողջ այս գործողությունները ղեկավարվում էին Գրոմովի կողմից:

Առաջին հարվածը, ինչպես նշվեց, կայացավ Գետաշենի ուղղությամբ: Մոտ 2500 խաղաղ բնակիչներ դուրս շպրտվեցին սեփական տներից և տեղափոխվեցին Հայաստան, իսկ ավելի քան 500 երիտասարդ և միջին տարիքի տղամարդկանց ձերբակալեցին և տարան անհայտ ուղղությամբ: Գետաշենի հարցը լուծված էր:

Հաջորդ հարվածը Բերդաձորին էր ուղղված: Մայիսին, «Էխո Մոսկվա» պարբերականի հաղորդմամբ, Լաչինում, Ջաբրաիլում, Ֆիզուլիում զտման կետեր էին ստեղծվում և բոլոր ձերբակալվածներին հենց այդ ուղղություններով էին տանում: Ոմանց սպանում էին, ոմանց՝ վաճառում, ոմանց՝ տեղափոխում Շուշիի բանտ, ոմանց էլ՝ բաց թողնում: «Օղակ» օպերացիայի ընթացքում ձերբակալվածներից շատերի ճակատագրերը դեռևս անհայտ է:

Շահումյանի շրջանում հուլիսի 6-10 ադրբեջանական ՕՄՈՆ-ը գրոհի է անցնում, իսկ գյուղացիները դիմադրում են: Բանակային ստորաբաժանումները ռազմական գործողություններ են սկսում խաղաղ բնակչության դեմ. տանկեր, կործանիչներ են օգտագործվում: Մարդիկ ստիպված լքում են այդ տարածքները:

Հուլիսի 24-ին բանակի զորամասերը և արդբեջանական ուժերը ձեռնամուխ են լինում Վերին Շենի հրետանային և ուղղաթիռային գնդակոծմանը: Այդ գյուղում մոտ 5000 մարդ էր բնակվում: Ականատեսները նշում էին, որ կատարվում էին արդեն սովորական դարձած բարբարոսություններ, իսկ խորհրդային բանակը դրա վրա աչք էր փակում: Բարձրացած բողոքի ալիքից հետո Վերին Շենի տեղահանությունը կանխարգելվեց:

Մարտակերտի շրջանում ահաբեկչության օղակը սեղմվում է հուլիսի վերջին: Այդ շրջանի ամենամեծ տարածքը՝ Հաթերքը, շրջակա լեռների ամբողջ պարագծով պաշարվում է: Ականատեսների վկայությամբ բազմաթիվ բարբարոսություններ էին կատարվում, զինվորներն իրենց պահում էին զավթիչների պես:

20-րդ դարի վերջին Ադրբեջանը Խորհրդային իշխանության թողտվությամբ և աջակցությամբ փորձեց շարունակել եղբայրական Թուրքիայի 1915թ. գործը:

Դավիթ Ֆիդանյան

[Vrej1915]

Ռուսական բրիգադը ադրբեջանցիների կողմից ամբողջ սպայակազմով և զինվորներով կռվում էր մեր դեմ.Հրամանտար

2018-01-30

«Ռազմարվեստը գիտություն է, հաշվարկ: Արցախյան պատերազմի ժամանակ ոնց հաշվում էինք՝ պարտվում էինք: Ոչ զենք ունեինք, ոչ՝ մարդկային ռեսուրս: Շանս չկար, բայց հաղթեցինք: Մենք կարող ենք ոչնչացնել Ադրբեջանը: Մենք կանենք դա: Գիտեմ նաև այն, որ նրանց ունեցած զենքերի մեծամասնությունն էլ մերն է լինելու»,-լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Արցախյան պատերազմի առաջին հրամանատար, գնդապետ Արկադի Կարապետյանը (Ագո):

Արցախյան պատերազմի առաջին հրամանատարը հիշեց.

«Երբ սկսվեցին լայնածավալ պատերազմական գործողությունները, ադրբեջանցիների հետ մնացինք մենակ: Մենք մեն-մենակ մնացինք, իրենք չէ, ռուսները նրանց լավ էլ օգնում էին: Նույնիսկ Կիրովաբադի ռուսական բրիգադը ադրբեջանցիների կողմից ամբողջ սպայակազմով և զինվորներով կռվում էր մեր դեմ: Այսօր, փառք Աստծո, բավականին զենք ունենք»:

Անի Կարապետյան

[Vrej1915]

Ժամանակի վկան/''Օղակ'' գործողություն

[Vrej1915]

14 / 04 / 2018Շահումյանցիների կարոտը եւ վերադարձի սպասումը. «Շահումյան. Մարտականչը «Եղնիկներ»» ֆիլմը ներկայացվեց հանրությանը




«Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնը «Շահեն Մեղրյան» բարեգործական հիմնադրամի հետ միասին հանրությանը ներկայացրեց համատեղ ջանքերով նկարահանված «Շահումյան. Մարտականչը «Եղնիկներ»» փաստավավերագրական ֆիլմը: Լայնամետրաժ ֆիլմը հենց Արցախի Շահումյան շրջանի բնակիչների, ինքնապաշտպանական ջոկատների անդամների, ծանր ժամանակաշրջանի ականատեսների հիշողություններով ներկայացնում է 1992 թվականին Շահումյանի անկման, բնակիչների տարհանման պատմությունը, նրանց անցած ճանապարհը, հայրենի հողի հանդեպ կարոտը, ինչպես նաեւ նվիրյալ հերոսներին:

«Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նշեց, որ ֆիլմի միջոցով փորձ է արվել վեր հանել պատմական մի ուղղություն, որը մինչ օրս այդքան էլ արծարծված չէ:

«Շահումյանն իմ մանկական հուշերից է, քանի որ հայրս շատ հաճախ էր այնտեղ լինում: Մանկուց ուշադիր հետեւել եմ, եւ երբ անկումը տեղի ունեցավ, շատ ծանր եմ տարել: Երբ Զինավոր Մեղրյանը ջոկատի 25-ամյակի կապակցությամբ առաջարկեց անել նման աշխատանք, շատ ոգեւորվեցի: Նյութերը բավականին շատ են, եւ ցավոք, հնարավոր չեղավ ամբողջն օգտագործել, իսկ արդեն աշխատանքի ընթացքում հասկացանք, որ այն ավելի լայն գործ պետք է դառնա»,-ասաց նա եւ հավելեց, որ նկարահանումները կազմակերպվել են դեռեւս անցած ամռանը, իսկ բուն ֆիլմի ստեղծման աշխատանքները տեւել են երկու-երեք ամիս:

Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանի խոսքով՝ ֆիլմը խոսուն վկայություն է Շահումյանի դեպքերի մասին, որը միանշանակ հետապնդում է հանրության առավել լայն զանգվածի, այդ թվում՝ նաեւ միջազգային հանրության ուշադրությունը այս հարցին սեւեռելու նպատակ:

«Այժմ ռուսերեն թարգմանության ուղղությամբ են աշխատանքներ տարվում, իսկ հետագայում՝ նաեւ անգլերեն, հետագայում ավելի լայն հետազոտություններ էլ կլինեն: Կհասնենք դրան, որ հարցը հնարավորնիս տարածվի, եւ այս հարցում հույսներս պետք է դնենք հետազոտողների, քաղաքական գործիչների, լրատվամիջոցների կողմից իրենց աշխատանքին լուրջ մոտենալու ցանկության վրա: Միասին պետք է փորձենք խնդիրը լուծել: Այս տեսանկյունից սա հերթական կարեւոր ազդակն է»,-նշեց կենտրոնի ղեկավարը:

Արցախի հերոս, «Եղնիկներ» կամավորական ջոկատի հրամանատար Շահեն Մեղրյանի որդին Զինավոր Մեղրյանն էլ հավելեց, որ ֆիլմը ճշմարիտ եւ պարզ կերպով ներկայացնում է այն բոլոր իրադարձությունները, որոնց մասին մարդկանց մոտ միգուցե փոքր-ինչ աղոտ տեղեկություն կա:

«Ֆիլմի առաքելությունը սա այն սերնդին հասցնելն է, որը ծնվել է Հայաստանում, Ռուսաստանում եւ այլ երկրներում, եւ չի տեսել իր հայրենի երկրամասը: Երիտասարդների հետաքրքրասիրությունը հարատեւ պայքարի է վերածվելու, եւ Շահումյանն անպայման վերադառնալու է տուն»,-ընդգծեց Զինավոր Մեղրյանը:

Շահումյանցիները կարոտում են հայրենի հողը եւ սպասում, որ մի օր իսկապես կվերադառնան այնտեղ:

[Vrej1915]

Հայտարարություն Գարդմանքի հայաթափման 30-րդ տարելիցի կապակցությամբ


Lragir.am,
26.11.2019









ԳԱՐԴՄԱՆԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ Հ/Կ ԵՎ ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԽՍՀ-ԻՑ ՓԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԳԱՐԴՄԱՆՔԻ` ՆԵՐԿԱՅԻՍ ԳԱՆՁԱԿԻ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻ ՀԱՅԱԹԱՓՄԱՆ 30-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ

30 տարի առաջ` 1989թ.-ի այս օրերին, Ադրբեջանի իշխանությունների ծավալած էթնիկ զտումների ու պետական տեռորի քաղաքականության արդյունքում, վերջին հայերը բռնագաղթեցին հայաբնակ Շամխորի, Դաշքեսանի, Գետաբեկի, Թովուզի, Ղազախի շրջաններից և Գանձակ ու Ելենդորֆ /Խանլար/ քաղաքներից: Հայաստանի հյուսիս-արևելյան այս տարածքները դեռևս անցյալ դարի 20-ական թթ-ից քեմալ-բոլշևիկյան դաշինքի արդյունքում ապօրինաբար բռնակցվել էին Ադրբեջանի նորաստեղծ հանրապետությանը:


Այսօր` 30 տարի անց, ստիպված ենք արձանագրել, որ

1. Մեր հայրենիքի հյուսիս-արևելյան մի ստվար հատվածը` Գարդման-Գանձակի տարածաշրջանը, շարունակում է բռնազավթված մնալ ներկայիս Ադրբեջանի ցեղասպան պետության կողմից:
2. Ադրբեջանն այսօր էլ, որպես ագրեսոր պետություն, շարունակում է սպառնալիք հանդիսանալ հայության համար և ապակայունացնող դեր խաղալ Այսրկովկասի տարածաշրջանում:
3. Հայ փախստականները` որպես Բաքվի ռեժիմի ցեղասպանական գործողություններից տուժած ինքնուրույն համայնք, որևէ կերպ ներկայացված չեն միջազգային փաստաթղթերում և Արցախյան բանակցային ձևաչափում:

Միևնույն ժամանակ հայտարարում ենք, որ
30 տարի շարունակ և այսօր էլ ՀՀ իշխանությունները անհրաժեշտ և բավարար ջանքեր չեն գործադրել միջազգային հանրությանը, միջնորդ և դաշնակից պետություններին ներկայացնելու Արցախյան հիմնախնդրի բուն էությունը, ինչի պատճառով մինչ օրս
ա/ Հարցականի տակ է դրվում Ադրբեջանի ցեղասպան ռեժիմի դեմ նշված տարածքների հայության ինքնապաշտպանական, ապա` ազգային-ազատագրական պայքարի գլխավոր ձեռքբերումը` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կազմավորումը և նրա լիակատար փաստացի ու դե յուրե անկախությունը Ադրբեջանի հանրապետությունից:
բ/ Շրջանցվում է 1987-1992թթ. Ադրբեջանի հայաբնակ շրջաններում` Չարդախլուում, Սումգայիթում, Կիրովաբադում, Բաքվում հայ բնակչության դեմ իրականացված պետական տեռորի ու ցեղասպանության փաստը, և այն հանգամանքը, որ Արցախյան ազատամարտը Բաքվի ցեղասպան ռեժիմի լայն ճակատով առաջխաղացումը դեպի ԼՂՀ կասեցնելու և հայությանը մասշտաբային ցեղասպանությունից ռազմական ճանապարհով պաշտպանելու միակ հնարավոր միջոցն էր:
գ/ Անտեսվում են հայ փախստականների` միջազգային իրավունքի դաշտում ազատագրված տարածքների իրավատիրոջ, գոյությունն ու իրավունքները:
Ելնելով վերոհիշյալից` պահանջում ենք ՀՀ և ԼՂՀ իշխանություններից`

1. Իրավական և քաղաքական գնահատական տալ Ադրբեջանում 1987-1992թթ. տեղաբնիկ հայության հետ կատարված ոճրագործություններին` որակելով դրանք որպես ցեղասպանություն:

1. Միջազգային և հայրենական բոլոր պաշտոնական ու ոչ պաշտոնական ամբիոններից բարձրաձայնել հայոց հայրենիքի առանձին հատվածների` Հյուսիսային Արցախի /Շահումյան-Գետաշեն, Գանձակ, Գարդման/ ու Նախիջևանի` Ադրբեջանի հանրապետության կողմից բռնազավթված լինելու փաստը:

1. Ճանաչել ազատագրված տարածքների կարգավիճակը` իբրև ցեղասպան ռեժիմից ազատագրված, և վերականգնել այդ տարածքների միակ իրավատիրոջ` հայ փախստականների քաղաքական, տնտեսական, սոցիալ-մշակութային ու մարդկային բոլոր իրավունքները` պատասխանող պետությունից պահանջելով փոխհատուցում:

[Vrej1915]

Չգիտես ինչու, ոչ ոք չի ուզում ասել, որ Շահումյանը մեր մեղքով կորցրինք

11 juin 2020

[Vrej1915]

Արցախը հետամուտ է լինելու իր տարածքների՝ Ադրբեջանի կողմից օկուպացիայի դադարեցմանը. Արցախի ԱԳՆ






Lragir.am,
12.06.2020








Արցախի Հանրապետության ԱԳՆ մեկնաբանություն է տարածել Շահումյանի շրջանի օկուպացիայի 28-րդ տարելիցի կապակցությամբ՝ նշելով, որ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները հետևողական կերպով հետամուտ են լինելու Շահումյանի, ինչպես նաև Մարտակերտի և Մարտունու շրջանների մի մասի օկուպացիայի դադարեցմանը: Ընդգծվել է, որ Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնումը ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ պաշտոնական Ստեփանակերտի դիրքորոշման առանցքային տարրերից մեկն է։

Ինչպես տեղեկացրին Արցախի Հանրապետության արտգործնախարարության տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչությունից, մեկնաբանության մեջ նշված է. «28 տարի առաջ՝ 1992 թ. հունիսի 12-ին, ադրբեջանական զինված կազմավորումները՝ նախկին սովետական բանակի 23-րդ դիվիզիայի աջակցությամբ, լայնամասշտաբ գրոհ սկսեցին Արցախի Հանրապետության դեմ՝ ծանր զինտեխնիկայի և ռազմական ավիացիայի կիրառմամբ։ Առաջին հարվածն իր վրա ընդունեց Շահումյանի շրջանը։ Բազմակի անգամ գերազանցելով կենդանի ուժի և զինտեխնիկայի թվով՝ ադրբեջանական զինված կազմավորումներին հաջողվեց զավթել Արցախի Հանրապետության Շահումյանի շրջանը, որից հետո նրանք ձեռնամուխ եղան էթնիկ զտումների իրականացմանը և դաժան հաշվեհարդար տեսան հայ խաղաղ բնակչության նկատմամբ։

Փրկվելու համար մարդիկ ստիպված էին լեռնային արահետներով հասնել Մարտակերտի շրջան՝ ճանապարհին ենթարկվելով ադրբեջանական զինյալների հարձակումներին։ Շահումյանի շրջանի բնակիչների վկայությունների համաձայն՝ խաղաղ բնակիչների շարասյունը գտնդակոծման էր ենթարկվում, այդ թվում՝ մարտական ուղղաթիռներից։ Խաղաղ բնակչության նկատմամբ հարձակումը դիտավորյալ բնույթ էր կրում և միայն մեկ նպատակ էր հետապնդում՝ որքան հնարավոր է շատ մարդ սպանել։ Հենց այդ անմարդկային կերպով ադրբեջանական կողմը փորձում էր 1992 թ. ձմռանը և գարնանը կրած սեփական ռազմական պարտությունների վրեժը լուծել խաղաղ բնակչությունից։
Ադրբեջանական զինված կազմավորումների կողմից Շահումյանի շրջանի օկուպացիայի ժամանակ իրականացված պատերազմական հանցագործությունների արդյունքում շուրջ երկու տասնյակ հայկական գյուղեր ոչնչացվեցին և թալանվեցին, ավելի քան 20 հազար հայեր դարձան ներքին տեղահանվածներ և փախստականներ, մի քանի հարյուրը կանխամտածված կերպով սպանվեցին կամ անհայտ կորան։
Իրականացնելով պատերազմական հանցագործություններ և ահաբեկելով քաղաքացիական բնակչությանը՝ Ադրբեջանի իշխանությունները փորձում էին կոտրել արցախցիների կամքը, ովքեր ձգտում էին պաշտպանել իրենց կյանքի, ինքնորոշման և անկախության իրավունքը։ Սակայն ադրբեջանական կողմի վայրագությունները միայն ամրապնդել են արցախցիների վճռականությունը՝ պաշտպանելու իրենց ինքնիշխանությունը, իդեալները և իրավունքները: Ադրբեջանական ագրեսիան ետ մղելու և անվտանգ սահմաններ ապահովելու նպատակով Արցախի Պաշտպանության բանակի հետագա գործողությունները պայմանավորված էին հանրապետությունն ու բնակչությունը ֆիզիկական բնաջնջումից պաշտպանելու անհրաժեշտությամբ:
Առ այսօր Արցախի Հանրապետության Շահումյանի շրջանը և Մարտակերտի ու Մարտունու շրջանների մի մասը գտնվում են ադրբեջանական օկուպացիայի ներքո: Խախտելով միջազգային հումանիտար իրավունքի նորմերը՝ Ադրբեջանի իշխանությունները շարունակում են Արցախի Հանրապետության օկուպացված տարածքներում անօրինական բնակեցման և բնիկ հայ բնակչության ներկայության հետքերի ոչնչացման քաղաքականություն իրականացնել:
Արցախի Հանրապետության իշխանությունները հետևողական կերպով հետամուտ են լինելու Շահումյանի, ինչպես նաև Մարտակերտի և Մարտունու շրջանների մի մասի օկուպացիայի դադարեցմանը: Արցախի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության վերականգնումը ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ պաշտոնական Ստեփանակերտի դիրքորոշման առանցքային տարրերից մեկն է»:

[Vrej1915]

«Հերիք է մեզ տանջեք». Ադրբեջանում սպասում են, թե երբ հայերը կհասնեն Կուր գետին

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան

12.06.2020





Ադրբեջանում մեծ շուքով 3 եվրախորհրդարանականների նամակը ներկայացնում են որպես մեծ դիվանագիտական հաղթանակ։ Հիշեցնենք, որ Եվրախորհրդարանի երեք անդամ մտահոգություն են հայտնել, որ կառուցվում է Արցախ-Հայաստան երրորդ ճանապարհը։

Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության լիակատար ձախողման ու այդ երկրում ԱԳ նախարարի դեմ արշավի ֆոնին փորձեր են արվում «տարածքային ամբողջականությունը» հարգելու հավաստիացումներ կորզել։ Բայց այն, որ Բաքուն կարողացել է համոզել ընդամենը երեք եվրախորհրդարանականի, վկայում է, որ դրանքը ընդամենը վախերն ու բարդույթները հանգստացնելու հուսահատ փորձեր են, որոնք ավելի են համակում ադրբեջանական հանրությանը։

Հայաստանն ու Արցախը կապվում են երկու ճանապարհով, եւ Ադրբեջանն առանձնապես չէր բողոքում դրա դեմ։ Երրորդ ճանապարհը «կարող է խորհրդանշական կերպով ամրացնել Լեռնային Ղարաբաղի ու հարակից շրջանների անօրինական օկուպացիան», նշված է երեք եվրախորհրդարանականների նամակում։
Ադրբեջանում ամենաշատը վախենում են Արցախի կորստյան անդառնալիությունից, եւ բանակցություններին Բաքվի մասնակցությունը պայմանավորված է միայն մեկ նպատակով՝ թույլ չտալ «օկուպացիայի ամրագրում»։ Մինչ այժմ Հայաստանը խաղում էր այդ խաղը, բայց հիմա նոր փուլ է սկսվում։
Ադրբեջանում բաց տեքստով խոսում են, որ «երբ պատերազմ սկսի, Հայաստանն իր դաշնակիցների օգնությամբ կգրավի մեր հողերը ընդհուպ մինչեւ Կուր գետ»։ «Արեւմտյան քրիստոնեական երկրները պատժամիջոցներ են կընդունեն Ադրբեջանի դեմ եւ կօգնեն Հայաստանին․․․ եթե այս անգամ էլ պարտվենք, մեզ կստիպեն կապիտուլյացիայի ենթարկվել։ Այդ ժամանակ, իհարկե, Հայաստանի մայրաքաղաքը կդառնա Շուշին», – ասում են ադրբեջանցի պատգամավորները։
«Մեր երկրի վիճակը, որի տարածքներն օկուպացվել են, ավելի ծանր էր, քան Ուկրաինայում, Մոլդովայում եւ հարեւան Վրաստանում: Բայց Արեւմուտքն աջակցում է խնդրի լուծմանը, որոնց բախվել են այդ երկրները, տարածքային ամբողջականության շրջանակում, իսկ Ադրբեջանի դեպքում չի անում», – ասել է պատգամավորը:
Զանգելանով ճանապարհն Ադրբեջանի համար անդառնալիության եւս մեկ ցուցիչ է։ Անշրջելիության զգացողությունը հաստատվեց, երբ Արցախի նախագահի երդմնակալությունը կայացավ ոչ թե Ստեփանակերտում, այլ Շուշիում։ Ադրբեջանում ասում են, որ սփյուռքը, հայկական լոբբին, դաշնակները երբեք թույլ չեն տա, որ Հայաստանն այս անգամ պարտվի։
Ադրբեջանի ղեկավարությունը չի կարող դա ասել սեփական հանրությանը, այդ պատճառով մերկությունը ծածկում է տերեւով, երեք խորհրդարանականների հայտարարություններով եւ այլ բաներով։ Բայց հանրությունն արդեն սպասում է, թե «հայերը երբ կհասնեն Կուրին», որովհետեւ գիտեն, որ հայերը դրա իրավունքն ունեն։
Նույն կերպ Թուրքիան սպասում է, թե երբ հայերը կվերադառնան իրենց հողեր։ Ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը պատմել է, թե ինչպես են Թուրքիայում սպասում դրան ու վախենում դրանից։
Խառատյանը պատմում է, որ ճանապարհամերձ թեյարանում, որը գտնվում է Արեւելյան Հայաստանի այն տարածքում, որը ներկայում Թուրքիայի սահմաններում է, զրուցում էր հարցման մասնակցի հետ։ «Մոտեցավ թեյարանի տերը եւ հարցրեց՝ արդյոք հայ եմ։ Հաստատեցի ու ավելացրի՝ Հայաստանից։ Եկել եք պապական սեփականության հետեւի՞ց, հարցրեց սեփականատերը։ Պատասխանեցի՝ ոչ, ես ծագումով Էրմանիստանից չեմ։ Նա ասաց՝ արդեն հարյուր տարի սպասում ենք, որ կգաք։ Եթե գալու լինեք, շուտ եկեք, վերցրեք ձերը, թե չէ տանջվում ենք գուշակություններ անելով՝ կգան, չեն գա, կպատժեն, չեն պատժի։ Հերիք է մեզ տանջեք»։