Շիմոն Պերեսի ամոթանքը հայկական «էլիտային

[Vrej1915]

Marte medzadar Sriga e hamayn martgutyan hamar teguz, paytz ir azki hamar heros e.
Yerneg ayn azkerin, vor nman sriganeri en hedevum.
Dzenele kitch e, hasarag. Polor azkeren el garan nmanadib sriganer dzenel. Menk el enk dzenel, vor lav nayenk hedev....
Hedevelen e unagutyan nshan.

Togh mez tass lini, yete garank mi kitch khelkneress kordsadsel.

------------
Շիմոն Պերեսի ամոթանքը հայկական «էլիտային»

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան
15 Սեպտեմբերի 2015,

Անցյալ շաբաթ Կիեւում տեղի ունեցած մի համաժողովում ելույթ է ունեցել Իսրայելի նախկին նախագահ ու վարչապետ, 92-ամյա Շիմոն Պերեսը: Պերեսը խոսել է երազանքի մասին, պետականության կայացման ու զարգացման հիմքում դիտարկելով հենց դա: Նա ներկայացրել է Իսրայել պետության ստեղծման պատմությունը, դրա հիմքում ընկած երազանքը, բնական ռեսուրսների սնանկությունն ու այդ գրեթե դատարկ տեղում մարդկային ռեսուրսներով աշխարհի առաջատար պետություններից մեկի ձեւավորումը:

Այդ պատմությունը շատ շատերին է տվել Հայաստանի հետ համեմատության առիթ: Ընդհանրապես, Իսրայել-Հայաստան, հրեաներ-հայեր համեմատությունը տարածված է բավականաչափ: Ոմանք ասում են, թե համեմատել պետք չէ, ոմանք համեմատում են պարբերաբար, գրեթե ամեն առիթով, ցույց տալու համար, որ արդիական եւ առաջատար, հզոր պետություն ստեղծելու համար ամենեւին չկա նավթի ու գազի անսպառ պաշարի, բնական հսկայական հարստությունների, մի քանի տասնյակ կամ հարյուր միլիոն բնակչության կարիք: Բավական է մարդկային երազանքը, ստեղծագործական պոտենցիալն ու պետություն կառուցելու կամքը:

Շիմոն Պերեսի ելույթը հենց այդ մասին էր, եւ այդ ելույթը պարզապես կարող է ուսումնական ձեռնարկ լինել Հայաստանի անկախությունը երկու տասնամյակից ավելի մսխած հայկական «էլիտայի» համար: Ավելի շուտ, ոչ թե ուսումնական ձեռնարկ, այլ ամոթանք՝ Պերեսի ելույթն ամոթանք էր հայկական «էլիտային»:

«Մենք երազում էինք մեր հողի մասին, սակայն հողը, որ ստացանք, երազանք չէր: Այնտեղ ճահիճներ էին, մոծակներ, անապատ՝ հարավում, քարեր: Պետք էր ընտրել մոծակների ու քարերի միջև: Այնտեղ երկու լիճ կար՝ մեկը՝ մեռյալ, մյուսն էլ չորանում էր: Կար հայտնի գետը, սակայն այնտեղ էլ ջուր չկար: Այսինքն, ջուր ընդհանրապես չկար: Բնական ռեսուրսներ նույնպես չկային: Այն ժամանակ ասում էին, որ Մերձավոր Արևելքում երկու տեսակի երկրներ կան՝ նավթային ու սուրբ: Մերը բացարձակ սուրբ էր, որովհետև ընդհանրապես ոչինչ չկար: Մենք միայնակ էինք: Մենք չունեինք կրոնակից եղբայրներ, լեզվակից քույրեր, պատմական հարևաններ: Այս ամենը տեղի էր ունենում Հոլոքոսթից հետո: Մենք գնացինք այնտեղ ու չգիտեինք ինչ անել», ասում է Պերեսը եւ շարունակում. «Մենք բոլորս գիտնականներ դարձանք: Իսրայելում յուրաքանչյուր ֆերմեր փնտրում էր, թե ինչպես գյուղատնտեսություն զարգացնել առանց ջրի ու հողի: Դա բարձր տեխնոլոգիաների վրա հիմնված առաջին գյուղատնտեսությունն էր»:

Ի՞նչ կարող է ասել Հայաստանի որեւէ նախագահ, երբ 92 տարեկան հասակում կփորձի ելույթ ունենալ որեւէ միջազգային ամբիոնից:

Կասի՞, որ գիտնականները Հայաստանում պետական կառավարումը ոչ թե կառուցեցին տեխնոլոգիաների, գիտության եւ նորարարությունների վրա, այլ ռազմա-ֆեոդալական հենարանի, ոչ թե տեխնոլոգիաներ բերեցին կառավարման ոլորտ, այլ կառավարման ոլորտ բերեցին ոչ միայն գիտությունից ու տեխնոլոգիաներից, այլ քաղաքակրթությունից անգամ հեռու ինչ որ մարդկանց ու խմբերի: Բերեցին, որպեսզի պահեն իշխանությունը,որպեսզի նրանց միջոցով կեղծեն ընտրությունը:

Իսկ իրական գիտությունն ու գիտնականները մղվեցին լուսանցք:

Ի՞նչ երազանքի մասին է պատմելու հայկական «էլիտան» տասնամյակներ անց: Ի՞նչ է երազել հայկական «էլիտան» քաբաբից եւ չալաղաջից ավելի:

Հայկական «էլիտան» կայանալու, զարգանալու, տարածաշրջանում քաղաքական եւ քաղաքակրթական առաջատարության, տեխնոլոգիական լոկոմոտիվի ահռելի պոտենցիալ, մարդկային ստեղծագործական ներուժ, գիտատեխնիկական, ինժեներական միտք, Սփյուռքի ահռելի ներուժ, զբոսաշրջության, գյուղատնտեսության զարգացման բնակլիմայական էական պոտենցիալ ունեցող երկիրը քառորդ դարի ընթացքում վերածեց գրեթե անապատի, մսխելով հանրային ռեսուրսներն ու տրամադրությունները:

Հայկական «էլիտան» որեւէ ամբիոնից կարող է պատմել, դաս տալ, «սովորեցնել», թե ինչպես է հնարավոր քառորդ դարում չորացնել պետականության ահռելի թե տնտեսական, թե բարոյահոգեբանական պոտենցիալը, ինչպես է հնարավոր պատերազմ հաղթել՝ հետո այդ հաղթանակով սեփական հանրությանը հաղթելու համար:

Անապատացման «երազանքը» հայկական «էլիտայի» համար եղավ փոխանցիկ դրոշ, մինչեւ որ ի վերջո փոխանցվեց նաեւ պետությունը՝ մեկ այլ պետության, ավելի ճիշտ՝ փոխանցվեց մետրոպոլիային, որից պոկվել էր, ինչպես հետո պարզվեց՝ հանրային երազանքները փոշիացնելու համար:

Մյուս կողմից, եթե հաղթել է «քաբաբի» ու «չալաղաջի» երազանքը, ուրեմն այն եղել է ավելի ուժեղ, քան հանրային երազանքները: Կամ հանրային երազանքները մեծ հաշվով չեն տարբերվել «էլիտայի» երազանքներից:

Հետեւաբար, Հայաստանի համար կա հանրային երազանքի ձեւավորման խնդիր: «Էլիտան» դա չի անի, նրա համար դա վտանգավոր է: Հայաստանի նոր էլիտա կլինի նա, ով կձեւավորի եւ կձեւակերպի Հայաստանում հանրային նոր երազանքը, որը կլինի բավականաչափ ուժեղ եւ կենսունակ՝ «քաբաբի» ու «չալաղաջի» պես չխժռվելու համար:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/soc....QWaaylVl.dpuf

[Vrej1915]

Re: Շիմոն Պերեսի ամոթանքը հայկական «էլիտայի&#1

I harg e, vorbess garkin sriga, baron peresse sdum e, iraganutyan gesse tchasselov...
Teguz yev, assadzi jnchogh masse jishd e.
100% hamemadeli tchlinelov, sra assadzi mdorume shad tasser bidi dar mez.
Nakh yev aratch, entunelov ayn midke, vor votch mi ideal medzamdutyun tche, aravel yevess anhnarin, yete ughegh u nviryalneri paghank uni vorbess der...

----------

Մի փորձեք լուծել անցյալի խնդիրները: Անցյալը ոչ մի դեր չի խաղում. մի քանի խրատ Շիմոն Պերեսից
Lragir.am
14 Սեպտեմբերի 2015,

Անյցյալ շաբաթ Կիևում տեղի է ունեցել Յալթայի եվրոպական ռազմավարության (YES) ամենամյա համաժողովը, որին մասնակցել է Իսրայելի նախկին նախագահ և վարչապետ 92-ամյա Շիմոն Պերեսը: Նրա ելույթը լայն արձագանք է գտել լրատվամիջոցներում և սոցցանցերում: Ներկայացնում ենք հատվածներ նրա խոսքից:

«Մենք երազում էինք մեր հողի մասին, սակայն հողը, որ ստացանք, երազանք չէր: Այնտեղ ճահիճներ էին, մոծակներ, անապատ՝ հարավում, քարեր: Պետք էր ընտրել մոծակների ու քարերի միջև: Այնտեղ երկու լիճ կար՝ մեկը՝ մեռյալ, մյուսն էլ չորանում էր: Կար հայտնի գետը, սակայն այնտեղ էլ ջուր չկար: Այսինքն, ջուր ընդհանրապես չկար: Բնական ռեսուրսներ նույնպես չկային: Այն ժամանակ ասում էին, որ Մերձավոր Արևելքում երկու տեսակի երկրներ կան՝ նավթային ու սուրբ: Մերը բացարձակ սուրբ էր, որովհետև ընդհանրապես ոչինչ չկար»:

Մենք միայնակ էինք: Մենք չունեինք կրոնակից եղբայրներ, լեզվակից քույրեր, պատմական հարևաններ: Այս ամենը տեղի էր ունենում Հոլոքոսթից հետո: Մենք գնացինք այնտեղ ու չգիտեինք ինչ անել:
Բնության ամենամեծ հարստությունը մարդն է: Մարդիկ հարստացրին հողը, այլ ոչ թե հողը մարդկանց:

Մենք բոլորս գիտնականներ դարձանք: Իսրայելում յուրաքանչյուր ֆերմեր փնտրում էր, թե ինչպես գյուղատնտեսություն զարգացնել առանց ջրի ու հողի: Դա բարձր տեխնոլոգիաների վրա հիմնված առաջին գյուղատնտեսությունն էր:

Ի զարմանս մեզ՝ պարզվեց, որ գյուղատնտեսությունը, որը հիմնված է ոչ միայն հողի, այլ նաև բարձր տեխնոլոգիաների վրա, աշխատում է: Հիմա բավականաչափ ջուր ունենք: Ջուրը սովորաբար գտնում են, այլ ոչ թե արտադրում: Մենք սկսեցինք արտադրել: Եվ հաջողության հասանք: Մենք սկսեցին աղազերծել ջուրը, մենք բանջարեղենի տեսակներ գտանք, որոնք շատ ջուր չեն «խմում», սելեկցիայով զբաղվեցինք: Ապագայի համար կարևոր է ոչ թե այն, ինչ գտնում եք, այլ այն, ինչ արտադրում եք:

Մենք չունեինք մարդ, սպառազինություն, երբեք չէինք պատերազմել, 450 հազար հոգի էինք, չունեինք գեներալներ ու ռազմական փորձ: ՄԱԿ-ը որոշեց ստեղծել Իսրայել պետությունը, սակայն պատերազմ էր ընթանում:

Մենք երկու բան պետք է անեինք.

Առաջին՝ մարդիկ պետք է տղամարդ ու արի լինեին: Նրանք պետք է հասկանային, որ ընտրություն չունենք, մենք պետք է միայն հաղթենք:

Երկրորդ՝ զենք չունեինք, հետևաբար սկսեցինք արտադրել: Բանակը կատարելագործելու համար ստիպված էինք զարգացնել բարձր տեխնոլոգիաները: Իսրայելական ՏՏ-ն աշխատում էր բանակի համար:
Երբեմն ինձ հարցնում ենք՝ որո՞նք էին ձեր ամենամեծ սխալները: Ես պատասխանում եմ՝ մենք կարծում էինք, որ մեծ երազանքներ ունենք, սակայն հիմա հասկանում ենք, որ դրանք այդքան էլ մեծ չէին: Որքան մեծ է ձեր երազանքը, այնքան ավելի շատ բանի կհասնեք:

Բոլոր մարդկանց ներուժն էլ շատ մեծ է: Սակայն բոլորն էլ մի փոքր ծույլ են: Եթե ցանկանում ենք մի բանի հասնել, պետք է աշխատել: Երկնքից ոչինչ չի ընկնում: Մենք Իսրայելում շատ ենք աշխատել: Մարդիկ արձակուրդ են գնում, դա ժամանակի իզուր վատնում է: Ես 90 տարեկան եմ, սակայն երբեք արձակուրդ չեմ գնացել: Ես աշխատանքից հաճույք եմ ստանում: Եվ մի եղեք վատատես. դա նույնպես ժամանակի իզուր վատնում է, հատկապես երբ ժամանակները փոխվում են:

Պետք է գնալ գիտության հետևից: Գիտությունը չունի սահմաններ, սահմանափակումներ, ռեֆլեքսիա: Մի փորձեք լուծել անցյալի խնդիրները: Անցյալն ընդհանրապես ոչ մի դեր չի խաղում: Պարզապես ուսումնասիրեք այն, որպեսզի չկրկնենք հին սխալները: Անցյալում չկա ոչ ապագա, ոչ հույս:

Մարդկանց մեծ մասը փորձում է հիշել, այլ ոչ թե պատկերացնել: Դա ամենամեծ սխալն է: Պատմության վրա չպետք է հույս դնել: Պատմաբանները եղել ենք արքաների և իշխանություն ունեցողների մունետիկները: Նրանք ասում էին այն, ինչ պետք է:

Մարդիկ ինչ-որ բանից վախենում են: Միայն Աստված գիտի, թե ինչ կլինի մեզ հետ:

Երիտասարդ սերունդն ասում է՝ քաղաքականությունը կոռումպացված է, դա մեզ համար չէ: Ես պատասխանում եմ՝դուք ազնիվ եք, եթե ազնիվ քաղաքականություն եք ցանկանում, գնացեք ու ազնիվ քաղաքականություն արեք:

Մարդիկ հարցնում են ինձ, թե ինչպես ակտիվ մնալ: Դա շատ պարզ է: Հաշվեք ձեր ձեռքբերումները և երազանքները: Եթե երազանքներն ավելի շատ են, քան ձեռքբերումները, նշանակում է, որ դուք դեռ երիտասարդ եք: Եթե հակառակն է, դուք ծեր եք:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/soc....HYBUhiPJ.dpuf