Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

[Spetsnaz]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Burjuin can you specify the difference between IL-76TD and IL-76M?

[KarotheGreat]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Listen guys,azerbaboon buying armament not against uss,it is against Iran.
Have you ever asked yourself ''how could that U.S. UAV be in Iran''? is it comes across the ocean from states to asia?NOPE, its launchet from baboons territory, becuz of that Israel giving armament for compinsation, that why baboons buyed S300 for defense against Iranian missiles. we havenot any planes that can attack azeris but su25 and it can be shotet with other thinks,and our rockets like scud is slow and can be shoted with s125, but no they got s300

The Azeris don't have the balls to do anything so provocative against Iran. US has soldiers in Iraq, Kuwait, Afghanistan, Turkey etc. So I don't really see why they would use Azerbaijan. We need to work with the idea that every piece of armament that is going to be bought by the enemy is going to be used against us. The S300 is bought to show the world that they can buy it as well, it is just to look pretty.

[Aralez]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

http://razm.info/1936

I wonder how many categories there could be in Israel’s relationships with Georgia/Azerbaijan/Kazakhstan:

- Israeli systems rented from Israel and operated by Israeli contractors
- Israeli systems bought from Israel and operated by local military
- Systems made with help from Israel and operated by local military

In systems run by Israel in another country, the system is the real Israeli one since Israel always has control of it.

In systems made in Israel and sold, the parts may be changed (replaced with Israeli or Chinese parts of lower quality) so that no US or EU laws are broken, or so that information about the system is not given to the enemies of Israel.* Think of Iranian spies in Azerbaijan, and Iran then passing on information to Hezbollah. Maybe weapons sold to Georgia are original and weapons sold to Azerbaijan or Kazakhstan have parts replaced.

In systems made with Israel’s help, some parts may have to be replaced with parts of lower quality, and the weapons may be assembled with less skill.

* In the book ‘Warriors of God, Inside Hezbollah’s Thirty-Year Struggle Against Israel’ it mentions that countermeasures against drones were taken by Hezbollah based on “acquiring the computer program to an Israeli UAV that had been sold to another country.” Page 446. I assume that Iranian spies stole the program and Iran provided information based on their analysis. There are many other examples in the book of how Iran helped Hezbollah conduct signals intelligence and counter-signals intelligence. For example, constructing an encrypted cell phone network and using fiber optic cables to prevent Israeli communications intercepts. They were also able to create teams to sweep Lebanon of hidden Israeli spy devices.

[Mher]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Armenian, Chinese Militaries Sign Cooperation Agreement

Armenia and China have agreed to continue their mostly unpublicized defense cooperation during talks held in Yerevan between senior military officials from the two countries.

A delegation of the Chinese Defense Ministry led by Major-General Xi Gowei met with Defense Minister Seyran Ohanian and other senior Armenian officials during a three-day visit that ended on Sunday.

A statement by the Armenian Defense Ministry said that the two sides signed an “agreement on bilateral military and military-technical cooperation.” It gave no details of that agreement.

The statement instead quoted Ohanian as praising the deal and saying that the development of Chinese-Armenian military ties has “promising prospects.” His first deputy, Davit Ohanian, called for “the full use of the existing potential in defense cooperation.”

The Chinese officials also held separate meetings with the heads of the Armenian Defense Ministry’s departments on defense policy and personnel and military training. “Agreements were reached on developing cooperation in military education, rear supplies, the military-technical and other spheres,” the ministry statement said without elaborating.

Defense links between the two countries date back to the late 1990s. Armenia reportedly received at the time several batteries of Chinese WM-80 multiple-launch rocket systems that have a firing range of up to 80 kilometers. Their delivery prompted protests from Azerbaijan.

China has also trained several dozen Armenian officers at its military academies. Meeting with a visiting Chinese army general in 2004, then Defense Minister Serzh Sarkisian thanked Beijing for its “assistance” provided to the Armenian armed forces.

Sarkisian continued to emphasize China’s importance for Armenia after becoming president in 2008. “Armenia is interested in deepening relations with China,” he told Chinese Foreign Minister Yang Jiechi in Yerevan in February last year.

Yang similarly expressed his country’s readiness to expand bilateral ties in all areas of mutual interest. China regards Armenia as a “trustworthy and reliable friend,” he said.

http://www.azatutyun.am/content/article/24453802.html

[haysip]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

how about a strategy like this. Iran defeats united states and attacks azergayjan. We also attack azergayjan and divide the land in half.

[burjuin]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Armenian peacekeepers in Afghanistan:

[Vrej1915]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Թե ինչպես ադրբեջանցիները գնեցին ղազախական արտադրության իսրայելական զենքեր (ֆոտո)
Posted on Հունվար 16, 2012 by Վահագն |

http://razm.info/1936

Այս պատմությունը սկսվել է 2006 թվականին, երբ Ղազախստանը, այն ժամանակ այդ երկրի պաշտպանության նախարարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Կաժիմուրատ Մաերմանովի ղեկավարությամբ, պայմանագիր էր կնքել իսրայելական «IMI» («TAAS»), «Soltam Systems» ընկերությունների հետ համազարկային կրակի ռեակտիվ «Նայզա» համակարգերի ձեռք բերման և հրետանային «Սեմսիր» ու «Այբատ» համակարգերի արդիականացման համար։ Ռազմական նշանակության պայմանագրեր էին կնքվել նաև իսրայելական երկու այլ ընկերությունների` «Aeronautics Defense Systems»-ի և «Elbit Systems»-ի հետ։ Իսրայելական կողմը ներկայացնում էր Բորիս Շեյնկմանը։ Պայմանագիրը ենթադրում էր իսրայելական տեխնոլոգիաների ներկրում և Ղազախստանում «Ղազախստան ինժինրիրնգ» ընկերության գործարաններում համատեղ արտադրության կազմակերպում, սակայն այլ երկրները Ղազախստանում արտադրված տեխնիկան կարող էին գնել միայն Իսրայելից (1)։ Ղազախա-իսրայելական այդ գործարքների ընդհանուր արժեքը տարբեր աղբյուրներում գնահատվում էր շուրջ 190-300 միլիոն դոլար (1) (2)։

Մասնավորապես «Նայզա» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերի արտադրությունը սկսվեց «Պետրոպավլովսկի ծանր մեքենաշինության գործարանում», որը խորհրդային ռազմաարդյունաբերության հսկաներից մեկն էր և ժամանակին զբաղվել էր «ՕՍԱ» և «Տոչկա-Ու» մարտական մեքենաների արտադրությամբ։ Գործարանը պիտի արտադրեր «Նայզա» համակարգի մարտական մեքենաներ, տեղափոխող-լիցքավորող մեքենաներ, հրամանատարական մեքենաներ, իսկ առաջին մեքենաները պատրաստ էին արդեն 2008 թվականին (3)։

Ղազախները բավականին ոգևորված էին այս նախագծերով։ Նրանք ակնկալում էին, որ արդյունքում մի կողմից կզարգանա իրենց ռազմաարդյունաբերական համալիրը, մյուս կողմից ղազախական բանակը կստատա գերժամանակակից սպառազինություն, ընդ որում այդ սպառազինությունը ինտեգրված կլինի մեկ միասնական տեղեկատվական-կառավարման համակարգում։ Մասնավորապես այդ նպատակներով Իսրայելից ձեռք էին բերվել նաև «Օրբիտր» տիպի անօդաչու թռչող սարքեր, իսկ «Soltam» և «Elbit Systems» ընկերությունները մշակել էին ավտոմատ կառավարման համակարգ (2)։ Այս բոլոր ձեռքբերումները ցուցադրվեցին երկրի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևին 2008 թվականի մայիսին (2), որին ներկա էին նաև Ղրղզստանի պաշտպանության նախարար Իսմաիլ Իսկակովը և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Սաֆար Աբիևը (5)։ Հարցազրույցներից մեկում Ղազախստանի պաշտպանության նախարարության զենքով և ռազմական տեխնիկայով ապահովման վարչության պետ գնդապետ Ամանտիյ Ջուտաբաևը նշում էր նաև «Տոչկա-Ու» և «Նայզա» համակարգերի փոխգործակցության հնարավորության մասին (5)։ Նա նաև որոշ մանրամասներ էր հաղորդել անօդաչու թռչող սարքերի օգտագործման առումով` նշելով, որ «Նայզա», «Սեմսեր», «Այբատ» համակարգերի ամեն դիվիզիոն իր կազմում ունենալու է անօդաչու թռչող սարք, որը մարտի ամբողջ ընթացքը ցույց է տալու դիվիզիոնի անձնակազմին (6)։

Սրանից բացի կար նաև համակարգերի արտահանման լավ հեռանկար։ Ինչպես նշեցինք, 2008 թվականի մայիսին (ավելի կոնկրետ` մայիսի 7-ին) ղազախա-իսրայելական համագործակցության արդյունքները ցուցադրվել էին նաև Ղրղզստանի և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարներին։ Համակարգերի նկատմամբ Ղրղզստանից և Ադրբեջանից բացի հետաքրքրություն էր ցուցաբերել նաև Թուրքմենստանը (7)։ Վերոհիշյալ Ջուտաբաևի խոսքերով ակնկալվում էր նաև արտահանում նախկին ԽՍՀՄ այլ պետություններ (8)։

Բայց ղազախների ոգևորությունը երկար չտևեց։ Շուտով ղազախական մամուլում սկսեցին հայտնվել տեղեկություններ, որ ղազախա-իսրայելական բոլոր այս նախագծերը լուրջ խնդիրներ ունեն։ Մասնավորապես արդեն 2008-ի վերջին ղազախ մասնագետները հայտարարեցին, որ «Նայզայի» շահագործումն անվտանգ չի անձնակազմի համար. կրակի ժամանակ հրթիռների արձակած շիթը հաճախ ըկնում է մարտական մեքենայի կամ կաբինայի վրա, որտեղ այդ պահին մարդիկ են լինում, իսկ օրինակ` «Այբատի» հատակը դեֆորմացվում էր կրակելուց հետո (1)։ Ղազախստանի ազգային անվտանգության կոմիտեի մամուլի խոսնակ Կենժեբուլատ Բեկնազարովի խոսքերով մի քանի համազարկերից հետո հրետանային համակարգերի 80 տոկոսը շարքից դուս էին եկել (9)։ Բողոքներ կային նաև Իսրայելից գնված անօդաչու թռչող սարքերի առնչությամբ, որոնք ըստ ոչ պաշտոնական տեղեկությունների հնացած էին (2)։

Ընդ որում, թեև մամուլի այս հաղորդագրությունները պարունակում էին որոշ թվով սխալներ, բայց կարելի է վստահ լինել «Նայզա», «Այբատ» և «Սեմսեր» համակարգերն իսկապես լուրջ որակական խնդիրներ ունեն և չեն համապատասխանում ներկայացվող պահանջներին, քանի որ պատմությունը շարունակություն ունեցավ և այն էլ ինչպիսի շարունակություն. 2009 թվականի ապրիլին ձերբակալվեց Ղազախստանի պաշտպանության փոխնախարար Կաժիմուրատ Մաերմանովը (10)։ Համաձայնեք, որ նախկին ԽՍՀՄ երկրներում և այն էլ Կենտրոնական Ասիայի երկրներում նման բարձրաստիճան պաշտոնյայի ձերբակալությունները բավականին արտասովոր երևույթ են, այնպես որ իսրայելա-ղազախական նախագծերն իսկապես փակուղային ու անհեռանկարային էին եղել, եթե գործն այսպիսի շարունակություն ստացավ։ Ձերբակալվեց նաև իսրայելական ընկերությունների ներկայացուցիչ Բորիս Շեյնկմանը (10) (11)։ Պարզվեց նաև, որ նախկինում Շեյնկմանը Մաերմանովի մտերիմներ են եղել և միասին են ծառայել (12)։

Արդյունքում Ղազախստանին հասցված վնասը գնահատվեց 82մլն դոլար (12), Շեյնկմանն և Մաերմանովը դատապարտվեցին 11 տարվա ազատազրկման (13), իսրայելական ընկերություններից մեկում՝ «Սոլտամում» գործարքի տապալումից հետո կրճատումներ սկսվեցին (14) ։ Ուշագրավ է, որ Իսրայելը, չնայած Շեյնկմանի խնդրանքներին, ոչինչ չձեռնարկեց նրան ազատ արձակելու ուղղությամբ (12), բայց դիմեց Ղազախստանին խնդրանքով, որպեսզի Շեյնկմանը շարունակի պատիժը կրել Իսրայելում (15)։

Իսկ այժմ անդրադառնանք Ադրբեջանին։ Ի՞նչ կապ ունի այս ամենի հետ հարևան երկիրը։ Մինչ այժմ Ադրբեջանը հիշատակվել էր միայն ղազախա-իսրայելական արտադրանքով, մասնավորապես` համազարկային կրակի ռեակտիվ «Նայզա» համակարգով, շահագրգռված լինելու համատեքստում, որը ինչպես արդեն նշել ենք, ցուցադրվել էր Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարին 2008 թվականի մայիսի 7-ին։

Ղազախստանում «Նայզայի» ցուցադրումից ուղիղ 50 օր անց` 2008 թվականի հունիսի 26-ին, Ադրբեջանում 1992 թվականից ի վեր առաջին անգամ տեղի ունեցավ զորահանդես, որտեղ, ի թիվս այլ ռազմական տեխնիկայի ցուցադրվեցին նաև իսրայելական համազարկային կրակի ռեակտիվ երեք «Լինքս» համակարգեր` «ԲՄ-21 Գռադի», «LAR-160» և «EXTRA» կոնտեյներներով, որոնք անցան մեկ շարքով։ Համացանցի ռազմական ռեսուրսներում քննարկումների ժամանակ մի քանիսի մոտ հարց առաջացավ, թե ինչու՞ էր ցուցադրվել միայն երեք մարտական մեքենա և ինչու՞ էին «Լինքսերը» տեղադրված «ԿամԱԶ»-ի շասսիի վրա, բայց նորությունն այնքան նշանակալից էր, եթե չասենք սենսացիոն, որ նման մանրքուները շատ արագ մոռացվեցին, հատկապես, որ Ադրբեջանը ներկայացրեց նաև իսրայելական ծագման այլ զինատեսակներ ևս (ավելի կոնկրետ՝ անօդաչու թռչող սարքեր), իսկ արդեն 2011 թվականի զորահանդեսին «Լինքսերի» քանակն ավելի շատ էր։

Ընդհանրապես զորահանդեսիներին ընդունված չի ռազմական տեխնիկան մեկ շարքով անց կացնելը, սովորաբար առնվազն երկու շարք է լինում, բայց երկու շարք կազմելու համար երեք մեքենաները բավարար չեն։ Այս հանգամանքից կարելի է եզրակացնել, որ Ադրբեջանը նոր էր սկսել ստանալ «Լինքսեր» և 2008 թվականի հունիսի 26-ի զորահանդեսին ուներ միայն երեք մեքենա։ Նման կերպ 2011-ի զորահանդեսին Ադրբեջանը մեկ շարքով ցուցադրեց «ԲՄՊ-3» զրահամեքենաները, որից, ինչպես հայտնի է, Ադրբեջանը հենց երեք հատ էլ ունի։ սա, իհարկե, ցուցամոլություն է, բայց այդ ցուցամոլության շնորհիվ մենք գիտենք, որ 2008-ի հունիսին Ադրբեջանը նոր սկսել էր ստանալ «Լինքսեր»։

Ինչ վերաբերում է երկրորդ հարցին, ապա և 2008 թվականի, և 2011 թվականի զորահադեսներին Ադրբեջանի ցուցադրած «Լինքսերը», ինչպես նաև տեղափոխող-լիցքավորող մեքենաները մոնտաժված էին «ԿամԱԶ-63502» շասսիի վրա։ Այստեղ մենք կրկին պիտի հիշենք ղազախական համազարկային կրակի ռեակտիվ «Նայզա» համակարգերը։ բանն այն է, որ «Նայզա» (պարսկերեն նիզակ բառից) անունը ստացել էին ղազախական արտադրության «Լինքսերը», որոնք մոնտաժված էին Ղազախստանում արտադրված … այո, այո «ԿամԱԶ-63502» շասսիի վրա։

Այսպիսով ամփոփենք/ «Նայզա» անվան տակ «Լինքսերի» արտադրությունը Ղազախստանում սկսվել է 2007-2008 թվականներին, ղազախական արտադրության «ԿամԱԶ-63502» շասսիով, իսկ իսրայելական ընկերությունների կապալառուն այդ համակարգերի մատակարարման հարցով եղել է ղազախական «Պետրոպավլովսկի ծանր մեքենաշինության գործարանը»։ «Նայզան» առաջին անգամ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարին ցուցադրվել է 2008 թվականի մայիսի 7-ին Ղազախստանում, իսկ արդեն 2008 թվականի հունիսի 26-ին «ԿամԱԶ-63502»-ի շասսիով երեք «Լինքսեր» հայտնվեցին ադրբեջանական զորահանդեսին, և կարելի է վստահ լինել, որ այդ պահին այդպիսի այլ համակարգեր Ադրբեջանում դեռ չկային։ Իրադարձությունների այս ընթացքն ու փաստերը հիմք են տալիս վստահ պնդելու, որ Ադրբեջանի ցուցադրած իսրայելական «Լինքսերն» իրականում ղազախական արտադրության «Նայզաներն» են, թեև, համաձայն իսրայելա-ղազախական պայմանագրի գնվել են Իսրայելից։ Նշենք նաև, որ իսրայելա-ղազախական տապալված մյուս նախագծերից առնվազն «Այբատը» նույնպես հայտնվեց Ադրբեջանում։

Ցավոք սրտի ժամանակին այս հարցը մանրամասն չի հետազոտվել, ինչի շնորհիվ Ադրբեջանի քարոզչական մեքենան կարողացել է և Ադրբեջանում, և Հայաստանում կարծիք ձևավորել, թե ադրբեջանական բանակը զինվում է իսրայելական արտադրության գերժամանակակից զինատեսակներով։ Մինչդեռ իրականում խոսքը իսրայելական արտոնագրով ղազախական արտադրության տապալված և անհեռանկարային զինատեսակների մասին, ինչում մենք համոզվեցինք` ծանոթանալով ղազախական սկանդալի պատմությանը։

Իհարկե, հնարավոր է (և որոշ հիմքեր կան այդպես կարծելու), որ հրեաները պարզապես չեն տրամադրել ղազախներին բոլոր անհրաժեշտ տեխնոլոգիաները, և, որ իսրայելական բանակի համար նախատեսված իսրայելական արտադրության «Լինքսերն» անհամեմատ ավելի հաջողված համակարգեր են։ Նման գործելաոճը հատուկ է ռազմաարդյունաբերությանն ընդհանրապես և իսրայելական ռազմաարդյունաբերությանը մասնավորապես։ Սակայն այս վարկածն էլ կասկածելի է, քանի որ բուն իսրայելական արտադրության «Լինքսեր» վաճառվել էին նաև Վրաստանին, որոնք օգտագործվել էին օսեթական պատերազմի ժամանակ։ «Լինքսերի» մարտական կիրառման փորձից վրացիները դժգոհ էին մնացել ցածր ճշտգրտության և չպայթող հրթիռների մեծ տոկոսի պատճառով (տես նկարներում)։

Այս կոնտեքստում տեղին է նշել նաև, որ Ադրբեջանը վերջին տարիներին բազմաթիվ անգամ հայտարարել է Իսրայելի հետ համատեղ անօդաչու թռչող սարքեր արտադրելու ծրագրերի մասին։ Հետաքրքրական է, որ «Elbit Systems of Azerbaijan» անունը ստացած ընկերությունն գլխավորում է Ադրբեջանի բնակիչ Էդուարդ Չեռնինը, ով ազգությամբ հրեա է։ Այսինքն` նույն ղազախական սցենարն է. համատեղ ձեռնարկություն, այդ երկրում լավ կապեր ունեցող հրեաների մասնակցությամբ։

Տեղին է նաև հիշել, որ երբ անցած տարի Արցախի հակաօդային ուժերը ոչնչացրին ադրբեջանական բանակի անօդաչու թռչող սարք, նախ պարզվեց, որ դա «Հերմեսի» նախկինում անհայտ մոդել է, երկրորդ՝ համացանցային մի շարք ռեսուրսներում քննարկումների ժամանակ ոմանց տարօրինակ թվաց անօդաչու սարքի «անփույթ» բնույթը։ Դա հատուկ Ադրբեջանի համար «ստեղծված», ավելի ճիշտ` այս ու այն մոդելներից «թխած» մի սուրոգատ էր։

[Vrej1915]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

«Հայացք». Գաբալան՝ Բաքվի կողմնորոշումների խաչմերուկում

11:24, 17 հունվարի, 2012
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հատուկ կարգադրությամբ հաստատել է կառավարության «բանակցային խմբի» կազմը, որը պետք է բանակցություններ վարի Ռուսաստանի հետ Գաբալայի ռադիոլոկացիոն կայանի հետագա ճակատագրի վերաբերյալ: «Դարյալ» մոդելի այդ կայանը ԽՍՀՄ փլուզումից առ այսօր շարունակում է շահագործել Մոսկվան, սակայն 2002 թ. ստորագրված պայմանագրով այն Ադրբեջանի սեփականությունն է: Կայանի վարձակալության ժամկետը լրանում է այս տարվա դեկտեմբերին:

Ռուսաստանը արդեն հայտարարել է կայանի շահագործումը շարունակելու իր մտադրության մասին: Ըստ ադրբեջանական աղբյուրների՝ Մոսկվան Բաքվին առաջարկել է մի քանի տարբերակ, այդ թվում՝ ամբողջությամբ վերակառուցել այն՝ տեղադրելով «ԹՏՐՏվպՋ կկե նոր տիպի մոդուլային կայան, որը, սակայն, պետք է լինի արդեն Ռուսաստանի սեփականությունը՝ Ադրբեջանում վարձակալած տարածքում:

Պաշտոնական Բաքուն առայժմ որևէ կոնկրետ պատասխան չի տվել, սակայն Գաբալայի կայանի հարցով 11 պետական պաշտոնյաներից կազմված հատուկ բանակցային խմբի ստեղծումը, որը գլխավորում են փոխվարչապետ Յաղուբ Էյուբովը և պաշտպանության նախարար Սաֆար Աբիևը, արդեն իսկ խոսում է այն մասին, որ Բաքուն մտադիր է առավելագույնը քամել իրավիճակից և հնարավորինս թանկ ծախել կայանի հետագա ճակատագրի հետ կապված իր հնարավոր համաձայնությունը: Ադրբեջանական ԶԼՄ-ները արդեն տևական ժամանակ լուրեր են շրջանառում, որ Բաքուն խիստ խորհրդանշական է համարում տարեկան 7 մլն դոլար վարձավճարը և մտադիր է այն բարձրացնել առնվազն մի քանի անգամ:

Մոսկվայի համար Գաբալայի կայանը անշուշտ չունի այն նշանակությունը, ինչ նախկինում: Թեպետ անդրհորիզոնային դիտարկման այս կայանը կոչված է վերահսկելու հրթիռային հարվածի վտանգը Միջերկրական ծովի արևելյան մասից մինչև գրեթե Ֆիլիպիններ ընկած տարածքում (այսինքն՝ ողջ Հնդկական օվկիանոսը), սակայն որպես հնացած մոդելի կայան՝ այն տակտիկատեխնիկական չափորոշիչներով զգալիորեն զիջում է «ԹՏՐՏվպՋ կկե կարգի մոդուլային ռադիոլոկացիոն անդրհորիզոնային դիտարկման նոր սերնդի կայաններին: Դրանցից առաջինը Ռուսաստանը արդեն մի քանի տարի տեղակայել և շահագործում է Կրասնոդարի երկրամասում՝ Արմավիրի մոտ: Երկրորդը գործարկվեց բոլորովին վերջերս Կալինինգրադի մարզում, ՆԱՏՕ-ի հակահրթիռային պաշտպանության նախաձեռնության դեմ Մոսկվայի հակաքայլերի համատեքստում:

Սակայն Ռուսաստանին այնուհանդերձ ձեռնտու չէ նման ռազմական տեխնոլոգիաները Ադրբեջանի հսկողության տակ թողնելը: Մանավանդ որ Գաբալայի կայանի նկատմամբ հետաքրքրություն են դրսևորում Անկարան, իսկ վերջին շրջանում հատկապես Վաշինգտոնը:

«Ռեգնում» գործակալությունը, հղում անելով դիվանագիտական աղբյուրներին, պնդում է, որ առաջիկա օրերին կոնկրետ Գաբալայի կայանի հետագա ճակատագիրը որոշելու նպատակով Ադրբեջան է ժամանելու Պենտագոնի բարձրաստիճան պատվիրակությունը, ինչպես նաև Պետքարտուղարության Եվրոպայի և Ասիայի հարցերով պատասխանատու պաշտոնյա էրիկ Ռուբինը:

Այցի նպատակն է համոզել Բաքվին՝ չերկարացնել ռուսական ներկայությունը Գաբալայում, որի դիմաց Պենտագոնը պատրաստ է օժանդակել Բաքվին՝ ինքնուրույն ստանձնելու կայանի կառավարումը: Հանգամանք, որ ինքնին վտանգավոր է Հայաստանի համար, բայց անշուշտ ուղղված է լինելու առավելապես Իրանի դեմ: Ընդ որում՝ սա Գաբալայի հետ կապված ամերիկյան ռազմական ղեկավարության հետաքրքրվածության միակ դրսևորումը չէ:

Մեկ-երկու ամիս առաջ այդ նույն խնդրի ճշգրտման նպատակով Բաքվում էր ԱՄՆ պաշտպանության նախարարի հետախուզության գծով տեղակալ, գեներալ Մ. Վիկկերսը, և այդ փաստը պաշտոնապես հաստատվեց Բաքվում ամերիկյան դեսպանության կողմից: Այս իրողությունը նոր բովանդակություն է հաղորդելու Գաբալայի կայանի շուրջ ծավալվող բանակցություններին:

Բնականաբար, կարևոր ռազմական օբյեկտի նկատմամբ ԱՄՆ հետաքրքրությունը չի կարող մտահոգություն չառաջացնել Մոսկվայում և Թեհրանում: Ըստ այդմ կանխատեսելի է, որ Իրանն ու Ռուսաստանը կարող են տարբեր ուղղություններով մեծացնել ճնշումը Ադրբեջանի վրա: Մանավանդ որ 2012-13 թվականները նախընտրական են, տեղի են ունենալու խորհրդարանական և նախագահական ընտրություններ, և Ալիևների կլանը հերթական անգամ կանգնած է սեփական իշխանությունը պահպանելու կամ «վերարտադրության» խնդրի լուծման առջև: Իսկ առանց արտաքին աշխարհի, առավել ևս հզոր հարևանների լոյալության, նման ռեժիմների համար «վերարտադրվելը» բավական բարդ խնդիր է: Ըստ ամենայնի, Գաբալայի կայանը կդառնա այն կարևոր հարցերից մեկը, որի՝ ռուսական սցենարով լուծումը ապահովելու համար Բաքուն կաշխատի հնարավոր առավելագույնը պոկել ոչ միայն Մոսկվայից, այլև Թեհրանից:

Թեպետ, մյուս կողմից, Ադրբեջանը հետխորհրդային այն պետություններից է, որի վարչակազմը բացարձակապես ապագաղափարական է: Ալիևների կլանի համար Ադրբեջանը միշտ եղել է հարստության կուտակման միջոց: Կասպիական նավթի շնորհիվ Ալիևների ընտանիքը դարձել է Արևելքի ամենահարուստ գերդաստաններից մեկը: Բայց այդ հարստության հիմնական ակտիվները Լոնդոնում են:

Ելնելով այս իրողությունից՝ քիչ հավանական է, որ Բաքուն այդքան կտրուկ շրջադարձ կատարի՝ մտնելով Մոսկվայի և Թեհրանի հետ այդքան կտրուկ հակադրության մեջ: Անգամ Թուրքիան, Ադրբեջանից անհամեմատ հզոր պետություն լինելով, անցանկալի իրավիճակ ստեղծեց Մոսկվայի և Թեհրանի հետ հարաբերություններում, երբ իր համաձայնությունը տվեց ՆԱՏՕ-ի հակահրթիռային պաշտպանության ռադիոլոկացիոն ռադարի տեղակայմանը Մալաթիայի շրջանում: Արդեն ամիսներ շարունակ թուրքական պաշտոնատարները ջանք չեն խնայում հավաստիացնելու Թեհրանին, թե ռադարը Իրանի դեմ չի ուղղված, և չեն կարողանում համոզել:

Մինչդեռ Ադրբեջանը Թուրքիա չէ և, Ռուսաստանի ու Իրանի միջև սեղմված լինելով, շատ ավելի խոցելի է բոլոր առումներով, եթե Մոսկվան և Թեհրանը որոշեն համատեղ ձգել «պնդօղակները»: Ըստ ամենայնի, Ալիևների ռեժիմը, երկար-բարակ առևտուր անելուց հետո, «կընդառաջի» Մոսկվայի ցանկությանը: Եթե, իհարկե, Վաշինգտոնից շատ ավելին չառաջարկվի՝ չափազանց ծանրակշիռ երաշխիքներով, ինչը քիչ հավանական է:

Վահան Վարդանյան

[burjuin]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Burjuin can you specify the difference between IL-76TD and IL-76M?

http://www.airwar.ru/enc/craft/il76td.html

http://www.airwar.ru/enc/craft/il76m.html

[Mokum]

Re: Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Il-76TD: The civil equivalent of the Il-76MD, first flew in 1982. (Il-76MD: Improved military transport version, (modifitseerovannyy Dahl'ny - modified, long-range).
Il-76M / Il-76MD: Built without military equipment but designated as Ms and MDs (Gordon - 'Falsies')