Regional geopolitics

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

TURKISH-RUSSIAN UNION: ARMENIA ON THRESHOLD OF SERIOUS UNREST

Trend, Azerbaijan
Dec 19 2014

19 December 2014, 22:20 (GMT+04:00)

By Rufiz Hafizoglu - Trend:

Anti-Russian sanctions, applied after the Crimean events by the West,
also became in every sense a good chance for Turkey, along with the
fact that they forced Moscow to shrink its economic grip and led to
a sharp drop in the rate of the ruble.

Ignoring the US and EU sanctions against Russia, representatives
of Ankara declared that they would continue economic cooperation
with Moscow.

Although there are dark sides in the relationship of the parties
regarding the Turkish Stream gas project, it can be seen that both
sides are persistent in the implementation of this project.

Numerous political events taking place in the region, sanctions
against Russia, the attitude of the EU to Turkey gives grounds to
say that the Moscow-Ankara union, which was once just a dream, is real.

If this alliance is a necessity for Moscow, for Ankara the union
is also a tough response to Europe, using the "human rights" and
"freedom of thought" as a cover, along with the fact that it is the
realization of economic interests.

In fact, the rapprochement between Moscow and Ankara, which is
considered a historic breakthrough, could have a serious repurcussions
in the region.

Speaking at his 10th annual press conference on Dec.18, Russian
President Vladimir Putin said that Turkey and Russia have many common
interests. He said the two countries have many coinciding regional
interests, adding that it is impossible to resolve these issues
without Turkey's participation.

In reality, Putin's remarks prove the increasing regional influence
of Turkey, which is a 'door of hope' for Moscow. The main unresolved
regional issue is the Nagorno-Karabakh conflict.

It is highly likely that the strengthening of the alliance between
Ankara and Moscow will have a serious impact on the region and change
of interests. The Russian alliance with Armenia, which seeks to mark
the 100th anniversary of the 'Armenian genocide' this year, will be
overshadowed for Moscow.

Being seriously anxious about the rapprochement between the two
countries, Armenia will have to turn to the West and the US in search
of patrons and it cannot be ruled out that against the backdrop of the
economic union between Ankara and Moscow, Yerevan will face serious
political unrest.

As a result of the political processes in the South Caucasus and the
strengthening ties between Moscow and Ankara it looks like Armenia,
which is the weakest player in the region, will be the losing party.

In fact, Moscow is well aware that its alliance with Armenia will
not save its crumbling economy; but more adversely, the crisis in
the Russian economy is moreover "a sign of the end of the world" for
Armenia. The effect of which has sent protestors into the streets of
Yerevan demanding the government relieve the growing economic stress
on the population by Dec. 23 or incur unforeseeable consequences.

The economic crisis in Russia may also have an indirect effect on the
Turkish market, although it is not as dangerous for Ankara as it is
for Yerevan.

Today, it is undeniable that along with strengthening of relations
between Ankara and Moscow, and the Moscow-Yerevan relations receding
into the background, the relations between Baku and Ankara stand at
a high level still.

Considering that the Nagorno-Karabakh conflict is a fundamental
factor affecting the prosperity and economic growth in the region,
I can say that the conflict's settlement will be a higher priority
issue amid these current developments.

Turkey, which has constantly supported the position and territorial
integrity of Azerbaijan, will never take any action against the
interests of Azerbaijan; no matter what course the improvement of
relations between Ankara and Moscow may take.

The fact that the Nagorno-Karabakh conflict is a national issue for
Turkey and is a major impediment to stability in the region; it is
one that Turkey has personal interest in seeing it removed from the
list of frozen conflicts.

http://en.trend.az/world/turkey/2345775.html

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Ղարաբաղյան հարցում կանաչ լույս Թուրքիայի համար

2014-12-20

http://www.1in.am/1508345.html

Հեղինակ՝ Հովհան Մանդակունի



Դեկտեմբերի 18-ին Մոսկվայում տեղի ունեցած հերթական մեծ մամուլի ասուլիսի ընթացքում ՌԴ նախագահ Պուտինը շատ ուշագրավ հայտարարություն է արել Թուրքիայի հետ հարաբերությունների վերաբերյալ՝ պատասխանելով թուրք լրագրողներից մեկի հարցին: Պուտինը հայտարարել է, որ Ռուսաստանն ու Թուրքիան տարածաշրջանային բազում շահեր ունեն և առանց Թուրքիայի ակտիվ մասնակցության անհնար է լուծել ռեգիոնալ խնդիրները:

Հայտարարությունը, բնականաբար, ուշագրավ է առաջին հերթին Հայաստանի համար, որովհետև Հայաստանի «ռազմավարական դաշնակիցը» ըստ էության հայտ է ներկայացնում Հայաստանի համար կարևորագույն խնդրում՝ ռեգիոնալ, անկասկած, ամենացավոտ և ամենաառանցքային խնդիր հանդիսացող ղարաբաղյան հակամարտության գործընթացում Թուրքիայի ակտիվ ներգրավման համար: Մի բան, որին հրադադարի հաստատումից ի վեր ակտիվորեն դեմ է հանդես գալիս Հայաստանը, որին ընդդիմացել է նաև Արևմուտքը:

Թեև այստեղ, ըստ էության, տեղին կլինի հիշել ֆուտբոլային դիվանագիտության ընթացքում Գյուլին Երևանում ընդունելիս Սերժ Սարգսյանի արած հայտարարությունը, որ ավելի ուշ հայտնվեց մամուլում: Սերժ Սարգսյանը Գյուլին առաջարկել էր ներգրավվել ղարաբաղյան խնդրի լուծման գործընթացում, թեև հետո պաշտոնական Երևանը հավաստիացնում էր, որ եղել է խոսք ընդամենը հակամարտության կարգավորմանն «աջակցելու» մասին, ինչը չի նշանակում ներգրավում որպես միջնորդ կողմ: Եվ եթե հիշենք նաև, թե որտեղից է հնչել ֆուտբոլային դիվանագիտության նախաձեռնության և Գյուլի հրավերի առաջին հայտարարությունը՝ Մոսկվայից, ապա, ըստ էության, ամեն ինչ կընկնի իր տեղը՝ պարզ դարձնելով, որ Թուրքիային ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում տեսնելու ռուսական մտադրությունները վաղեմի պատմություն ունեն, և այստեղ, իհարկե, բոլորովին տեղին չի լինի կանխատեսել այն «թեզը», թե Ռուսաստանը դա անում է եվրաասոցացման Հայաստանի ինքնագլուխ քայլերին ի պատասխան:

2008 թվականի հունիսին, երբ Մոսկվայից Սերժ Սարգսյանը հրավիրում էր Գյուլին Երևան, եվրաասոցացման մասին խոսք չկար: Թուրքիային ռեգիոնալ խնդիրների և առանցքային խնդրի՝ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման ծիր ներգրավելու ռուսական մտադրությունը բխում է Ռուսաստանի ռազմավարական շահերից: Ռուսաստանի համար նախընտրելի է Կովկասում խնդիրները լուծել Թուրքիայի, քան ԱՄՆ-ի ու Եվրոպայի հետ: Մոսկվան հույս ունի Թուրքիայի հետ տանդեմում շահած դուրս գալ, որովհետև ուժերն, այսպես ասած, հավասարազոր են, իսկ ահա Արևմուտքի հետ խաղում շահելու շանսեր նա չունի՝ սրանից բխող մի շարք այլ պատճառահետևանքային իրողություններով, որոնք լիովին փոխում են Կովկասում ռուս-թուրքական բաժանման 100-ամյա ստատուս քվոն, որ տեղի է ունեցել նաև Հայոց ցեղասպանության և հայրենազրկման գնով: 100 տարի հետո առկա են լիովին նոր իրողություններ:

ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ստատուս քվոն որոշակիորեն փոխվել է՝ հայերի ղարաբաղյան հաղթանակի արդյունքում: Ներկայումս աշխարհում պրոցեսներ են, որոնք կարծես թե առկա դե ֆակտո ստատուս քվոն տանում են նաև իրավական ամրագրման դժվարին, սակայն արդեն որոշակիորեն նշմարվող ճանապարհով: Պատահական չէ, որ Ռուսաստանն ու Թուրքիան ներկայումս առավել ակտիվությամբ վերսկսում են իրենց համագործակցությունը՝ փորձելով ԽՍՀՄ փլուզմամբ դե ֆակտո փոփոխված ստատուս քվոն վերադարձնել նախկին դիրքեր, քանի դեռ այն չի ամրագրված միջազգային իրավունքով, և քանի դեռ Ռուսաստանը չի թուլացած վերջնականապես:

Ըստ որում, այստեղ է նաև Թուրքիայի հույսը՝ Անկարան հույս ունի, որ Ռուսաստանի օգնությամբ կհասնի իր ռեգիոնալ նպատակներին, իսկ հետո կսպասի, մինչև Ռուսաստանը վերջնականապես թուլանա՝ հայերի հաշվին ավարն այս անգամ, ի տարբերություն 20-րդ դարասկզբի, լիովին թողնելով արդեն իրեն՝ չկիսելով Ռուսաստանի հետ:

[Tsov]

Re: Regional geopolitics

EU Dream to Satisfy Gas Needs from Azerbaijan Is Absurd
Azerbaijan does not have enough gas. Even if built the proposed pipeline capacity falls far short of South Stream

Mark Chapman OPINION / ANALYSIS 11 hours ago

This is an abridged version of an article that originally appeared at The Kremlin Stooge Subsequent to Moscow’s abrupt cancellation of the South Stream pipeline, there has been a mad scramble on the part of the EU. And the miracle solution they have hit upon is called the Southern Gas Corridor. The hype currently being devoted to it suggests it is a clever new idea by Brussels which has snatched victory from the jaws of defeat. I wouldn’t want anyone to go on thinking that. The Southern Gas Corridor Project has actually been ongoing since 2003, in that lackadaisical way European projects have of consuming money without really yielding any tangible results – let’s recall, we live in an age when consultancy is a growth industry. Different pipeline projects started off competing for what Brussels euphemistically terms its initiative to diversify its energy supplies: one of them was Nabucco, which until recently was as dead as Thomas Jefferson, although now would be a perfect opportunity for the dithering Europeans to revive it so they could talk about it for another 11 years without building anything. Back then, the Europeans liked to strut about and flap their arms and say that Russia was wasting its time building South Stream, because Nabucco was going to render it as useless as a chocolate teapot. As recently as Spring 2010, hopefuls still reported that Nabucco was “on track to meet its target date for first deliveries in 2014.” Well, I mustn’t be a pessimist – they still have about a week and a half to lay around 3,800 km of pipeline, considering not so much as a meter of it was ever built. Anyway, Romania was the one who pulled a Bulgaria on Nabucco and kilt it stone dead. Fed up with the endless debating and wrangling that characterizes EU projects in which everyone has to be made to feel important so they’re not guilt-stricken about taking full per diem and staying in fancy hotels, Romania pulled the plug and opted out. Why? Because the EU had to fund Nabucco – no nice Gazprom to build it for them at its own expense – and it was horribly expensive, they couldn’t count on getting enough gas through it to make it worthwhile. How much money was wasted on Nabucco? Hard to say; you have to figure in the costs of all the meetings and fact-finding missions, tenders that were put out for competition but never let, consultations, more meetings, briefs and working papers that had to be prepared. The principals have kept their expenditures very close to the chest, and I’d love to know, but I’d be willing to bet a couple of hundred million Euros got spent. And in the end…zip. Nothing. TANAP (the Trans-Anatolian Pipeline) was much cheaper and more practical, and China strolled in whilst the EU was arguing with itself and kicked them in the goolies, sealing a deal for Turkmen gas which precluded Nabucco hooking up at Baku to boost the volume with additional supplies. Another triumph for bureaucracy. So when we speak now of the Southern Gas Corridor, we’re talking about TANAP. And probably a couple of other modifications Brussels is kicking around or auditioning. The two projects thought to still have a fighting chance, since Nabucco was really always just a pipe dream (see what I did there?) are TAP and TANAP; TAP is the Trans-Adriatic Pipeline, which would be a part of the overall effort. The European Commission’s Policy Towards the Southern Gas Corridor: Between National Interests and Economic Fundamentals, by Nicolo Sartori, January 2012 spells it out: ITGI is a project led by the Franco-Italian energy firm Edison and the Greek state-owned gas company DEPA. The project comprises the already operational Interconnector Turkey-Greece pipeline (ITG), which has a transport capacity of about 11.5 bcm per year, and the proposed 800km long Interconnector Greece-Italy pipeline (IGI). The latter, expected to have a transport capacity of about 10 bcm a year, will be composed of two sections: a 600km onshore pipeline crossing Greek territory, and the 200km Poseidon pipeline running across the Ionian seabed. According to the consortium, the project’s capacity could be upgraded to 20 bcm in case of further supplies from the Caspian region. TAP, proposed by the Swiss firm EGL in collaboration with the German E.ON and the Norwegian national energy company Statoil, will link Greece to Italy’s southern coasts, near the port city of Brindisi. The pipeline’s 680km onshore section will pass through Greece and then Albania, while the 105km offshore part will cross the Adriatic Sea in its shallowest and shortest stretch. The initial capacity of the pipeline is expected to be about 10 bcm a year – expandable to 20 bcm – with a reverse flow capacity of up to 8.5 bcm to supply Albania and Greece in case of need. TAP realization costs are officially estimated to be around 1.5 billion dollars. As you can see, both these projects propose a maximum capacity of 20 bcm (Billion Cubic Meters) per year. Nabucco, along with its other grand flights of fancy, was projected to carry 31 bcm per year. A couple of problems with that, though: one, it was not expected by its designers to be able to do that – through phased capacity increases – until 2020. Two, it was not expected to be able to do that ever by anyone else, because that amount exceeds the Shah Deniz field’s capacity. Initial flows for Gazprom’s South Stream were projected to be 15.7 bcm per year, with full capacity of 63 bcm to be reached by 2019. So as the people pulling down the big paycheques bat ideas around – on the unforgiving doorstep of what promises to be a cold winter – the plan slowly emerging is to go ahead with the BP-led project for a 3,500 km pipeline which will supply – at least initially – one-sixth the gas that South Stream would have provided. If you were starting to think that the lengths to which Brussels and the EU Commission will go to avoid buying gas from Putin are…a little…crazy, we are singing from the same song sheet. For starters, it is a given that the costs of the vaunted Southern Gas Corridor are grossly underestimated, since the public will never support that kind of outlay if it knows the true costs, especially since the alternative was paying nothing and getting six times as much gas. Similarly, the completion dates will be wildly optimistic, in view of the fact it took them 11 years of arguing over a pipeline which would take nearly the identical route and they built none of it. I always loved John Steinbeck for his ability to reach through muddy layers and pluck out, like a shining bauble, that perfect quote which summed up the situation in a manner that made the senseless make sense. Can you do it for us now, John? “Sometimes a man wants to be stupid if it lets him do a thing his cleverness forbids.” I knew you could.

http://russia-insider.com/en/2014/12/23/2125

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Հայաստանի համար նոր դեր է պատրաստվել

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
Մեկնաբանություն - 25 Դեկտեմբերի 2014,


ԱՄՆ մտադրությունները Հայաստանի հանդեպ

Հայաստանում տեղի է ունենում քաղաքական-պատմական ճգնաժամ, եւ հարցը ոչ թե տնտեսական շանսերի, այլ պետականության կորուստն է, երկիրը Ռուսաստանի վասալի վերածվելը:

Իսկ ինչո՞վ է զբաղված ԱՄՆ-ն ստեղծված իրավիճակում: Ամերիկացիները գերադասում են աշխատել Հայաստանի նախագահի հետ, քանի որ գտնում են, որ նա առայժմ պահպանում է իշխանության լծակները եւ լիովին ընդունակ է ընտրություններ անցկացնել հարաբերական ազատության ռեժիմում եւ հասնել ներայացուցչական ու գործադիր իշխանության ռոտացիայի:

Ամերիկացիները վերջին երեք տարիների ընթացքում ակտիվ զբաղվում են Հայաստանի ընտրությունների նախագծմամբ, նախագահին առաջադրելով մի շարք պայմաններ քաղաքական գործիչների տիպի, նախընտրական արշավի անցկացման միջոցների հարցում, գնահատականներ ներկայացնելով քաղաքական գործիչների ու ֆունկցիոներների վերաբերյալ:

Հայաստանում առայժմ իրականացվում է ամերիկյան եւ ոչ թե ռուսական նախաձեռնությունների տրամաբնությունը: Սակայն ի՞նչը կարող է հանգեցնել Հայաստանում այս կամ այն տերության ազդեցության ուժեղացմանը, որտեղ քաղաքական դասը եւ հասարակական ակտիվ շերտերը հեղինակություն չունեն, սակայն, այնուամենայնիվ պահպանվում է հասարակական-քաղաքական կայունությունը:

Հայաստանի հարցում ԱՄՆ նպատակը ոչ միայն հայկական գործոնի օգտագործումն է որպես Թուրքիային զսպելու լծակ, այլեւ Ռուսաստանի կողմից Հայաստանին օգտագործելը թույլ չտալը եւ նրան ռուսական քաղաքական խաղից դուրս բերելը: ԱՄՆ-ն հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացը կառուցում է ոչ միայն Թուրքիայի արտաքին քաղաքական հավակնությունները զսպելու, այլեւ Հայաստանին այդ գործընթացի մասնակից դարձնելու նպատակով, ինչը նշանակում է դուրս բերել նրան Ռուսաստանի ազդեցությունից:

Միեւնույն ժամանակ, ամերիկացիները հասկացել են, որ Հայաստանում հնարավոր բոլոր ընտրությունները որեւէ նշանակություն չունեն նրա ինքնիշխանության ուժեղացման մասով, այն դեպքում, երբ «հավանության» արժանացած ընտրություններից հետո Հայաստանի նախագահը հայտարարեց, որ պատրաստ է Ռուսաստանի վասալի իրավիճակին:

Տվյալ մոտեցումներն ու դիրքորոշումները բացարձակապես կախված չեն ներքաղաքական կյանքի ազդեցությունից: Ներքին քաղաքական գործընթացների վրա ազդելու ուղղությամբ ոչ ամերիկյան, ոչ էլ ռուսական ջանքերը չեն հանգեցնի այս երկու տերությունների քաղաքականության նախապատվությանը թե հասարակության, թե քաղաքական գործիչների շրջանում:

Պետությունը, որը շահագրգռված է Հայաստանում ազդեցության ուժեղացմամբ, չպետք է պնդի ղարաբաղյան խնդրի կարգավորումը այն ոչ իրատեսական սխեմաների շրջանակում, որոնք լավ հայտնի են: Չպետք է պնդի նաեւ սելեկտիվություն արտաքին քաղաքականության եւ գեոտնտեսության ոլորտում:

Անհնար է Հայաստանից խլել տնտեսական ու անվտանգության խնդիրներով Հայաստանի ընտրության իրավունքը, հատկապես կոնկրետ հարցերով:
Արտաքին կողմերի ներքաղաքական նախապատվությունները կհանգեցնեն կտրուկ հակազդեցության եւ ոչ մի արդյունք չեն ունենա: Գործընկերը, հատկապես ռազմավարական գործընկերը չպետք է մշտապես կասկածի տակ դնի գործընկերոջ «նվիրվածությունը» եւ սահմանափակի նրա արտաքին հնարավորությունները, ինչը հանգեցնում է նրա թուլացմանը:

Պետք է նկատի առնել, որ Ռուսաստանի ներկայիս ղեկավարները քաղաքական բավարար փորձ չունեցող մարդիկ են եւ ենթակա լոբբիստական այս կամ այն ազդեցությունների: Չնայած նրան, որ իշխանությունը կենտրոնացված է նախագահի աշխատակազմի շրջանակներում, սակայն դա միայն պաշտոնական իշխանությունն է, եւ օֆիցիոզից բացի, Ռուսաստանում չի թուլանում կոմերցիոն ընկերությունների իշխանությունն ու ազդեցությունը, որոնք մեծ ազդեցություն ունեն ներքին ու արտաքին քաղաքականության, պաշտպանության ու անվտանգության խնդիրների վրա: Ճգնաժամը, որին ենթարկվում է համաշխարհային տնտեսությունը, հնարավոր է կթուլացնի ընկերությունների ազդեցությունը, սակայն ընկերությունների ու խմբավորումների փոխարեն կարող են գալ ուրիշները:

Ռուսաստանում մշակվել են բազմաթիվ դիրեկտիվային փաստաթղթեր, որոնք ունեն հայեցակարգային նշանակություն, սակայն դրանք առայժմ չեն աշխատում եւ չեն գործարկվում: Ռուսաստանի ատաքին քաղաքականությունը մեծ մասամբ ունի արտաքին մարտահրավերներին արձագանքելու բնույթ, ինչը հատուկ է նաեւ ԱՊՀ պետությունների արտաքին քաղաքականությանը, որոնք աշխարհում չունեն այն դերը, ինչ Ռուսաստանը: Այդ պայմաններում Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությունը չի կարող ունենալ համակարգային ու հետեւողական բնույթ:

Ղարաբաղյան խնդրի «կարգավորման» «ռուսական նախագիծը», որը հակամարտության կողմերին է ներկայացվել 2008 թ. աշնանը, այնպիսի պետության քաղաքականության դասական օրինակ է, որն այդպես էլ չի մշակել տրածաշրջանների հանդեպ քաղաքականությունը, կամ էլ ընդունակ չէ լուծել տարածաշրջանային շատ խնդիրներ:

Ռուսաստանը ներկայում փորձում է վերանայել արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունները, ելնելով աշխարում ու տարածաշրջաններում նոր միտումներից: Երեւում է, Մոսկվայում շատ քաղաքական գործիչների թվում է, որ աշխարհում ու տարածաշրջաններում ստեղծվել են նոր հարաբերություններ կառուցելու բարենպաստ պայմաններ այն պետությունների հետ, որոնք նախկինում երբեք չեն համարվել Ռուսաստանի գործընկերներ ու դաշնակիցներ, նախեւառաջ իհարկե Թուրքիայի հետ:

Սակայն Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարող են կառուցվել միայն փոխադարձ զիջումների ռեժիմում, եւ այս հեռանկարում ակնհայտ է Հայաստանի շահերը, ընդ որում՝ արմատական ազային շահերը հանձնելու գայթակղությունը: Ներկայում արդեն հասկանալի է, որ Թուրքիայի հետ ռազմավարական բնույթի հարաբերությունների հասատումն այդքան էլ հեշտ գործ չէ, նույնիսկ փոխադարձ շահագրգռվածության դեպքում:

Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը բազմաբարդ է դարձել եւ կախված է զանազան հանգամանքներից, տարբեր գործընկերների խաչվող շահերից: 2008 թ. նոյեմբերի 2-ին Մոսկվայում ղարաբաղյան խնդրի վերաբերյալ ստորագրված բանաձեւը դարձավ Հայաստանի շահերն անտեսելու ցակացած փորձի տապալման օրինակը, սակայն առայժմ անհասկանալի է մնում՝ որքանո՞վ է Ռուսաստանը պարզել սեփական հայացքների արատավորությունը, թե՞ հերթական փորձերը կձեռնարկի Թուրքիայի ու Ադրբեջանի պահանջները բավարարելու համար:

Հայաստանի շահերը հանձնելու այդ փորձերից հետո Թուրքիան շտապեց ցուցադրել ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները կարգավորելու իր պատրաստակամությունը, եւ նույնիսկ բանակցոթյուններ սկսվեցին Թուրքիայի սեւծովյան ափին ամերիկյան նոր բազայի ստեղծման վերաբերյալ: Դրան զուգահեռ, տապալվեց «գազի հարցով» Մեդվեդեւի 2009 թ. այցը Բաքու, ինչը եւ սպասվում էր:

Իսկ որքանո՞վ էր հաջող Պուտինի 2014 թ. այցը Բաքու, որը դարձավ Մոսկվայի, Անկարայի ու Բաքվի աննախադեպ մերձեցման սկիզբը: Առջեւում առավել մերձեցումն է եւ երեք երկրների դաշինքի ստեղծումը, ինչը մահացու կլինի Հայաստանի համար, որը գտնվում է Ռուսաստանի վասալի վիճակում:

Սակայն, սրանք առանձին տարրեր են, իսկ ընդհանուր առմամբ Ռուսաստան-Թուրքիա-Ադրբեջան հարաբերություններն արդեն ձեռք են բերել այն ռազմավարական հատկությունները, որի վրա հույս էին դնում Մոսվայում: Այս իրադարձություններն անշուշտ դարձան Ռուսաստանի ու Հայաստանի նոր հարաբերությունների ելման կետ, որոնք արդեն դաշնակցային ու առավել եւս ռազմավարական չեն:

Այստեղից էլ Մոսկվայի մտահոգությունը Հայաստանի արտաքին քաղաքականության ու նախապատվությունների հարցում: Դա չի կարող չանդրադառնալ երկրի ներքին իրավիճակի վրա, եւ ամենայն հավանականությամբ Ռուսաստանի տվյալ վերաբերմունքը չի հանգեցնի Հայաստանի քաղաքական ուժերի վերադասավորության, այլ՝ արմատական լուծումների երկրի իշխող էլիտայում:
Հայաստանը չի կարող մնալ Ռուսաստանի դաշնակից ռուս-թուրքական մերձեցման պայմաններում: Այդ դեպքում Հայաստանը կարող է միայն վասալ լինել կամ ընդհանրապես չլինել: Ներկայում Հայաստանում ակտիվորեն ներդրվում է այն միտքը, թե ավելի լավ է վասալ լինել, քան լինել ոչինչ:

Միեւնույն ժամանակ, 90-ական թվականները եւ ԱՄՆ հնարավոր բոլոր սպասումները մնացել են անցալում, եւ ամերիկացիները հասկացել են, որ թուրքական ասպարեզում խաղերը ոչ միայն անհնար են, այլեւ՝ անիմաստ: ԱՄՆ-ին անհրաժեշտ է հուսալի հակակշիռ Հարավային Կովկասում, ինչպես նաեւ Ռուսաստանի ու Թուրքիայի հարեւան այլ տարածաշրջաններում:

2014 թվականը նշանակալից էր Մեծ Մերձավոր Արեւելքում նոր աշխարհքաղաքականության գաղափարի զարգացման տեսակետից: Ազդեցիկ տերությունների շարքից դուրս մնացին Ռուսաստանն ու Սաուդյան Արաբիան: Թուրքիան կարող է դուրս մնալ կամ պատերազմի, կամ ներքին նոր ձեւաչափի ներդրման օգնությամբ:

Այս իրավճակում, Հայաստանի համար նոր դեր է պատրաստվել աշխարհքաղաքականության մեջ: Ռուսաստանին ու Թուրքիային չարժե գրգռել, եւ դա լիովին համապատասխանում է ԱՄՆ քաղաքականությանը, սակայն նոր բաստիոնների կայացումը կպահանջի քաղաքական եւ այլ հակամարտություններ: Ամերիկացիները շատ լավ են հասկանում, որ ստիպված են բախվել հակամարտութունների այլ ուղղությամբ, ոչ միայն ուկրաինական, սակայն ե՞րբ դա տեղի կունենա:

Գլոբալ անվտանգության համակարգի շարժմանը համընթաց, պայքարը տեղի է ունենում ոչ թե կոնկրետ պետությունների համար, այլ այն հարցի, թե ինչպես շրջանցել գլխավոր որոշումը՝ իրագործել ՆԱՏՕ-ի Նոր գործընկերների ծրագիրը, առանց դաշինքին նրանց կոնկրետ մասնակցության: Երեւում է, այդ հարցն արդեն լուծվել է ՆԱՏՕ-ի վերջին երկու վեհաժողովների ժամանակ:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....6jusAa3E.dpuf

[Mher]

Re: Regional geopolitics

Drop in Migrant Remittances a Problem for Central Asian Economies

One of the most worrisome and under-discussed issues surrounding Russia’s collapse into recession is the impact the economic retrenchment will have on the migrant laborers currently working as help throughout the country. With the second-largest immigrant population in the world, Russia’s migrant laborers will be among the population sets quickest to feel the pinch of economic contraction. And while there may be some time before the nations of origin see a concomitant impact, the ripples have already begun.

Tajikistan and Kyrgyzstan have long relied heavily on the remittances sent by those of their nationals braving discrimination and language difficulties to work in Russia. Both still stand among the most reliant in the world on inbound remittances, with Tajikistan regularly taking the top position worldwide. But as the Russian economy falters, and as construction and service industries begin stalling, Tajikistan’s remittance rate has begun tumbling – fast.

Earlier this year, the World Bank reported that remittances provided over 50 percent of Tajikistan’s GDP. According to numbers posted in October, however, that number has tumbled nearly 20 percent in just a few months – before Russia officially entered recession, and even as overall remittances to developing countries were up 5 percent worldwide. While Kyrgyzstan’s rate has remained largely steady, anecdotal evidence suggests that remittances to villages are beginning to run dry. And as should now be obvious, Russian President Vladimir Putin’s apparent lack of economic salience – and his willingness to forego any meaningful macroeconomic shift, in the face of his country’s fractured economic model – means such trends will only continue through the next year.

This marked decline in remittance rate presents a wealth of reverberations beyond simple top-level numbers. Foremost, Kyrgyzstan and Tajikistan will suddenly see the most significant pillars of their GDP weakened. Jobs will disappear. Savings will shrink. Few will be immune from the downturn. As one Tajik mother, one of the millions of Tajikistan nationals with a family member working in Russia, recently said, “My son was ruined.” Part of the reason these millions of Tajikistan and Kyrgyzstan nationals have opted to work in Russia, of course, lies in the fact that there’s little worthwhile work to be found in their home countries. A lack of localized industry – to say nothing of the rampant corruption coursing through business structures in both countries, cutting what little revenue can be found – drove millions northward.

Now, those without work will face a stark choice: Remain, and attempt to weather a recession that shows little sign of ceasing in the short- or mid-term, or leave and attempt to locate what work they can find elsewhere. According to Mukhammed Amin, the head of the Federation of Migrants of Russia, at least 2.5 million migrants intend to leave Russia in the near future, either to their country of origin or to try to find work elsewhere – in Turkey or the Gulf especially. Regardless of choice, the reality is that Bishkek and Dushanbe are all but assured to lose a significant chunk of their GDP stream.

Chinese largesse and investment continue to present a non-Russian alternative for external financing. In Tajikistan, for instance, the extension of the China-Central Asian gas pipeline could create more than 3,000 jobs in the country, though how many will be available for Tajikistan nationals remains unclear. But this work, of course, is only temporary – and will at any rate help only a small percentage of job seekers. And Dushanbe has shown little intuition or inventiveness in providing any form of soft landing for the economic drop that’s just getting underway. Meanwhile, Bishkek recently announced that the country’s unemployment rate could double due to the country’s coming accession to the Eurasian Economic Union (EEU) – not as a result of Russia’s self-imposed downturn, but because of EEU barriers to the Chinese re-export trade that presented the other notable bulwark of Kyrgyzstan’s GDP stream. And as if the ingredients for discontent weren’t plentiful enough already, southern Kyrgyzstan has just entered its ninth month without gas, with little reprieve set to come. All the while, new numbers coming out suggest that the Kyrgyz-Tajik border is far from placated: The rate of incidents among the largely non-demarcated border, according to Kyrgyzstan’s State Border Service, doubled during 2014.

The repercussions of Russia’s economic slide are only beginning to be felt domestically, and are only just now starting to affect Central Asia and their migrant populations. But the prognoses on both ends remain bleak. Economic ramifications are certain; what forms of political reverberation result remain to be seen.

http://thediplomat.com/2014/12/drop-in-migrant-remittances-a-problem-for-central-asian-economies/

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

ՆԱՏՕ-ի երկրները քննարկում են Հայաստանին զենք տրամադրելու խնդիրը

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
28 Դեկտեմբերի 2014,


ՆԱՏՕ-ի տարածաշրջանային քաղաքականության ծավալումը, որը ներառում է ինչպես տարածաշրջանի խնդիրները, այնպես էլ նոր գործընկերները: ՆԱՏՕ-ի Չիկագոյի վեհաժողովի որոշումները մնում են ակտուալ, եւ խնդիրը ոչ թե հայեցակարգն է, այլ անհրաժեշտ միջոցների բացակայությունը: ՆԱՏՕ-ի Ուելսի վեհաժողովում դրվել են հավակնոտ խնդիրներ, եւ ԱՄՆ-ն ու Եվրոպայի առաջատար պետությունները, այդ թվում Ֆրանսիան ու Գերմանիան, լիովին համերաշխ են այդ որոշումների ու մտադրությունների հարցում:

Խնդիրները, որոնք կապված են Իսլամական պետության աննախադեպ սպառնալիքի հետ, հանգեցրել են ՆԱՏՕ-ի որոշ խնդիրների վերանայման անհրաժեշտությանը, հասկանալով, որ հարկ է ձեռնամուխ լինել վճռական գործողությունների այն ռեսուրսներով, որոնք առկա են:

Արեւելյան Եվրոպայի երկրները, այդ թվում Վրաստանն ու Հայաստանը, մեծ խնդիրների են բախվում տնտեսական ու սոցիալական ոլորտում, կան քաղաքական լուրջ խնդիրներ, այդ թվում արտաքին քաղաքականության ոլորտում՝ կապված արտաքին հակամարտությունների հետ: Թեեւ Հայաստանը, Վրաստանը եւ Ադրբեջանը մասնակցում են Աֆղանստանի խաղաղապահ գործողություններին, նրանց դերն առավել կարեւոր է ռազմական եւ այլ տրանզիտի պլանում: Դա կարեւոր խնդիր է, եւ այդ երկրները կատարում են մասշտաբային խնդիրներ լոգիստիկայի ոլորտում:

Ներկայում, Աֆղանստանից ՆԱՏՕ-ի զորքի դուրսբերման ժամանակաշրջանում, Հարավային Կովկասն առանձնահատուկ նշնակություն է ստանում, սակայն ժամանակի ընթացքում, այդ խնդիրների իրականացումից հետո, Հարավային Կովկասի նշանակությունը ՆԱՏՕ-ի համար հնարավոր է կնվազի:
Թե որքան կտեւի այդ ժամանակահատվածը՝ դժվար է ասել: Սակայն տարածաշրջանի պետությունները պետք է հասկանան, որ Հարավային Կովկասի դերը փոխվելու է՝ կապված ՆԱՏՕ-ի ու ԱՄՆ-ի հերթական խնդիրների հետ:

Կարելի է վստահաբար պնդել, որ ՆԱՏՕ-ն եւ ԱՄՆ-ն Կենտրոնական Ասիայում շարունակելու են պահպանել ռազմական ներկայության նշանակալի մակարդակ, ինչը պայմանավորելու է Հարավային Կովկասի ռազմական տրանզիտի գործառույթը:

Հայաստանը նախկինում շատ բան է բաց թողել ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցության հարցում, սակայն ներկայում համագործակցությունը տեղի է ունենում արագացված ձեւով, եւ դա դաշինքում ընդունվում է մեծ հետաքրքրությամբ ու հավանությամբ: Հայաստանը գտնվում է բարդ իրավիճակում եւ կանգնել է սպառազինության մրցավազքը շարունակելու հեռանկարի առաջ, քանի որ Ադրբեջանը խաղադրույք է կատարել մեծ ծավալի սպառազինության ձեռքբերման վրա: Դա Ռուսաստանին հնարավորություն է տվել Հայաստանին պարտադրել վասալություն:

Քաղաքական կարգավորման մեթոդները շատ կարեւոր են, սակայն տարածաշրջանում կարող է խախտվել ուժերի հավասարակշռությունը, ինչը մեծացնում է պատերազմի ռիսկերն ու սպառնալիքը, որում շահագրգռված չեն ոչ ՆԱՏՕ-ն, ոչ էլ Եվրոպական միությունը: Այդ պատճառով մի շարք պետություններ, այդ թվում Գերմանիան ու Ֆրանսիան, ձեռնամուխ են եղել Հայաստանին զենք մատակարարելու խնդրի քննարկմանը, հաշվի առնելով նրա տնտեսական հնարավորությունները: Ֆորմալ առումով դա ՆԱՏՕ-ին չի վերաբերվում եւ համարվում է առանձին երկրների ինքնիշխան իրավունքը, սակայն ՆԱՏՕ-ի հետ Հայաստանի համագործակցությունը կարեւոր նշանակություն ունի այդ հարցերի լուծման համար:

Նկատի ունենալով, որ Հայաստանը լուրջ պարտավորություններով սերտ կապված է Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ հետ, հասկանալի է, որ ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցության հարցում նրա նախաձեռնությունները սահմանափակ են, սակայն, այնուամենայնիվ, հնարավոր է հարաբերության զարգացում:

Հայաստանի համար ավելի հեշտ կլիներ զարգացնել ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունները, եթե դրվեր ոչ թե նոր գործընկերների հետ համագործակցության ինչ ինչ ծրագրերի, այլ դաշինքին անդամակցելու նպատակ: Այդ դեպքում Հայաստանը կդներ ավելի հասկանալի կոնցեպտուալ ու կոնկրետ հարցեր:

Թուրքիան ակտիվ մասնակցություն ունի Ադրբեջանի զինված ուժերի պատրաստության, նրա ռազմական արդյունաբերության զարգացման հարցում: Ըստ ամենայնի, Ադրբեջանը պատերազմի վերսկսման որոշումն ընդունելու է Թուրքիայի հետ համաձայնեցնելու դեպքում:

Ներկայում Թուրքիան ՆԱՏՕ-ին ներկայացնում է Ադրբեջանի զինված ուժերի պատրաստվածության գնահատականներ, այն համարելով ոչ բավարար: Ընդհանուր առմամբ, Թուրքիան գտնում է, որ Ադրբեջանը պատրաստ չէ պատերազմին: Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջեւ փոխօգնության պայմանագիրը դժվար թե ռազմական գործողություններին Թուրքիայի միջամտության հարցում մեխանիզմի նշանակություն ունենա:

Թուրքիան կարող է միջամտել կամ իր ինքնիշխան իրավունքով, կամ ՄԱԿ-ի որոշմամբ: Սակայն, դժվար է ենթադրել, որ ՄԱԿ-ը կընդունի նման որոշում, բայց այդ դեպքում ՆԱՏՕ-ն չի կարող հավանություն տալ դրան, եթե չկան Թուրքիայի դեմ ագրեսիայի հանգամանքներ: Թուրքիայի մասնակցությունը կլինի միջնորդավորված, ռազմական գործողություններին կարող են մասնակցել «կամավորներ»:

Հարավային Կովկասի պետությունների հետ ՆԱՏՕ-ի եւ Եվրոպական միության հարաբերությունների զարգացումը տեղի է ունենում այն բանի հաշվառմամբ, որ ռազմական հակամարտություններից հնարավոր կլինի խուսափել, եւ ինտեգրումը կշարունակվի:

Հայաստանին վերաբերվող խնդիրների շուրջ ՆԱՏՕ-ի շրջանակներում Թուրքիայի հետ բանակցությունները վարում է ԱՄՆ-ն: Նման բանակցություններ կարող են վարել նաեւ Գերմանիան, Ֆրանսիան ու Մեծ Բրիտանիան, սակայն այս պետությունները դրանով զբաղվելու ցանկություն չունեն եւ գերադասում են կամ անտեսել Թուրքիայի դիրքորոշումը, կամ այդ խնդիրները վերապահում են ԱՄՆ-ին:

Փորձագետների կարծիքով, ԱՄՆ-ի եւ Թուրքիայի, ինչպես նաեւ ՆԱՏՕ-ի եւ Թուրքիայի հակասությունները լուծված չեն, եւ հասկանալի չէ այդ հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարը: Մոտ ժամանակներս ոչ ոք չի պատրաստվում նշանակալի քաղաքական ռեսուրսներ ծախսել Թուրքիայի հետ կապված խնդիրները կարգավորելու համար: Ավելի ու ավելի ընդունելի է դառնում թուրքական խնդիրների ու պահանջների անտեսման մարտավարությունը, այդ թվում ՆԱՏՕ-ի շրջանակներում:

Ենթադրվում է, որ Հայաստանի անվտանգության ապահովման կարեւոր ուղղություն է ՆԱՏՕ-ի ու Եվոպական միության հետ սերտ համագործակցությունը, Արեւմտյան հանրության օգնությամբ զինված ուժերի հզորացումը, ՆԱՏՕ-ի ու ԵՄ անդամ պետություններից զենքի ձեռքբերումը չափավոր գներով կամ այլ բարենպաստ հիմունքներով:

Միեւնույն ժամանակ, ՆԱՏՕ-ի ծրագրերում ռազմական ներկայությունը կամ Հարավային Կովկասի ֆունկցիոնալության ուժեղացումը մոտ ժամանակներս չի նախատեսվում: ՆԱՏՕ-ն մտադիր չէ մեծացնել նույնիսկ քաղաքական ջանքերը Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ ռազմական գործողությունները կանխելու համար: ՆԱՏՕ-ն նկատի ունի միայն իր հեղինակությունը որպես ռազմական գործողությունների վերսկսումը զսպելու գործոն:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....a2vmDfYF.dpuf

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Տագնապով սկսված տարին
2015-01-07

Հեղինակ՝ Մուսա Միքայելյան

http://www.1in.am/1518615.html

2015 թվականը սկսվեց տագնապով: Հունվարի 2-ի լույս 3-ի գիշերը Ադրբեջանի դիվերսիոն հարձակումների հետևանքով հայկական կողմը ունեցավ երկու զոհ: Իսկ ահա երեկ էլ տեղեկություններ են հայտնվել, որ ադրբեջանական գործողությունների արդյունքում հայկական կողմը ևս 2 զոհ է ունեցել: Մինչ այդ էլ, իհարկե, ԼՂՀ ՊԲ տարածած հաղորդագրության մեջ էր ասվում, որ հայկական զինուժի գործողությունների արդյունքում ադրբեջանական կողմը 3 զոհ է տվել:

2015 թվականը սկսվել է պատերազմական տագնապով: Մի քանի օրերի ընթացքում զոհերի մասին այս ինտենսիվ տեղեկատվությունը վկայում է այն մասին, որ հայ-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակը գերլարված է, և այն, որ այդ ամենը տեղի է ունենում տոնական օրերին, ըստ էության է՛լ ավելի տագնապալի է դարձնում իրավիճակը:

Ինչքան հեռուն գնացող հետևություններ կարելի է անել նման զարգացումներից՝ կդժվարանանք ասել, սակայն ակնհայտ է, որ այս ամենն ըստ էության ինչ-ինչ անհետաձգելի իրողությունների վկայություն է: Նման լարումը չի կարելի վերագրել զուտ ադրբեջանական կամ ալիևյան քմահաճույքներին: Քմահաճույք կարող է լինել մեկ հարձակումը, մեկ ավանտյուրան, մինչդեռ ստացվող լրահոսը վկայում է, որ իրավիճակը բավական թեժ է, և ըստ էության լոկալ մարտեր են ընթանում տարբեր հատվածներում: Իսկ սա արդեն նշանակում է, որ հայ-ադրբեջանական սահմանին լարվածությունը այլևայլ հարցեր լուծելու միջոց է, որ փորձում է անել Ադրբեջանը:

Կասկած չկա, որ Բաքուն նման քայլերի է դիմում ավելի ազդեցիկ հովանավորություն ունենալով, որովհետև եթե Մինսկի խմբի համանախագահ երեք երկրներն էլ միահամուռ կերպով դեմ հանդես գան նմանօրինակ լարումներին, ապա նրանք միանգամայն ի զորու են սաստել Ալիևին և թույլ չտալ, որպեսզի նա լարի իրավիճակը ղարաբաղյան հակամարտության գոտում: Առայժմ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներից իրավիճակին արձագանքել է միայն ամերիկյան կողմը: Դե, ռուսական կողմում երևի մինչև հիմա շարունակում են Նոր տարի նշել կամ նոր-նոր են դուրս գալիս տոնական խումհարից: Լուռ է նաև Ֆրանսիան:

Սահմանային լարվածությանն արձագանքել են Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը՝ «Թվիթերի» գրառումով, և ԱՄՆ պետքարտուղարության խոսնակ Ջեն Պսակին: Արձագանքները, բնականաբար, ավանդական համահարթեցման տրամաբանության մեջ են, ինչին բոլորս արդեն վարժվել ենք և փորձում ենք ինչ-որ մեսիջներ փնտրել տողատակերում: Այս իմաստով շատ հետաքրքրական է Ուորլիքի հայտարարությունը, որում մտահոգություն հայտնելով բռնությունների կապակցությամբ՝ նա հայտարարում էր, որ դրանք չեն կարող պատասխան լինել:

Եվ այստեղ հարց է առաջանում՝ ի՞նչ պատասխանի մասին է խոսում ամերիկացի համանախագահը: Նա նկատի ունի հայկակա՞ն կողմին, որ պետք է բռնությունների պատասխանելու փոխարեն՝ մտածի փոխզիջումներով հարցը կարգավորելու մասին, թե՞ նկատի ունի ադրբեջանցիներին՝ ակնարկելով, որ բռնությունները և ուժի կիրառումը չեն կարող պատասխան լինել Ադրբեջանի համար:

Խնդիրն այն է, որ Ադրբեջանը նման պատասխանի խնդիր իսկապես ունի: ԱՄՆ-ը վերջին շրջանում բավական քննադատության է ենթարկում Ադրբեջանի իշխանություններին, առավել ևս՝ ԱՄՆ պետդեպարտամենտի կողմից ֆինանսավորվող «Ազատություն» ռադիոկայանի Բաքվի գրասենյակի հանդեպ ոտնձգություններից հետո: Եվ բացառված չէ, որ Բաքուն սահմանային լարվածությամբ փորձ է անում ամերիկյան քննադատությունները կանգնեցնել, այսինքն՝ ըստ էության զբաղվում է շանտաժով, օգտվելով նաև առիթից, որ նման քայլերը կարող են դուր գալ Ռուսաստանին և ըստ էության առնվազն լռությամբ արժանանալ հավանության:

Սակայն սրանից զատ՝ Բաքուն գուցե թե փորձում է տոնական օրերին նմանօրինակ լարվածությամբ պատասխանել հայկական խոցված ուղղաթիռի զոհերի աճյունների դուրսբերման հատուկ գործողությանը, որը հայկական հատուկ ստորաբաժանումների ապտակն էր ադրբեջանցիներին:

Չի բացառվում, որ Ուորլիքը նաև հենց այս մասով է Բաքվին հորդորում, որ բռնությունը պատասխան չէ: Ի վերջո՝ պետք է հիշել այն, որ հայկական հատուկ ստորաբաժանումների գործողությունների կապակցությամբ ամերիկյան կողմից հետաքրքրական հայտարարություններ հնչեցին: Ի մասնավորի՝ պետքարտուղարության ներկայացուցիչը հայտարարել էր, որ իրենք հետևել են հայկական կողմի գործողություններին, իսկ Հայաստանում ԱՄՆ նախկին դեսպան Ջոն Հեֆերնն էլ հայտարարել էր, որ հիացած է եղել այն բանով, թե ինչպես է Հայաստանի պաշտպանության նախարարը կենտրոնացած և նպատակասլաց գտնվել ուղղաթիռի զոհերի աճյունները վերադարձնելու հարցում:

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Հայաստանը հայտնվել է խնամքի տակ ու փախչելու տեղ չունի

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
Մեկնաբանություն - 09 Հունվարի 2015,




Վրաստանը Ուելսի վեհաժողովի որոշմամբ դարձել է ՆԱՏՕ-ի «ոսկե գործընկեր»: Վրաստանի ու ՆԱՏՕ-ի ներկայիս հարաբերություններն ու համագործակցության հեռանկարները սահմանված են՝ Վրաստանը նպատակ է դրել անդամակցել ՆԱՏՕ-ին եւ չէր ցանկանա մշակել ինտեգրման նոր ճանապարհներ:

Կարեւոր հարց է այն, թե որքնով է Ռուսաստանը ճնշում գործադրում ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի ինտեգրման գործընթացի վրա: Այն, թե որքանով է Վրաստանը փորձել, երկրում քաղաքական իրավիճակի փոփոխությունից հետո, կարգավորել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու նպատակի կապակցությամբ, կարելի է ձեւակերպել այսպես՝ նման բանակցություններ Ռուսաստանի հետ չեն եղել, եղել են բանակցություններ քաղաքական ընդհանուր հարցերով:

Լիովին հասկանալի է, որ ժամանակի ընթացքում Վրաստանը ստիպված կլինի Ռուսաստանի հետ քննարկել անվտանգության տարբեր հարցեր, սակայն դա կատարվելու է առանց Եվրոպական միությանն ու ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի ինտեգրման կուրսին վնասելու:

ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունները զարգացնելու Հայաստանի ձգտումը հանգեցնում է Հարավային Կովկասի հանդեպ ՆԱՏՕ-ի հայացքների նկատելի փոփոխությանը: ՆԱՏՕ-ում շատերն են հետաքրքրվում նոր իրավիճակով եւ հույս հայտնում, որ թեեւ Հայաստանը չի հայտարարել անդամակցելու նպատակի մասին, սակայն կարող է կարեւոր դեր խաղալ տարածաշրջանում ՆԱՏՕ-ի ներկայության ուժեղացման հարցում:

Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի խնդիրները խոչընդոտ են մնում ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի անդամակցության հարցում: ՆԱՏՕ-ն չի կարող ուշադրություն չդարձնել այդ հանգամանքին, քանի որ դա կարող է հանգեցնել ռազմական հակամարտության:

Դժվար է ասել, թե ինչպես կարող է Վրաստանը հաղթահարել այս խոչընդոտը: ՆԱՏՕ-ն չի կարող անտեսել Ռուսաստանի դիրքորոշումը, սակայն այս սահմանափակումը սահմաններ ունի, ՆԱՏՕ-ն ուժեղ է եւ չի կարող անվերջ հաշվի առնել Ռուսաստանի կարծիքը:

Վրաստանը հետեւողականորեն մնում է երեք չափորոշիչների շրջանակում՝ անդամակցում ՆԱՏՕ-ին ու Եվրամիությանը, տարածքների դեօկուպացիա, ԱՊՀ-ին ու ՀԱՊԿ-ին չանդամակցելը:

Վրաստանը զգում է Հայաստանի հանդեպ ՆԱՏՕ-ի համակրանքը, եւ շատ պետություններ ամուր դիրքորոշում ունեն՝ արագացնել Հայաստանի ինտեգրումը: Վրաստանն ունի ամուր մտադրություն եւ շահագրգռված է աբխազական տրանսպորտային ուղղության գործարկմամբ, սակայն բոլորին լավ հատնի է, թե ինչպիսի իրավական ու քաղաքական բնույթի խնդիրներ կան:

Հայաստանը շահագրգռված է այդ ճանապարհի բացմամբ, սակայն անհրաժեշտ է պատրաստ լինել այդ հարցի լուծման մի քանի փուլերի: Օրինակ, վաղ փուլում հնարավոր է ավտոմոբիլային հաղորդակցությունը: Վրաստանն Աբխազիային ու Ռուսաստանին առաջարկել է քննարկել այդ հնարավորությունները:

Հետաքրքիր է, որ հենց Հայաստանի համար ներկայիս բավական վնասակար իրավիճակում, երբ երկիրը դառնում է Ռուսաստանի վասալը, ՆԱՏՕ-ն եւ ԱՄՆ-ն նախաձեռնել են Վրաստանի ու Հայաստանի «հանգույցի» ստեղծումը, ոչ թե մարտավարական, այլ ռազմավարական նշանակության երկարաժամկետ խնդիրներ լուծելու համար, ապահովելով Սեւ ծովում ու Հարավային Կովկասում ՆԱՏՕ-ի ու ԱՄՆ-ի ներկայությունը եւ հուսալի կապ ապահովելով Իրանի հետ:

Հայաստանը միակը չէ իր վիճակով, որպես երկիր, որը հայտնվել է խնամքի տակ: Ավելի վաղ նման ոչ ֆորմալ կարգավիճակ է ձեռք բերել նաեւ Վրաստանը: Արեւմուտքում շատ լավ էին հասկանում, թե ինչ է սպասվում Վրաստանում: Այդ պատճառով որոշում է կայացվել շարունակել այդ երկրի ինտեգրումը, անկախ նրանից՝ որքանով է դա ցանկանում ակտուալ քաղաքական ղեկավարությունը:

Դա տեղի է ունենում մի ժամանակաշրջանում, երբ Ռուսաստանի դրածո Իվանիշվիլին ներկայում փորձում է ցուցադրել հավասարակշռություն Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի միջեւ: Արեւմուտքն արդեն Իվանիշվիլիի խմբավորմանը ցույց է տվել, որ որքան էլ նա ձգտի շարունակել այդ անիմաստ քաղաքականությունը, Վրաստանն արդեն գտնվում է ինտեգրման գործընթացում, եւ նրան ոչ ոք թույլ չի տա հետ դառնալ այդ ճանապարհից:

Հայաստանին մնում է հասկանալ, որ թեեւ ինքը գտնվում է լիովին այլ պայմաններում, սակայն ինքն էլ է հայտնվել խնամքի տակ, եւ փախչելու տեղ չունի:

Սակայն Վրաստանի խնդիրները չեն սահմանափակվում ընդհանուր քաղաքական խնդիրներով, նախեւառաջ՝ Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի: Արեւմուտքը միանշանակ հայտարարել է, որ այդ երկու գավառներն անկախ չեն ճանաչվում եւ մնում են Վրաստանի կազմում: Միեւնույն ժամանակ, Արեւմուտքը չի աջակցում այդ տարածքներն ամեն գնով վերադարձնելու Վրաստանի ձգտումներին, եւ ոչ միայն այն պատճառով, որ դա կարող էր Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի բախման պատճառ դառնալ:

Արեւմուտքը հասկանում է, որ տվյալ կոնկրետ իրավիճակում Վրաստանը պատրաստ չէ եւ հնարավոր է ընդհանրապես պատրաստ չլինի պահպանել Արեւմտյան հանրության սկզբունքներն ու նորմատիվները Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի հանդեպ: Վրաստանն արդեն ցուցադրել է նրանց հանդեպ ցեղասպանածին գործողություններ իրականացնելու պատրաստակամությունը, եւ Արեւմուտքը չի ցանկանում կապված լինել այդ քաղաքականությանը:

Այսպիսով, 2008 թ. օգոստոսին Ռուսաստանի հետ պատերազմի արդյունքում լուծվել է Արեւմուտքի համար շատ վնասակար մի հարց, այսինքն՝ տեղի է ունեցել այնպիսի անցանկալի խնդիրների «դուրս գրումը», ինչպիսին են աբխազական ու հարավ-օսական խնդիրները:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....JUz0gG6l.dpuf

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Հայաստանի կարծիքն այս անգամ չեն հարցնելու

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
Մեկնաբանություն - 10 Հունվարի 2015,

Եվրոպական անվտանգության նոր խնդիրները եւ Հայաստանը

Եվրոպայում աճում է մտահոգությունը եվրոպական անվտանգության ապագայի համար: Հստակ ընկալում չկա, թե որոնք են Եվրոպայի «պաշտպանական» սահմանները, այսինքն՝ որքանով պետք է ընդլայնվեն ու ծավալվեն անվտանգության ու պաշտպանության աշխարհագրական խնդիրները:

ԱՄՆ-ն շարունակում է եվրոպական ուղղությունը դիտարկել որպես իր քաղաքականության առաջնահերթություն, միեւնույն ժամանակ ԱՄՆ-ն ուշադրության կենտրոնը տեղափոխում է Չինաստանի ու նրան հարեւան տարածաշրջանների վրա: Եվրոպան զգում է, որ իրեն «լքում» են, եւ հասկանում է, որ պատրաստ չէ ինքնուրույն լուծել պաշտպանության ու անվտանգության խնդիրները:

Եվրոպայի առաջատար պետություններն ընդունակ են իրականացնել միայն սահմանափակ ռազմական գործողություններ: Հասկանալի չէ, թե ինչպես կվարվեն եվրոպացիները, եթե առաջանան առավել խոշոր հակամարտություններ Միջերկրական ծովի տարածաշրջանում կամ Մերձավոր Արեւելքում:

Ֆրանսիան փորձում է դառնալ «եվրոպական պաշտպանության» ստեղծման առաջատարը, այսինքն՝ բարձրացնել Եվրոպական միության հնարավորությունները սեփական անվտանգության ապահովման հարցում: ՆԱՏՕ-ն նոր գործընկերների կարիք ունի, սակայն չի կարող ինքզինքը թույլ տալ նոր անդամներ ընդունել Արեւելյան Եվրոպայի ուղղությամբ:

ՆԱՏՕ-ն չի հասկանում, թե ինչ կարող են պահանջել նոր գործընկերներն ապագայում, քանի որ առայժմ համագործակցությունը կրում է միակողմանի բնույթ: Այսինքն, նոր գործընկերները ՆԱՏՕ-ին տրամադրում են զգալիորեն ավելի շատ, քան ստանում են, քանի որ ամենաթանկ ռեսուրսը մարդիկ են:

Հայաստանն ունի որոշ հատկանիշներ, որոնք հետաքրքրություն են ներկայացնում ՆԱՏՕ-ի համար. Սերտ համագործակցություն Ռուսաստանի հետ եւ աճող անվստահություն նրա հանդեպ, բարեկամական հարաբերություններ Իրանի հետ, ռազմական հաջող շինարարության փորձ, բարձր տեխնոլոգիաներ զարգացնելու եւ ռազմական նոր տեխնիկա մշակելու հնարավորություն, սփյուռքի աջակցություն, որն ակտիվ զբաղվում է քաղաքականությամբ:

Հայաստանը կարող է նոր առաջարկներ ներկայացնել համագործակցության վերաբերյալ, ներառյալ ՆԱՏՕ-ի անդամ պետություններից զենքի ստացումն ընդունելի պայմաններով:

Հայաստանում շատ են խաղացողները, որոնք տարբեր խաղեր են խաղում, դա կեղծ տպավորություն է թողնում, թե հայերը խաղացող հանրություն են: Սակայն դա տեղի չի ունենում, խաղը որպես այդպիսին պահանջում է ոչ միայն որոշակի մենթալություն, այլեւ քաղաքական կուլտուրա: Այդ կուլտուրան կորսվել է ողջ Արեւելյան Եվրոպայում, եւ չկան սպասումներ, որ քաղաքական խմբերն այդ երկրներում կգերադասեն խաղային քաղաքականությունը որեւէ այլ բանից, ինչը ցուցադրվեց Ուկրաինայում:

Հայաստանը դասվում է քաղաքական կուլտուրայի մեծ դեֆիցիտ ունեցող երկրների շարքին, ինչը լիովին արտահայտվեց սեպտեմբերի 3-ի որոշման կապակցությամբ: Եթե ենթադրենք, որ առաջիկա 100 տարիները Հայաստանի համար բարենպաստ են լինելու, այնուամենայնիվ կորսվել է չափազանց շատ բան, եւ Հայաստանը կրել է այնպիսի վնաս, որը չի հաջողվի լրացնել, քանի որ կորսվել է պատմականորեն «առանցքային ժամանակը»:

Հայերը դա կհասկանան շատ տարիներ անց, երբ առաջանան սոցիալական այլ խմբեր, որոնք արդեն այլ կրթություն ստացած կլինեն:

Եթե Հայաստանի համար այդքան թանկ են Ռուսաստանի հետ հարաբերութունները, նա պետք է առավելագույնս գերադասեր Արեւմտյան հանրության հետ հարաբերությունները: Ռուսաստանը կգնար շանտաժի՞: Կամ դա չէր լինի, կամ կլիներ բավական դեկլարատիվ: Հայաստանը Ռուսաստանի միակ ու բավական արժեքավոր գործընկերն է Հարավային ուղղությամբ, եւ Ռուսաստանը չէր հրաժարվի այդ գործընկերությունից:

ՆԱՏՕ-ն Արեւելյան Եվրոպայի երկրների հետ հարաբերություններում ունի Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի հետ գործընկերության հասնելու նպատակ՝ Արեւմուտքի գերակայության ու որոշումների ընդունման պայմաններում: Այդ դեպքում Ռուսաստանի դերը նվազում է կամ, ավելի ճիշտ, ձեռք է բերում առավել կառուցողական նշանակություն, քանի որ ներկայում, այսինքն վասալացման պայմաններում, Ռուսաստանի համար Հայաստանն ընդհանրապես դեր չունի:

Հայաստանը կարող է Ռուսաստանի գործընկեր լինել միայն ՆԱՏՕ-ի ու Եվրոպական միության հետ սերտ հարաբերություններ ունենալու դեպքում: Ընդ որում, Ռուսաստանը, որոշ «մտորումներից» հետո, կընդուներ այդ հարաբերությունները որպես այդպիսին:

Արեւմուտքի համար խնդիր կլիներ այն, եթե Հայաստանը կորցներ Ռուսաստանի հետ ներկայիս ռազմա-քաղաքական խնդիրները, քանի որ Ռուսաստանն Արեւմուտքում դիտարկվում է որպես Հարավից ու Արեւելքից սպառնալիքները զսպող գործոն:

Ներկայում Եվրոպայի ու անվտանգության գլոբալ ռազմավարության առջեւ կանգնել է մի խնդիր, որն ակնհայտ չէր դեռ մեկ տարի առաջ:

Ներկայում Արեւմուտքը պետք է Ռուսաստանին հասցնի ոչ միայն եվրոպական անվտանգ հարեւանի վիճակին, այլեւ նրան տա ենթարկված գործընկերոջ կարգավիճակ, ինչը հնարավոր է միայն անվտանգության ու պաշտպանության ամրապնդման այն տարրերը չեզոքացնելու միջոցով, որոնք Ռուսաստանին թույլ էին տալիս անցնել լայնածավալ տարածաշրջանային էքսպանսիայի:

Ռուսաստանին սպասվում է կարգավիճակի փոփոխություն, իսկ դա ենթադրում է այն, ինչն ընդունված է անվանել Արեւմուտքի հետ նոր հարաբերությունների որոնումներ: Հայաստանի համար գլխավոր խնդիրը ներկայում Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի հարաբերություններում մանրադրամի դերից խուսափելն է (նման ղեկավարության ու հանրության պայմաններում):

Եթե Թուրքիան այս պայմաններում շարունակի Ռուսաստանի հետ մերձեցման կուրսը, ապա Հայաստանի համար այդ հեռանկարը բացառվում է, իսկ եթե Թուրքիան գերադասի հեռավորություն պահել Ռուսաստանից եւ շարունակել Արեւմուտքի հետ հարաբերությունները, ապա Հայաստանը կհայտնվի քիչ թե շատ բարենպաստ պայմաններում:

Գլխավորն այս խաղում այն է, որ ռուսներն այս պայմաններում ընդունակ չեն խաղային քաղաքականության, ստիպված են պաշտպանվել, եւ նրա գործողությունները կարող են լինել միայն շատ կոշտ, առավել եւս, որ Հայաստանը մինչ այժմ հաջողությամբ ցուցադրել է, որ իր հետ կարելի է ամեն ինչ անել, այն բանի լիակատար համաձայնության պայմաններում, ինչը կոչվում է հայ հասարակություն:

Շատ բան է բաց թողնվել կամ դիտմամբ մարվել, սակայն խաղային իրավիճակի որոշ շանսեր դեռ կան: Ո՞վ կարող է դառնալ խաղացող նման իրավիճակում: Միայն նա, ով կստեղծի այն եւ ով ընդունակ է վարել նման խաղ: Հնարավոր է դա ավելի անվտանգ դառնա մեզ համար, եթե նկատի առնենք Հարավային Կովկասի հակամարտությունների եւ Ռուսաստանի ու Թուրքիայի էքսպանսիան զսպելու մասով Արեւմտյան հանրության քաղաքականության նոր միտումները: Հարկ է համաձայնվել, որ այս խաղը հնարավոր է նաեւ առանց Հայաստանի քաղաքական էլիտայի մասնակցության:

Իհարկե, Հայաստանը միջազգային քաղաքականության մեջ քիչ թե շատ ակտիվ դեր խաղալու հնարավորություն ուներ, որպես երկիր, որը մասնակցում է Արեւմտյան հանրության միջոցառումներին եւ որը Եվրոպական անվտանգության բաղկացուցիչ մասն է: Սակայն հայկական քաղաքական ղեկավարությունը հայ հասարակության ակնհայտ աջակցությամբ ընտրեց Ռուսաստանի վասալի ճանապարհը, եւ հիմա առանց հույսերի փորձում է դուրս պրծնել այս տհաճ իրավիճակից:

Այնուամենայնիվ, Արեւմտյան հանրությունը, որը փորձում է ՆԱՏՕ-ի բազայի վրա ձեւավորել անվտանգության եվրոպական համակարգը, խիստ կարեւորում է Ռուսաստանի ու Թուրքիայի հարեւան տարածաշրջաններն այդ նպատակներին հասնելու համար: Հայաստանը կրկին ստանում է իր ինքնիշխանությունը պահպանելու հնարավորություն, երբ այդ մասին ոչ ոք եւ ոչ մի տեղ չի հարցնի հայկական ղեկավարության ու հասարակության կարծիքն ու գնահատականը:

Միեւնույն ժամանակ, Հայաստանում ռուսական ագենտուրան չի պատրաստվում թուլացնել իր գործունեությունը եւ գործողություններ կձեռնարկի ստեղծելու այն բանի տպավորությունը, որն արդեն չկա ու երբեք չի լինելու:

Սակայն, Հայաստանը վերցվել է խնամքի տակ եւ հասցվելու է ինքնիշխան ու ինտեգրված պետության կարգավիճակին:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....Ot8CmuoQ.dpuf

[Vrej1915]

Re: Regional geopolitics

Մոսկվան ձեռնամուխ է եղել Հայաստանի վերջին երեք արժեքների վերացմանը

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
Մեկնաբանություն - 11 Հունվարի 2015,

ՆԱՏՕ-ի խնդիրները Եվրասիայում եւ Հայաստանը

ՆԱՏՕ-ի տարածաշրջանային քաղաքականությունն ակտիվորեն ձեւավորվում է ու դառնում դաշինքի հիմնական խնդիրներից մեկը: ՆԱՏՕ-ի առաքելության փաստացի ընդլայնումն էլ հենց տարածաշրջանային քաղաքականություն է նշանակում:

Զարմանալի չէ, որ որոշ փորձագետներ նշում են, որ «ՆԱՏՕ-ի տարածաշրջանային քաղաքականություն»-ը կոռեկտ ձեւակերպում չէ: Իսկապես, ՆԱՏՕ-ի ոչ մի փաստաթղթում այդ ձեւակերպումը չի օգտագործվում, այնուամենայնիվ Արեւմուտքի առաջատար պետությունների արտաքին քաղաքականությունը ներառում է նախեւառաջ նրանց քաղաքականությունը տարբեր տարածաշրջաններում, այսինքն՝ ՆԱՏՕ-ի ու Եվրոպական միության սահմաններից դուրս:

Ներկայում տարածաշրջանային առավել ակնհայտ խնդիրը Աֆղանստանում ՆԱՏՕ-ի առաքելությունն է, եւ Աֆղանստանի վերաբերյալ վերջնական որոշման կապակցությամբ ՆԱՏՕ-ի ուժերի ակտիվության կարեւոր տարածաշրջան կդառնա Կենտրոնական Ասիան: Դաշինքի այդ նպատակների ու խնդիրների կապակցությամբ կարելի է գնահատել նաեւ Հարավային Կովկասի հեռանկարները:

ԱՄՆ-ն եւ եվրոպական առաջատար պետությունները փորձում են կրճատել ռազմական ծախսերն ու իրենց ռամական ներկայությունը տարբեր շրջաններում, ԱՄՆ-ն փորձում է ինչ որ չափով գցել պատասխանատվությունը մի շարք տարածաշրջանների անվտանգության հարցում: ԱՄՆ-ն հրաժարվել է Սեւ ծովում իր ներկայությունն ուժեղացնելու մտադրությունից, ինչն արտահայտվել է Հարավային Կովկասի հանդեպ ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի ուշադրության վրա:

Հնարավոր է Ռուսաստանի ԶԼՄ-ներում չափից ավելի սուր են ընդունում ՆԱՏՕ-ի ու Եվրամիության հետ Հայաստանի համագործակցության զարգացումը, եւ իրականում էլ Ռուսաստանը չի կարող մտահոգություն չունենալ այդ կապակցությամբ: Սակայն, իրականում առավել պրագմատիկ ռուս քաղաքական գործիչները գտնում են, որ անհանգստության լուրջ պատճառներ չկան, քանի որ Հայաստանը չի դնում ՆԱՏՕ-ին ու ԵՄ-ին անդամակցելու հարց:

Կարելի էր ըմբռնումով վերաբերվել անվտանգության հարցերում ՆԱՏՕ-ի եւ տնտեսական հարցերում Եվրամիության աջակցությունն ստանալու Հայաստանի ցանկությանը, սակայն ներկայում առայժմ վաղ է գնահատական տալ այդ քաղաքականությանը, քանի որ արդյունքները կպարզվեն ավելի ուշ: Կարեւոր է հասկանալ ոչ միայն Հայաստանի նպատակներն ու շահերը, այլեւ Հայաստանի հանդեպ Արեւմտյան հանրության նպատակներն ու շահերը:

Արեւմուտքը հասկանում է, որ Հայաստանը Ռուսաստանի գործընկերն ու դաշնակիցն է, կարեւոր դեր է խաղում Հարավային Կովկասում անվտանգության ու պաշպանության գործում: Հայաստանի դիրքորոշումից է շատ բանով կախված աշխարհքաղաքական իրավիճակը, եւ ոչ միայն Հարավային Կովկասում:

Հայաստանը շահագրգռված է Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ այլ գործընկերների հետ տնտեսական ու քաղաքական համագործակցությամբ: Մոսկվայում դժվար թե որեւէ մեկը կասկածում է, որ Հայաստանը կցանկանար պահպանել Ռուսաստանի ու Արեւմուտքի հետ հարաբերությունների պայմանները:

Մինչեւ սեպտեմբերի 3-ի աղետը Մոսկվայի առավել պրագմատիկ գործիչները խնդիրը դիտարկում էին հետեւյալ կերպ՝ «Հնարավոր է Հայաստանը վստահ է, որ կարող է հետեւողականորեն վարել այդ քաղաքականությունը, սակայն որքանո՞վ է դա հնարավոր, քանի որ Հայաստանը գործնականում կատարել է Եվրոպական միության պահանջը հարաբերությունների զարգացման բացառապես արեւմտյան վեկտորի վերաբերյալ եւ մերժել է մտնել Եվրասիական միություն: Ներկայում, չնայած ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունների զարգացմանը, առայժմ Հայաստանի անվտանգության միակ գործոնն իրական պայմաններում մնում է ռազմական համագործակցությունը Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ-ի հետ: Կարելի է ընդունել ՆԱՏՕ-ի դերի ու դիրքորոշման նշանակությունը, սակայն դաշինքը չի մշակել մոտեցումներ ու գործողություններ Հայաստանի անվտանգության երաշխիքների համար»:

Իսկապես այդպես է, սակայն դրա հետ մեկտեղ պետք է նկատի առնել, որ ընդհուպ 2000-ականների սկիզբը ԱՄՆ-ն ու ՆԱՏՕ-ի նրա գործընկերները շարունակում էին խաղադրույք կատարել Թուրքիայի ու նրա արբանյակ Ադրբեջանի վրա, փորձելով նաեւ Թուրքիայից հեռացնել Ադրբեջանին, ինչը չի ստացվել: Այս հանգամանքն ավելի է մեծացրել Հայստանի կախվածությունը Ռուսաստանից, ինչը հանգեցրել է երկրի վասալացմանը, ինտելեկտից ու քաղաքացիական պատասխանատվությունից զուրկ քաղաքական էլիտայի օգնությամբ:

Հայաստանի առջեւ կանգնած է սեփական շահերը ՆԱՏՕ-ում ու Եվրոպական միությունում առաջ մղելու խնդիրը, քանի որ Հայաստանի հարեւաններն ակտիվ քաղաքականություն են վարում Արեւմուտքի հետ եւ դա ամրապնդում տնտեսական հնարավորություններով: Արեւմտյան էլիտաները շահագրգռված են Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ հարաբերությունների զարգացմամբ, որոնք տնտեսական նշանակալի հնարավորություններ ունեն ու առաջ են քաշում նոր նախաձեռնություններ:

Միեւնույն ժամանակ, Թուրքիան ու Ադրբեջանը պարբերաբար պահանջներ են դնում, որոնք անընդունելի են Արեւմուտքի պետությունների համար: Այդ պատճառով, հնարավոր է Հայաստանը դիտարկվում է որպես հավասարակշռությունը պահպանելու կարեւոր տարր, համենայնդեպս Հարավային Կովկասի շրջանակներում: Սակայն Հայաստանի համար ավելի տրամաբանական կլիներ հանդես գալ որպես ուժերի հավասարակշռության գործոն Ռուսաստանի հետ սերտ գործընկերությամբ:

Եվրասիական միությանը Հայաստանի անդամակցությունը նվեր էր Թուրքիայի ու Ադրբեջանի համար, եւ նրանք ներկայում կարող են հասնել երկար սպասվածին՝ հայկական հարցի լիակատար չեզոքացմանը թուլացած ու թուրք-ադրբեջանական աջակցության կարիքն ունեցող Ռուսաստանի միջոցով:

Մոսկվայում լավ հայտնի էր, որ Հայստանի հանդեպ ՆԱՏՕ-ի ու Եվրոպական միության հետաքրքրությունը շատ բանով պայմանավորված էր Ռուսաստանի հետ նրա սերտ ռազմական ու քաղաքական հարաբերություններով: Սակայն Արեւմուտքի համար ավելի ընդունելի կլինեին Հայաստանի ու ՀԱՊԿ այլ անդամների ավելի ինքնուրույն որոշումները:

ՆԱՏՕ-ում փորձում են ՀԱՊԿ-ը տեսնել հենց նման ձեւաչափով, երբ այդ կազմակերպության անդամներն ավելի ինքնուրույն են: Ռուսաստանը չի կարող այդպիսի դիրքորոշումը համարել բարեկամական:

Ներկայում, ուկրաինական իրադարձություններից հետո, Արեւմուտքի ոչ մի պետություն չի ուզում գործ ունենալ ՀԱՊԿ-ի հետ եւ կցանկանար, որ այդ ռազմա-քաղաքական բլոկն ընդհանրապես գոյություն չունենար: ՀԱՊԿ-ը չի կարող մնալ նախկին վիճակում, եւ Արեւմուտքում պարզել են, որ դա անգործունակ կազմակերպություն է, դեկորատիվ միություն, որը կփլվի առաջին իսկ լուրջ հակամարտության դեպքում:
Ի դեպ, ռուսները շատ են վախենում ՀԱՊԿ-ը որեւէ հակամարտության մեջ մտցնելուց, քանի որ դա ցույց կտա խոր հակասություններն ու միասնության բացակայությունը:

Թուրքիայի ու ՆԱՏՕ-ի հակասությունների կապակցությամբ ռուսները գտնում են, որ կասկած չկա, որ ԱՄՆ-ի ու Թուրքիայի հարաբերությունները չեն վերադառնա նախկին ժամանակներին, եւ դա չի կարող չանդրադառնալ Թուրքիայի ու ՆԱՏՕ-ի հարաբերությունների վրա: Թուրքիան նորանոր պահանջներ է առաջ քաշում, փորձելով օգտվել ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի աջակցությունից:

Թուրքերը Ռուսաստանին մեղադրում են այն բանի համար, որ նա չի «պատասխանել» դիրքորոշումները մերձեցնելու ինչ որ առաջարկների: Սակայն Թուրքիան գործնականում ոչինչ չի առաջարկել եւ խոսել է միայն մտադրությունների մասին, Ռուսաստանն էլ հասկացել է, որ թուրքերը մտադիր են Արեւմուտքին այլընտրանք ցուցադրել: Ռուսաստանը սպասել է, եւ ճիշտ է արել, նման կերպ է վարվել նաեւ Իրանը, քանի որ թուրքական քաղաքականության «շրջադարձի» հենց սկզբից կասկածներ կային Թուրքիայի «նոր» քաղաքականության կապակցությամբ:

ԱՄՆ-ն ու Թուրքիան պահպանում են երկարաժամկետ բնույթի որոշակի պարտավորություններ, սակայն դա չի բացառում հակասությունների առաջացումը: Տպավորություն է, որ ԱՄՆ-ն ու եվրոպական պետությունները կորցնում են համբերությունը Թուրքիայի պահանջների կապակցությամբ: Ցանկացած տարածաշրջանային ճգնաժամ հանգեցնում է թուրքական նոր պահանջների, որոնք անընդունելի են դառնում ԱՄՆ-ի, ՆԱՏՕ-ի եւ Եվրոպական միության համար:

Ռուսաստանը, հայտնվելով քաղաքական ու տնտեսական բարդ իրավիճակում, Թուրքիայի հետ հարաբերության զարգացման հույսեր ունի եւ հասկանում է, որ Թուրքիան ինքն է հայտնվել նման իրավիճակում: Ռուսաստանն ու Թուրքիան պատրաստ են պայմանավորվել շատ հարցերի շուրջ, եւ հենց դրանով է պայմանավորված Ռուսաստանի ցանկությունը՝ թույլ չտալ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախության ճանաչումը, ԼՂՀ վերահսկողությունը վերադարձնել Ադրբեջանին եւ Հայաստանին զրկել ինքնիշխանությունից:

Այսինքն, Ռուսաստանի պահվածքը հնարավոր չէ կոչել գործընկերային, այն դավաճանական է թվում: Արդեն հիմա այս կապակցությամբ հայ հասարակության կարծիքը ոչ ոք չի հարցնելու: Հայ հասարակությունն ինքզինքը դրսեւորել է որպես դեգեներատիվ հասարակություն, ինչը կապված է հայկական էլիտայի առաջնահերթությունների հետ:

Այսինքն, Հայաստանը գործնականում վերցված է խնամքի տակ, եւ կան երեք արժեքներ, որոնք դեռ ունի Հայաստանը՝ իքնիշխանություն, հայկական զինված ուժեր, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն: Կան որոշ այլ արժեքներ, օրինակ «ցանցային կառույցը» սփյուռքի, Հայ եկեղեցու տեսքով, սակայն դա երկրորդական նշանակություն ունի: Հայ հասարակությունը սեփական պետականությունը հասցրել է անկման ու դեգեներացման:

Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի համերաշխ գործողությունները սպառնալիքների հանդեպ, որոնք առաջանում են Մեծ Մերձավոր Արեւելքում եւ այլ շրջաններում, առավել եւս Թուրքիայի հանդեպ, բավական էկզոտիկ ու նուրբ առաջարկներ են թվում: Այնուամենայնիվ, փորձագետները համաձայն են, որ Թուրքիայի պահվածքն ավելի ու ավելի անորոշ է դառնում, եւ Հայաստանը պետք է ավելի ճիշտ հաշվարկի իր գործողություններն արտաքին քաղաքականության մեջ:

Սակայն Ռուսաստանը չցանկացավ Արեւմուտքի հետ գործակցել Թուրքիայի էքսպանսիան զսպելու հարցում, ընդհակառակը, Թուրքիային համարում է գործընկեր ընդդեմ Արեւմուտքի մտադրությունների: Ներկայում Ռուսաստանն ու Թուրքիան միջազգային ասպարեզում ձեռք են բերել մեկուսացված պետությունների բավական նույնական կարգավիճակ: Ռուսները դա շատ լավ են հասկացել, սակայն դա չի նշանակում, որ Ռուսաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունները դարձել են գործընկերային այն չափով, որը կցանկանար Ռուսաստանը:

ՆԱՏՕ-ին ու ԱՄՆ-ին չի հետաքրքրում Ռուսաստանի որեւէ մասնակցությունը Կենտրոնական Ասիայում ու Մերձավոր Արեւելքում գործողություններին:

Ռուսաստանն անցել է մեկուսացման հաջորդ փուլ:
Եթե մի կողմ թողնենք տուսովկայի բնույթի հնարավոր բոլոր հայտարարություններն ու փաստարկները, իրականում Ռուսաստանը բավական մտահոգ է Հայաստանի մտադրությունների հարցում, եւ նրան բավական հետաքրքրում են հետեւյալ թվում է պարզ հարցերը.

1. Ի՞նչ է սպասում Հայաստանը ՆԱՏՕ-ի ու Եվրոպական միության հետ հարաբերությունների զարգացումից, արդյոք այդ սպասումները կապված են ավելի շատ տնտեսական, քան պաշտպանության ու անվտանգության հարցերի հետ:

2. Ինչպիսի՞ն է Հայաստանում քաղաքական ու հասարակական ուժերի դասավորությունը ՆԱՏՕ-ի ու ԵՄ հետ մերձեցման հարցում, ինչպե՞ս են վերաբերվում քաղաքական դասն ու հասարակությունը Եվրասիական միության գաղափարին:

3. Որքանո՞վ է սպասելի Հայաստանի ու Թուրքիայի միջեւ կարգավորման նոր փուլը, ի՞նչ նոր առաջարկներ ու մոտեցումներ կարող են լինել:

4. Ինչպե՞ս կարձագանքի Իրանը Հայաստանի ու ՆԱՏՕ-ի մերձեցմանը:

5. Վստա՞հ է արդյոք Հայաստանը, որ իրեն կհաջողվի պահպանել Ռուսաստանի հետ սերտ հարաբերությունները ՆԱՏՕ-ի ու ԵՄ-ի հետ հարաբերությունների զարգացմանը զուգընթաց, կարո՞ղ է արդյոք փոխվել Հայաստանի դիրքորոշումը Եվրասիական միության հանդեպ:

6. Ինչպե՞ս է Հայաստանի ակտուալ քաղաքական ղեկավարությունը դիտարկում մասնակցությունը ՀԱՊԿ-ին ու Եվրասիական միությանը:

7. Որքանո՞վ է Հայաստանը պատրաստ զոհել սեփական հավակնությունները, այդ թվում Ղարաբաղը, հանուն Ռուսաստանի հետ հարաբերություններ պահելու:

Այսպիսով, Ռուսաստանի համար անընդունելի է Հայաստանի հավասար հեռավորությունը Ռուսաստանից ու Արեւմուտքից, Հայաստանի չեզոք իրավիճակ ձեւակերպումը նկատի ունի Հայաստանի ավելի սերտ հարաբերությունները Արեւմուտքի հետ եւ չի կարող ձեռնտու լինել Ռուսաստանին: Ռուսաստանը բավական մտահոգ է Հայաստանի արտաքին քաղաքականության հարցում, եւ Մոսկվայում չեն կարողանում հասկանալ նման պահվածքի մոտիվները:

Ռուսաստանը նպատակ է դրել Հայաստանը զրկել ինքնիշխան պետականությունից եւ Ղարաբաղը վերադարձնել այն վիճակին, որը գոյություն ուներ Խորհրդային միության ժամանակ:

ՆԱՏՕ-ն ներկայում չի պատրաստվում շատ ջանքեր գործադրել Եվրասիայում նոր դիրքեր ձեռք բերելու համար եւ գերադասում է այդ սուպեր-տարածաշրջան մտնել եզրերից, հետեւելով Ռուսաստանի աճող խնդիրներին եւ կառավարելով իրադարձությունները: Միեւնույն ժամանակ, ՆԱՏՕ-ի ակտիվությունը Հարավային Կովկասում մշտապես աճելու է, այդ կապակցությամբ կան կոնկրետ որոշումներ:

Հարավային Կովկասը ձեռք է բերել նոր գեո-ռազմավարական ու աշխարհքաղաքական գործառույթներ, երբ ռիսկերն ու սպառնալիքները դարձել են առավել բարձր, իսկ Ռուսաստանը գերադասում է էքսպանսիան իրականացնել ավելի կոշտ ձեւերով:

Հարավային Կովկասը կարող է դառնալ ՆԱՏՕ-ի ու Ռուսաստանի բախման ասպարեզ, ըստ ամենայնի դա տեղի կունենա, հարցն այն է՝ ինչ ձեւով:

Հայաստանը հնարավորություն ուներ խուսափել առավել մեծ լարվածության գոտում հայտնվելուց, սակայն թույլ է տվել սեպտեմբերի 3-ի ռազմավարական սխալը, ինչը դեռ շատ երկար է զգացնել տալու երկրի ճակատագրի վրա:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....HqLvyctH.dpuf