-
-
Re: Occupied Half of Artsakh
http://www.youtube.com/watch?feature...v=V5MMQujuBx0#!
Barsoum village, Chamkhor district.
Occupied Northern Artzakh. -
Re: Occupied Half of Artsakh
Talk is about the famous mines of Occupied Northern Artsakh:
_________________
AZERBAIJAN'S PRESIDENT AWARDED FAMILY STAKE IN GOLD FIELDS
21:58, January 24, 2013
Novruz Allahverdiyev, 40, lives in a mud house in the village of
Chovdar, a small Soviet-era mining town in rural Azerbaijan. He is one
of 800,000 displaced persons from the war with Armenia that battered
his native Nagorno Karabakh region in the early nineties.He and 60
other families found shelter and a place to farm in the mountainous
western region of Dashkesan. Like many of the displaced, Allahverdiyev
is patriotic and the walls of his poor home are plastered with
pages from an aging calendar featuring portraits of Ilham Aliyev,
the president of Azerbaijan and his late father.
Allahverdiyev has faith the president will solve the latest problem
his family and his community face. A British mining company has taken
over some of his land and blocked one of two streams his village
relies on for water. He believes the president will make sure he is
paid for his losses.
Villagers in Chovdar now have only one water source since the
mine blocked the other stream Such faith may be misplaced. What
Allahverdiyev doesn't know is that the -president and his family own a
share of the new mine threatening to swallow his town. The UK company
is actually a front for the first family who stand to add to their
already enormous wealth, estimated to be in the billions of dollars,
through the mining operation.
The New Mine
According to an October 2011 press release , the Azeri Ministry of
Environment believes there are 44 tons of gold and 164 tons of silver
under Chovdar, worth more than US$2.5 billion at current prices.
AIMROC (Azerbaijan International Mineral Resources Operating Company
Ltd), a consortium of one UK and three offshore companies, has begun
building the infrastructure needed to exploit that mineral wealth and
full-scale mining is scheduled to start later this year. Chovdar is
one of >six goldfieldsthe government awarded AIMROC and the first to
start mining operations.
But while Chovdar locals blame the "ingilis", the Azerbaijani name
for Englishmen, the truth about the cause of their troubles is quite
different. AIMROC owns a 70 percent stake in the six mines and the
Azerbaijani government the remaining 30 percent.
Chovdar in western Azerbaijan AIMROC is a joint venture of four
companies: Londex Resources S.A, Willy and Meyris S.A., Fargate Mining
Corporation, and Globex Ä°nternational LLP. All are shell companies
and it is not clear if any are backed by mining companies. According
to Azerbaijani officials, all were set up specifically for the deal. A
fifth company, MINDECO, is the official project supervisor but has
no ownership. MINDECO (Mitsui Mineral Development Engineering Co Ltd)
is a mining engineering company owned by Japanese giant Mitsui Mining
and Smelting Co. according to its website.Comment
-
Comment
-
Re: Occupied Half of Artsakh
Ադրբեջանում շինհրապարակում բռնկված հրդեհից զոհեր եւ վիրավորներ կան
12:41, 31 Հունվար, 2013
ԵՐԵՎԱՆ, 31 ՀՈՒՆՎԱՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Ադրբեջանի Շամքիրի շրջանի Սեյֆալի գյուղում շինարարության հրապարակում բանվորների համար նախատեսված կառույցում հրդեհ է տեղի ունեցել, որի հետեւանքով 2 մարդ զոհվել, 4-ն էլ տարբեր աստիճանի այրվածքներ են ստացել: Այս մասին, ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը, հայտնում է azxeber.com լրատվական կայքը` հղում կատարելով Ադրբեջանի արտակարգ իրավիճակների նախարարության մամուլի ծառայության հաղորդագրությանը:
Շամքիրից 35 կմ հեռավորության վրա գտնվող գյուղում 300 քառ.մ ընդհանուր տարածքով կառույցի` գիշերվա ժամը 03:50-ին հրդեհվելու պատճառը հայտնի չէ: Հրդեհը հանգցվել է, կատարվում է հետաքննություն:
____
talk is about Chamkhor, one of the central districts of occupied Northern Artsakh.Comment
-
Comment
-
Re: Occupied Half of Artsakh
Ֆիդայիները՝ մոլոկանների գյուղում
Սամվել Ավագյան
15 մարտի, 2014
Կրիայի նման դանդաղաշարժ տրակտորը վերջապես մտավ Ռուս Պարիս գյուղ: Գյուղում տիրող տարօրինակ անդորրը զարմացրեց տրակտորով ժամանած երկու հյուրերին՝ Էրքեջի ինքնապաշտպանական ջոկատից Ռուբեն Վիրաբյանին ու Սարգիս Մուրադյանին: Սահմանը հեռու չէ, ամեն օր կրակոցներ են, իսկ Շահումյանի շրջանի մոլոկաններով բնակեցված միակ գյուղում նույնիսկ մուտք ու ելք չեն վերահսկում: Տրակտորն ընթանում էր հավասար շարված տների կողքով՝ ոչ մի շարժում, ոչ մի շունչ, նույնիսկ շուն չէր հաչում: Տղաները գիտեին, որ գյուղը մարդաբնակ է, ուստի սկսեցին զգուշանալ՝ ծուղակ չլինի՞: Սարգիսն ուսից իջեցրեց ավտոմատը, մարտական դիրք ընդունեց, իսկ տրակտորը վարող Ռուբենը գլուխն անընդհատ այս ու այն կողմ էր թեքում: Կանգ առան աղբյուրի մոտ՝ ջուր վերցնելու համար էլ եկել էին:
Մի երկու օր առաջ ինքնապաշտպանական ջոկատի տղաները հայտնաբերեցին, որ բաքի ջրից հոտ է գալիս, տղաներից մի քանիսը նույնիսկ լուծ ընկան: Ստուգեցին՝ բաքում սատկած կատու էր ընկած: Ձյան ու անձրևի ժամանակ բաքի կափարիչը ժամանակավոր բացում էին, հավանաբար այդ ժամանակ էլ կատուն սողոսկել էր այնտեղ: Ստիպված էին դատարկել, օղիով ախտահարել, ու այս տղաներին ուղարկել էին ամենամոտակա աղբյուրից կրկին ջուր վերցնելու: Իսկ ամենամոտակա աղբյուրը հենց Ռուս Պարիսում էր;
Ռուբոն ու Սաքոն անշտապ իջան տրակտորից, շլանգը հարմարեցրին բաքի մեջ, ու մարտական դիրք ընտրած՝ սկսեցին ուսումնասիրել շրջապատը: Վերջապես հարևան տան դռնակը բացվեց, տանից դուրս եկավ մոտ 55-60 տարեկան մի կին՝ տիպիկ ռուսական դիմագծերով, թմբլիկ այտերով, մի փոքր գիրուկ: Կինը ռուսերենով զվարթ բարևեց տղաներին, հետաքրքրվեց, թե ինչո՞ւ համար են եկել: Տղաները հարգանքով պատասխանեցին բարևին, բայց մինչ հարցին կպատասխանեին՝ հետաքրքրվեցին, թե ուր ե՞ն գյուղացիները;
-Ակումբում են երևի, այսօր կոլխոզի նախագահը ժողով է հրավիրել, մեզ մոտ այդպես է՝ ժողովին բոլորը պետք է մասնակցեն,- ասաց կինը:
Տղաներին այս պատասխանն այնքան էլ համոզիչ չթվաց, սակայն նրանք կնոջը հավաստիացրին, որ եկել են բացառապես ջրի համար՝ կլցնեն ու կգնան: Մորաքույր Դաշան, այդպես էր կնոջ անունը, հետաքրքիր ու զվարճալի զրուցակից դուրս եկավ; Սկսեց հետաքրքրվել սահմանային կյանքով, տղաների որպիսությամբ, ինքն էլ պատրաստակամությամբ պատասխանում էր հարցերին՝ ուշադրություն չդարձնելով հայ տղաների կոտրված ռուսերենի վրա: Նույնիսկ տուն հրավիրեց: Մի փոքր վարանելուց հետո Ռուբոն ու Սաքոն ընդունեցին հրավերը՝ զենքի առկայությունը նրանց վստահություն էր ներշնչում: Տանը ոչ ոք չկար, Դաշան նրանց հյուրասիրեց «մալինայի» մուրաբայով պատրաստված թեյով, ձու ու պանիր դրեց սեղանին: Տղաները այլևս թույլ չտվին, որ իրենց երկրորդ անգամ հրավիրեն սեղանի մոտ՝ վաղուց է, ինչ մուրաբայի ու ձվի երես չէին տեսել, նույնիսկ համն էին մոռացել: Համարյա ամեն օր սնվում էին մակարոնով, ձկան ու տավարի մսի պահածոյով, օգտագործում էին միայն չորացրած հաց, շաքարի մասին ընդհանրապես չէին էլ երազում: Այն ժամանակ Շահումյանի շրջանում շաքարավազն այնպիսի դեֆիցիտ էր, որ երեխաների մոտ դրա պակասից հիվանդություններ էին զարգանում: Ուտելիս տղաները բողոքեցին, որ արդեն զզվել են մսի պահածոներից, ինչը մորաքույր Դաշային զարմացրեց: Պարզվում ՝ մոլոկաների գյուղում էլ անասունների պակաս կա, շաբաթներով մսի երես չեն տեսնում: Անմիջապես պայմանավորվեցին ապրանքափոխանակություն իրականացնել՝ տղաները կբերեն մսի պահածոներ, կտանեն ձու ու թարմ հաց: Ապրանքափոխանակման մասին պայմանավորվածությունը զրուցակիցներին ավելի մերձեցրեց: Նրանք աստիճանաբար անցան քաղաքական հարցերին, հայ ֆիդայինները փորձեցին ճշտել մոլոկանների վերաբերմունքը հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտի վերաբերյալ: Սակայն Դաշան այս հարցում սկսեց ավելի զգուշավոր արտահայտվել:
- Ավելի լավ է՝ լինի այնպես, ինչպես նախկինում,- ասաց Դաշան:
Տղաները զարմացած իրար նայեցին;
- Մի՞թե չեք ուզում հայերի հետ առանձնանալ մահմեդական ադրբեջանցիներից,- հարցրեց Ռուբոն:
Նրա համոզմամբ՝ քրիստոնյա, այն էլ աղանդավոր համարվող մոլոկանի մոտ դա առնվազն պետք է բնական ցանկություն լինի: Սակայն մորաքույր Դաշան գլուխն օրորեց.
- Իսկ մեր կաղամբն ում ե՞նք վաճառելու,- հարցրեց նա ամենայն լրջությամբ:
- Ստեփանակերտում, կամ էլ կբերեք Երևան,-Սաքոն ուրիշ բան չգտավ ասելու:
Կինը միայն քմծիծաղ տվեց.
- Ստեփանակերտում սեփական կաղամբը հազիվ են վաճառում, իսկ Կիրովաբադում հսկայական շուկա է, ինչ էլ տանենք՝ կվաճառվի: Մոտ է և հարմար: Այս պատերազմի պատճառով շատ ենք տուժում, շուկա ենք կորցնում, իսկ ձերոնք փակել են բոլոր ճանապարհները: Կարող ե՞ք այնպես անել, որ ճանապարհները բացեն, կարողանանք առևտուր սկսել ադրբեջանցիների հետ, ձեզ համար էլ լավ կլինի- մորաքույր Դաշան ուշադիր նայեց հայ ֆիդայիններին:
- Ի՞նչ նկատի ունեք՝ «լավ կլինի» ասելով,- սառը հարցրեց Ռուբոն:
Մորաքույր Դաշան հասկացավ, որ չափն անցել է, սակայն չնահանջեց, ուղղակի ու արագ-արագ ասաց.
-Դա դուք որոշեք, ինձ քիչ է հետաքրքրում: Ճանապարհը դուք եք վերահսկում, գոնե շաբաթը մեկ թույլ տվեք մի մեքենա անցնի ձեր պոստով, ձեզ համար էլ՝ ամեն ինչ կբերենք, ինչ ցանկանաք: Եթե ուզում եք՝ կարող եք մեր մարդկանց գիշերը բաց թողնել՝ ոչ ոք չի իմանա,- հետո աչքերը կկոցեց ու խորամանկ ձայնով ավելացրեց,- երեկոյան մեր աղջիկները հավաքվում են ակումբում, ձեզ էլ կկանչենք…
Ֆիդայինները ականջներին չէին հավատում՝ այս կինը ոչ ավելի, ոչ պակաս՝ փորձում է հավաքագրել իրենց: Տղաները վեր կացան: Ջոկատում խոսակցություններ կային այն մասին, որ մոլոկանները ադրբեջանցիների կողմից են, սակայն Ռուբոն ու Սաքոն դրան չէին հավատում: Հիմա այլևս կասկած չունեին՝ իրենց անմիջական թիկունքում վտանգավոր օղակ կա; Նրանք շտապ դուրս եկան տանից՝ նույնիսկ ցտեսություն ու շնորհակալություն չասելով «հյուրասեր» տիկնոջը: Սակայն մորաքույր Դաշան չնեղացավ: Նա էլի վերադարձավ իր զվարթ վիճակին, տղաներին ուղեկցեց մինչև աղբյուր՝ փորձելով վերականգնել նախկին մտերմիկ զրույցի տոնը: Աղբյուրի մոտ մի տղամարդ կար՝ ռուսական շեկ մորուքով, մի փոքր կորացած մեջքով, թեև տեսքից երիտասարդ էր թվում: Նա ևս հետաքրքրությամբ սկսեց զննել հյուրերին՝ առաջին անգամ էր տեսնում զինված, զինվորական համազգեստ հագած ֆիդայինների: Երկրորդ մոլոկանը ևս զվարթ ողջունեց ֆիդայիններին, սակայն այս անգամ սառը պատասխանի արժանացավ: Բաքը դեռ չէր լցվել, տղաները ստիպված էին հանդուրժել նաև այս մի ընկերակցությունը:
-Դու էլ ե՞ս ադրբեջանցիների կողմից,- հենց այնպես հարցրեց Սաքոն: Նրան նյարդայնացնում էր, որ մոլոկանն անընդհատ պտտվում է տրակտորի շուրջը:
-Չէ մի, ի՞նչ ադրբեջանցի… շուտով բոլոր ռուսները կմիավորվեն ու ցույց կտան այս թուրք-ադրբեջանցիներին…,- վրա բերեց մոլոկանը:
-Դե, Վասիլի՝ եթե այդքան սիրում ես հայերին, ուրեմն նրանց հետ առևտուր կանես, մեզ պահածո են խոստանում՝ իսկ դու ի՞նչ ունես,- կատակեց մորաքույր Դաշան;
Վասիլին երկար չմտածեց՝ վազեց հարևան տուն ու այնտեղից վերադարձավ մի աքլոր ձեռքին:
-Ահա, խնդրեմ՝ միայն թե ինձ տավարի մսի պահածո ուղարկեք, չեք պատկերացնի, թե ինչքան եմ կարոտել…
xxxxxxxxxxx
Այդպես սկսեց ֆիդայինների ու մոլոկանների միջև առևտրային կապը: Ջոկատ վերադառնալով՝ տղաները հրամանատար Արամայիս Մուղդուսյանին զեկուցեցին մորաքույր Դաշայի տարօրինակ առաջարկության մասին: Նրանց թվում էր՝ կարևոր զինվորական գաղտնիք են իմացել: Չմոռացան պարծենալ, որ ռուս աղջիկներից են հրաժարվել՝ հանուն հայրենիքի: Սակայն հրամանատարը միայն քմծիծաղ տվեց: Ասաց, որ մոլոկաններն այդ խնդիրը վաղուց են բարձրացրել, նույնիսկ քննարկել են Շահումյանի ինքնապաշտպանական ուժերի հրամանատարության հետ: Մոլոկանները խոստանում են իրենց օգուտների մի մասը կիսել հայերի հետ՝ եթե հնարավորություն ստանան դուրս գալ շրջափակումից ու անարգել առևտուր անել ադրբեջանցիների հետ:
-Մեծ հաշվով՝ մերոնք դեմ չեն,- շարունակեց հրամանատարը,- դա մեզ էլ ձեռնտու է: Պարենի պակաս կա շրջանում, ջոկատներին վառելիք չենք կարողանում հասցնել, իսկ այս մոլոկանները մեզ և վառելիք են խոստանում, և պարեն: Խնդիրը ադրբեջանցիների մեջ է՝ նրանց մոլոկանները պետք են միայն մեր թիկունքում լարվածություն ստեղծելու համար: Արդեն հաստատ տեղեկություն կա, որ հավաքագրել են կոլխոզի նախագահին, ու նա էլ մոլոկաններին անընդհատ գրգռում է ընդդեմ հայերի, հողային վեճեր է սկսել հարևան Հայ Պարիս գյուղի հետ:
-Այդ դեպքում ինչո՞ւ նրան չեն ձերբակալում, եթե պետք է՝ մենք դա կանենք,- ասաց Սաքոն:
-Չէ, դրա անհրաժեշտությունը չկա: Մոլոկանները վտանգավոր չեն, նույնիսկ ինքնապաշտպանության համար չեն զինվում, ինքներդ էլ դա երևի նկատեցիք: Նրանք այս հողի վրա հաստատվել են 150 տարի առաջ, աշխատասեր, ազնիվ, անշառ ժողովուրդ են, թեև մի քիչ տարօրինակ: Մենք ուզում ենք, որ մոլոկանները մնան, ոչ թե գնան այստեղից: Իսկ դրա համար ճիշտ կլինի, որ շուտ-շուտ այցելեք նրանց, սկսեք ձեր առևտուրը, եթե ուզում եք,- տղաներին դիմեց հրամանատարը:
Սաքոն ու Ռուբոն սկսեցին մոլոկաններին այցելել շաբաթն առնվազն երկու անգամ: Երևանից բերած պահածոներն ու մակարոնեղենը փոխում էին թարմ գյուղական ապրանքների հետ: Մորաքույր Դաշան այս առևտրում նրանց հիմնական միջնորդն էր, նա երբեմն էլի հյուրասիրում էր տղաներին, բայց այլևս «այլ թեմաներով» զրույցներ չսկսեց, տղաներն էլ առանձնապես առիթ չէին տալիս: Մի անգամ միայն ակնարկեցին ռուս աղջիկների հետ դիսկոտեկա գնալու մասին, սակայն մորաքույր Դաշան ասաց, որ վաղուց է՝ դիսկոտեկ չեն կազմակերպում: Շուտով ֆիդայինները կազմակերպեցին նաև ապրանքափոխանակություն մոլոկանների ու հայկական գյուղերի միջև: Սա էապես մեղմացրեց մոլոկանների դժգոհությունները, նրանք աստիճանաբար հարմարվում էին շրջափակման դաժան պայմաններին:
Xxxxxxxxx
1992 թ. հունիսին ադրբեջանական զինյալ ուժերը լայնածավալ գրոհ սկսեցին Արցախի հյուսիսային ուղղությամբ: Նրանց հաջողվեց գրավել Շահումյանի շրջանն ու շարժվել դեպի Մարտակերտ: Մոլոկանների Ռուս Պարիս գյուղն իր աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ զերծ մնաց պատերազմական գործողություններից: Սակայն մոլոկանների փորձությունները դեռ առջևում էին: Ադրբեջանցիները չբավարարվեցին Շահումյանի շրջանի հայկական գյուղերը բռնազավթելով: Մոտ երկու տասնյակ ադրբեջանցի ընտանիքներ 1993 թ. ներխուժեցին մոլոկանների գյուղ ու զբաղեցրին գյուղի ժամանակավորապես ազատ տները: Սա մոլոկանների մոտ իսկական խուճապ առաջացրեց՝ 150 տարվա ընթացքում առաջին անգամ այլազգիները հաստատվում էին գյուղում: Ինքնամփոփ, կրոնական կյանքով ապրող, համայնքային սերտ կապերով շաղկապված մոլոկանների համար օտարազգիների մուտքը իսկական պատուհաս էր: Նրանք սկսեցին բողոքներ հղել ադրբեջանական նոր ղեկավարությանը, սակայն՝ անօգուտ: «Չլինի՞ դուք էլ ուզում եք անկախանալ»,- մոլոկաններին հեգնեց ադրբեջանական հրամանատարության ներկայացուցիչը: Դրանից հետո մոլոկաններից շատերը անթաքույց հույսեր էին կապում հայերի վերադարձի հետ, համոզված լինելով, որ միայն այդ դեպքում կկարողանան վերադառնալ իրենց նախկին համայնքային կյանքին: Սակայն 1994 թ. մայիսին կնքված հայ-ադրբեջանական զինադադարն ի դերև հանեց նրանց բոլոր հույսերը: Զինադադարի կնքումից անմիջապես հետո Ռուս Պարիսում հայտնվեցին ևս մոտ 200 ադրբեջանական ընտանիքներ: Նրանք արդեն բռնազավթում են ոչ թե ազատ տները, այլև բնակեցվածները: Գյուղից սկսվեց զանգվածային արտագաղթ՝ մեկ տարվա ընթացքում մոտ 1500 մոլոկաններ հեռացան դեպի Ռուսաստան: Ադրբեջանցիները ձեռք չտվեցին միայն կոլխոզի նախագահին, նրա բարեկամներին ու նրա կողմից հովանավորվող անձանց ու նրանց ունեցվածքին: Մորաքույր Դաշան, չդիմանալով նորահայտ ադրբեջանցիների ապօրինություններին՝ մի օր նրանց երեսին նետում է, թե հայերը երբեք այսպես չեն վարվել, միշտ էլ լավ հարևաններ են եղել: Խեղճ կնոջը ծեծում են բահերով ու նետում փողոց, մի քանի շաբաթ անց նա մահացավ գլխուղեղի արյունազեղումից: Իսկ Վասիլիին պարզապես ձերբակալեցին՝ հայ ֆիդայինների հետ կապեր պահպանելու, առևտրում միջնորդ լինելու համար: Վեց ամիս անց դուրս գալով բանտից՝ Վասիլին իմացավ, որ այլևս ոչ հավ ունի, ոչ հող, ոչ էլ տուն: Մեծ դժվարությամբ կարողացավ կոլխոզի նախագահից պարտք վերցնել ու հեռանալ Ռուսաստան, որտեղ հաշմանդամության կարգ ստացավ: Մի քանի տարի անց նա Ստավրոպոլ քաղաքում պատահաբար հանդիպեց արտագնա աշխատանքի մեկնած Ռուբեն Վիրաբյանին; Ողջագուրվեցին որպես հին ծանոթներ, Վասիլին հայ ֆիդայուն պատմեց գյուղի տխուր վախճանի, իր ձերբակալության, մորաքույր Դաշայի մահվան մասին:
-Հարևան հայկական գյուղերում բազմաթիվ ազատ տներ մնացին, ադրբեջանցիներն այրում էին այդ տները, բայց եկան լցվեցին Ռուս Պարիս: Ու գիտես ինչո՞ւ՝ որովհետև ամեն ինչ պատրաստի էին ուզում ստանալ, այնպես, որ վերանորոգման վրա ծախս չանեն, որ ամեն ինչ միանգամից ունենան: Նրանք գիտեին, որ մոլոկանները ինքնապաշտպանության միջոցներ չունեն, մենք մեր պաշտպանությունը միայն մեր հավատքի մեջ ենք փնտրում: Ես իմ կորցրած ունեցվածքի վրա չեմ ողբում, ամեն նյութականի վերևում Աստծո հոգին է, իսկ մենք Աստծուն ենք հավատում, ոչ թե նյութականին: Միայն ցավում եմ, որ մեր կոլխոզի նախագահը հավատում էր նրանց, ու իր ձեռքով կործանեց համայնքը,- պատմում էր Վասիլին: Այս տարիների ընթացքում նա ավելի կորացել, ու ավելի ծերացել էր:
Ռուբոն երկար չմտածեց: Նա Վասիլիի համար Ստավրոպոլի հարևան գյուղերից մեկում մի ոչ մեծ, բայց հարմարավետ տնակ գնեց՝ ոչ մեծ հողակտորով: Վասիլին նորից սկսեց հավեր բուծել, նա ձվերը հանձնում էր գյուղի հայերից մեկին, ով էլ նրան Ստավրոպոլից այլ մթերքներ էր բերում: Վասիլին բոլորին համոզված պատմում էր, որ հայերի հետ ապրանքափոխանակությունը առևտրի ամենաճիշտ ձևն է:Comment
-
Re: Occupied Half of Artsakh
Մարշալների գյուղում՝ սահմանամերձ Զորականում, ծանրութեթև են անում պաշտոնյաների խոստումները
Անուշ Մարտիրոսյան
Հրապարակված է՝ 28.08.2014
Երևանից ավելի քան 200 կմ, իսկ Ադբեջանի սարերին՝ հանդիպակաց Տավուշի մարզի Զորական գյուղում մարդիկ ծանրութեթև են անում սահմանային լարվածության պայմաններում պաշտոնյաների հնչեցրած խոստումները` սահմանային շրջաններին արտոնություններ տալու վերաբերյալ: Հնարավո՞ր է՝ Կառավարությունը հանկարծ լուծի 600 բնակիչ ունեցող Զորականի խնդիրները։
«Կառավարութունը՝ կգա՞ն, կխոսցնե՞ն, ասեն՝ ո՞նց եք, ի՞նչ եք, ո՞նց եք ապրում. տենց մեկը չկա, մենք էլ ապրում ենք, էլի՝ անտեր»,- «Ազատության» հետ զրույցում բողոքեցին զորականցիները։
Տեղացիներն ասում են՝ Զորականը մարշալների գյուղն է: Այստեղ ապրողները ներգաղթել են 1988 թվականին՝ Գանձակից, Չարդախլու գյուղից: Քանի որ Չարդախլուն հայազգի նշանավոր զորահրամանատար Հովհաննես Բաղրամյանի և ԽՍՀՄ զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալ Համազասպ Բաբաջանյանի ծննդավայրն է եղել, այդ գյուղից ժամանակին տեղահանված ու Զորականում ապաստան գտած մարդիկ զորավարների հիշատակը հավերժացնող հուշակոթող են կառուցել, և զորականցիները, հայացքները հանրահայտ զորավարների նկարներին, տարիներ շարունակ փորձում են հասկանալ, թե ինչո՞ւ են անուշադրության մատնվել: Ինչո՞ւ կառավարությունից որևէ ներկայացուցիչ այդպես էլ չի այցելում այս գյուղ, որտեղ խնդիրները հրատապությունը չեն կորցնում տարիներով։
«Սաղ դատարկ է, այրված. ոչ ջուր ունենք, ոչ արոտ ունենք, տեսնում ես մեր էս հանդերը՝ սաղ չորացած են, կովերը սաղ սատկում են», - ասացին զորականցիները։
Գյուղացիներին, կրակահերթերով ժամանակ առ ժամանակ իրենց մասին հիշեցնող ադրբեջանցիներից, բաժանում է մի սար: «Ազատության» հետ զրույցում նրանք փաստում են՝ «կրակը մեր ականջի տակ է»։
Ինչպես մի շարք գյուղերում, Զորականում էլ հիմնականում տարեց մարդիկ են մնացել։ Ասում են՝ ջահելները գնացել են՝ «իրենց համար մի կտոր հաց ստեղծեն»։
Զորականցիների մի մասը, սակայն, դեռ հույս ունի, որ պաշտոնյաների խոստումները, սահմանամերձ գյուղերին արտոնություններ տալու վերաբերյալ, իրականություն դառնալու դեպքում կփրկեն իրավիճակը։
«Մեր երկրից լավ երկիր չկա. որ գիտենան, որ ապրուստը լավ է՝ խմելիքը կա, բերքը կա, ամեն ինչ կա, սաղ էլ կգան իրանց տեղը, գնալ չեն ուրիշ տեղ աշխատանքի։ Մաքուր ջուր չկա, որ երեսները լվանան, բայց մի քիչ լավանա, տես ոնց են հետ գալու»,-ասացին գյուղացիները։
«Սահմանամերձը նոր մոդա ընգավ»
Իսկ Լևոն Պողոսյանը ուշադրություն է հրավիրում մի պարզ օրինակի վրա. ավելի քան մեկ տարի առաջ այրվել է տունը, մինչ օրս բազմաթիվ դիմումներ է ուղարկել տարբեր պաշտոնյաների, բայց խնդիրը մնացել է չլուծված։
«Ես որպես սպորտսմեն դիմել են նախագահին, Ծառուկյանին, նույնիսկ առանձին տերտերին էլ եմ գրել, բայց պատասխան չկա։ 30 հազար դրամ մարզպետարանը փող է տվել մի տարի առաջ ու վերջ՝ մի տարի մի ամիս է արդեն։ Հիմա գյուղապետարանի նախկին հավաբնում եմ ապրում», - ասաց Պողոսյանը։
Հարցին, թե դուք գրո՞ւմ էք, որ սահամանամերձ գյուղի բնակիչ եք ու ձեզ չե՞ն օգնում, Պողոսյանը պատասխանեց. - «Ես սահմանամերձը չեմ գրում, սահմանամերձը նոր մոդա ընկգավ»։
10-ը օր առաջ պատգամավորներն այցելել էին սահմանամերձ գյուղեր և Կառավարությանը ներկայացրել առաջարկ՝ սահմանամերձ համայնքների բնակիչներին կոմունալ վարձերից և ոռոգման ջրի վճարումներից ազատելու, դպրոցականներին անվճար դասագրքեր տրամադրելու, նաև նոր ծնված երեխաների նպաստի չափն ավելացնելու ինչպես նաև մի շարք այլ արտոնություններ տրամադրելու համար: Սակայն, քաղաքական հայտարարությունների ֆոնին, ուշագրավ է, որ Կառավարության այսօրվա նիստում հարցին այդպես էլ որևէ անդրադարձ չեղավ:Comment
-
Re: Occupied Half of Artsakh
Comment
-
Re: Occupied Half of Artsakh
SCIENTIFIC PUBLICATION ABOUT VILLAGE VARTASHEN AND UDIS, ARMENIANS, JEWS AND TATARS LIVING THERE
18/08/2015 ย" ANALYSIS
In the 14th issue for the year 1892 of the project "The Collection
of Materials to Describe the Terrain and Tribes in the Caucasus,"
Vartashen school inspector M. Bezhanov published an article dedicated
to the history and life of the Udi village Vartashen (in territory
of modern Azerbaijan Republic).
The village Vartashen is situated 35 versts to the north from the town
Nukha on almost 2,500 feet height at the bottom of the southern slope
of the Caucasus ridge, whose spurs border the village from the East
and West, while a plain spreads in the South. Vartashen consists of
Vartashen proper and Kishlakh-Vartashen 2 versts to the south from
it, the author writes. (1 verst= 1.067 km) According to a legend,
Vartashen was founded by a priest, Udi poet Vartan, and the name
Vartashen means "Vartan's village."
Another legend claims the name of the village origins from the words
"Vardis" ("rose" in Persian - ed.) and "shen" ("village" in Armenian -
ed.), that is, "village of roses." "Many roses are still growing in
the surroundings," the author notes. Numerous ancient kurgans and
cemeteries both inside and around the village stand to evidence the
old age of the village.
According to Bezhanov, Vartashen was inhabited by Udis (Orthodox and
Gregorian), Armenians, Tatars and Jews. The Udis lived in the village
Vartashen and Nij. They spoke a mountain language, which adapted many
Tatarian words. The Udis, who have lived in the Caucasus since the
ancient times and used to have a certain Aghvanian kingdom some time,
according to a legend, "settled in various places in Asia." Earlier,
they inhabited all the villages in Nukhin uyezd, and even quite
recently, there lived old people in different villages, who spoke the
Udi language. The Udis adopted Christianity very long time ago, with
the ruins of ancient Christian churches preserved in almost all the
"Tatarian villages" on the Nukhin uyezd evidencing it.
The multitribal composition of the village was reflected in the
structure of the village administration, which included the leader,
three assistants to the leader, three candidates for them and four
"chovushs," that is, village watchmen. The assistants were elected
from the Orthodox adherents, Jews and Tatars, one from each. The
representatives from all the tribes took part in the election of the
leader. The village court consisted of five people, one from Orthodox
adherents, one from the Tatars, one from the Jews and two from the
Gregorian adherents. All the writing was done in Armenian by a scribe.
Bezhanov's research includes noteworthy information about the division
of labor in the village. The Udis and Tatars were engaged in farming,
sericulture, gardening, horticulture, cattle breeding, and partly,
trade. The Armenians were engaged in trade, and the Jews in trade
and cultivation of tobacco.
Every local had a garden, a land lot for farming, chaltyk (rice)
growing and haymaking (by lot). The Jews did not have land; the rich
were engaged in trade and the poor in cultivation of tobacco by sowing
makhorka (a coarse, strong type of tobacco) on other peoples' lands.
Vartashen also had its own education centers - two schools, public,
district, and Armenian ecclesiastical. The public school was founded
in 1860 by the author's father, Stepan Bezhanov. In 1876, S.
Bezhanov's pupil, Kotev, took his office. In 1880, the author's
brother, Georgi Bezhanov was appointed as the school teacher from The
Community to Recover the Orthodox Christianity in the Caucasus, and
worked there until it closed down in 1883. After the closure of the
Public school, the district administration funded the establishment
of a two-year school in 1887.
Referring to the architecture, the author points out that the
structures became better every year, getting a European look. He
stresses that one of the best buildings in the village, an Orthodox
church built in 1822 close to an Armenian church, was quite
dilapidated. The Jews had two synagogues.
"The Collection of Materials to Describe the Terrain and Tribes in the
Caucasus" is a large-scale publication of narrative sources carried
out by the management of the Caucasus Educational Okrug in 1881-1908.
It includes researches and description of the history, life, and
ethnographic characteristics of the peoples inhabiting the Caucasus
region of the Russian Empire.
Related: Scientific publication recounts historical data about C15th
Armenian village Kusapat in Artsakh
Scientific edition of Russian Empire: Nakhijevan was prominent Armenian
city founded in C16 BC
19th century scientific edition of Russian Empire compiled historical
data about ancient Erivan
----------
NB: Vartashen is out of the borders of Medz Hayk, on the left side of the Kur river.Comment
Tweet
Comment