Occupied Half of Artsakh

[Vrej1915]

Նվիրյալները - Հայկազ Անանյան

son of Northern Artsakh...

[Vrej1915]

[Vrej1915]

Հայտարարություն Գարդմանքի հայաթափման 30-րդ տարելիցի կապակցությամբ


Lragir.am,
26.11.2019









ԳԱՐԴՄԱՆԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ Հ/Կ ԵՎ ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԽՍՀ-ԻՑ ՓԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԳԱՐԴՄԱՆՔԻ` ՆԵՐԿԱՅԻՍ ԳԱՆՁԱԿԻ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻ ՀԱՅԱԹԱՓՄԱՆ 30-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ

30 տարի առաջ` 1989թ.-ի այս օրերին, Ադրբեջանի իշխանությունների ծավալած էթնիկ զտումների ու պետական տեռորի քաղաքականության արդյունքում, վերջին հայերը բռնագաղթեցին հայաբնակ Շամխորի, Դաշքեսանի, Գետաբեկի, Թովուզի, Ղազախի շրջաններից և Գանձակ ու Ելենդորֆ /Խանլար/ քաղաքներից: Հայաստանի հյուսիս-արևելյան այս տարածքները դեռևս անցյալ դարի 20-ական թթ-ից քեմալ-բոլշևիկյան դաշինքի արդյունքում ապօրինաբար բռնակցվել էին Ադրբեջանի նորաստեղծ հանրապետությանը:


Այսօր` 30 տարի անց, ստիպված ենք արձանագրել, որ

1. Մեր հայրենիքի հյուսիս-արևելյան մի ստվար հատվածը` Գարդման-Գանձակի տարածաշրջանը, շարունակում է բռնազավթված մնալ ներկայիս Ադրբեջանի ցեղասպան պետության կողմից:
2. Ադրբեջանն այսօր էլ, որպես ագրեսոր պետություն, շարունակում է սպառնալիք հանդիսանալ հայության համար և ապակայունացնող դեր խաղալ Այսրկովկասի տարածաշրջանում:
3. Հայ փախստականները` որպես Բաքվի ռեժիմի ցեղասպանական գործողություններից տուժած ինքնուրույն համայնք, որևէ կերպ ներկայացված չեն միջազգային փաստաթղթերում և Արցախյան բանակցային ձևաչափում:

Միևնույն ժամանակ հայտարարում ենք, որ
30 տարի շարունակ և այսօր էլ ՀՀ իշխանությունները անհրաժեշտ և բավարար ջանքեր չեն գործադրել միջազգային հանրությանը, միջնորդ և դաշնակից պետություններին ներկայացնելու Արցախյան հիմնախնդրի բուն էությունը, ինչի պատճառով մինչ օրս
ա/ Հարցականի տակ է դրվում Ադրբեջանի ցեղասպան ռեժիմի դեմ նշված տարածքների հայության ինքնապաշտպանական, ապա` ազգային-ազատագրական պայքարի գլխավոր ձեռքբերումը` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կազմավորումը և նրա լիակատար փաստացի ու դե յուրե անկախությունը Ադրբեջանի հանրապետությունից:
բ/ Շրջանցվում է 1987-1992թթ. Ադրբեջանի հայաբնակ շրջաններում` Չարդախլուում, Սումգայիթում, Կիրովաբադում, Բաքվում հայ բնակչության դեմ իրականացված պետական տեռորի ու ցեղասպանության փաստը, և այն հանգամանքը, որ Արցախյան ազատամարտը Բաքվի ցեղասպան ռեժիմի լայն ճակատով առաջխաղացումը դեպի ԼՂՀ կասեցնելու և հայությանը մասշտաբային ցեղասպանությունից ռազմական ճանապարհով պաշտպանելու միակ հնարավոր միջոցն էր:
գ/ Անտեսվում են հայ փախստականների` միջազգային իրավունքի դաշտում ազատագրված տարածքների իրավատիրոջ, գոյությունն ու իրավունքները:
Ելնելով վերոհիշյալից` պահանջում ենք ՀՀ և ԼՂՀ իշխանություններից`

1. Իրավական և քաղաքական գնահատական տալ Ադրբեջանում 1987-1992թթ. տեղաբնիկ հայության հետ կատարված ոճրագործություններին` որակելով դրանք որպես ցեղասպանություն:

1. Միջազգային և հայրենական բոլոր պաշտոնական ու ոչ պաշտոնական ամբիոններից բարձրաձայնել հայոց հայրենիքի առանձին հատվածների` Հյուսիսային Արցախի /Շահումյան-Գետաշեն, Գանձակ, Գարդման/ ու Նախիջևանի` Ադրբեջանի հանրապետության կողմից բռնազավթված լինելու փաստը:

1. Ճանաչել ազատագրված տարածքների կարգավիճակը` իբրև ցեղասպան ռեժիմից ազատագրված, և վերականգնել այդ տարածքների միակ իրավատիրոջ` հայ փախստականների քաղաքական, տնտեսական, սոցիալ-մշակութային ու մարդկային բոլոր իրավունքները` պատասխանող պետությունից պահանջելով փոխհատուցում:

[Vrej1915]

Հյուսիսային Արցախ

[Vrej1915]

«Հերիք է մեզ տանջեք». Ադրբեջանում սպասում են, թե երբ հայերը կհասնեն Կուր գետին

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան

12.06.2020





Ադրբեջանում մեծ շուքով 3 եվրախորհրդարանականների նամակը ներկայացնում են որպես մեծ դիվանագիտական հաղթանակ։ Հիշեցնենք, որ Եվրախորհրդարանի երեք անդամ մտահոգություն են հայտնել, որ կառուցվում է Արցախ-Հայաստան երրորդ ճանապարհը։




Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության լիակատար ձախողման ու այդ երկրում ԱԳ նախարարի դեմ արշավի ֆոնին փորձեր են արվում «տարածքային ամբողջականությունը» հարգելու հավաստիացումներ կորզել։ Բայց այն, որ Բաքուն կարողացել է համոզել ընդամենը երեք եվրախորհրդարանականի, վկայում է, որ դրանքը ընդամենը վախերն ու բարդույթները հանգստացնելու հուսահատ փորձեր են, որոնք ավելի են համակում ադրբեջանական հանրությանը։

Հայաստանն ու Արցախը կապվում են երկու ճանապարհով, եւ Ադրբեջանն առանձնապես չէր բողոքում դրա դեմ։ Երրորդ ճանապարհը «կարող է խորհրդանշական կերպով ամրացնել Լեռնային Ղարաբաղի ու հարակից շրջանների անօրինական օկուպացիան», նշված է երեք եվրախորհրդարանականների նամակում։
Ադրբեջանում ամենաշատը վախենում են Արցախի կորստյան անդառնալիությունից, եւ բանակցություններին Բաքվի մասնակցությունը պայմանավորված է միայն մեկ նպատակով՝ թույլ չտալ «օկուպացիայի ամրագրում»։ Մինչ այժմ Հայաստանը խաղում էր այդ խաղը, բայց հիմա նոր փուլ է սկսվում։
Ադրբեջանում բաց տեքստով խոսում են, որ «երբ պատերազմ սկսի, Հայաստանն իր դաշնակիցների օգնությամբ կգրավի մեր հողերը ընդհուպ մինչեւ Կուր գետ»։ «Արեւմտյան քրիստոնեական երկրները պատժամիջոցներ են կընդունեն Ադրբեջանի դեմ եւ կօգնեն Հայաստանին․․․ եթե այս անգամ էլ պարտվենք, մեզ կստիպեն կապիտուլյացիայի ենթարկվել։ Այդ ժամանակ, իհարկե, Հայաստանի մայրաքաղաքը կդառնա Շուշին», – ասում են ադրբեջանցի պատգամավորները։
«Մեր երկրի վիճակը, որի տարածքներն օկուպացվել են, ավելի ծանր էր, քան Ուկրաինայում, Մոլդովայում եւ հարեւան Վրաստանում: Բայց Արեւմուտքն աջակցում է խնդրի լուծմանը, որոնց բախվել են այդ երկրները, տարածքային ամբողջականության շրջանակում, իսկ Ադրբեջանի դեպքում չի անում», – ասել է պատգամավորը:
Զանգելանով ճանապարհն Ադրբեջանի համար անդառնալիության եւս մեկ ցուցիչ է։ Անշրջելիության զգացողությունը հաստատվեց, երբ Արցախի նախագահի երդմնակալությունը կայացավ ոչ թե Ստեփանակերտում, այլ Շուշիում։ Ադրբեջանում ասում են, որ սփյուռքը, հայկական լոբբին, դաշնակները երբեք թույլ չեն տա, որ Հայաստանն այս անգամ պարտվի։
Ադրբեջանի ղեկավարությունը չի կարող դա ասել սեփական հանրությանը, այդ պատճառով մերկությունը ծածկում է տերեւով, երեք խորհրդարանականների հայտարարություններով եւ այլ բաներով։ Բայց հանրությունն արդեն սպասում է, թե «հայերը երբ կհասնեն Կուրին», որովհետեւ գիտեն, որ հայերը դրա իրավունքն ունեն։
Նույն կերպ Թուրքիան սպասում է, թե երբ հայերը կվերադառնան իրենց հողեր։ Ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը պատմել է, թե ինչպես են Թուրքիայում սպասում դրան ու վախենում դրանից։
Խառատյանը պատմում է, որ ճանապարհամերձ թեյարանում, որը գտնվում է Արեւելյան Հայաստանի այն տարածքում, որը ներկայում Թուրքիայի սահմաններում է, զրուցում էր հարցման մասնակցի հետ։ «Մոտեցավ թեյարանի տերը եւ հարցրեց՝ արդյոք հայ եմ։ Հաստատեցի ու ավելացրի՝ Հայաստանից։ Եկել եք պապական սեփականության հետեւի՞ց, հարցրեց սեփականատերը։ Պատասխանեցի՝ ոչ, ես ծագումով Էրմանիստանից չեմ։ Նա ասաց՝ արդեն հարյուր տարի սպասում ենք, որ կգաք։ Եթե գալու լինեք, շուտ եկեք, վերցրեք ձերը, թե չէ տանջվում ենք գուշակություններ անելով՝ կգան, չեն գա, կպատժեն, չեն պատժի։ Հերիք է մեզ տանջեք»։

[Vrej1915]

• 13.06.2020

Արցախի հերոս Շահեն Մեղրյանի որդին Շահումյանի անկման վերաբերյալ գրառում է արել

Արցախյան ազատամարտի մասնակից, Արցախի հերոս Շահեն Մեղրյանի որդին՝ Զինավոր Մեղրյանը, իր ֆեյսբուքյան էջում գրառում է կատարել՝ նվիրված Շահումյանի շրջանի անկման 28-ամյա տարելիցին:
Զինավոր Մեղրյանի ֆեյսբուքյան էջի գրառումը ստորև.
«Արդեն գրեթե երեք տասնամյակ է, ինչ մենք՝ շահումյանցիներս, ամեն օր արթնանում ենք հայրենի օջախ վերադառնալու, այնտեղ մեր նիստուկացը վերականգնելու, հանգչած վառարանում կրկին կրակ վառելու, տիրոջ ձեռքին կարոտ մնացած հողը մշակելու, կարկաչուն աղբյուրների ջուրը խմելու փափագով։ Արդեն գրեթե երեք տասնամյակ է, ինչ մեր տները զավթված են, իսկ իրավունքները՝ ոտնահարված։ Այսպես այլևս չի կարող շարունակվել, և ես այսօր բարձրացնում եմ շահումյանցիների ու հարակից հայկական շրջանների մեր հայրենակիցների հիմնախնդիրները բարոյական, իրավական ու նաև քաղաքական օրակարգ վերադարձնելու հարցը։
Սիրելի հայրենակիցներ,
Տարիներ շարունակ մենք քիչ բան չենք արել Շահումյանի շրջանն ազատագրված ու կրկին շենացած տեսնելու համար։ Հազարավոր մեր գյուղացիներ իրենց կյանքը կապել են Հայոց բանակի հետ։
Նրանցից շատերը այսօր էլ ծառայում են Շահումյանի շրջանին աշխարհագրորեն հնարավոր ամենամոտ դիրքերում գտնվող զորամասերում։ Շատերը ջանք ու եռանդ չեն խնայում մեր զինվորներին անհրաժեշտ ամեն ինչով մատակարարելու, նրանց ծառայությունն առավել անվտանգ ու դյուրին դարձնելու համար։ Շատերը շարունակում են բնակվել Շահումյանին մոտ գնտվող գյուղերում՝ վստահ լինելով, որ մոտ ապագայում հնարավոր կլինի վերադառնալ հայրենի տուն։
Բայց ակնհայտ է, որ կորցրածը վերականգնելու և արդարությունը վերականգնելու համար այս ամենը բավարար չէ։ Շահումյանցիների ու հարակից շրջանների մեր հայրենակիցների անցած 28 տարիների լուռ ջանքերը, լուռ աշխատանքն ու էլ ավելի լուռ նվիրվածությունը, կարծես, առիթ է տվել կարծելու, որ մենք պահանջատեր չենք, որ մեզ կարելի է անտեսել, չնկատել, հաշվի չնստել մեզ հետ։ Սա մեծ մոլորություն է, որը պետք է փարատվի։ Օր առաջ, ժամ առաջ պետք է փարատվի։
Ես այսօր խոսում եմ մեր իրավունքների մասին։ Խոսում եմ մեր կորստի մասին։ Կորցրածը վերականգնելու և պատճառված վնասները փոխհատուցելու մասին։ Ես այսօր խոսում եմ Շահումյանի հարցը բանակցությունների սեղան վերադարձնելու և դրան արդար լուծում տալու մասին։ Խոսում եմ մեր ապագայի մասին…
Սիրելի շահումյանցիներ,
Նվիրական այս օրը եկեք ոգեկոչենք մեր չքնաղ հայրենիքի պաշտպանության համար նահատակված բոլոր հերոսների հիշատակը։ Ամեն մեկս մեր մտքում, մեր սրտում եկեք խոսենք նրանց հետ և խոստանանք, որ իրենց գործը կիսատ չենք թողնի։ Շահումյանը դեռ խոսք ունի ասելու, գործ ունի անելու, և դա այսուհետև մեր պատասխանատվության տիրույթում է։ Եվ ուրեմն ի գործ, սիրելի հայրենակիցներ։
Այսուհետև ամեն օր, ամեն ժամ հետամուտ եմ լինելու շահումյանցիների ձայնն ավելի լսելի, նրանց խնդիրները լուծելու և արդարությունը վերականգնելու գործին։ Եվ թող հենց այս օրը դառնա բոլորիս համար ամենակարևոր այդ գործի նոր սկիզբ»:

[Vrej1915]

Chronology of the Forcible Deportation of Soviet Armenians in 1939-1949

June 18, 2019



In 1939, by the order of the Soviet government, tens of thousands of Armenians from the Azerbaijani SSR (from Baku, Gandzak, Shushi, Kazakh, Shamkhor, Zakatala, Sheki, Shamakhi), as well as from the Nakhichevan Autonomous Republic (Jugha, Agulis, Ordubad, Sadarak, Shahbuz, etc.) were forcibly deported to Kazakhstan.

Five years later, on May 29, 1944, the Commissar of Internal Affairs Lavrentiy Beria in his letter to Stalin noted the need to deport Armenians, Greeks, and Bulgarians from Crimea.

Only a few days later, on June 2, 1944, the deputy of Beria Serov reported to the People’s Commissar on the successful implementation of this “operation”, as a result of which tens of thousands of Greeks and Bulgarians and 20 thousand Armenians, whose ancestors had lived for centuries on the Crimean Peninsula, were deported.

It should be noted that the ancestors of great artist Ivan Aivazovsky have descended from Crimea.

On June 28, 1944, by the Number 00183 order of the USSR Minister of State Security, all those Soviet citizens (mainly Armenians) who had previously had Turkish (Ottoman), Persian, Bulgarian, Greek, or Romanian citizenship were deported to Central Asia from the Armenian, Georgian, Azerbaijani SSRs, and also from the entire Black Sea region.

In addition, all those Armenians who had previously been members of three traditional Armenian parties, mostly dashnaks, and a few ramkavars (formerly members of the Hunchakian and Armenakan parties) were also exiled along with their families.

In 1945-1947, about 6 thousand Armenians were deported from Western Ukraine (mainly from Lviv and Galicia) to Poland, mostly supporters of the Armenian Catholic Church.

In 1948-1949, tens of thousands of Armenians, both indigenous and repatriates, were exiled from Soviet Armenia and the southern regions of the USSR to the Altai Territory. At night, old people and babies, women and children, the sick and disabled, in light summer clothes were forcibly deported to cold Siberia and placed in special settlements with restrictions on movement and rights. Their property was confiscated as well.

The most massive deportations took place from 12 to 16 June 1949. The largest number of deportees was recorded on the night of June 13-14. Due to this, June 14 is considered to be the Day of the Repressed Armenians.

Unfortunately, only a few people remember this.

Tigran A. Karapetyan