Re: Agriculture
Հակակարկտային կայանները չեն արդարացնում. համայնքի ղեկավարի դժգոհությունն ու ԱԻՆ-ի հակադարձումը՝ կայանների արդյունքն ակնհայտ է
11.07.14
Tert.am
Շիրակի մարզի Ղարիբջանյան համայնքի ղեկավար Մանվել Պողոսյանը Tert.am-ի հետ զրույցում պնդում է՝ հուլիսի 7-ին կոնկրետ իրենց համայնքում տեղադրված հակակարկտային երկու կայանը չի կրակել, և համայնքի ցանքատարածքները գրեթե 100%-ով վնասվել են։ Ըստ նրա` եթե կայանները շղթայական և ժամանակին կրակեին, արդյունք կլիներ, բայց քանի որ սպասել են, որ ռադիոլոկացիոն կայանը՝ ռադարը, ցույց տա, որ կարկտաբեր ամպ է, նոր միայն կրակեն, ուշացրել են, ու կրակել չի հաջողվել։
«Ժողովուրդը կըսեն՝ չի´ կրակել, ու իրոք որ չի կրակել։ Հույսը դրել են ռադարների վրա, դրա համար էլ հակակարկտային կայանները իրոք որ չեն արդարացնում, մեր աչքից լավ ռադար գոյություն չունի։ Տեսեք՝ Լոռու մարզում ռադար են դրել, բայց օգուտն ի՞նչ, էնտեղ էլ ջարդեց, եկավ մեր մոտ էլ ջարդեց։ Ես, որպես համայնքապետ, որպես գյուղացի, համայնքի բնակիչ՝ չեմ հավատում էդ ռադարին, մենք եթե ամպը տեսնում ենք, ասում ենք, որ կարկուտ կգա, ուրեմն՝ կգա»,-նշեց գյուղապետը և հավելեց, որ կայանների շահագործումն անցել է արտակարգ իրավիճակների նախարարության ենթակայությանը։
«Ապրիլից օգտագործում են, բայց չգիտենք՝ ով է մեր տերը, ով է էդ գործողությունն իրականացնում»,-ասաց նա և հավելեց, թե երեկ էլ չի սպասել ռադարի ցուցմունքին, կասկածելի ամպ է տեսել ու խնդրել, որ կրակեն, և արդյունք տվել է։ «Գնացել, խնդրել եմ, միացնել եմ տվել։ Ինձ ասում են, որ ռադարը պետք է ասի, տո´, կսեմ, ռադարի վրա հույս մի´ դրեք, կրակե´ք, ի՞նչ տարբերություն՝ կարկուտը մեզ վրա՞ կգա, թե՞ կողքի գյուղի»,-ասաց նա։
Մանվել Պողոսյանը մասնագետ չի, բայց արդեն փորձով հասկացել է, որ համակարգը միասին պետք է աշխատի. «Համակարգը պետք է ճիշտ աշխատի, բոլոր գծերը միասին պետք է կրակեն, որ միասին կրակեին, նման բան չէր լինի։ Ախուրիկի, Հովտաշենի, Գեղանիստի, Ջրառատի և մյուս համայնքների կայանները միասին պետք է աշխատեն, որ օգուտ տան, ու ժամանակին գործեն, իսկ եթե ժամանակից ուշացավ, կարկուտը կգա ու կայանի մեջը կլցվի: Մեկ էլ՝ ուզում ես կրակես, չի լինում»,-բացատրեց նա։
Բացի այդ՝ գյուղապետը վերջին տարիներին կարկուտի նման տեղումները պայմանավորում է Թուրքիայի գործոնով՝ պնդելով, թե այնտեղ լավ հակակարկտային կայաններ ունեն և երբ տեսնում են, որ կարկտաբեր ամպեր են, կրակում են, ուղարկում հայկական կողմ։
«Թուրքիան որ կտեսնի՝ անձրև եղավ, կթողնի իրա վրա թափվե, անձրևից լավ բան կա՞, բայց որ կարկուտ եղավ, կուղարկեն մեզ մոտ։ Իրենց կարկտակայանն առաջվա Սովետի նման է, ուժեղ է, կուտան, կգա մեր տարածքը։ Սովետի ժամանակ մենք կրակոցով կուղարկեինք իրանց տարածքը, հիմա իրենք կուղարկեն»,-ասաց նա և նշեց, թե այդ ամենը հաշվի առնելով՝ պետք է կայանների շղթան ուժեղացնել։
«Քիչ է դրված, սեյրակ է, բայց որ խտացնենք, կակուտը չի գա։ Որ կակուտն էդ արանքից անցավ, կհասնի մինչև Սպիտակ, ու դեմը չի առնվի։ Իմ հասկացածով՝ որ մի կայան խարաբ եղավ, ամպն արանքից կանցնի»,-ասաց նա ՝ ընդգծելով, որ կառավարման համակարգը թույլ է, որովհետև ֆինանսներ չկան։
Ախուրիկ համայնքի ղեկավար Վարդիթեր Գասպարյանը Tert.am-ի հետ զրույցում խոստովանում է՝ իրենց համայնքում կայանները աշխատել են երկու ժամ առաջ, բայց միևնույնն է՝ արդյունք չեն տվել։ Այստեղ էլ բերքը գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացվել է։ «Երկու ժամ առաջ արդեն սկսել են կրակել, բայց ամպը ձևավորված էր, և ոչ մի արդյունք չի տվել»,-նշեց նա։
ԱԻՆ հակակարկտային ծառայության տնօրենի տեղակալ Սուրեն Հովսեփյանը Tert.am-ի հետ զրույցում պնդում է՝ հուլիսի 7-ին հակակարկտային կայաններն աշխատել են, ուղղակի որոշ տեղերում արդյունք չի եղել։ Նա թվերով է խոսում, թե քանի կրակոց է եղել որ մարզի որ համայնքում և հարցնում՝ եթե չեն կրակել, որտեղի՞ց են այդ թվերը։
Մասնագետը բացատրեց, որ Շիրակի մարզում ռադիոլոկացիոն կայան չունեն տեղադրած, իսկ Լոռու մարզի ռադիոլակացիոն կայանն ամբողջությամբ չի սպասարկում Շիրակի կայանը։ Նա, իհա´րկե, հասկանում է՝ այլ տեսակի պաշտպանություն է պետք Հայաստանին, միայն այդ կայաններով հնարավոր չէ պաշտպանել հանրապետության տարածքը, բայցև պնդում է՝ կայանների արդյունավետությունն անկհայտ է. «Անցած տարի մենք հաշվարկ էինք արել, Արմավիրի մարզում 15 կայանով ընտրվել է պաշտպանվող տարածք, մոտ 700 մլն դրամ գյուղատնտեսական արդյունավետության օգուտ էր գրանցվել»։
Ըստ Սուրեն Հովսեփյանի՝ հանրապետությունում կա 370 կայան, որոնցից 240-ը պետական, իսկ մնացածը՝ մասնավորի կամ համայնքի միջոցներով է տեղադրվել։ Բրա խոսքով՝ դրանք կամայական են տեղադրվել, ինչն էլ դժվարացնում է շահագործման աշխատանքը։
Հարցին, թե հնարավո՞ր է՝ կրակոցների խնայողություն են անում, ԱԻՆ հակակարկտային ծառայության տնօրենը պատասխանեց, թե մեկ կրակոցն արժի մոտ 25 դրամ, և նման ծախսի համար խնայողություն անելն անտրամաբանական կլիներ։
Ի դեպ, նա անդրադաձավ նաև այն պնդումներին, թե կարկտաբեր ամպերը Թուրքիայից են գալիս։ «Գյուղացիները նման ֆանտաստիկ բաներ սիրում են ասել։ Մասնագիտորեն չի կարող նման բան լինել, որովհետև կարկուտը ձևավորում է 3 րոպեի ընթացքում, նայած՝ ինչ հոսքերի մեջ է ընկնում, դա ոչ մեկը չի կարող ստույգ ասել։ Աշխարհում չկա նման կայան, որ ինքն ամպ սարքի ու ուղարկի։ Հնարավոր է՝ սխալ աշխատելու դեպքում կարկուտ առաջացնեն ամպի մեջ, բայց այդ կարկուտն ամենաշատը 1-5 կմ հեռավորության վրա տեղումների տեսքով թափվելու է ներքև, չի կարող 50-60-100 կմ շարժվել դեպի Հայաստանի տարածք ու տեղումների տեսքով թափվել այստեղ»,-բացատրեց նա։
Հարցին՝ նման քանակի կարկուտի տեսքով տեղումները նորմայի սահմաներու՞մ են, Սուրեն Հովսեփյանը պատասխանեց. «2005 թ-ից սկսած՝ վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ ամեն տարի ավելի են հզորանում կարկտագոյացման օջախները, այսինքն՝ եթե անցած տարի եկել է օրինակ՝ «պոպոկի» չափով կարկուտ, այս տարի հավի՝ ձվի չափ, մյուս տարի հնարվոր է՝ թենիսի գնդակի չափ կարկուտ գա որոշ տարածքներում»։
Նման միտումը նա բացատրեց բնակլիմայական պայմանների փոփոխություններով. «Կարկուտն այդպես է լինում, մի 7 տարի կարող է ընդմիջում տալ և հետո ինտենսիվ զարգանալ։ Անցած տարի ավելի մեղմ է եղել, օրինակ՝ անցած տարի Արմավիրում տեղացած կարկուտը ավելի փոքր էր, քան այս տարի»,-նշեց նա։
Հակակարկտային կայանները չեն արդարացնում. համայնքի ղեկավարի դժգոհությունն ու ԱԻՆ-ի հակադարձումը՝ կայանների արդյունքն ակնհայտ է
11.07.14
Tert.am
Շիրակի մարզի Ղարիբջանյան համայնքի ղեկավար Մանվել Պողոսյանը Tert.am-ի հետ զրույցում պնդում է՝ հուլիսի 7-ին կոնկրետ իրենց համայնքում տեղադրված հակակարկտային երկու կայանը չի կրակել, և համայնքի ցանքատարածքները գրեթե 100%-ով վնասվել են։ Ըստ նրա` եթե կայանները շղթայական և ժամանակին կրակեին, արդյունք կլիներ, բայց քանի որ սպասել են, որ ռադիոլոկացիոն կայանը՝ ռադարը, ցույց տա, որ կարկտաբեր ամպ է, նոր միայն կրակեն, ուշացրել են, ու կրակել չի հաջողվել։
«Ժողովուրդը կըսեն՝ չի´ կրակել, ու իրոք որ չի կրակել։ Հույսը դրել են ռադարների վրա, դրա համար էլ հակակարկտային կայանները իրոք որ չեն արդարացնում, մեր աչքից լավ ռադար գոյություն չունի։ Տեսեք՝ Լոռու մարզում ռադար են դրել, բայց օգուտն ի՞նչ, էնտեղ էլ ջարդեց, եկավ մեր մոտ էլ ջարդեց։ Ես, որպես համայնքապետ, որպես գյուղացի, համայնքի բնակիչ՝ չեմ հավատում էդ ռադարին, մենք եթե ամպը տեսնում ենք, ասում ենք, որ կարկուտ կգա, ուրեմն՝ կգա»,-նշեց գյուղապետը և հավելեց, որ կայանների շահագործումն անցել է արտակարգ իրավիճակների նախարարության ենթակայությանը։
«Ապրիլից օգտագործում են, բայց չգիտենք՝ ով է մեր տերը, ով է էդ գործողությունն իրականացնում»,-ասաց նա և հավելեց, թե երեկ էլ չի սպասել ռադարի ցուցմունքին, կասկածելի ամպ է տեսել ու խնդրել, որ կրակեն, և արդյունք տվել է։ «Գնացել, խնդրել եմ, միացնել եմ տվել։ Ինձ ասում են, որ ռադարը պետք է ասի, տո´, կսեմ, ռադարի վրա հույս մի´ դրեք, կրակե´ք, ի՞նչ տարբերություն՝ կարկուտը մեզ վրա՞ կգա, թե՞ կողքի գյուղի»,-ասաց նա։
Մանվել Պողոսյանը մասնագետ չի, բայց արդեն փորձով հասկացել է, որ համակարգը միասին պետք է աշխատի. «Համակարգը պետք է ճիշտ աշխատի, բոլոր գծերը միասին պետք է կրակեն, որ միասին կրակեին, նման բան չէր լինի։ Ախուրիկի, Հովտաշենի, Գեղանիստի, Ջրառատի և մյուս համայնքների կայանները միասին պետք է աշխատեն, որ օգուտ տան, ու ժամանակին գործեն, իսկ եթե ժամանակից ուշացավ, կարկուտը կգա ու կայանի մեջը կլցվի: Մեկ էլ՝ ուզում ես կրակես, չի լինում»,-բացատրեց նա։
Բացի այդ՝ գյուղապետը վերջին տարիներին կարկուտի նման տեղումները պայմանավորում է Թուրքիայի գործոնով՝ պնդելով, թե այնտեղ լավ հակակարկտային կայաններ ունեն և երբ տեսնում են, որ կարկտաբեր ամպեր են, կրակում են, ուղարկում հայկական կողմ։
«Թուրքիան որ կտեսնի՝ անձրև եղավ, կթողնի իրա վրա թափվե, անձրևից լավ բան կա՞, բայց որ կարկուտ եղավ, կուղարկեն մեզ մոտ։ Իրենց կարկտակայանն առաջվա Սովետի նման է, ուժեղ է, կուտան, կգա մեր տարածքը։ Սովետի ժամանակ մենք կրակոցով կուղարկեինք իրանց տարածքը, հիմա իրենք կուղարկեն»,-ասաց նա և նշեց, թե այդ ամենը հաշվի առնելով՝ պետք է կայանների շղթան ուժեղացնել։
«Քիչ է դրված, սեյրակ է, բայց որ խտացնենք, կակուտը չի գա։ Որ կակուտն էդ արանքից անցավ, կհասնի մինչև Սպիտակ, ու դեմը չի առնվի։ Իմ հասկացածով՝ որ մի կայան խարաբ եղավ, ամպն արանքից կանցնի»,-ասաց նա ՝ ընդգծելով, որ կառավարման համակարգը թույլ է, որովհետև ֆինանսներ չկան։
Ախուրիկ համայնքի ղեկավար Վարդիթեր Գասպարյանը Tert.am-ի հետ զրույցում խոստովանում է՝ իրենց համայնքում կայանները աշխատել են երկու ժամ առաջ, բայց միևնույնն է՝ արդյունք չեն տվել։ Այստեղ էլ բերքը գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացվել է։ «Երկու ժամ առաջ արդեն սկսել են կրակել, բայց ամպը ձևավորված էր, և ոչ մի արդյունք չի տվել»,-նշեց նա։
ԱԻՆ հակակարկտային ծառայության տնօրենի տեղակալ Սուրեն Հովսեփյանը Tert.am-ի հետ զրույցում պնդում է՝ հուլիսի 7-ին հակակարկտային կայաններն աշխատել են, ուղղակի որոշ տեղերում արդյունք չի եղել։ Նա թվերով է խոսում, թե քանի կրակոց է եղել որ մարզի որ համայնքում և հարցնում՝ եթե չեն կրակել, որտեղի՞ց են այդ թվերը։
Մասնագետը բացատրեց, որ Շիրակի մարզում ռադիոլոկացիոն կայան չունեն տեղադրած, իսկ Լոռու մարզի ռադիոլակացիոն կայանն ամբողջությամբ չի սպասարկում Շիրակի կայանը։ Նա, իհա´րկե, հասկանում է՝ այլ տեսակի պաշտպանություն է պետք Հայաստանին, միայն այդ կայաններով հնարավոր չէ պաշտպանել հանրապետության տարածքը, բայցև պնդում է՝ կայանների արդյունավետությունն անկհայտ է. «Անցած տարի մենք հաշվարկ էինք արել, Արմավիրի մարզում 15 կայանով ընտրվել է պաշտպանվող տարածք, մոտ 700 մլն դրամ գյուղատնտեսական արդյունավետության օգուտ էր գրանցվել»։
Ըստ Սուրեն Հովսեփյանի՝ հանրապետությունում կա 370 կայան, որոնցից 240-ը պետական, իսկ մնացածը՝ մասնավորի կամ համայնքի միջոցներով է տեղադրվել։ Բրա խոսքով՝ դրանք կամայական են տեղադրվել, ինչն էլ դժվարացնում է շահագործման աշխատանքը։
Հարցին, թե հնարավո՞ր է՝ կրակոցների խնայողություն են անում, ԱԻՆ հակակարկտային ծառայության տնօրենը պատասխանեց, թե մեկ կրակոցն արժի մոտ 25 դրամ, և նման ծախսի համար խնայողություն անելն անտրամաբանական կլիներ։
Ի դեպ, նա անդրադաձավ նաև այն պնդումներին, թե կարկտաբեր ամպերը Թուրքիայից են գալիս։ «Գյուղացիները նման ֆանտաստիկ բաներ սիրում են ասել։ Մասնագիտորեն չի կարող նման բան լինել, որովհետև կարկուտը ձևավորում է 3 րոպեի ընթացքում, նայած՝ ինչ հոսքերի մեջ է ընկնում, դա ոչ մեկը չի կարող ստույգ ասել։ Աշխարհում չկա նման կայան, որ ինքն ամպ սարքի ու ուղարկի։ Հնարավոր է՝ սխալ աշխատելու դեպքում կարկուտ առաջացնեն ամպի մեջ, բայց այդ կարկուտն ամենաշատը 1-5 կմ հեռավորության վրա տեղումների տեսքով թափվելու է ներքև, չի կարող 50-60-100 կմ շարժվել դեպի Հայաստանի տարածք ու տեղումների տեսքով թափվել այստեղ»,-բացատրեց նա։
Հարցին՝ նման քանակի կարկուտի տեսքով տեղումները նորմայի սահմաներու՞մ են, Սուրեն Հովսեփյանը պատասխանեց. «2005 թ-ից սկսած՝ վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ ամեն տարի ավելի են հզորանում կարկտագոյացման օջախները, այսինքն՝ եթե անցած տարի եկել է օրինակ՝ «պոպոկի» չափով կարկուտ, այս տարի հավի՝ ձվի չափ, մյուս տարի հնարվոր է՝ թենիսի գնդակի չափ կարկուտ գա որոշ տարածքներում»։
Նման միտումը նա բացատրեց բնակլիմայական պայմանների փոփոխություններով. «Կարկուտն այդպես է լինում, մի 7 տարի կարող է ընդմիջում տալ և հետո ինտենսիվ զարգանալ։ Անցած տարի ավելի մեղմ է եղել, օրինակ՝ անցած տարի Արմավիրում տեղացած կարկուտը ավելի փոքր էր, քան այս տարի»,-նշեց նա։
Comment