Energy in Azerbaijan

[Azad]

Let us keep our fingers crossed.
"Oil exports from Ceyhan poised to fall due to Turkmen diversion

Azeri BTC BFO-AZR oil exports from Turkey’s Ceyhan port are set to fall after Turkmenistan diverts its oil flows to Russia, which may also reduce the quality of the Azeri BTC blend by lowering its Turkmen content, traders and industry sources said.

The BTC pipeline is fed by oil from Azerbaijan, Turkmenistan and Kazakhstan. Turkmen oil is light and considered to be of high quality with low sulphur content. (will lower the price of the azeri oil for another $5.00 a barrel)

Exports of Turkmen oil via Russia’s Black Sea port of Novorossiisk will resume in February at the expense of flows via the Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) pipeline.

Relations between Moscow and Ashgabat have been strained after Russia, once the biggest buyer of Turkmen gas, halted purchases in 2016.

Turkmenistan stopped the transit of its oil via Russia the same year and has been exporting almost all its crude via the Azeri Caspian port of Baku.

However, Russian President Vladimir Putin has sought to forge closer ties with ex-Soviet Turkmenistan and has been on friendly terms with his Turkmen counterpart Kurbanguly Berdymukhamedov.

According to traders, supplies from Turkmenistan to the BTC pipeline may decline next month, while in March they are likely to dry out completely.

BTC and Russian oil pipeline monopoly Transneft did not immediately respond to requests for comment.

“Even if Turkmen oil is redirected to another pipeline, we don’t think it will lead to a worsening of Azeri Light (crude) quality,” said a spokesman for Azeri energy firm SOCAR, the operator of BTC.

Traders and industry sources say Turkmenistan’s decision to divert its oil to Russia could be explained by more profitable transportation tariffs.

Currently, over 200,000 tonnes of light and low-sulphur oil per month from Turkmenistan is supplied to the BTC pipeline.

BTC, which pumps oil from the Azeri, Chirag and Guneshli oilfields operated by BP, has a capacity of around 1 million barrels per day, while actual supplies have been about 70 percent of that. (Additional reporting by Nailia Bagirova in Baku; Writing by Vladimir Soldatkin; Editing by Dale Hudson and Emelia Sithole-Matarise)

https://af.reuters.com/article/africaTech/idAFKCN1PQ46A-OZATP

[Vrej1915]

Ադրբեջանի նավթային տնտեսության զարգացման հեռանկարները

Lragir.am,
27.09.2019







Աշոտ Եղիազարյան
Տնտեսագիտության դոկտոր
ՄԱՀՀԻ ասոցացված փորձագետ
Տնտեսական զարգացումներ և անվտանգություն ծրագիր

ՆԱՎԹԱՐԴՅՈւՆԱՀԱՆՄԱՆ ԱՐԴԻ ՎԻՃԱԿԸ
Global Firepower (GFP) հետազոտական խմբի տվյալներով՝ Ադրբեջանի նավթի ապացուցված պաշարները 2017թ. վերջի դրությամբ կազմել են 7 մլրդ բարել[1]: Ադրբեջանի նավթարդյունաբերության առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ նավթի պաշարների և արդյունահանման հիմնական մասը բաժին է ընկնում Ադրբեջանի միջազգային նավթային կոնսորցիումի (AIOC) կասպիական Ազերի-Չիրագ-Գյունեշլի (ԱՉԳ) հանքավայրերի բլոկին:

Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության (SOCAR) տվյալներով՝ 2017թ. երկրում արտադրվել է 38.7 մլն տոննա նավթ: Ընդ որում, նույն ժամանակահատվածում SOCAR-ի կողմից արտադրված նավթը կազմել է 7.4 մլն տոննա: 2016թ. երկրում նավթի արտադրությունը կազմել է 41.03 մլն տոննա, այսինքն 2017թ. արտադրությունը կրճատվել է 5.7%-ով: Ընդհանուր առմամբ նավթի արտադրության նվազումը սկսվել է 2010 թ․-ից: 2010թ. նավթի արտադրությունը կազմել է 50.79 մլն տոննա, 2011թ.՝ 45.62 մլն տոննա, 2012թ.՝ 43.38 մլն տոննա, 2013թ.՝ 43.48 մլն տոննա, 2014թ.՝ 42.02 մլն տոննա, 2015թ.՝ 41.58 մլն տոննա: Այսինքն 2017թ. 2010թ. համեմատությամբ արտադրությունը կրճատվել է 24%-ով կամ 12.1 մլն տոննայով[2]: 2018թ. նավթի արտադրությունն Ադրբեջանում 2017թ. համեմատությամբ շատ փոքր չափով ավելացել է՝ կազմելով 38.8 մլն տոննա (տե՛ս աղյուսակ 1): Սակայն հատկանշական է, որ ԱՉԳ-ում արտադրությունը կազմել է 28,72 մլն տոննա 2017թ. 28.91 մլն տոննայի համեմատությամբ (արտադրության կրճատում 0.6%-ով)[3]: Հատկանշական է նաև, որ 2010թ. համեմատությամբ գրեթե 1 մլն տոննայով կրճատվել է նաև Ադրբեջանի սեփական, այսինքն բուն SOCAR-ի կողմից նավթարդյունահանման ծավալը: Կասկած չկա, որ շահագործվող նոր հանքավայրերի բացակայության պատճառով Ադրբեջանի նավթարդյունաբերությունն արդեն իր մայրամուտն է ապրում:
Նավթի արդյունահանման ծավալները 2009-2018թթ.

Տարի	Ադրբեջան (մլն տոննա)	որից՝ SOCAR (մլն տոննա)
2018	38,814.0	7,542.0
2017	38,688.9	7,427.1
2016	41,034.5	7,522.4
2015	41,586.0	8,160.5
2014	42,022.7	8,320.4
2013	43,483.9	8,314.9
2012	43,389.8	8,289.8
2011	45,625.4	8,400.9
2010	50,795.5	8,459.7
2009	50,419.3	8,543.3

Աղբյուրը՝ Ադրբեջանի Հանրապետության պետական նավթային ընկերություն
Տնտեսական և սոցիալական զարգացման կենտրոնի (CESD) փորձագետներն առանձնացնում են Ադրբեջանում նավթի արդյունահանման կրճատման երեք պատճառ՝

1. վերջին տասնամյակում Ադրբեջանի նավթի պաշարները կրճատվել են: 1994թ.-ից սկսած Ազերի, Չիրագ և Գյունեշլի նավթի հանքավայրերի բլոկում /կասպիական սեկտոր/ արդյունահանվել է 440 մլն տոննա նավթ,
2. Ադրբեջանի կառավարությունը փորձում է աստիճանաբար նվազեցնել արդյունահանումը, որպեսզի նվազագույնի հասցնի «արդյունահանման կտրուկ նվազման» ռիսկը,
3. նավթի ծավալների վրա ազդում են նաև նավթային հարթակներում իրականացվող նորոգման աշխատանքները:

ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄՇՈՒՇՈՏ ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐԸ
Ադրբեջանի տնտեսության հենքը նավթագազային սեկտորն է: Ընդ որում, դրա առանցքն էլ 1994թ. կնքված պայմանագրի շրջանակներում միջազգային նավթային կոնսորցիումի կողմից ԱՉԳ նավթային հանքավայրերի շահագործումն է, որի հետ էլ մեծ հաշվով կապված են երկրում իրագործվող տրանսպորտային, շինարարական և այլ նախագծերը: 1994թ.-ից սկսած երկրի նավթագազային սեկտորում օտարերկրյա ներդրումները (Մեծ Բրիտանիա, ԱՄՆ, Նիդեռլանդներ և այլն) կազմել են շուրջ 70 մլրդ դոլար, իսկ Ադրբեջանի տնտեսությունում ընդհանուր առմամբ ներդրվել է 144,4 մլրդ դոլար[4]: Ստացված նավթային եկամուտները թույլ են տվել Ադրբեջանին ներդրող ներկայանալ Թուրքիայում, Վրաստանում և Ռումինիայում:
Սակայն նավթի պաշարները նվազում են ԱՉԳ-ում, նոր այլ հեռանկարային հանքավայրեր էլ չկան: Ադրբեջանի խոշորագույն հանքավայրերը կամ սպառված են, կամ գտնվում են արդյունահանման նվազման փուլում: 1994թ. համաձայնագիրը կնքվեց 30 տարով: Արդյունահանումը սկսվեց 1997թ.: Վերելքը շարունակվեց մինչև 2010թ., երբ AIOC-ը, ըստ կանխատեսումների, պետք է հասներ 50 կամ գոնե 45 մլն տոննա արդյունահանման ծավալի: Սակայն այդպիսի ծավալի ընկերությունը չհասավ: Առավելագույնը ստացվեց 40,6 մլն տոննա նավթ: 2011թ. արդյունահանումը կրճատվեց մինչև 35 մլն տոննա: Մասնագետների արձանագրմամբ՝ 15 տարի հետո համաձայնագրի «ոսկե» դարն ավարտվեց:
Ներկայումս ԱՉԳ-ն արդեն դասվում է հասուն հանքավայրերի շարքին: 2017թ. կապիտալ ներդրումները կրճատվեցին 27%-ով: 2017թ. հոկտեմբերին համաձայնագիրը վերանայվեց: Ադրբեջանը և AIOC-ը պայմանավորվեցին ԱՉԳ համաձայնագիրը երկարացնել մինչև 2050թ.: Մասնագետների կարծիքով՝ այն երկարաձգվեց մինչև 2050թ., որպեսզի կապիտալ ծախսերը փոխհատուցվեն նախագծի երկարաժամկետությամբ: Ըստ գնահատումների՝ առանց լուրջ ներդրումների ԱՉԳ հանքավայրերում արդյունահանման անկումը կկազմի տարեկան 10 տոկոս: Նոր համաձայնագրով նախատեսում է ԱՉԳ-ում ավելի բարդ շահագործվող շերտերի յուրացում, որոնց պաշարները կոնդենսատի հետ միասին BP Azerbaijan-ի կողմից գնահատվում են 500 մլն տոննա: Պլանավորվում է նախագծում ներդնել ավելի քան 40 մլրդ դոլար:
Փորձագետների գնահատմամբ՝ այսպես կոչված «ԱՉԳ-2» նախագծի պայմաններն ավելի վատ են, քան 1994թ. կնքված համաձայնագրինը: 1997-2017թթ., այսպես կոչված, «ԱՉԳ-1»-ում արդյունահանվել է 448,8 մլն տոննա նավթ, իսկ կապիտալ ներդրումների ծավալը կազմել է 25,5 մլրդ դոլար: «ԱՉԳ-2»-ի իրականացման լավագույն սցենարի դեպքում կապիտալ ծախսերը մեկ տոննայի հաշվով կկազմեն 80 դոլար «ԱՉԳ-1»-ի 56,8 դոլարի դիմաց[5]: Նոր նախագծում SOCAR-ի կշիռն ավելացել է 11,6%-ից մինչև 25%, բնականաբար, ներդրումային պարտավորությունների հետ միասին, իսկ ահա պետության կշիռը շահույթի բաժանման մեջ նվազել է 80%-ից մինչև 75%: Ադրբեջանը կստանա բոնուսներ 3,6 մլրդ դոլարի չափով, որոնք, սակայն, կվճարվեն հավասարաչափ մի քանի տարիների ընթացքում:
Ոլորտի մասնագետների պնդմամբ՝ ԱՉԳ հանքավայրերի արտադրողականության նվազումը մեծ հարված է նախագծի գազային բաղկացուցչին: Խնդիրն այն է, որ ԱՉԳ-ում արդյունահանվող ուղեկից գազը մասամբ ներմղվում է նավթահորեր նավթի կորզման նպատակով շերտային ճնշմանն աջակցելու համար: Մնացած գազը տրվում է Ադրբեջանին որպես ապրանք: Որքան բարձր են նավթի արդյունահանման նվազման տեմպերը, այնքան շատ գազ է անհրաժեշտ ներմղել, բնականաբար ավելի քիչ գազ է AIOC-ը փոխանցում Ադրբեջանին:
2018թ. վերջին ամերիկյան Շեվրոնը հայտարարեց, որ պատրաստվում է վաճառել միջազգային կոնսորցիումում իր բաժինը (9,6%), ավելի շուտ ԱՉԳ-ում իր ակտիվների (6,8%) վաճառելու մասին հայտարարել էր ամերիկյան Exxon Mobil-ը: Շեվրոնը հրաժարվում է ոչ միայն ԱՉԳ-ում իր բաժնից, այլև Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղի օգտագործումից, որում ամերիկյան ընկերությանը պատկանում է ակտիվների 8,9%-ը: Haqqin.az-ը ստիպված էր խոստովանել, որ «25 տարի հետո ամերիկյան նավթագազային ընկերությունները լքում են Ադրբեջանը»[6]:
Չի թաքցվում, որ նոր համաձայնագրի հիմնական նպատակը ոչ թե նավթի արդյունահանման ավելացումն է, այլ կայունացումը: Ադրբեջանի նավթային արդունաբերության մայրամուտի մասին կանխատեսում են շատ փորձագետներ: Նրանք այն կարծիքին են, որ «ԱՉԳ»-ում արդյունահանման ընթացիկ մակարդակը կսպառվի արդեն այս տարի:
Որոշ մասնագետների կարծիքով՝ արդյունահանման մակարդակը կախված է ВР ցանկությունից: ВР-ը ցանկացած պահի կարող է կանգնեցնել հանքահորերը նորոգման պատրվակով: Հատկանշական է, որ ВР-ն օպերատոր է նաև Ադրբեջանի մյուս խոշոր, այս դեպքում գազային նախագծում՝ Շահ-Դենիզում: Ցանկացած շեղում այս հանքավայրերում, նույնիսկ սարքավորման նորոգման տեսքով, ոչ միայն նվազեցնում է դրանց, այլև երկրի մասշտաբով ցուցանիշները:
Արդեն 2010թ.՝ նավթարդյունահանման պիկից հետո երկիրը մտել է անկայուն տնտեսական աճի փուլ: 2011թ. նավթի արդյունահանման 10,1% կրճատումը, նույնիսկ նավթի պատմականորեն բարձր գնի պայմաններում, 1996թ. հետո առաջին անգամ հանգեցրեց ՀՆԱ-ի անկմանը (–1,6%):
Տնտեսական աճն Ադրբեջանում 2015 թթ. կազմել է 1,1 տոկոս: Այս անգամ տնտեսության վրա սկսում է զգացնել տալ համաշխարհային շուկայում նավթի գների նվազումը: Արդյունքում, սկսած 2015 թ. առաջին եռամսյակից տեղի է ունենում մանաթի արժեզրկում (տարվա արդյունքներով ազգային արժույթը գործնականում երկու անգամ արժեզրկվեց դոլարի նկատմամբ), գնաճ, ինչն ուղեկցվում է գործազրկության աճով, կրճատվում են բյուջետային ծախսերը, աշխատավարձերը, մարդիկ սկսում են ծախսել խնայողությունները և կանգնում վարկերը մարել չկարողանալու խնդրի առաջ: Տնտեսական վիճակի վատթարացնումը հանգեցնում է գանգվածային անկարգությունների երկրի տարբեր վայրերում:
2016թ. տնտեսական ակտիվության առումով Ադրբեջանում վիճակն արդեն ճգնաժամային էր, ՀՆԱ անկումը կազմեց 3,1%[7]: ՀՆԱ անկման վրա առավել բացասական ներդրում ունեցավ շինարարական սեկտորը (-22.9%), քանի որ կրճատվեցին նավթային եկամուտների մեծությունից կախված պետական կապիտալ ծախսերը և վարկավորման ծավալները: Պետական պարտքը 2016թ. հասավ ՀՆԱ 50,7% -ին, իսկ 2017թ.՝ ՀՆԱ 54,1%-ին, այն դեպքում, երբ 2005-2014թթ. այն կազմում էր ՀՆԱ-ի մոտ 12%-ը: Ընթացիկ գործառնությունների հաշվի սալդոն 2015–2016թթ․ դարձավ բացասական նախորդ տասնամյակի դրական ցուցանիշներից հետո[8]: Ընթացիկ հաշիվը նորից դրական դարձավ միայն 2017թ., երբ նավթի գները բարձրացան և կազմեցին միջինը 52,1 դոլար:
Այդ անկումն այնքան խորն էր, որ Ադրբեջանի ներկայիս ՀՆԱ-ն դոլարային արտահայտությամբ գրեթե 2 անգամ փոքր է մինչև 2014-2015-ի ճգնաժամային տարիների ցուցանիշը: 2016թ. ռեցեսիայից հետո Ադրբեջանի տնտեսությունը 2017թ. աճեց 0,1%, 2018թ.՝ 1,4%-ով: Ադրբեջանի ՀՆԱ-ն 2017թ. կազմեց 41.2 մլրդ դոլար, իսկ 2018թ.՝ 46.9 մլրդ դոլար (2014թ. այն հասել էր իր առավելագույն մակարդակին՝ 75.2 մլրդ դոլարի): Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2016թ․ կազմեց 3,898 դոլար, 2017թ.՝ 4200, 2018թ.՝ 4742 դոլար (2014թ.՝ 7939 դոլար)[9]:
Ոչ նավթային ՀՆԱ-ն 2016թ. կրճատվեց 5,0%-ով՝ առաջին անգամ ցույց տալով բացասական դինամիկա 1990-ականներից հետո: Այդ փաստը վկայում է այն մասին, որ ոչ նավթային սեկտորի ճյուղերը (շինարարություն, առևտուր և այլն) էլաստիկ կախվածություն ունեն նավթագազային սեկտորից: Ադրբեջանի տնտեսությունը մեծ հաշվով նավթադոլարների հաշվին սուբսիդավորվող տնտեսություն է: Բյուջեից միլիոնավոր դոլարներ են տրամադրվում այնպիսի ընկերությունների, ինչպիսիք են «Ազերսուն» և «Ազերիգազը», որպեսզի վերջիններս լուծեն իրենց ընթացիկ խնդիրները, մարեն վարկերը և իրականացնեն մի շարք նախագծեր: Ադրբեջանի միջազգային բանկը դեֆոլտից փրկվեց միայն պետության ֆինանսական աջակցությամբ: Շրջանների մեծ մասը դոտացիաներ են ստանում, ինքնուրույն չեն կարող համալրել իրենց բյուջեները:
Ոչ նավթային սեկտորի նավթայինից կախվածության հստակ կորելացիայի մասին է խոսում նաև ոչ նավթային սեկտորի արտահանման վարքագիծը նավթի գների անկման պայմաններում (ոչ նավթային արտահանումը կտրուկ նվազեց նավթի արտահանման ծավալների նվազմանը զուգընթաց): Ադրբեջանի արտահանման կառուցվածքում նավթագազային սեկտորի կշիռը կայուն կերպով շարունակում է մնալ 90%-ից ավելի: Վերջին հինգ տարիներին Ադրբեջանի արտահանումը կրճատվել է 13.6%-ով՝ 2012թ. 27.9 մլրդ դոլարից հասնելով 14.3 մլրդ դոլարի 2017թ.: 2017թ. արդյունքներով՝ արտահանման 82.3%-ը կազմել է նավթը, 9.1%-ը՝ գազը և 2.3%-ը՝ նավթամթերքները[10]: Ադրբեջանը 2018թ. արտահանել է $20,8 մլրդ արտադրանք, որից 1,6 մլրդ կամ 7.7 տոկոսը կազմել է ոչ նավթային սեկտորի արտադրանքը[11]:
Ի՞ՆՉ ՍՊԱՍԵԼ ՆԱՎԹԱԳԱԶԱՅԻՆ ՍԵԿՏՈՐԻ ԵԿԱՄՈւՏՆԵՐԻ ՄԱՍՈՎ
Ադրբեջանի նախագահ Ի. Ալիևը Դավոսի միջազգային տնտեսական ֆորումում հայտարարեց, որ նավթի համաշխարհային գների կտրուկ իջեցումը սթրես դարձավ իր երկրի տնտեսության համար: Նրա խոսքերով՝ «նավթի գների անկումը ոչ միայն բարդացնում է բյուջեի հաշվեկշռվածության խնդիրը, այլև կեղեքում է հոգեբանորեն»[12]:
2018թ. ԱՉԳ բլոկից նավթի և Շահ Դենիզի կոնդենսատի վաճառքից ստացվող Ադրբեջանի պետական նավթային հիմնադրամի (SOFAZ) եկամուտները կազմել են 9 մլրդ 720 մլն դոլար[13]: Եկամուտների այդպիսի մեծություն հնարավոր է եղել ապահովել նավթի գների բարձր մակարդակի պայմաններում: 2018թ. Brent Crude նավթի տարեկան միջին գինը հասավ մեկ բարելի համար 74 դոլարի: Միաժամանակ, հարկ է նշել, որ Ադրբեջանի նավթի արդյունահանման ծախսերը վերջին տասնամյակում աճել են: SOCAR-ի տվյալներով՝ մեկ բարելի արժեքը կազմում է 20 դոլար: Հաշվի առնելով նավթի բարձրացող ինքնարժեքը և արտադրության ծավալների կրճատումը, CESD-ում չեն սպասում, որ Ադրբեջանը նորից հսկայական եկամուտներ կստանա նավթի արտահանումից: Ըստ CESD-ի կանխատեսումների՝ Ադրբեջանի պետական SOFAZ-ի տարեկան եկամուտը կկազմի մոտ 6,0-7,0 մլրդ դոլար, այն էլ նավթի մեկ բարելը 60-70 դոլար գնի դեպքում[14]:
Հատկանշական է, որ SOFAZ-ից պետական բյուջեի տարեկան հատկացումները մոտավորապես այդքան գումար են կազմում: Պետական բյուջեի եկամուտները 2019թ. ծրագրված է մոտ 13.47 մլրդ ԱՄՆ դոլար (BRENT տեսակի նավթի գինը հաշվարկված է 60 ԱՄՆ դոլար մեկ բարելի համար)[15]: Ընդ որում, դրա 6.79 մլրդ դոլարը ստացվելու է SOFAZ-ից: Հատկանշական է նաև, որ ուղղակի նավթային եկամուտները կազմելու են 50.4%: Եթե դրան ավելացնենք նավթային սեկտորից ստացվող անուղղակի եկամուտները, օրինակ նավթային ընկերությունների վճարած հարկերը, ապա այս ցուցանիշը կաճի 59.8%, փոքր-ինչ քիչ 2018թ. 60.2% ցուցանիշից[16]: Այսինքն նավթի գնից Ադրբեջանի պետական եկամուտների կախվածությունն այնքան մեծ է, որ դրա անկման դեպքում հետևանքներն անկանխատեսելի են:
Արժույթի միջազգային հիմնադրամն իրականացրել է անվնասաբերության վերլուծություն նավթարդյունահանող երկրների համար: Վերլուծությունն ի ցույց է դնում նավթի այն գինը, որն անհրաժեշտ է տնտեսությունում հաշվեկշռվածության համար: Վերլուծության համաձայն՝ Ադրբեջանում ֆիսկալ անվնասաբերության համար գինը կազմում է 45.1 դոլար, իսկ արտաքին անվնասաբերության համար՝ 55.1 դոլար[17]:

[Vrej1915]

Узнать больше

Եթե նավթի գներն ընկնեն վերը նշված մակարդակներից, ապա երկրի ամբողջ տնտեսական համակարգը լուրջ ցնցումների մեջ կարող է ընկնել: ԱՄՀ-ի այս ցուցանիշները ցույց են տալիս այն մակարդակները, որում Ադրբեջանի ֆիսկալ և արտաքին հաշվեկշիռը հավասար է զրոյի[18]:

Ադրբեջանի եկամուտների մյուս աղբյուրը գազն է: Սակայն գազից ստացվող եկամուտները չեն կարող փոխարինել նավթից ստացվող եկամուտներին: Որպես գազի հիմնական աղբյուր հանդես է գալիս «Շահդենիզ-2»-ը: 2007թ. մինչև 2018թ. հուլիսը շահագործվել է միայն Շահ-Դենիզ 1-ի ծանծաղ մասը՝ կորզելի 190 մլրդ մ³ գազի պաշարներով: Արդյունահանման սկզբից 10 տարի անց այստեղ նկատվում է արտադրության նվազում: 2017թ. արդյունահանվել է 10,2 մլրդ մ³՝ 2016թ. 10,7 մլրդ մ³ դիմաց: Անկումը բացատրվում է նույն կերպ, ինչպես ԱՉԳ-ում՝ սարքավորման նորոգում: Խորջրյա մասի, Շահ-Դենիզ 2 նախագծի շահագործումը սկսվել է 2018թ., կորզելի պաշարները կազմում են 625 մլդ մ³: Ըստ կանխատեսումների՝ հանքավայրի շահագործման երկրորդ փուլում գազի արդյունահանման ծավալը կարող է ավելանալ մինչև 24 մլրդ խորանարդ մետր: Այլ հանքավայրերից հեռանկարային կարող են համարվել Ապշերոնը (350 մլրդ մ³), Ումիդը (200 մլրդ մ³) և Բաբեկը (400 մլրդ մ³): «Ապշերոն» նախագծի մասնակիցներն են SOCAR-ը, ինչպես նաև ֆրանսիական Total և Gaz De France Suez ընկերությունները: «Ապշերոն»-ի առաջին հանքահորի հորատումը նախատեսվում է 2019թ. վերջին եռամսյակում:

Գազի արտահանման համար կառուցվում են Տրանսանատոլիական գազամուղը (TANAP) և Տրանսադրիատիկ գազամուղը (TAP), որոնք միասին ձևավորում են ԵՄ ձգվող Հարավային գազային միջանցքը: TANAP-ը պլանավորվում է գործարկել 2019թ. հուլիսի 1-ից, իսկ ամբողջ հզորությամբ կգործի 2021թ. հուլիսի 1-ից: TAP-ը պետք է գործարկվի 2020թ. առաջին օրվանից և ամբողջ հզորությամբ կաշխատի 2020թ. վերջում:

«Շահ-Դենիզ 2» և «Հարավային գազային միջանցք» նախագծերը շատ թանկ կնստեն ադրբեջանական կողմի վրա: Մոտավորապես 45 մլրդ դոլար կկազմի «Շահ-Դենիզ 2» նախագծի ընդհանուր արժեքը: Կպահանջվի նվազագույնը 10-15 տարի (եթե նավթի գները չընկնեն), որպեսզի նախագիծը հետ գնվի[19]:

«Ժողովրդավարություն, անվտանգություն և արտաքին քաղաքականություն» ծրագիր (NED)
Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտ (ՄԱՀՀԻ)

————————————————————————————-

[1] Азербайджан – в нефтяной двадцатке, Sputnik, 05.01.2018, https://az.sputniknews.ru/economy/20...to-v-mire.html

[2] Sharp decline in Azerbaijan oil outout in 2017, CESD, 02.01.2018, http://cesd.az/new/?p=11309http://cesd.az/new/?p=11309

[3] Caspian Barrel, http://caspianbarrel.org/en/2019/01/...y-0-6-in-2018/

[4] Владимир Сухой: Азербайджан – нефть, газ, инвестиции. 20.09.2015. https://moscow-baku.ru/news/economy/...t_moshchnym_i/

[5] Игорь Ивахненко, Обмелело нефтяное море Азербайджана, 16 июля 2018, https://oilcapital.ru/article/genera...-azerbaydzhana

[6] Геннадий Грановский, Американцы побежали с бакинских нефтянных промыслов, 7 декабря 2018, https://topwar.ru/150851-amerikancy-...promyslov.html


[7] The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan: The indices of main socio – economic indices (as percent to previous year)

https://www.stat.gov.az/source/system_nat_accounts/en/001en.xls

[8]Азербайджан: ресурсная модель экономического роста, Бюллетень о текущих тенденциях мировой экономики декабрь 2018, N 39, Аналитический центр при правительстве Российской Федерации, стр. 7.

[9] Countrye Eonomy.com, https://countryeconomy.com/gdp/azerbaijan

^[10] Observatory of Economic Complexity, https://oec.world/en/profile/country/aze/

[11] Ненефтяной экспорт Азербайджана за 2018г вырос на 10% – ЦБ, 01․04․2019, http://interfax.az/view/761748

[12] Нефтяное проклятие Баку: Дело — труба?, 22․01․2016, https://eadaily.com/ru/news/2016/01/...aku-delo-truba

[13] Доходы от продажи прибыльной нефти Азербайджана с блока АЧГ превысили $138 млрд, 09․01․2019, http://www.angi.ru/news/2867765-%D0%...B%D1%80%D0%B4/

[14] Sharp decline in Azerbaijan oil outout in 2017, CESD, January 2, 2018, http://cesd.az/new/?p=11309http://cesd.az/new/?p=11309

[15] Dan Breban Elmir Mukhtarov Jafar Jafarov, The CESD Assessment on the 2019 State Budget Project, Baku, November, 2018

[16] Ադրբեջանի Պետական վիճակագրական կոմիտե, Ադրբեջանի ֆինանսների նախարարություն:

[17] Regional Economic Outlook: Middle East and Central Asia, October 2017, p.108

https://www.imf.org/en/Publications/REO/MECA/Issues/2017/10/17/mreo1017

[18] International Monetary Fund: Assessment of MENAP Countries 2017

https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/REO/MCD-CCA/2017/October/MENAP/mcd-printerwithout.ashx?la=en

[19] Джамиля Алекперова, Зависимость Азербайджана от нефти и газа дошла до опасной отметки, http://press-unity.com/analitika-stati/10904.html

[Azad]

"Brent, WTI oil futures CRASH 20% over OPEC deal failure & coronavirus fears - 8 Mar, 2020

Oil prices plunged more than 20% on chaotic Asian markets opening, with main crude benchmarks, Brent and WTI, trading below $35 a barrel amid fears of an all-out price war following the collapse of OPEC output cut deal last week."

https://www.rt.com/business/482631-oil-futures-brent-wti-crash/

[Azad]

"Goldman Warns Oil Could Dip Into the $20s as Price War Begins"

https://finance.yahoo.com/news/goldman-warns-oil-could-dip-213533663.html

[Vrej1915]

15 February, 2020 13:04 Azerbaijan’s Oil Production in “Controlled Decline”: Petrostrategies

The article was published in the World Energy Weekly, a publication of French think tank Petrostrategies.
SOCAR has announced that a “controlled decline” in Azerbaijan’s oil output will start in four or five years’ time
For the first time, an oil official in Azerbaijan has confirmed that production will begin a new phase of decline in four or five years’ time unless significant discoveries prolong the stable production expected by then. This was announced on February 10 by Yashar Latifov, Vice-President of the state-owned company SOCAR for field development. In an interview with Reuters, Latifov stated that “our task is to ensure stable oil production in the coming four to five years, and then a controlled decline, which will be managed by the planned expansion of exploration work at new and existing fields”. Drilling activity to ensure stable production will mainly target the fields and prospects at Bulla-Deniz, Absheron West, Pirallahi, Bank Darvin and certain onshore sites, said Latifov. Azerbaijan’s oil output peaked at 1.037 million b/d in 2010 before starting to fall. According to SOCAR’s Vice-President, the country produced 36.5 MMt (some 730,000 b/d) of crude oil and 38.4 bcm of gas in 2019, as compared to 37.5 MMt (750,000 b/d) of crude oil and 35.6 bcm of gas in 2018: a 2.7% drop and a 7.9% rise, respectively. These figures for crude oil are lower than those hitherto available: namely 795,000 b/d for 2018 and 764,000 b/d for 2019 (see PETROSTRATEGIES of January 20, 2020).
For his part, BP’s Vice-President for Azerbaijan, Georgia and Turkey, Bakhtiyar Aslanbayli, said on February 10, 2020 that the British major’s oil production from the Azeri–Chirag–Deepwater Gunashli (ACG) fields fell by 8.4% last year, from 584,000 b/d (29 MMt) in 2018 to 535,000 b/d (26 MMt). The group is still working to slow ACG’s falling production, said Aslanbayli. He further asserted that investments totaling $6 billion, devoted to the Azeri Central East (ACE) zone in particular, will help to offset the drop in ACG’s output. According to him, 300 million barrels are to be extracted from ACE by 2049. The ACG consortium’s contract, which was renewed – in a modified form – in 2017, should expire at the end of 2049. BP is continuing its exploration efforts in Azerbaijan, especally on the Shaxxx-Asiman offshore block and the shallow-water areas off the Absheron peninsula.
Unlike its crude oil output, which is thus visibly declining, Azerbaijan’s gas production is increasing, mainly thanks to the development of the Shah Deniz field (phase 2). Yashar Latifov thus announced that the field will yield 18.96 bcm of gas in 2020, as compared to 16.8 bcm in 2019. In the meantime, its condensate output will rise from 3.5 MMt to 4 MMt. At plateau, Shah Deniz’ two phases will yield 26 bcm/annum of gas (including 10 bcm intended for Europe) and some 6 MMt of condensate. Gas production on the Absheron field, which is currently being developed by Total, will be started up during the second half of 2021. At plateau, it will yield 5 bcm/annum of gas. For its part, SOCAR is developing the Umid gas field, where it hopes to increase production from 850 MMcm in 2019 to 960 MMcm in 2020. Unfortunately for Baku’s finances, gas prices are falling due to unbridled overproduction throughout the world, and will probably not recover substantially for quite a while

[Vrej1915]

Azerbaijan's State Budget Project for 2020 Calculated at Oil Price $ 55 /Barrel
Economics

2019 September 18 ( Wednesday )

The Ministry of Finance of Azerbaijan has published on its website a draft state budget for 2020, calculated at an oil price of $ 55 per barrel against the base price of $ 60 per barrel set in the state budget-19, which shows concerns about the instability of the situation on the world oil market.

Almost without changing the size of expected state expenditures - 25.62 billion manat for 2020 (according to updated data, this figure is expected to be 25.2 billion manat for 2019), the government expects a small increase in state budget revenues next year - 24.484 billion manat compared to 23.168 billion manat and a decrease in the state budget deficit to 1.134 billion manat (1.4% of GDP), while according to the results of the current year, the state budget deficit may exceed 2 billion manat (2.5% of GDP).

However, judging by the statistics for 8 months of 2019, the execution of state budget-19 is still in surplus.

So, in January-August 2019, the state budget-19 surplus amounted to 98.2 million manat or 0.2% of GDP with state budget revenues of 14.81 billion manat (an increase of 5.2% compared to the eight months of last year) and expenses of 14.71 billion manat (an increase of 9.1%).

Dependence on the oil sector can be traced in the draft state budget 2020.

Thus, in the revenue structure, 57% or 13.95 billion manat is planned to be provided from revenues from the oil sector, and 43% or 10.537 billion manat from the non-oil sector. Compared to 2019, an increase in budget revenues from the non-oil sector is planned by 11.3%.

It is noteworthy that transfers to the state budget-20 from the State Oil Fund of Azerbaijan are provided for 11 billion 767.5 million manat (an increase of 3.5% compared with the figure for 2019) or 48.1% of all budget revenues. This is the highest rate in 10 years.

In the structure of state budget spending for next year, 10 billion 247.1 million manat (a share of 40.7%) is planned to be spent on social purposes, which is 2 billion 664.2 million manat more than in 2019.

In particular, labor costs in 2020 are planned at the level of 6 billion 723.4 million manat, and for the payment of pensions and social benefits - 3 billion 213.4 million manat, including a transfer to the State Social Protection Fund - 1 billion 426.9 million manat.

Expenditures on the application of mandatory medical insurance (MMI) are planned at the level of 902.9 million manat, purchase of food and provision - 414 million manat, and other social expenses - at the level of 81.2 million manat.

The average annual inflation in Azerbaijan in 2020 will accelerate to 4.6% from expectations for 2019 at 3.7%.

In 2020, 2.46 billion manat from the state budget will go to servicing the public debt, which is 5.3% more than it is planned for 2019.

In 2020, the Azerbaijani government plans to attract foreign loans in the amount of $ 559.4 million, and borrowings on the domestic market are expected to reach 100 million manat.

According to the Ministry of Finance, at the end of 2019, the state debt of Azerbaijan will be 16 billion 482 million manat (0.1% decline in 2019), of which $ 8.86 billion (15 billion 62 million manat) will fall on external debt, and 1 billion 420 million manat - on domestic debt.

Earlier, the government stated that by 2025 it could reduce the volume of state debt of Azerbaijan to $ 7.7 billion or 14.1% of GDP.

The draft state budget-20 has been sent to the Cabinet of Ministers for consideration and may undergo changes, but it is clear that the government remains faithful to the "tradition" of hoping for oil.

[Azad]

"Goldman Warns Oil Could Dip Into the $20s as Price War Begins"

https://finance.yahoo.com/news/goldm...213533663.html

Today Crude Oil $20.53 (-23.82%) ... Good luck aliyev/azerbaijan

[Azad]

"According to IMF data, Azerbaijan needs an oil price of around $53 per barrel to balance its budget. Benchmark Brent crude was trading around $36 on March 9, a market holiday in much of the former Soviet Union.

Because the government fears unrest, “it is impossible to cut social payments, which are almost 65 percent of the state budget,” Ibadoglu said in an interview. “The only way [to save] is to cut the investment budget and the defense budget. It’s not easy to cut the defense budget […] and the investment budget was already smaller [in 2020] than last year.”

https://oilprice.com/Latest-Energy-News/World-News/Oil-Price-War-Could-Wreak-Havoc-On-Eurasian-Economies.html

[Azad]

Oil hits US$5. Why pumps will stay open if prices turn negative

"A barrel of Canadian oil is now worth less than a nice latte or a fast food combo, falling to about US $5 on Friday."

https://finance.yahoo.com/news/oil-hits-us-5-why-pumps-will-stay-open-when-prices-turn-negative-172104653.html