Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

[Eddo211]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

So what you really trying to say on your first statement Lampron is that if Armenians didn't have any arms (maybe just spears, swords, and bows) then Artsakh could have never been liberated.....in that case I agree.

So what is your point?

Your second statement about NATO and the West reaction its nothing new to us, we have known this for a long time, however Armenia does participate in some exercises with US and US is involved in small modernization of, for example the Armenian Airforce infrastructure and so on but reality of big picture is different So yes, I agree with you again.

So what is your point?

On your third statement you are not entirely true, like Verj said how do you get such a clear cut version of history. Also Armenia may not be a big political power but that doesn't mean you just do nothing, Armenia does does have some pull and a geographical road block to the Turks who like you said are dependent on Iran, Russia, Muslim world, and the West.

I think your are trying to say that Russia won the war for Armenians of Artsakh.....nothing new here either, every Azeri and Turk and Pakistani, etc think that.
Good.

[lampron]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

So what you really trying to say on your first statement Lampron is that if Armenians didn't have any arms (maybe just spears, swords, and bows) then Artsakh could have never been liberated.....in that case I agree.

So what is your point?

Your second statement about NATO and the West reaction its nothing new to us, we have known this for a long time, however Armenia does participate in some exercises with US and US is involved in small modernization of, for example the Armenian Airforce infrastructure and so on but reality of big picture is different So yes, I agree with you again.

So what is your point?

On your third statement you are not entirely true, like Verj said how do you get such a clear cut version of history. Also Armenia may not be a big political power but that doesn't mean you just do nothing, Armenia does does have some pull and a geographical road block to the Turks who like you said are dependent on Iran, Russia, Muslim world, and the West.

I think your are trying to say that Russia won the war for Armenians of Artsakh.....nothing new here either, every Azeri and Turk and Pakistani, etc think that.
Good.

Read my post again. Russia is the best Armenia has got out of all options, however bad it was in 1992. If you don't understand this sentence, I can't help you!

My advice: If you have nothing to say, then don't say it, and definitely don't twist or re-write my posts.

There, fixed it for you!

[Eddo211]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Read my post again. Russia is the best Armenia has got out of all options, however bad it was in 1992. If you don't understand this sentence, I can't help you!

everyone knows that Armenia is dependent on Russia here but in 1992 Armenians did what they had to do, Russia playing would have made no difference in the outcome......only time.

Nothing new here so again, what is your point......you know its not just Russia is the best option.
You are back peddling, lol.

My advice: If you have nothing to say, then don't say it, and definitely don't twist or re-write my posts.

There, fixed it for you!

I do have something to say and you know very well what you meant by your post.......there are certain things in Turkish mind that can never be fixed.
I am getting to you? ask yourself why.

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Read my post again. Russia is the best Armenia has got out of all options, however bad it was in 1992. If you don't understand this sentence, I can't help you!

My advice: If you have nothing to say, then don't say it, and definitely don't twist or re-write my posts.

There, fixed it for you!

My Dear,
If I did understand your mind well, you came first, stating bluntly, that if it wasn't for RUSSIA's arms, we would have never won the war.
When asked about hard elements, facts, you may know better than anyone, your answer is, if I do understand you well:
- I have no facts or elements crediting my view.
- No matter how bad Russia behaved (by thus indirectly admitting the unfounded nature of your first statement), but everybody must admit, that we do not have a better option than Russia, yet today, and anybody unable to understand this basic argument is such brainless man, that you do not need to argue with him. Period!
- In the middle, you justified, or explained Russia's treacherous behavior, by the fact, that Armenia might have dared to upset Russia??

For instance, the Artsakhian sharjum from Day -1 did upset the Kremlin, to say the least.
If I do get you well, we must have pleased the master, since Day-1?

PS: I beg your pardon by advance, if it is an offense to try and sum up your words.
But given their sporadic and blunt nature, I needed a sum up, to understand you.
If ever I did not get your idea well, I would gladly read your correction.

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Нам с ними не по пути

http://voskanapat.info/?p=9751

Продолжение. Начало смотрите здесь и здесь

В старом Хархапуте я редко просыпался рано утром, но в тот день открыл глаза с первым лучом света. В маленькое оконце ничего не было видно, туман окутал наше поселение. Я по-быстрому оделся и поспешил на Мандур (скалисто-лесистая горка, высота). С вершины Мандура открывался красивый вид, туман, словно тёплое белое одеяльце укрывал всю округу, лишь величнственный седой Мрава – наш бессменный страж – глядел на меня. Утро выдалось на редкость спокойное и тихое, лишь крики диких зверей взрывали тишину. Солнце потихоньку поднималось, превращая белое одеяльце в кристально чистую росу, я стал спускаться вниз и свернул немного с тропинки. Моему взору открылось небольшая, относительно ровная и покрытая фиалками поляна, в воздухе витало дурманящее волшебство природы. Я встал в середине поляны, вытянул руки, закрыл глаза и глубоко вдохнул, потом лёг на спину и долго глядел в небо. Не помню, о чем я мечтал, но, думаю, в такой обстановке мечты могут быть только волшебными. Стал спускаться вниз, к роднику Чикин так (кстати, в селе Эркедж есть родник с тем же именем), вдоволь напился холодной воды, наверное, уже нигде я не встречу такой же живой вкусной воды. Когда подошёл к поселку, ребята уже сидели на лавке, которую мы смастерили, играли в нарды, а музыка будила сельчан, как бы желая им доброго утра, "индоармянской" песней:

Цурт е, цурт е, мырсумем
Аревин каротум ем
Сирать ярис ампюр арнем
У hэто чанпиц бажанвем

Левон мой друг и ровесник, спросил, откуда я так рано? А что мне было ответить – сказать как есть, засмеют, вот и пришлось соврать, сказать, что в село ходил.

Потом его брат Айк достал из кармана шестигранные трубочки, сказал, что в поле из снаряда достал, не знает, что это. Обычно большинство снарядов не взрывались, попадая в мягкое вспаханное поле, но трогать, а тем более ковыряться в них опасно, в любой момент могут взорваться. Вечером подожгли эти трубочки, горела смесь и словно фонтан с искрами брызгал, я взял палку и ударил, не думая, изо всех сил. Искры разлетелись во все стороны, а вокруг молодёжь зевает. Искры прожгли нам одежду насквозь, мы-то не знали, что в этих трубочках, а в них была зажигательная смесь, которой турки поджигали лес. Эта смесь способна прожечь сталь подобно автогену. Ну, пока зеваки очухались, я кинулся уносить ноги; вот это было весело, это была жизнь, настоящая и чистая. Как то читал у Хемингуэя, что самые честные и чистые душой люди во время войны, находятся у самого фронта. Я не спорю, это правда.

Леса у нас не только красивые, но и плодовитые, но нет, это не старания природа, а труды наших предков, вынужденных порой годами укрываться в лесах от набегов. Вот им и приходилось деревья сажать, сады создавать, в лесу всё было, кизил, груша, яблоко, орех, фундук, а также разные съедобные травы. Жителям это очень помогало выжить, куры были почти у всех, коровы, если не убило снарядом, давали молоко, которым делились. Целое село стало как одна семья – ещё вчера за ограждение сосед с соседом ругался, сегодня, как родные, кусок хлеба делят. Наш народ в трудную минуту сплотился, это была большая духовная сила. Мечта каждого подростка на то время, быть немного старше, чтоб его взяли в отряд добровольцев, и я не был исключением.

Был случай, ещё в селе, когда к нам прибыли на лошадях фидаины. Они перебрались к нам через горы из Республики Армения, у которой тогда ещё не было границы с Арцахом. Это были высокие, красивые, физически крепкие ребята, у некоторых были черные повязки на голове, с какими-то надписями на армянском. Они мало общались с народом или даже вовсе не общались с ним, и оставались недолго, всего месяц. Как то утром в деревне поднял шум-гам один старик, недовольный их действиями. Причина была в том, что ночью ребята напали на село Тодан. Погнали ребята аскеров и пригнали два тягача, единственное, что нашли. Жителей там не оказалось, но пару индюков на шашлык они с собой прихватили. Провизия была трофейной. Но больше всего старик был недоволен не их нападением на Тодан, в отместку за которое турки ещё больше будут утюжить наши сёла, а тем, что в его бочку швырнули труп аскера. Сначала я подумал: варвары, убитого аскера в бочку кинули, а потом узнал, что это было сделано для того, "чтобы собаки не трогали труп, а что еще сделать, не укладывать же с собой в койку?!” Все хохочут, говорят, зря командование вернуло нас, хотели дальше пойти, всё равно они все разбежались. Мне вдруг вспомнилось утверждение Сабухи, что когда Андраник наступал, то жители заранее покидали села. Я подумал, времена меняются, а турок всё тот же остается. В итоге они ушли из нашего района, говорили, что они недовольны тем, что им не давали воевать так, как они считали правильным.

Жизнь в старом Хархапуте шла своим чередом, сельчане успели возделать земли вокруг поселения, не хватало только хлеба. Мы не боялись трудностей, мы готовы были и на худшее, лишь бы жить на своей земле, никто не мог и подумать, что нам придётся покинуть её. 13-ого июня, в роковой день в истории Шаумяна, в 4 часа утра нам сообщили, что турки прорвали фронт, танки Карачинаре и двигаются к Хархапуту. Противопоставить танкам 104-й десантной дивизии СНГ нашим было нечего, во всём районе у нас был всего лишь один танк и одна установка “Град”, к которой не было боеприпасов. Отец в это время был в Хархапуте, с нашей роднёй. Началась паника, сельчане начали хватать всё, что можно и направились в селение Гюлистан, каждый думал о своей семье. Самым старшим мужчиной в нашей семье, способным что-то решить, оказался я в свои 16 лет. Через час после тревоги в селе Хархапут осталась моя семья: я, мама, младшая сестра, брат, ещё меньше её годами, и бабушка с дедом по матери. Бабушка с дедом были инвалиды, у деда отказали ноги, когда ещё при первой бомбежке от ударной волны его выбросило через забор, он тогда повредил спину. Бабушка стала инвалидом ещё в молодости, я не знал, как быть. Уже рассветало, пока мы решали, что делать, тогда я решил, вначале бабушке с семьёй помочь добраться до Гюлистана, а потом прийти за дедушкой. Когда прошли по тропинке метров 700-800, в ущелье залетел самолёт, выпустив несколько ракет по беженцам. Мама с детьми укрылись в кустах.

Испуганные, полные слез глаза мамы, и напуганные дети делали меня бессильным, лишая способности принимать какие-то решения. В этот миг бабушка разрыдалась и заставила меня вернуть её к мужу. Я оставил в кустах маму с детьми и повёл бабушку обратно к деду. Когда мы дошли, бабушка стала толкать и бить меня в грудь, крича: "Иди сынок, иди, спасай детей, они единственные, что у нас есть". Я отказывался их бросить (простите меня, но когда я вспоминаю это, у меня всегда наворачиваются слёзы), не помню сколько времени бабушка с дедушкой уговаривали меня их оставить, но в какой то момент сильный шум истребителя и грохот очередных взрывов не оставил шансов думать иначе. Взрывы были очень близки, я подумал, что мои пострадали, в этот миг дед, схватив меня крепко за плечо, сказал: "Карен, не думай о нас, спасай детей, они без тебя пропадут, а мы старики, нас не тронут, слышишь, нас не тронут!". Я побежал в сторону укрытия семьи, в суматохе выкрикивая “мама, мама”, подумал было, что я их потерял. Когда нашёл, от сердца чуть отлегло.

Мы с собой ничего не успели взять, был один чемодан и две сумки. Я сказал маме, что надо спешить, чтобы как можно скорее дойти до Гюлистана, где я у кого-нибудь попрошу одолжить лошадь и приеду за дедом и бабушкой. Тогда я даже представить не мог, сколько времени займёт путь до Гюлистана, тем более, когда всё время идёшь на подъём. Только к вечеру мы были в Гюлистане, остановились в доме одного местного жителя, там уже была семья папиного младшего брата, дяди Эдика. У хозяина была лошадь во дворе, и я первым делом попросил помочь, дать лошадь мне, чтобы я поехал за дедушкой и бабушкой. Хозяин отдал мне лошадь, а сыну велел пойти со мной. Дядя и мама уговаривали меня не идти, говорили, что турки уже там, но я не слушал их. В пути повстречали группу ополченцев – сельчан, они искали свои семьи, я сказал, что некоторых видел в Гюлистане. Они спросили нас, куда мы идём, я ответил, что за дедом и бабушкой в Хархапут, но они сказали, что поздно, турки уже там.

Пока мы разговаривали, дядя догнал меня, решив пойти со мной, но в итоге меня просто силой вернули обратно. Эти люди были самыми дорогими мне, во мне они видели опору, моя мама была их единственным ребёнком, а я ничего не мог для них сделать. Бабушка и дед до сих пор числятся без вести пропавшими, но мы то знаем, что турки убили их, больных, старых и беспомощных людей.

Ночь мы провели в Гюлистане, местонахождения отца не знали. Мы оставались там вместе с вторым дядей с женой, старшей папиной сестрой с инвалидом мужем, и соседом с женой. На рассвете всем приказали покинуть Гюлистан и направиться в местечко Напат, куда должны были прилететь вертолеты, для эвакуации, там мы нашли отца с родственниками. Отец рассказал, что в эту ночь решил придти к нам, в старый Хархапут, но в пути его остановили фидаины, заминировавшие подступы к ущелью. Они удивились, что отец идёт из деревни, сказали, что турки уже там. Отец говорил, что слышал гул моторов, но, не раздумывая, вернулся за родными. Когда он дошёл до них, слышал беседы турок в деревне. Потом через огороды, взяв с собой дядю инвалида, вдвоём, добрались до леса и перейдя Мандур, дошли до Напата. Вертолёты и правду прилетели, с фидаинами и боеприпасами, всего два вертолета…

Когда люди поняли, что за ними уже никто не прилетит, решили продолжить путь через Мрав в сторону Мартакертского района, в село Атерк. По дороге мы встретили идущий в обратном направлении небольшой отряд, среди которых был мой одноклассник Миша. Я поздоровался с ним, но он шёл с очень серьёзным лицом, никого не замечая. Потом я узнал, что его отец остался в Карачинаре: ребята рассказывали, что его убили, жестоко над ним издеваясь. Мише было столько же лет, сколько и мне – 16. Я не знаю его дальнейшей судьбы, но, думаю, что поступок его был геройским. Несколько ополченцев собрали нас, молодых, и разделили на группы. Мы должны были организовать эвакуацию людей, чтоб никто не отставал, каждая группа находилась рядом со своими семьями. Перед нами предстал во всей красе величавый седовласый Мрав и бесконечные перевалы с дикими тропинками. Мрав, словно маятник, направлял нас по пути к спасению.

Продолжение следует

Карен АГАБЕКЯН

P.S. Некоторые мои соотечественники считают, что Шаумянский район был продан туркам, а некоторые считают, что его обменяли на Лачин. Одно время я сам думал так, но со временем понял, что нам не хватало сил и вооружения противостоять 104-й десантной дивизии СНГ, за которой шли азербайджанские аскеры и ОМОНовцы. Наоборот, сегодня я считаю, что правильное и грамотное организованное отступление спасло Шаумянский район от катастрофических потерь. Это был бы настоящий геноцид. Я хочу обратиться к своим братьям, особенно тем, кто хоть немного знает толк в военной стратегии: не переставайте объяснять всем тем, кто думает иначе, что в нашем районе не было предательства, просто силы были не равны. Шаумянский район был окружен с трех сторон и отрезан от Мартакертского района горным хребтом, а обеспечить его защитников боеприпасами одними вертолетами было невозможно, тем более, что их постоянно сбивали турки…

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Ռուս-ադրբեջանական արյունոտ ծրագիրը. Փաստեր

ՀՐԱՆՈՒՇ ԽԱՌԱՏՅԱՆ, Ազգագրագետ
14 Հունիսի 2014,

Շահումյանի շրջանի հայաթափումը ձևով և բովանդակությամբ քսաներորդ դարի ցարական Ռուսաստանի և ԽՍՀՄ ԿԿ-ի ընդհանուր քաղաքականության տրամաբանական ավարտն էր

1992թ. հունիսին ամբողջովին հայաբնակ Շահումյանի շրջանը ռուսական զորքերի միջոցով լիովին հայաթափելու և այդպես «մաքուր» Ադրբեջանին հանձնեու ռուսական «Կոլցո» օպերացիան իր ակունքներով գնում է առնվազն խորհրդային շրջան:

Չխոսելով այն մասին, որ ԼՂԻՄ-ի սահմանները գծելիս Շահումյանը դուրս թողեցին նույնիսկ մարզի կարգավիճակում գոնե որոշ ինքնուրույնության ակնկալիքներ ունենալու իրավունք ունեցող ԼՂԻՄ-ից, արժե հիշել, որ ԽՍՀՄ ողջ ընթացքում ԽՍՀՄ բարձրագույն ղեկավարության օգնությամբ Ադրբեջանի ղեկավարությունը պարբերաբար հայաթափել, իսկ որոշ դեպքերում էլ Ադրբեջանին է կցել թե Հայաստանի, թե ԼՂԻՄ-ի մեջ ընդգրկվող գյուղեր ու հողատարածքներ:

Մի կողմ թողնելով Նախիջևանն ամբողջությամբ հայաթափելու հաջողված ջանքերը, հիշենք, որ Անդրֆեդերացիան 1929 թ. փետրվարի 18-ին Հայաստանի տարածքից Ադրբեջանին է տվել 4739 քառ.կմ տարածք (մինչ այդ ՀԽՍՀ-ի տարածքը 34.539 քառ.կմ էր) (տես Нагорный Карабах: Аргументы и Факты. А. Казинян, «Голос Армении», 22.04.2008 г.), 1930 թ. ԼՂԻՄ-ից պոկել և Ադրբեջանին են միացրել Հադրութի շրջանի Արար գյուղը, 1933 թ.՝ Մարտունու շրջանի Գյուլաբլի գյուղն էլ հանձնվել է Աղդամի շրջանին, և նույն թվականին Աղդամին են միացվել նաև Մարտունու շրջանի Ավդուր ու Նորաշեն գյուղերի հողատարածքները (http://www.regnum.ru/news/polit/1657402.html/):

«Դաշնակցական նացիոնալիստների» դեմ պայքարող Բաղիրովի ախորժակը բացվել էր և նա ավելի ու ավելի մեծ տարածքներ էր փորձում «պոկել» ԼՂԻՄ-ից, մինչև գյուղացիներն ստիպված չեղան զենքը ձեռքին պաշտպանել իրենց հողատարածքները («Խորհրդային Ղարաբաղ», 1933 թ. օգոստոսի 23):

Ղարաբաղը «մաս-մաս» Ադրբեջանին միացնելու գործընթացը շարունակվում էր:

1937թ. հունվարի 1-ին Ֆիզուլիի վարչական տարածքում հայտնվեց նաև Հադրութի Օղեր գյուղը: Դրան զուգահեռ հայաթափվել է ողջ Արեշի շրջանը (Երևանի Արեշի տարածքում Ադրբեջանի Արեշի շրջանի հայկական գյուղերից դուրս մղված հայերն են ապրում):

Ադրբեջանի հարավի՝ Կուրի աջափնյակի հայկական բնակավայրերը միշտ ենթակա են եղել բռնի կամ քողարկված բռնի տեղափոխությունների: 1947-50թթ. Հայաստանի ադրբեջանցիների մի մասին Ադրբեջան տեղափոխելու ընթացքում նրանց համար բնակավայրեր ազատելու պատրվակով Միր Բաշիրի շրջանի Սեյսյուլան, Յարըմջա, Ղահրիլար կամ Խորուզլու, Հասան Ղայա և այլ գյուղերի հայ բնակչությունը տեղահանվում է և վերաբնակեցվում ԼՂԻՄ Մարդակերտի շրջանում, և հայաթափված գյուղերը հանձնվում են այն տարիներին դեռևս թուրքեր կոչվող ետնագույն ադրբեջանցիներին:

Ադրբեջանցիների տեղափոխության ծրագրի ստալինյան հրամանագրով այդպիսի բան նախատեսված չէր, բայց ԽՍՀՄ ԿԿ հովանավորությունը վայելող Միր Ջաֆար Բաղիրովի արարքները քննարկման առարկա չէին դառնում:

Ադրբեջանը ԽՍՀՄ ողջ ընթացքում, բայց հատկապես Միր Ջաֆար Բաղիրովի իշխանության շրջանում, հավատարիմ դաշնակից ունենալով Բերիային նրա նախ՝ Անդրֆեդերացյան, ապա՝ մեծ հաշվով նաև ԽՍՀՄ ամենազորության շրջանում, Ադրբեջանի ներքին քաղաքականությունն ուղղորդել էր այս հանրապետության տեղաբնիկ ժողովուրդների (լեզգիներ, ռուտուլներ, ծախուրներ, ուդիներ…) վերացման, ձուլման գործընթացին, այդ թվում՝ զանազան ձևերով հայերի արտամղմանը (շատ հայեր արտաքսվեցին 1949թ. հունիսի 14-ի բռնագաղթի ժամանակ), իսկ «արտաքին քաղաքականության» հիմնական կուրսը հարևանների հաշվին Ադրբեջանի տարածքների ընդլայնումն էր:

Բոլորին է հայտնի, որ նա ամեն ջանք գործադրում էր եթե ոչ ողջ Դաղստանը, ապա գոնե նրա հարավային մասը Ադրբեջանին միացնելու համար:

Դաղստանի ղեկավարությունը բազմիցս փորձել է ԽՍՀՄ ղեկավարության ուշադրությունը հրավիրել բաղիրովյան կադրային և ժողովրդագրական գրոհների վրա, բայց… Բաղիրովին ամեն ինչ ներվում էր:

Ողջ ԽՍՀՄ-ում ծավալվող քաղաքական բռնությունների ընթացքն Ադրբեջանում տարօրինակ հակադրության մեջ էր մյուս հանրապետությունների նկատմամբ:

Ճիշտ է, այստեղ էլ պակաս չէին անմեղ զոհերը, բայց մինչ ողջ Հարավային Կովկասում ոչնչացվում էին դաշնակցականների հետ հեռավոր կապի ակնարկ անգամ ունեցողները, Վրաստանում՝ մենշևիկները, Բաղիրովին «հաջողվել էր» Ադրբեջանական կառավարման կառույցների մեջ ներգրավել նախկին հայտնի մուսավաթականների:

Թերևս արժե հայաստանյան ընթերցողին ներկայացնել Խրուշչովին 1953թ. հոկտեմբերի 7-ին գրված Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների աշխատող Ի.Կ.Էֆենդիևի նամակից հատվածներ (աղբյուրը՝ Политбюро и дело Берия. Сборник документов — М., 2012,- http://istmat.info/node/22395):

- 1918թ. Մ.Դ.Բաղիրովը սովետական զորքերի մի ջոկատի հետ մասնակցել է Ղուբայի սովետականացմանը… նրանց վրա հարձակվել է Ալի Բեկ Զիզիկսկու հակահեղափոխական բանդան… Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո (28.IV.20թ.) Բաղիրովը ՉԿ-ի նախագահն էր…և իր հովանավորության տակ էր վերցրել Ալի Բեկ Զիզիկսկուն:
Անձամբ ես նրան տեղեկացրել եմ, որ Զիզիկսկին հաճախ է Շամախի գալիս, կապված է հակահեղափոխական տարրերի հետ և մուսավաթականների ու թուրքական բանակից «կամավոր մնացած» զինվորների ու սպաների հետ պատրաստում է հակասովետական խռովություն: Այս տեղեկությունը Բերիայի ներկայությամ նրան է հանձնել իմ ղեկավար Կրասնին, և ինչպես ինքն է ինձ պատմել, Բաղիրովը Բերիային ասել է «ես Ալի Բեկ Զիզիկսկուն գիտեմ, նա սպառնալիք չի ներկայացնում»:

- Հայտնի է, որ 1919 թ. թուրքական զորքերը գրավեցին Ադրբեջանը, Կուբա է մտել Շուքրի փաշան: Նրա շտաբի ղեկավարը Ահմեդ Բեդինն էր: Թուրքերին ու մուսավաթականներին շատ հակասովետական տարրեր էին ծառայում: Այն ժամանակ ես և իմ քույրը Ղուբայում էինք:
Մեր աչքի առաջ ամբողջովին կոտորեցին խաղաղ հայ բնակչությանը (նրանց աճուրդով վաճառում էին): … Այս ամենն անում էին Ահմեդ Բեդինը, Ալի Բեկ Զիզիկսկին…, Հաջի Աղա Շահվերդիևը (այժմ ԽՄԿԿ անդամ, Բաղիրովի ընկերը);

- Ադրբեջանում խորհրդային իշխանության հաստատումից անմիջապես հետո Բաղիրովը դառնում է ադրբեջանական ՉԿ-ի նախագահը, իսկ ղեկավար աշխատողների մեջ՝ ՀԿ(բ)Կ անդամ, Ահմեդ Տրինիչ դարձած Ահմեդ Բեդինը: … Բաղիրովին տեղակացնում ենք, որ Ահմեդ Տրինիչը նույն ինքը՝ Ղուբա մտած թուրքական բանակի շտաբի պետ, պանթյուրքիզմի գաղափարախոս, մուսավաթականների ընկեր, թուրքական հետախույզ, բոլշևիկներին և հայերին ոչնչացնող Ահմեդ Բեդինն է:
Ոչ մի արձագանք:
Ազատություն ստացած Ահմեդ Տրինիչը շարունակում է իր հակահեղափոխական գործունեությունը: Ադրբեջանում բարձրագույն Մանկավարժական ինստիտուտ բացելու դրոշի ներքո Թուրքիայից հրավիրում է «ադրբեջաներեն լեզվին ու գիտությանը ծանոթ դասախոսներ»: Բոլորը՝ թուրք հետախույզներ: Նրանց շարքում նաև Հեյդար Հուսեյինովը: Հեյդար Հուսեյինովի հայրը Թուրքիայից Երևան ուղեկցել է Նուրի փաշային, և թուրքական ռազմական դիկտատուրայի հաստատումց հետո, լինելով փոխնահանգապետի պաշտոնում, կազմակերպել է հայերի ֆիզիկական ոչնչացումը:

- 1930թ. ես անձամբ եմ «աշխատել» Հեյդար Հուսեյինովի հետ, քանի որ Թուրքիայի «մերոնցից» տեղեկություն էի ստացել, որ նա կապեր ունի Թուրքիայում և Իրանում հակահեղափոխական գործությամբ զբաղվող իր հորեղբայրների հետ: Բաղիրովին մանրամասնորեն ներկայացվել է Հեյդար Հուսեյինովի հակահետախուզական կապերը: Բաղիրովը, սակայն, այդ ամենը հիանալի իմանալով, միջնորդում է ԲՈՀ-ին և առանց պաշտպանության Հեյդար Հուսեյինովին տալիս են փիլիսոփայության դոկտորի գիտական աստիճան, ապա՝ Ադրբեջանի ԳԱ փոխպրեզիդենտի պաշտոն, մտցնում է Ադրբեջանի ԿԿ կազմի մեջ և նրան է հանձնում կուսակցության ողջ արխիվը (ИМЭЛ): Սա շարունակվեց քսան տարի, մինչև վերևից չհրահանգեցին և Բաղիրովն ինքը սկսեց հալածել Հեյդար Հուսեյինովին՝ մինչև վերջինս «կախվեց»:

Այս երկարաշունչ նամակում դեռ շատ մանրամասներ կան, որոնք այս կամ այն ձևով լրացնում են Բաղիրովի գործունությունը: Բազմաթիվ են աղբյուրները, որոնք վկայում են Ադրբեջանում տեղական կովկասալեզու և իրանալեզու ժողովուրդների լեզուներով դպրոցների փակումը, Դաղստանում ադրբեջանական ղեկավար կադրերով համալրումները և Դաղստանի հարավը Ադրբեջանին միացնելու ծրագրերը, երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Դաղստանի ժողովուրդների դեպորտացիայի ծրագրի կազմման ժամանկ Դաղստանի թրքալեզու կումիկներին պաշտպանության տակ առնելը, չխոսելով արդեն Իրանի հյուսիսում Թավրիզ կենտրոնով «ադբրեջանցիների հայր» Բաղիրովի գլխավորությամբ «դեմոկրատական հանրապետություն» կազմելու հանրահայտ փաստը:

Վերջինս, իհարկե, ԽՍՀՄ ծրագիր էր, որը, սակայն, Բաղիրովի գործունեության շրջանակներն ու ինքնավստահությունը դարձնում էին շատ ծանրակշիռ: Այստեղ մեկնաբանություններն ավելորդ են: Բաղիրովն իրեն շրջապատել էր թուրքական հետախուզությունների ներկայացուցիչներով և իհարկե, ամեն ինչ անում էր Ադրբեջանում թուրքական ծրագրերն իրականացնելու ուղղությամբ, այդ թվում՝ հայերի ոչնչացման:

Հարցն այլ է՝ չգիտե՞ր այս ամենի մասին ԽՍՀՄ ղեկավարությունը:

Կարելի է վստահ լինել, որ առնվազն Ստալինը, Բերիան, և երիտասարդ տարիներից Բաքվում աշխատած Բերիայի ու Բաղիրովի բարեկամ Միկոյանը շատ լավ գիտեին, թե ինչ է կատարվում Ադրբեջանում:

Բավական է ասել, որ Բաղիրովի ջանքերով 1939 թ. գնդակահարության էր դատապարտվել Ղազախստանում խիստ լուսավոր անուն թողած, Ղազախստանի ԿԿ առաջին քարտուղար Լևոն Իսայի Միրզոյանը, ով Ադրբեջանում աշխատելու տարներին առնվազն տեսնում էր «բաղիրովյան աշխատանքի առանձնահատկությունները»:

Մասնավորապես 1955թ. նոյեմբերի 22-ի նրա արդարացման դատավճռում կարդում ենք. «Հաստատվել է, որ Միրզոյանը տարիներ շարունակ պայքարել է ժողովրդի թշնամի Բաղիրովի դեմ, մերկացրել է նրա ավանտյուրիզմն ու կարիերիզմը: … Միրզոյանը տեղեկություններ ուներ խորհրդայնացմանը նախորդող շրջանում բանդիտիզմով զբաղված և խաբեությամբ կուսակցական ու Ադրբեջանի ՉԿ-ի նախագահ դարձած Բաղիրովի հանցավոր անցյալի մասին: 1936–1937թթ. Բաղիրովը, Սումբաթովը և այլոք, Ռուխուլլա Ախունդովի, Կարաևի և այլոց դեմ կեղծ գործեր սարքելով, նրանցից կեղծ ցուցմունքներ են կորզել Միրզոյանի մասին, իբրև վերջինս Ադբեջանում եղել է հանցավոր հակասովետական կազմակերպության ղեկավարներից մեկը»:

Այս ժլատ ամփոփման տակ կարդացվում է՝ «Միրզոյանը պայքարել է Բաղիրովի մուսավաթա-թուրքական», այդ թվում՝ հայաթափման ծրագրերի դեմ:

Անհնար է, որ ԽՍՀՄ հանրապետություններից մեկի ԿԿ առաջին քարտուղարը մյուս հանրապետության ԿԿ առաջին քարտուղարի դեմ պայքար մղեր առանց ԽՍՀՄ ԿԿ իմացության:
Բաղիրովի հանցանքների մասին բոլորը գիտեին, և բոլորը միաբերան լռում էին:

Չի՞ նշանակում սա, արդյոք, որ Բաղիրովի «թրքամետ» և «հակահայ» գործունեությունը համաձայնեցված էր ԽՍՀՄ բարձրագույն մարմինների հետ և, ըստ էության, կազմում էր ռուս-թուրքական փաստացի հարաբերությունների մի մասը: Չնայած Աթաթուրքը վաղուց արդեն ջուր էր լցրել Թուրքիայում բոլշևիկյան հեղափոխություն անելու ռուս բոլշևիկներին խոստացած ծրագրերի վրա, ընդհուպ մինչև երկրորդ համաշխարհային պատերազմը ԽՍՀՄ-ը շարունակում էր Ադրբեջանը դիտել սոցիալիզմն արևելք արտահանելու տարածք, իսկ Բաղիրովին՝ այդ «սրբազան գործն» իրականացնող գործիք:

Դեռևս 1919-20-ական թթ. այդ ծրագիրը որդեգրած բոլշևիկներն ստիպված էին մատների արանքով նայել Ադրբեջանում ծաղկող ազգայնականությանն ու այդ հանրապետության լիակատար թրքացման հարաճուն գործընթացին, այդ թվում՝ «կոմունիստ դարձած մուսավաթականների» կողմից հանրապետության կառավարմանը: Իսկ վերջիններիս համար Ադրբեջանը վերջնականապես թրքացնելու ավելի լավ հնարավորություն դժվար էր մտածել: Բաղիրովի ողջ ինքնավստահությունը գալիս էր ռուս-թուրքական ծրագրի մաս լինելու իրողությունից:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ռուս-թուրքական հարաբերություններում կտրուկ փոխված իրավիճակն, իհարկե, հարկադրում էր վերնայել նաև Ադրբեջանի նկատմամբ ԽՍՀՄ բարձրագույն ղեկավարության իրական քաղաքականությունը: «Կոմունիստ մուսավաթականները» դառնում էին խնդրահարույց:

Բաղիրովը հալածանքներ է սկսում իր քսանամյա հովանավորյալների դեմ, մասնավորապես շատ հայտնի է Հեյդար Հուսեյինովի դեմ կամպանիան, առհասարակ «թուրքական ագենտ» մեղադրանքն սկսում է դառնալ Բաղիրովի սիրած արտահայտությունը, հիստերիկ քննարկումներ են սկսվում «ազգայնական թույն» պարունակող օղուզական «Դեդե կորկուտ» ժողովրդական ստեղծագործության դեմ:

Այնուամենայնիվ, «անհատի պաշտամունքը վերացնող» ԽՍՀՄ ղեկավարությունը, մասնավորապես Խրուշչովը, Մալենկովը, Մոլոտովը, Միկոյանը, Կագանովիչն ըստ երևույթին համաձայնության էին եկել զոհաբերել Բաղիրովին:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո տեղի ունեցած ռուս-թուրքական զարգացումները ԽՍՀՄ ղեկավարության համար ավելորդ, նույնիսկ վտանգավոր էին դարձրել Բաղիրովի ծառայությունները:

Բաղիրովը շատ ինքնավստահ էր և շատ բան գիտեր, ինչը նրան վտանգավոր էր դարձնում:

Միաժամանակ նա խնամքով մաքրել էր իր քրեական բանդիտական անցյալի վկաներին:

Հենց միայն Շամախու շրջանում ձերբակալվել և զանազան մեղադրանքներով գնդակահարվել, աքսորվել էին չորս հարյուր մարդ, որոշ գյուղերում՝ ամբողջ տղամարդիկ (Մ.Դ.Բաղիրովի գործով 1956թ. ապրիլի 26-ի ԽՍՀՄ ԳԽ Զինվորական խորհրդի դատավճռից): Իսկ քաղաքական բանդիտիզմը համաձայնեցված էր «վերևների» հետ:

Այդ նախկին քրեական և հետագա քաղաքական բանդիտն իր սկանդալային արարքներով կարող էր շատ բան «ջրի երես հանել» նաև հնգյակի անցյալից:

Պարզ էր, որ նա դատապարտված է: Ուշագրավ է, որ քննության ընթացքում (1954թ. ապրիլի 9-ի հարցաքննությունը) դատաքննությունն այնպիսի զգուշությամբ է հարցեր տալիս, որ Բաղիրովի հակապետական, մաքուր ազգայնական գործունեության մանրամասները չբացահայտվեն:

Ենթադրելի է, որ սա արվում էր կամ ԽՍՀՄ կուսակցական ղեկավարության հետ Բաղիրովի գործողությունների համաձայնվածությունը չբացահայտելու, կամ՝ նրա հակապետական և քրեա/քաղաքական մասնավոր գործունեության հետ տվյալ պահին «ապաստալինացմամբ» զբաղվող հնգյակի անդամների կապերը չբացահայտելու համար:

Արդյունքում նրան, «ազնիվ բոլշևիկներին հետապնդելուց» զատ, դատապարտել են այն բանի համար, որ «օգտագործելով իր պատասխանատու դիրքը, հովանավորել է Խորհրդային պետության թշնամիներին,- մուսավաթական իշխանության ժամանակ Ղուբայի շրջանի կոմիսար, խոշոր կալվածատեր Ա.Զիզիգսկուն, մուսվաթական իշխանության նախկին վերակացու և քաղաքական բանդիտ Կ.Շիշլինսկուն; խոշոր կալվածատիրոջ որդի և մուսավաթական բանակի սպա Մ.Սարաջալինսկուն; Բաքվի միլիոնատիրոջ որդի, 1918թ. սովետական բանակի դեմ պայքարող այսպես կոչված «վայրի դիվիզիայի» կազմակերպիչ Ա.Ասադուլլաևին և այլոց»: Հովանավորել է, բայց նրանց հանցակիցը չի եղել:

Այսպես թե այնպես, կոնկրետ Շահումյանի շրջանի հայերի բռնի տեղահանությամբ ԽՍՀՄ վերջին, իսկ 1992 թ. արդեն ռուսական իշխանություններն ընդամենը ավարտին էին հասցնում ողջ քսաներորդ դարի ընթացքում Հարավային Կովկասի թրքալեզու մահմեդական բնակչության համար կանխատեսված տարածքի հայաթափման արյունոտ ծրագիրը:
Ադրբեջանցիները դա չէին կարողանա անել, հայերը նրանց հետ կշպրտեին:

Իսկ ռուսական բանակի առաջ հայերն անզոր էին թե ռազմական, թե բարոյական առումներով:

«Ռուս զինվորը» հայերի պատկերացումներում շարունակում է մնալ փրկարարի կերպարում:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....fqevC6tb.dpuf

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY

Այն, ինչի վրա համառորեն աչք են փակում, շուտով զգացնել կտա

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ, Քաղաքագետ
Քաղաքականություն - 19 Մարտի 2015,

Ելույթ ունենալով «Արարատի ստորոտին» մեդիաֆորումի ժամանակ, Սերժ Սարգսյանն ասել է. «Տևական ժամանակ, 250 տարվա ընթացքում, հայերը և ռուսներն ապրել են կողք կողքի, ունեցել են ընդհանուր թշնամիներ, հակառակորդներ և իրենց երկրում արտադրված զենքերից իրար վրա չեն կրակել»:

Այդպե՞ս է արդյոք իրականում: Երեւում է, նախագահին մոռացել են հիշեցնել, որ Ռուսաստանը երկու անգամ՝ 1991 եւ 1992 թթ. պատժիչ արշավներ է իրականացրել Ղարաբաղի հայկական զինված կազմավորումների դեմ, որը մինչ այժմ քաղաքական ու իրավական գնահատական չի ստացել ու չի դատապարտվել:

Նման հայտարարություն անելով, լավ կլիներ հիշել այն, ինչի մասին այսքան արագ եւ հաճույքով մոռացել է հայ հանրությունը:
Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանին զենքի ակտիվ մատակարարումը, որոնց վրա հայերը համառորեն աչք են փակում, շուտով զգացնել կտա: Դա ոչ այլ ինչ է, քան այն քաղաքականության շարունակությունը, որը վարվում էր անցյալ դարի 90-ական թվականներին:

- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/pol....mUSVJ30c.dpuf

[Vrej1915]

Re: Remember 13 JUNE 1992: Day of INFAMY