Announcement

Collapse

Forum Rules (Everyone Must Read!!!)

1] What you CAN NOT post.

You agree, through your use of this service, that you will not use this forum to post any material which is:
- abusive
- vulgar
- hateful
- harassing
- personal attacks
- obscene

You also may not:
- post images that are too large (max is 500*500px)
- post any copyrighted material unless the copyright is owned by you or cited properly.
- post in UPPER CASE, which is considered yelling
- post messages which insult the Armenians, Armenian culture, traditions, etc
- post racist or other intentionally insensitive material that insults or attacks another culture (including Turks)

The Ankap thread is excluded from the strict rules because that place is more relaxed and you can vent and engage in light insults and humor. Notice it's not a blank ticket, but just a place to vent. If you go into the Ankap thread, you enter at your own risk of being clowned on.
What you PROBABLY SHOULD NOT post...
Do not post information that you will regret putting out in public. This site comes up on Google, is cached, and all of that, so be aware of that as you post. Do not ask the staff to go through and delete things that you regret making available on the web for all to see because we will not do it. Think before you post!


2] Use descriptive subject lines & research your post. This means use the SEARCH.

This reduces the chances of double-posting and it also makes it easier for people to see what they do/don't want to read. Using the search function will identify existing threads on the topic so we do not have multiple threads on the same topic.

3] Keep the focus.

Each forum has a focus on a certain topic. Questions outside the scope of a certain forum will either be moved to the appropriate forum, closed, or simply be deleted. Please post your topic in the most appropriate forum. Users that keep doing this will be warned, then banned.

4] Behave as you would in a public location.

This forum is no different than a public place. Behave yourself and act like a decent human being (i.e. be respectful). If you're unable to do so, you're not welcome here and will be made to leave.

5] Respect the authority of moderators/admins.

Public discussions of moderator/admin actions are not allowed on the forum. It is also prohibited to protest moderator actions in titles, avatars, and signatures. If you don't like something that a moderator did, PM or email the moderator and try your best to resolve the problem or difference in private.

6] Promotion of sites or products is not permitted.

Advertisements are not allowed in this venue. No blatant advertising or solicitations of or for business is prohibited.
This includes, but not limited to, personal resumes and links to products or
services with which the poster is affiliated, whether or not a fee is charged
for the product or service. Spamming, in which a user posts the same message repeatedly, is also prohibited.

7] We retain the right to remove any posts and/or Members for any reason, without prior notice.


- PLEASE READ -

Members are welcome to read posts and though we encourage your active participation in the forum, it is not required. If you do participate by posting, however, we expect that on the whole you contribute something to the forum. This means that the bulk of your posts should not be in "fun" threads (e.g. Ankap, Keep & Kill, This or That, etc.). Further, while occasionally it is appropriate to simply voice your agreement or approval, not all of your posts should be of this variety: "LOL Member213!" "I agree."
If it is evident that a member is simply posting for the sake of posting, they will be removed.


8] These Rules & Guidelines may be amended at any time. (last update September 17, 2009)

If you believe an individual is repeatedly breaking the rules, please report to admin/moderator.
See more
See less

Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • Nagorno-Karabakh: Armenian village becomes showcase of postwar reconstruction

    Talish has become a cause célèbre with Armenians both in the region and in its wealthy diaspora.
    Armine Avetisyan

    Apr 3, 2018

    A monument leading into the village. (All photos: Armine Avetisyan)

    Two years ago, Azerbaijani troops entered the village of Talish, less than a kilometer from the line of contact separating Armenian and Azerbaijani forces in Nagorno-Karabakh. In the fighting that ensued, Armenian forces managed to beat back the advance, but the village of about 540 residents – all ethnic Armenians – was virtually destroyed.

    While some of Talish's men stayed behind to fight, all the women and elderly were evacuated. Agnesa Ohanyan, 81, says she was the last woman to leave the village. And late last year, she became the first woman to return.

    “I couldn’t resist, missed my home and my bed. I wanted my Talish,” Ohanyan told Eurasianet from the yard of her newly rebuilt home. “There is no better place in the world than my house.” Agnesa Ohanyan, 81: There is no better place in the world than my house.”
    Talish was the only inhabited area to see fighting in what has become known as the “Four-Day War” or the “April War,” the worst outburst of violence in Karabakh since the two sides signed a ceasefire in 1994. Since then, Karabakh – including Talish – has been controlled by the Armenian armed forces and an unrecognized, Armenian-controlled government.

    Now, Talish has become a cause célèbre with Armenians both in the region and in its wealthy diaspora. The financing of the reconstruction has been shared by the de facto Karabakh government and the diaspora-run “Hayastan” All-Armenian Fund. The fund, via a donation from prominent Armenian-American philanthropist Antranig Baghdassarian, has paid $5 million toward the reconstruction. A spokesman for the de facto government declined to provide Eurasianet with details on government financing.

    So far, 17 houses and an events hall have been reconstructed, and the water system totally renovated.

    “Our house is completely new and beautiful, but I regret that I am alone, that my neighbors are not here to have a cup of coffee together, to talk,” Ohanyan said. “I dream that soon the village will be reconstructed, there will be a final peace and we will live a quiet life.” Reconstruction efforts
    Further reconstruction plans include 25 additional houses and rebuilding curbs and sidewalks with decorative bricks, new streetlights. A new school and kindergarten are scheduled to open in September for the beginning of the school year. The de facto Ministry of Agriculture has developed a program to boost the region's economy, including supplying new farm equipment.

    But not everything is being rebuilt: The houses closest to the line of contact with Azerbaijani forces are going to remain in ruins. “They are on the frontline and visible by the enemy, so they won't be rebuilt or inhabited,” said Vilen Petrosyan, the village's mayor.

    Talish isn't only on the literal battlefield, but in the virtual one as well. The Armenian government and media have heavily promoted the reconstruction. Karabakh’s de facto president Baho Sahakyan visits Talish regularly to oversee the construction works. At a June 2017 unveiling of a new monument called “Revived Talish,” Sahakyan called the reconstruction a “significant state strategic program.”

    As such, the village has become the source of conspiracy theories from Azerbaijan. In January, the Azerbaijani Ministry of Defense alleged that the Talish reconstruction was a sort of hoax, “intended for the domestic audience and are part of the propaganda on the eve of the upcoming presidential election.” The MoD claimed that the much-hyped reconstruction was being done “in another area, far from the front line,” the news agency APA reported. A house that suffered damage in the “April War”
    There were rumors in Armenia, following the 2016 war, that Talish might become a bargaining chip with Azerbaijan, said political scientist Gagik Hambaryan. And some former residents remain afraid to go back, fearing that they will be subject to attack again. But the security of the village has taken on substantial political significance for Yerevan, Hambaryan said: “If suddenly the danger hanging over Talish increases and it happens because of the Armenian authorities, the public will not forgive them.”

    “Talish is the Armenian Stalingrad,” he added.

    “Our society more or less accepted the loss of 800 hectares with understanding,” Hambaryan said, referring to Azerbaijan gaining control of territory around the area of Lala Tepe, the first significant territorial shift since the 1994 ceasefire. “But the president who loses a settlement, especially if it has strategic importance like Talish, will lose people's confidence.”

    Armine Avetisyan is a freelance journalist based in Yerevan.

    Comment


    • Armenian Army

       

      Comment


      • «Սկորպիոն Ս» ստացիոնար հեռակառավարվող կրակակետ: «Լոկատոր» ՓԲԸ

         

        Comment


        • 6 / 04 / 2018Պատերա՞զմ, թե՝ խաղաղություն




          Ե՞րբ է ավարտվում պատերազմը։

          Արդյո՞ք թշնամու մայրաքաղաքը գրավելը բավարար է՝ այն ավարտված համարելու համար։
          Եթե մենք գրավենք Բաքուն, բայց թշնամին շարունակի պարտիզանական պայքարը, արդյո՞ք կարելի կլինի պատերազմն ավարտված համարել։

          -Իհարկե՝ ոչ։

          Պատերազմներն ավարտվում են նախ և առաջ պատերազմողների գլխում։ Իսկ դրան հասնելու ձևերից մեկը թշնամուն հոգեպես հաղթելն է, այսինքն՝ ներշնչել, որ նա որևէ կերպ, որևէ տարբերակով երբեք իզորու չէ հասնել առավելության կամ հաղթանակի։ Սա հատկապես արդիական է, երբ թշնամին տեսակային անտագոնիստ է, և հարցը ոչ թե կենցաղային մակարդակում ինչ-որ վեճ է, այլ բնակության կոնկրետ արեալում լինել-չլինելու խնդիր։ Եթե պրոցեսները դիտարկում ենք զուտ հայ-ադրբեջանական ձևաչափում՝ երբեք չենք կարող ամբողջությամբ ըմբռնել առկա խնդիրը, քանի որ այն դուրս է սահմանային վեճ լինելու մակարդակից։ Բայց նախքան սահման հասկացությանն անցնելը՝ հասկանանք մի քանի կարևոր կետ։ Դրա համար կարիք կլինի ըմբռնելու այս քարտեզը և դրա հետ կապված մի շարք մանրամասներ։



          Իհարկե, միամտություն կլինի կարծել, թե մոնղոլ-թաթարական արշավանքները տեղավորվում էին քաղաքական ներկայիս ընկալումներում և ազատագրական-գաղափարական հենք ունեին, քանի որ գերազանցապես թալանի ու նոր արոտավայրերի ձեռք բերման մղմամբ վարվող հարձակումները իրենց հիմքում ավելի պրիմիտիվ շարժառիթներ ունեին՝ անկախ դրանց աշխարհաքաղաքական հետևանքներից։

          Ինչևէ, հատկապես 19-րդ դարից սկսել էին ակտուալ դառնալ տարատեսակ պան-իզմերը, որոնք ծավալապաշտական նույն գաղափարախոսության տարբեր դրսևորումներն էին։ Ի դեպ, հիմքում դրանք այդքան էլ սխալ չէին, քանի որ տեսակի պահպանման համար մղվող պայքարում հավաքական ուժը, միանշանակ, առավել էֆեկտիվ է, իսկ հավաքվել հնարավոր է ինչ-որ մեծ ընդհանուրի շուրջ, որը մեծ է և միևնույն ժամանակ հարազատ նրա մասը կազմող յուրաքանչյուրից և յուրաքանչյուրի համար՝ առանձին-առանձին և միասին վերցրած։

          Միգուցե նաև այս կոնտեքստում, բայց փաստ է, որ 1800-ականներին ընթանում էր Ռուս-Պարսկական պատերազմը և այն ավարտվեց տարածաշրջանի քարտեզի վերաձևմամբ։ Բայց, խնդիրն այն է, որ քարտեզների կտրուկ և «արհեստական» փոփոխությունները չեն կարող տևական բնույթ կրել, եթե դրանք չամրագրվեն տարածքում բնակվողների գլխում։ Այլ կերպ՝ մեր օրինակով, ինչքան էլ Հայաստանը բաժանվել էր տարբեր անգամներ տարբեր պետությունների միջև Արևմտյան Արևելյան և այլ մասերի, միևնույն է տարածքում բնակվող հայերի գլխում այն մեկ ամբողջ էր(է)։ Նույնը կարելի է ասել Գերմանիայի «Բեռլինյան պատի» օրինակով։ Սակայն Հյուսիսային և Հարավային Կորեաների օրինակը ցույց է տալիս, որ սահմանն «հստակեցվում» է, եթե հաջողվում է թշնամացնել դրա կողմերում հայտնված բնակչությանը։ Հետևաբար՝ տարածաշրջանում հայտնված ռուսական զորքով գծված սահմանը չէր կարող երկար գոյություն ունենալ, եթե չլիներ դրա սահմանազատումը տեղի բնակչության գլխում։ Հայկական ներկայությունը, չնայած տարածքի բնական ու իրական տերը լինելուն և դավանաբանական տարբերություններին, բավարար էֆեկտիվ չէր այդ խնդրի լուծման համար, քանի որ բազմաթիվ պատերազմներից հյուծված, թուլացած և քանակապես զիջող բնակչությունը, դժվարությամբ սեփական լինելիության խնդիրն էր լուծում։ Բացի այդ՝ պետական անցյալ ունենեցող և սեփական հզոր պետությունը վերաստեղծելու տեսլականով հայրեը, առաջին հայացքից, ավելի անկախատեսելի էին, քան պետականության հզոր ավանդույթներ չունեցող և առավելապես քոչվոր կենցաղավարությամբ թյուրքական տարրը։ Թերևս դրանով էր պայմանավորված Իրանի հարավում՝ Ատրպատականի ազերի բնակչության շրջանում տարվող քարոզը, որով փորձ էր արվում նրանց թյուրքական ծագում վերագրել։ Դա կապահովեր Իրանի հետ Ռուսական սահմանի «բնական» սահմանազատումը, քանի որ նրանից հարավ բավականին մեծ տարածում ուներ թյուրքալեզու տարրը։ Սակայն իրենց հաշվարկներում հեռատես չէին այդ սահմանազատման ճարտարապետները, քանի որ թյուրքիզմի գաղափարախոսությունը բավականին արագ տարածվեց հենց թյուրքալեզու խմբերի շրջանում, որոնք, չնայած Ռուսաստանի հարավով մի հսկայական բնակության գոտի էին զբաղեցնում, բայց իբրև միաբանված էֆեկտիվ ուժ՝ հանդես չէին գալիս և առաջին հայացքից վտանգ չէին ներկայացնում։ Ինչևէ, փաստն այն է, որ 1900-ականների սկզբին պանթուրքիզմի գաղափարակիրներն արդեն ելույթ էին ունենում Դումայում և «22 միլիոն մուսուլմանների» անունից շանտաժի ենթարկում ո՛չ միայն ռուսական իշխանությանը։ Ըստ էության, պանթուրանական պլանների մասով քիչ բան է փոխվել և, ընդհանուր առմամբ, ո՛չ հօգուտ մեզ։ Այդ մասին մի փոքր անդրադարձ արել էի այս հոդվածում։ http://times.am/?p=169202&l=am

          Սակայն այստեղ կցանկանայի խնդրին անդրադառնալ մի փոքր այլ տեսանկյունից։ Երբ ըմբռնում ենք թուրանի հիմնական շարժիչ գաղափարը՝ պանթուրքիզմը, ուրվագծվում են նաև դրա դեմ պայքարի որոշ մեթոդներ։ Դրանց մի մասը մենք տեսնում ենք, բայց բավարար չափով չենք ըմբռնում։ Խոսքը Ադրբեջան ու Ղրղստան պետությունների ստեղծմանն է վերաբերվում։ Մինչ 1930-ականները Ադրբեջանում ադրբեջանցի ազգություն չկար, խոսք էր գնում բնիկ ժողովուրդների (լեզգիներ, թալիշներ, ավարներ...և այլն) և թյուրք-թաթարական տարրի մասին։ Ստեղծելով Ադրբեջանը, ադրբեջաներեն եզրույթը և ադրբեջանցի ազգը՝ ըստ էության, մի փոքր սեպ խրվեց պանթուրքական պրոյեկտում։ Նույնը տեղի ունեցավ ղրղզներին ուզբեկներից «պոկելու» արդյունքում։ Այսօր կարելի է նկատել որոշակի թշնամանք տարածաշրջանի այլ պետությունների մեջ ևս՝ Տաջիկստան, Թուրքմենստան և այլն, որոնք պայմանավորված են տարբեր գործոններով։ Սակայն այս ամենը չի ժխտում վտանգի արդիականությունը։ Վերը նշած հոդվածում մեջբերել եմ Նազարբաևի խոսքերը, որոնք նա հնչեցրել է 2012 թվականին՝ Թուրքիայում։ Ուսումնասիրելով պրոցեսները և դրանք համակարգում դիտարկելով՝ տեսնում ենք, որ փոխվել են բնակչության թվերը (բազմապատկվել առնվազն մեկ զրոյի հավելումով), իբրև Թուրանի աշխարհաքաղաքական կենտրոն և քարշակ փորձում է ներկայանալ Ղազախստանը, իսկ Թուրքիան ընդլայնվում է դեպի Եվրոպա, օգտագործելով իսլամական ֆակտորը, բայց գաղափարը և դրա իրագործման համար գործողությունները շարունակում են զարգանալ։ Ասյտեղ ցավալի է նաև այն հանգամանքը, որ չեն խրատվում նաև ռուս-թուրքական հարաբերությունների ճարտարապետները։ Եւ ինչպես նախորդ դարասկզբին պանթուրանիզմի առաջընթացը կասեցնելու համար ստեղծվեց Ադրբեջան պետությունը՝ գերազանցապես հայերիս ու Հայաստանի հաշվին՝ նրանց տալով Արցախի ու Նախիջևանի վրա վերահսկողություն, գործնականում նույն սխալները կրկնվում են և հիմա։ Պատահական չէ, որ Նախիջևանի հետ՝ թեկուզ փոքր, բայց ուղիղ միջանցք ունենալու հարցը միջազգային մակարդակի էր բարձրացվել Թուրքիայի կողմից։ Բայց խնդիրն այն է, որ Ռուսաստանը միակը չէ իր սխալներով։ Արդարության համար պետք է նկատենք, որ Անգլիան ևս պատվիրակ էր ուղարկում Հայաստան՝ դեռևս նախորդ դարասկզբին, որպեսզի Անդրանիկին ամեն գնով հետ պահեր Արցախն ազատագրելուց։ Սա այն կարևոր առանցքներից է, որ ցայսօր չենք ըմբռնել՝ առաջին աշխարհամարտի ելքի վրա Սարդարապատում տարած հաղթանակի, Առաջին Հանրապետության կերտման կարևորությունը։ Չենք ըմբռնել ու շարունակում ենք նույնչափ թերի գնահատել ժամանակակից աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորման վրա մեր ունեցած դերը։ Սա թերևս մեր գլխավոր բացթողումն է, որովհետև բավարար մակարդակով չենք հասկացնում «քաղաքակիրթ աշխարհին», որ «եթե չլինի տարածաշրջանում Հայաստանը՝ Հայերով, դուք լուրջ, շա՜տ լուրջ խնդիրների առջև կկանգնեք», և, ցավոք, մեր կողմից ապահովվող խաղաղությունը մենք շատ «էժան ենք վաճառում»։ Եթե ուշադիր ուսումնասիրենք ներկայիս պրոցեսները, կնկատենք, որ հիմա էլ շատ բան չի փոխվել, և անգլիական դեսպանատան ջանքերով տարատեսակ «մարդասիրական» դրամաշնորհներ են առաջարկվում, որոնք գերազանցապես ուղղված են մեր սահմանամերձ բնակչության շրջանում «խաղաղասիրական» քարոզչություն ծավալելուն։ Չնայած նրան, որ Վարդան Այգեկցու՝ գայլերի և ոչխարների մասին հայտնի առակը հասանելի է դեռ դպրոցական նստարանից, բայց, փաստորեն, մեր շարքերում էլ, պարզվում է, դեռ կան «ոչխարներ», որոնք կարծում են, թե խաղաղության հնարավոր է հասնել՝ Ադրբեջանին հող (կամ ինչ-որ բան) զիջելու միջոցով։ Հուսադրող է այն հանգամանքը, որ նախորդ տարում պարզ դարձավ, որ նրանց թիվն, ըստ էության, չի գերազանցում 1,6%-ը։ Այնուամենայնիվ մոտ 2,5 միլիոնի համար 1,6 տոկոսն այդքան էլ փոքր թիվ չէ։ Իսկ պատկերն առավել մտահոգիչ է, երբ նկատում ենք, որ նրանց մի մասն ունեն քարոզչական լայն հարթակներ, տպարաններ, և դպրոցական լսարան մուտք գործելու հնարավորություն, և նա՛և այդ ամենի շնորհիվ՝ ի զորու են «մեծ ղալմաղալի» տպավորություն-էֆեկտ ստեղծել։

          Այս պրիզմայով եթե նայենք և էլի տանք հարցը՝ «պատերա՞զմ, թե՝ խաղաղություն», առավել հստակեցվում է պատասխանը։ Պարզ է, որ Հայկական ֆակտորը տարածաշրջանում ուղիղ խոչընդոտ է պանթուրքիզմի ծրագրերին։ Հայաստանով գծված հստակ սահմանը վերացնելու կամ լղոզելու համար, հարկավոր է կա՛մ հայերին ձուլել թուրքական մեծ ընտանիքի մեջ, կա՛մ թուլացնել և պարալիզացնել՝ անպաշտպանության ու եղած-չեղածի մակարդակի, կա՛մ իսպառ բնաջնջել տարածաշրջանից՝ որպես գործոն։ Վերջին տարբերակը բազմիցս փորձել են և համոզվել, որ գործնականում անհնար է։ Դրա վտանգն, այնուամենայնիվ, կա՛, և ապրիլն ու մշտական կրակոցները դրա վկայությունն են։ Սակայն զուգահեռ զարգացվում են նաև մյուս երկու ուղղությունները։ Նկատած կլինեք՝ տարբեր մակարդակներով տարվող քարոզչությունը, թե իբր հայերն ու թուրքերը նույն գեներն ունեն, թե՝ հայերը օսմաններ են և նմանատիպ այլ քարոզչական ծրագրերը, որոնք հիմնականում արվում են «հայերի» բերանով՝ հատկապես ներքին լսարանի համար։ Նույն կոնտեքստի մեջ է նաև թշնամու կողմից հարթակ նետված «հայուգեն» թեման ու դրա շուրջ տարվող կազմակերպված ծաղրը, որին հաճախ կուլ են գնում մի շարք «զարգացած» հիմարիկներ։ Այստեղ նպատակ չեմ հետապնդում հանրայնացնել այդ քարոզչությունը տանող «ֆիգուրներին» և դրանց գործիքակազմը, ուստի՝ այս նախադասությամբ սահմանափակենք այդ կետը՝ դրանց հարցերով զբաղվելու գործը թողնելով գործից հասկացողներին։

          Մյուսը՝ պարալիզացնելու ուղղությամբ տարվող քայլերն են։

          Դեռ անկախությունից սկսած՝ սկիզբ դրվեց այդ պրոցեսին, քանի որ որոշ «հանճարեղ ուղեղներ» որոշել էին, որ մեզ պետք չէ ո՛չ անվտանգություն, ո՛չ հետախուզություն, ո՛չ բանակ, ո՛չ գիտություն... Ավելին, ուղիղ տեքստով հնչեցվեց, որ «մեր պաշտպանությունը անպաշտպանության մեջ է», իսկ «ազգային գաղափարախոսությունը՝ կեղծ քաղաքական կատեգորիա»։ Ցավոք, այդ գիծը ցայսօր շարունակում են և, ինչպես վերը նշեցի, դրա գլխավոր քարզիչներն ունեն հասանելիություն դպրոցներում և տարատեսակ զանգվածային քարոզչական միջոցներին։ Իհարկե, խաղաղ ճանապարհով ձուլում ու վերացում կամ, ինչպես իրենք են ասում՝ «խաղաղություն» զիջումների միջոցով, հնարավոր է։ Բայց արդյո՞ք տրամաբանական է վերացող փոքրամասնության քմահաճույքով՝ վտանգել ապրել ցանկացող մեծամասնության անվտանգությունը։ Իհարկե՝ ոչ։ Կործանվել՝ նրանք կարող են և ա՛յլ երկրում՝ ա՛յլ միջավայրում ձուլվելով, ոչ-ոք նրանց չի պարտադրում պայքարել սեփական լինելիության համար, բայց մենք իրավունք ունենք արգելել նրանց, որպեսզի չվտանգեն՝ տեսակային մե՛ր լինելիությունն ապահովելու գործը։

          Ինչ խոսք, շատերն օբյեկտիվորեն կնշեն թուլացնող ու պարալիզացնող մի շարք խնդիրներ ևս՝ ինչպիսիք կոռումպցիան է, կաշառակերությունը, կադրային վատ քաղաքականությունը, կրիմինալիզացիան և նման այլ գործոններ։ Սակայն դրանք առավելապես պրիմիտիվ էգոիզմի և լոկալ իդիոտիզմի կապիտալիստական դրսևորումներ են, որոնցից, բնականաբար, կարո՛ղ է և, վստա՛հ եմ՝ օգտվում է նաև թշնամին։ Բայց այս մասին շատ է խոսվել (և խոսվում), այդ իսկ պատճառով կշրջանցեմ դա, առավել կենտրոնանալով համակարգային մի քանի խնդրի վրա, որոնք, կարծես, դեռ բավարար չափով չեն գիտակցվում։

          Comment


          • Անշուշտ, նկատելի են ջանքերը, որոնք ուղղված են խորացնելու հարաբերությունները Չինաստանի, Հնդկաստանի, Իրանի, Ղրղզստանի, Տաջիկստանի և Թուրանի իրագործմանը խոչընդոտող այլ ուժերի հետ։ Սակայն բավարար «ագրեսիվություն» և հետևողականություն չի ցուցաբերվում դրանք ռեալիզացնելու պրոցեսներում։ Բնականաբար, դրա համար անհրաժեշտ է կայունություն և վստահություն՝ նախ և առաջ «թիկունքում»։ Ընդ որում, խոսքը ոչ միայն ներպետական ամրությանն է վերաբերվում, այլ առավել մեծ մասշտաբներ ընդգրկող՝ ներազգայի՛ն ներդաշնակությանը։ Այս առումով 2016 թվականի ապրիլը և դրա շուրջ համազգային կոնսոլիդացիայի «ինքնաբուխ էքսպերիմենտը» լավագույն օրինակն էին առ այն, որ՝ ոչ միայն չի սպառվել ազգային պոտենցյալը, այլև որ գործնականում չի օգտագործվում հայության հավաքական ներուժը՝ համազգային խնդիրներ լուծելու գործում։ Բնականաբար, սրան հետևած Ազգ-Բանակ հայեցակարգը ներկայումս առաջ քաշված, թերևս լավագույն, բնական և օրինաչափ ֆորմուլան է, որն արտացոլում է ազգի՝ որպես հավաքական միավորի խնդիրրները մարդկության պատմության և համակեցության համատեքստում (այդ մասին մի փոքր ավելի մանրամասն՝ այստեղ http://times.am/?p=225668&l=am

            Այդուհանդերձ, գտնում ենք, որ դեռևս հում է «ազգ-բանակ», «բանակ» և, ընդհանրապես՝ «պատերազմ» և «խաղաղություն» հասկացությունների ընկալումը պետական և հասարակական ամենատարբեր մակարդակներում։ (Վերը նշված հոդվածում, փորձ է արված մի փոքր պարզաբանումներ մտցնելու հիշատակվող հասկացությունների շուրջ, և թեմայով հետաքրքրվողները կարող են լրացուցիչ ժամանակ հատկացնել՝ ծանոթանալու նյութին)։

            Այստեղ կցանկանայի ընդգծել, որ բավարար չափով և ճիշտ չէ մատուցվում «պատերազմ» եզրույթը՝ դրան վերագրելով միայն նրա՝ կոշտ-ֆիզիկական բնութագրիչներով դրսևորման ձևաչափը։ Բանն այն է, որ պատերազմն անխուսափելիորեն ունի տնտեսական և արժեհամակարգային բաղադրիչներ, և որ ամենակարևորն է՝ դրան պատրաստվելու ժամանակաշրջան։ Ըստ էության, Խաղաղությունը ոչ այլ ինչ է, քան հաջորդ պատերազմին պատրաստվելու ժամանակահատված-հնարավորություն։ Որքան էլ ցավալի է հնչում, բայց մարդկության պատմությունը պատերազմների պատմություն է, որտեղ լինելիության իրավունք են վաստակում «խաղաղության» շրջանում լավագույնս պատրաստված միավորները։ Ակնհայտ է, որ «խաղաղության» տևողությունը կարելի է երկարաձգել՝ պատերազմին պատրաստվելու մակարդակն ու մեթոդները առավելագույն կատարելագործման հասցնելով։ Ընդ որում, խոսք է գնում, ո՛չ միայն ֆիզիկական և նյութատեխնիկական, այլ նախ և առաջ՝ գաղափարական և հոգեբանական պատրաստության ասճիտանի մասին։ Քանի որ, հստակ է, որ պատերազմն ավարտվում է, երբ հակառակորդդ համոզվում է քեզ հաղթելու անհնարինության մեջ։

            Այդ իսկ պատճառով, կարևոր է սկսել հենց դպրոցից՝ ամենալայն դրսևորման դաշտ ընձեռնելով հայրենաճանաչությանն ու հայրենատիրությանը միտված միջոցառումներին, և ընդհակառակը՝ բացառել ցանկացած օտար տարրի ներթափանցումը դպրոց։
            Եթե ավելի առարկայական օրինակներով խոսելու լինենք, ապա «սեռական դաստիարակություն» եզրույթի փոխարեն՝ պետք է խոսվի «վերարտադրողական առողջության մասին կրթության» վերաբերյալ՝ խրախուսելով ծնելիությունն ու բազմազավակությունը (հաշվի առնելով 200 000 000 թյուրքալեզու տարրը՝ թուրանի իրագործման պրոցեսում, ակնհայտ է՝ հայ ազգի լինելիությունն ապահովելու համար մեզնից ակնկալվող աճի տեմպերը)։

            Տարատեսակ այլանդակություններն ու նրանց իրավունքներն ուսումնասիրելու, վտանգավոր օրենքներ և օրինագծեր ներմուծելու փոխարեն՝ առավելագույնս պետք է լուսաբանվի հայկական ավանդական ընտանիքի մոդելը՝ իբրև պետականակենտրոն և ազգապահպան կարևոր միավոր։

            Այսպես կոչված՝ հակածխախոտային ակցիաների, թրաֆիկինգի, թմրանյութերի և այլնի դեմ միջոցառումների կազմակերպման փոխարեն (որոնք ըստ էության ենթագիտակցության մեջ խթանող դեր են կատարում), խրախուսել առողջ կենսակերպը, մարտարվեստները, արշավները, հայրենաճանաչությունը։

            Աղանդավորական և այլ նմանատիպ փոքրամասնությունների իրավունքների դասավանդման փոխարեն՝ առավելագույնս ժամանակ հատկացնել գիտությանը՝ ֆիզիկային, ռոբոտաշինությանը, նանոտեխնոլոգիաներին և բիոինժեներիային, ... ։
            Տարատեսակ լիդերության դասընթացների փոխարեն խրախուսել հավաքական մեկ ամբողջի՝ կարևո՛ր, բայց մասնիկը լինելու գիտակցությունը։

            Իրավունքներին զուգահեռ՝ ցույց տալ պարտականություններն ու պարտավորությունները։

            Կարիք կա՞ արդյոք, մանրամասնելու, թե թշնամական տրամադրված սուբյեկտները է՛լ ինչ ճանապարհներով կարող են թուլացնել ազգի մարտունակությունն ու պաշտպանական համակարգերը, որպեսզի պարզ լինի նաև, թե ինչ պե՛տք է, և ինչ չպե՛տք է անի ՄԵ՛Ր պետությունը։

            Այս օրինակների շարքը կարելի է երկար շարունակել, բայց այսքանն էլ բավական է՝ հասկանալու համար, որ ցավոք, արմատական սխալներ ունենք առաջին հերթին անկախության գաղափարի ըմբռնման հիմքում։ Ըստ էության, անկախությունը, ոչ թե այս կամ այն պետությանը կապկելու կամ, որևէ շուկայի ինտեգրվելու թույլտվություն է, այլ, առաջին հերթին՝ տեսակային լինելիությունն ապահովելու անհրաժեշտ բաղադրիչ։ Վերջ ի վերջո մարդկության մասը կազմելով և երկիր մոլորակի բնակիչը լինելով՝ բոլորս էլ այս կամ այն չափով փոխկապակցված ենք և փոխինտերգրված։ Սակայն մոլորակի վրա չկա որևէ այլ երկրորդ երկիր, որտեղ պետությունը կզբաղվի հայ տեսակի պահպանությամբ։ Մենք պետք է հասկանանք, որ դա վերապահպված է և հանդիսանում է ՄԻՄԻԱՅՆ ՀԱՅԿԱԿԱ՛Ն ՀԱՅԱՍՏԱ՛Ն ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ, և անկախության էությունն առաջին հերթին խարսխված է հենց ա՛յս ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆԸ։

            Ցավոք, մենք այնքան ենք տարվել «քաղաքական խաղերով», որ նույնիսկ չենք նկատում մեկ այլ՝ լուրջ խնդիր ևս, որն հասնունանում է Հայաստան/Արցախ սահմանազատման ֆոնին։

            Վերջերս տեղի ունեցած մի միջադեպի շրջանակներում, փորձ արվեց արհեստական էսկալյացիայի ենթարկել մոտ 25 տարի (գուցե ավելի) տևող ու խորացվող խնդիրը։
            Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչու՝ դարով ձգվող Հայաստանի բաժանումը՝ Արևելյան և Արևմտյան բաղադրիչների, երբեք չբերեց երկու պետության կամ, որ առավել սարսափելի է, առանձին էթնիկ միավորների առաջացման վտանգի։ Նույնիսկ նախորդ դարասկզբին բոլշևիկյան ղեկավարության որոշմամբ փոփոխված ուղղագրությունը, որն էական վնաս հասցրեց արևելահայերեն և արևմտահայերեն լեզվական ճյուղերի ներդաշնակ զարգացմանը, նույնիսկ Արևմտյան Հայաստանի ժամանակավոր կորուստը՝ չհանգեցրին նման խնդրի, ինչին այսօր ականատես ենք լինում՝ Հայաստան-Արցախ արհեստական տարանջատման շրջանակներում։

            Ո՞րն է պատճառը։

            Թե՛ Արևելյան, և թե՛ Արևմտյան հատվածները կոչվում էին Հայաստան, և ծննդավայրի ճշգրտման դեպքում ևս, մարդը ներկայանում է արևելյան կամ արևմտյան ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ։ Նույնը՝ կարելի է պնդել և Կիլիկիան ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ համար։ Ինչպես տեսնում ենք, բոլոր դեպքերում առանցքային է ՀԱՅԱՍՏԱՆ բառը։

            Այսօր ինչ-ինչ ուժեր փորձ են անում Արցախի շուրջ ծավալվող խոսակցությունները կապել իշխող վերնախավի հետ։ Մինչդեռ լավ ուսումնասիրելով շատերի կենսագրությունը՝ ակնհայտ կդառնա, որ նրանց մեծ մասի համար Արցախը չէ ծննդավայրը։ Հայկական Պետության պատմության հետսովետական ժամանակաշրջանը մենք սկսեցինք մեր Հայրենիքի Արցախ հատվածի ազատագրման պրոցեսով։ Մոտ 30 տարի երկիրը ղեկավարում է մի սերունդ, որի՝ գործնականում բոլոր ներկայացուցիչներն ուղղակիորեն առնչվել են Արցախյան պատերազմին և, ըստ էության, սկսել իրենց քաղաքական կենսագրությունը Արցախով։ Տրամաբանական է, որ նրանք բոլորն էլ այս կամ այն չափով կընկալվեն (կներկայացվեն) իբրև արցախցի։

            Նույն հաջողությամբ, եթե հետսովետական Հայաստանի կենսագրությունը սկսվեր, ոչ թե Արցախի, այլ, ասենք՝ Կարսի կամ Նախիջևանի ազատագրությամբ, ապա այսօր կունենայինք «կարսեցի» կամ «նախիջևանցի» քաղաքական գործիչների սերունդ։ Այս առումով արհեստական օրակարգ մտցվող խնդիրն հստակ է, և սա ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ ոմանց ձեռքին քաղաքական մանիպուլիացիաների զզվելի գործիք։

            Սակայն մենք պարտավոր ենք անկեղծ լինել ինքներս մեր հետ, և նկատել, որ եթե Հայաստանի մի տարածք անվանում ենք այլ՝ Հայաստանից տարբեր անվանմամբ պետություն, ապա ինքնաբերաբար տեղաբնիկների մոտ լեկսիկոն է մտնում «իրենցից դուրս գտնվող» պետությունը Հայաստան անվանելու ձևաչափը։ Այստեղ մեղքը ոչ թե արցախցիներինն է, այլ Հայաստան/ Արցախ թատրոնը Հայ ազգի վզին փաթաթած սրիկաներինը։

            Կրկնում եմ, խոսքը շատ ավելի նուրբ՝ հոգեբանական, ենթագիտակցական մեխանիզմներին է վերաբերվում, որոնք լուրջ ճկունությամբ խաղացվում են իրական թշնամու կողմից, արհեստականորեն սահման գծելով Հայաստանի հատվածների միջև։ Հետևաբար, մենք պարտավոր ենք անգամ ամենակոշտ մեթոդներով տեղնուտեղը խեղդել նման արհեստական տարանջատումներ մտցնելու ցանկացած փորձ՝ դա համարելով թշնամական ուղիղ գործողություն՝ ազգային անվտանգության նկատմամբ։

            Երբ դրված էր «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն» անվանումը փոփոխելու հարցը, մտահոգություն էի հայտնել, որ «Լեռնային» եզրույթի դուրս բերումը շրջանառությունից, ենթագիտակցական մակարդակում դուրս է թողնում Դաշտային Արցախի նկատմամբ մեր պատմական արդար հավակնությունները։ Այս, և հոդվածի սկզբում «արհեստական սահմանագծման» վերաբերյալ բերածս մի շարք օրինակները համադրելով, ինչպես նաև, հաշվի առնելով վերջին շրջանում պարբերաբար օրակարգ բերվող հայաստանցի-արցախցի արհեստական տարանջատման խոսակցությունները՝ այլևս ակնհայտ է, որ մենք պարտավոր ենք օր առաջ քայլեր ձեռնարկել՝ հարցն արմատապես լուծելու համար։

            Ուստի, պետական օրակարգ մտցված Ազգ-Բանակ կարևորույն գաղափարախոսությունն իրագործելու համար, նախ և առաջ պարտավոր ենք արմատախիլ անել և իսպառ վերացնել այդ գաղափարին խոչընդոտող և այն թուլացնող ցանկացած կեղծ և վտանգավոր օրակարգ։

            Ամփոփելով, մենք մեկընդմիշտ պետք է հասկանանք, որ ապրում ենք մի տարածաշրջանում և շրջապատված ենք այնպիսի խնդիրներով, որ դատապարտված ենք լինել ուժեղ, ավելի՛ ուժեղ, է՛լ ավելի ուժեղ.... կամ իսպառ լեքել մարդկության թատերաբեմը...

            Սա ենթադրում է՝ դուրս մղել բոլոր կեղծ պացիֆիստական օրակարգերը, ուղիղ նայել ճակատագրին և հասկանալ, որ կյանքը ոչ այլ ինչ է, քան լինելիության համար մղվող անողոք պայքար, որտեղ հաղթում են միմիա՛յն ուժեղները։ Ինչ խոսք, տարբեր ժամանակներում եղել են, կան և կլինեն ինդիվիդուումներ, որոնք հոգնել են լինելիության համար մղվող գոյամարտում և պատրաստ են կամովին լքել մարդկության թատերաբեմը։ Սակայն պետք է փաստենք, որ ազգը չի սահմանափակվում ժամանակի տվյալ հատվածում գոյություն ունեցող ինդիվիդների հանրագումարից, այլ ներառում է նաև անցյալում գոյության համար արժանի պայքար մղած և ապագայի հեռուներում՝ բազմապատիկ ավելի հզոր դարձող հավաքական ամբողջը։ Եւ մենք՝ ներկայիս սերունդները, պարտավորություններ ունենք թե՝ անցյալի, և թե, հատկապես՝ ապագայի՜ սերունդների առջև։ Ուստի, առավել քան պարտավոր ենք շահել շախմատային մեր բաժին պարտիան՝ տեսակների, լինելիության հավերժական պայքարում։

            Հարգանքներով,

            Զաքար ԽՈՋԱԲԱՂՅԱՆ

            06.04.2018թ.

            Comment


            • In the trenches with the Armenian fighters. "We defend Europe from jihadists"

              http://www.lastampa.it/2018/04/06/esteri/in-trincea-con-i-combattenti-armeni-difendiamo-leuropa-dai-jihadisti-sEABtcl6OinfmrbU5EzMkL/amphtml/pagina.amp.html
              General Antranik (1865-1927): “I am not a nationalist. I recognize only one nation, the nation of the oppressed.”

              Comment


              • @Vrej1915։ Կարող ես բացատրել, թ՞ե էդ Զաքար Խոջաբաղյան կոչվածի զառանցանքի մեջ էդ ի՞նչ մի խելոք միտք կար, որ որոշեցիր էս էջը դրանով լցնել։ Մոլորված «ազգայնական» մարդիկ իրանց ազգի ողորմելի կարգավիճակը միշտ սիրում են բացատրել օտարի դավադրությամբ ու խարդախությամբ ու որպես լուծում առաջարկում են հավերժ պատերազմը, որին իրենք անձամբ երբեք չեն մասնակցում։ Օրինակ
                պան-թուրքիզմ կոչվածը միայն գոյություն է ունեցել ու ցայսօր միայն գոյություն ունի որոշ թուրքական քաղաքական գործիչների գլխում։ Անգամ այսօրվա թուրք-ադրբեջանական համագործակցությունը դրա հետ ուղղակի կապեր չունի կամ ունի միայն քարոզչական ոլորտում։ Բոլոր այն հայերը, որոնք էդ պան-թուրքիզմի ուրվականն են անվերջ ու անվերջ առաջ բերում, շեղում են մեր ազգին իր իսկական խնդիրներից։ Ու դրանք հենց էն խնդիրներն են, որոնք էդ իրան ազգասեր հռչակած Խոջալուբաղյանը իր այս ու մյուս հոդվածներում սիրուն անտեսում է (տեսնես ու՞մ պատվերով)։ Հիշեցնեմ, որ Հայաստանը ոչ մեկ չի լքում պան-թուրքիզմից վախենալու պատճառով, այլ արդարադատության բացակայության, քրեականության, հիմնարար իրավունքների ոտնահարման ու աղքատության պատճառով։ Աղքատության հիմնական պատճառն էլ շրջափակումն է ու կոռուպցիան։ Իրեն ազգասեր համարող ամեն մարդ պարտավոր է պատասխանի մեկ հարցի. Ինչպե՞ս ապահովել Հայաստանի տնտեսական ու դեմոգրաֆիկ զարգացումը։ Այն մարդիկ, որոնց էդ կառկառուն իբր-թե-հայրենասերը էդքան քննադատում է գոնե առաջարկներ են անում այս տրամաբանության մեջ։ Իսկ ինքը ուղղակի առաջարկում է հավերժ մղել մի պատերազմ, որից մենք վերջիվերջո չենք կարող որպես հաղթող դուրս գալ, եթե գոնե կարճ դադար չտանք ու ուժ չհավաքենք։

                Ինձ էս ամբողջի մեջ ուղղակի սպանում ա էն գոռոզությունը, որով դրա նմանները պիտակավորում են ուրիշներին, նրանց անվանելով «դավաճան», «խաղաղասեր» ու «ապազգային», միայն որովհետև նրանք ուրիշ մոտեցում են ցույց տալիս։ Բոլոր հայերը ունեն նույն նպատակը՝ հնարավորինս ուժեղացնել մեր ազգը ու մեծացնել մեր տարածքը մեր պատմական հողերի սահմաններում։ Բոլորն էլ գիտեն, որ թուրքը անկախ նրանից, ինչ գաղափարախոսությամբ է տառապում, այդ հարցում կանգնած է մեր ճամփին։ Բայց էդ նպատակին հասնելու համար էշի պես գլուխը պատին զարկելն ու հայրենասիրությունից խոսելը հերիք չէ։ Մենք արդեն 20 տարի տեսնում ենք, թե ինչի է հանգեցնում տևական պատերազմական իրավիճակը։ Հայաստանը հայաթափվում է, ներսից։ Երևի խաղաղություն առաջարկողներն էլ ունեն իրենց հայրենասեր հաշվարկը։ Այսօր փոխզիջում ու սահմանների բացում, զարգացում, վաղն էլի պատերազմ մի քիչ ավելի փոքր տարածքից, բայց ավելի ուժեղ դիրքերից։

                Ես անձամբ չեմ կարող ասել, ինչն է ճիշտ Արցախի հարցում։ Բայց ես ինձ երբեք թույլ չեմ տա, նման ատելությամբ խոսել մարդկանց մասին, որոնք նույն նպատակն են հետապնդում ու առաջարկում ընդանուր նպատակին ծառայող լուծում։

                Մի քանի մեջբերում, որոնք կարող են օգնել հասկանալ այդ մոտեցումը.

                «Ով փորձում է զոհել մասը, փրկելու համար ամբողջը, դառնում է դավաճան։ Ով զոհում է ամբողջը կառչելով մասից, դառնում է հերոս»

                «Երբեմն պետք է երկու քայլ հետ գնալ, որպեսզի հնարավորություն ունենաս ապագայում մի քանի քայլ առաջ գնալ»

                Խնդրում եմ անձնական չընդունես, բայց էդ տիպի հոդվածներն ուղղակի պոպուլիզմ են ու ուրիշ ոչինչ։

                Comment


                • Շատ լուսավորող հոդված էր Վրեժ։ Շնորհակալություն։
                  Հատկապես երբ դիտում ենք ԼՏՊ ի վերջին հողային անհապաղ «զիջումների» պլատֆորմով ընրական քաչոզարշավի ֆոնին։
                  Նույնիսկ վերջերս էդ կապույտ մազերով աղջկա ու նրան թիկունք կանգնածների համառորեն «Արցախցիների ատելությունը Հայաստանցիների հանդեպ» կեղծ թեմայի հաջողությունը, որով վերցնելով մարդու իրավունքների ոտնահարման թեման,որ նույնն է և Հայաստանում և Արցախում, վարպետորեն դարձրին բաժանարար կեղծ pr սենսացիա և գրեթե հաջողեցրին։
                  Էս հոդվածը ավելի է շեշտում ու պարզեցնում խաղաղության կամ պատերազմի հեռանկարը թուրքազգի հարևանների հետ ու լրջության անհրաժեշտությունը։
                  Արդեն 200 տարի մեր գոյության իրավունքի ու դրա թուրքական մերժման դեմ պատերազմը կա ու կլինի մոտ ապագայում։ Էնքան ժամանակ քանի դեռ մենքչենք ընդունել դա և լրջորեն նախապատրաստվել դրան։ Կառուցել երկիրը դրա համաձայն ու գտել էն գաղափարախոսությունը մեր համար որ ընդուելի ու գրավիչ կդարձներ էդ վիճակում երկիր ու ազգ կառուցելը։ Էնպես ինչպես դա գրավիչ ու ազգային զարգացման գործոն է թուրք ազգի համար արդեն 7-800 տարի։

                  Comment


                  • 2 / Ապրիլ / 2018Ապրիլ 2016. անցած 2 տարում մենք կրկին բարեխղճորեն պատրաստվել ենք նախորդ պատերազմին. «Սա Հայաստան է և վերջ»

                    Comment


                    • Աննախադեպ արտապլանային զորավարժություն Հայաստանում
                      21:38, 06.04.2018


                      Հայաստանի Հանրապետության Զինված ուժերի զորամիավորումներից մեկը այսօր՝ ապրիլի 6-ին, անցկացրել է մարտական հրաձգությամբ մեծ արտապլանային զորավարժություն։

                      Պաշտպանության նախարարի մամուլի խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանը զորավարժությունների վերաբերյալ գրառում է կատարել իր ֆեյսբուքյան էջում. «Զորավարժությունն աննախադեպ էր իր գործողությունների հանկարծակիությամբ, ուժերի, միջոցների եւ ընդգրկված զորատեսակների առումով։ Զորավարժությունն անցկացվում էր բարձր լեռնային տեղանքում, բացառիկ սցենարով»:

                      Նշենք, որ զորավարժության կրակային փուլին հետեւել են ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը, ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանը, բարձրաստիճան զինվորականներ:

                      Համաձայն զորավարժության սցենարի` զորավարժարանում խաղարկվել են պայմանական հակառակորդի հարվածային խմբավորումների եւ հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների հանկարծակի հարձակումը հետ մղելու գործողություններ:

                      Բանակային զորամիավորումն ուժեղացման միջոցներով եւ ուժերով վարել է օջախային պաշտպանական մարտական գործողություններ, մարտավարական եւ բանակային ավիացիայի հարվածներով ու հրետանու կրակով խոցել հակառակորդի հատուկ նշանակության ստորաբաժանումները, հայտնաբերված պահեստազորը, օբյեկտներն ու նշանակետերը, վերականգնել դրությունը` հակառակորդին ստիպելով կնքել կրակի դադարեցման համաձայնագիր:
                      Զորավարժությունն աննախադեպ էր իր գործողությունների հանկարծակիությամբ...








                      Comment

                      Working...
                      X