Re: Nakhitchevan
Ուժեղ հարված Նախիջեւանի ուղղությամբ
ՀԱՅԿԱԶՆ ՂԱՀՐԻՅԱՆ, Գլխավոր խմբագիր
08 Հոկտեմբերի 2014,
ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի ուղեկցությամբ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Բորդյուժան այցելել է հայ-ադրբեջանական սահմանագոտու հարավ-արեւմտյան հատված, այսինքն՝ Նախիջեւանի հետ սահմանի, հայկական մարտական դիրքեր եւ ծանոթացել իրավիճակին, ինչպես ասվում է պաշտոնական հաղորդագրության մեջ:
Բորդյուժան առաջին անգամ է այցելում հայկական դիրքեր եւ պետք է զեկույց կազմի սահմանագոտու իրավիճակի կապակցությամբ: Ինչո՞ւ է հանկարծ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը հիշել ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանի սահմանները, եւ ի՞նչ զեկույց է պատրաստելու: Այն դեպքում, երբ ՀԱՊԿ-ը այդպես էլ ոչ մի անգամ չդատապարտեց Ադրբեջանի ագրեսիան անդամ-երկրի՝ Հայաստանի դեմ:
Բորդյուժան այս անգամ Հայաստան է այցելել, ինչպես ՀՀ ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ է նշվում, «ՀԱՊԿ անդամ պետությունների պետական սահմանների անվտանգության ապահովման նպատակով համագործակցության մեխանիզմների ամրապնդման» համար: Բորդյուժան եւ Նալբանդյանը քննարկել են ինչպես այս, այնպես էլ ՀԱՊԿ անդամ երկրների արտաքին քաղաքականության համատեղման հարցեր:
Վերջին շրջանում ՀՀ ԱԳ նախարար Նալբանդյանը զբաղվում է ՀԱՊԿ-ի «լոբբինգով», եւ դա բավական լուրջ տարաձայնություններ է առաջացրել Հայաստանում: Մինչ այդ, Հայաստանի ԶՈՒ ղեկավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ ՀԱՊԿ խաղաղարարների կարիքը Հայաստանը չի զգում եւ ի վիճակի է սեփական ուժերով պահպանել խաղաղությունը հայ-ադրբեջանական գոտում:
Ըստ ամենայնի, օգոստոսյան պատերազմից հետո, երբ հայկական բանակն ապացուցեց իր այդ կարողությունը, Մոսկվայում սկսել են զորք մտցնելու այլ տարբերակներ մտածել, եւ հայտարարվել է անդամ երկրների «պետական սահմանների անվտանգության ապահովման» խնդիրը:
Նալբանդյանից հետո Բորդյուժային ընդունել է Սերժ Սարգսյանը եւ հանդիպման ժամանակ հայտարարել, որ ՀԱՊԿ անդամ երկրների պահվածքը չի նպաստում տարածաշրջանում խաղաղության պահպանմանը եւ Ադրբեջանին մղում է ագրեսիվ գործողությունների: Նա փաստացի նկատի է ունեցել Ռուսաստանին, Ղազախստանին ու Բելոռուսին, որոնք զինում են Ադրբեջանին եւ միջազգային հարթակներում աջակցում նրան:
Դիվանագիտական լեզվով դա նշանակում է, որ Հայաստանը չի կարող վստահել այդ կազմակերպությանը: Իսկապես անհեթեթ իրավիճակ է ստացվում՝ ՀԱՊԿ անդամ երկրներն աջակցում են ՀԱՊԿ մեկ այլ անդամ երկրի դեմ հարձակումներ գործող երկրին, որը ՀԱՊԿ անդամ չէ: Փաստացի, ՀԱՊԿ-ը սպառնալիք է իր անդամ երկրի՝ Հայաստանի համար, եւ հայկական կողմը դիվանագիտորեն մերժել է ՀԱՊԿ խաղաղարարների մուտքը Ղարաբաղ:
Այս ֆոնին, հետաքրքիր է դառնում Բորդյուժայի այցը Նախիջեւանի հետ սահման: Ի դեպ, վերջերս այնտեղ էր այցելել նաեւ Նալբանդյանը:
Նախիջեւանում Ալիեւը ստեղծել է թուրք-ադրբեջանական համազորային բանակ, որը զինված է ռուսական ժամանակակից զենքով, եւ որի կազմում կան Թուրքիայի ստորաբաժանումներ: Այս տարվա հունիսի սկզբին այդ բանակը դիվերսիա իրականացրեց հայկական դիրքերի ուղղությամբ, սակայն հայկական բանակը պատասխան գործողություններով զբաղեցրեց նոր դիրքեր, վերահսկողության տակ առնելով բավական ընդարձակ տարածք: Այդ ժամանակ ՀՀ ՊՆ-ն տարածեց հաղորդագրություն, ըստ որի ադրբեջանական կողմում նկատվել են թուրք զինվորականներ:
Ըստ ամենայնի, Բորդյուժային տարել են այնտեղ, որպեսզի նա համոզվի, որ Հայաստանն այստեղ էլ ընդունակ է ինքնուրույն պաշտպանել իր սահմանները, եւ ՀԱՊԿ «խաղաղարարների» կարիք չկա:
Ընդհանրապես, Նախիջեւանի խնդիրը վերջին շրջանում ակտուալ է դարձել: Աշխարհքաղաքական նոր իրողությունների պայմաններում, երբ Ռուսաստանը հայտնվել է մեկուսացման մեջ, Նախիջեւանը կարող է դառնալ ելք Իրանի համար, որը Արեւմուտքի հետ կարգավորում է իր հարաբերությունները: Այս իրավիճակը ձեռնտու չէ Ռուսաստանին, քանի որ Իրանի «բացվելը» Ռուսաստանին սպառնում է քաղաքական ու տնտեսական բավական լուրջ հետեւանքներով, եւ դա կանխելու համար անհրաժեշտ է «փակ պահել» Նախիջեւանը: Այդ իրավիճակը ձեռնտու չէ նաեւ Թուրքիային ու Ադրբեջանին:
Մյուս կողմից, Ռուսաստանում հաճախ են սկսել խոսել Հայաստանի «ապաշրջափակման» մասին, քանի որ Եվրասիական միության շրջանակներում Հայաստանը եւ Ռուսաստանը չունեն ցամաքային հաղորդակցություն: Խոսվում է ապաշրջափակման դիմաց Ղարաբաղյան մի քանի շրջաններ Ադրբեջանին հանձնելու մասին:
Հայկական կողմը մերժել է այս տարբերակը: Արդյոք «ապաշրջափակումը» կարող է տեղի ունենալ Նախիջեւանի ուղղությամբ:
Սակայն, ներկայում միջազգային կոշտ պատժամիջոցների ու մեկուսացման պայմաններում Ռուսաստանը կարող է կանգնել Հարավային Կովկասից «հեռանալու» անհրաժեշտության առաջ: Հայ-ռուսական քաղաքական հարաբերությունների փորձը ցույց է տալիս, որ Ռուսաստանի «հեռանալու» դեպքում հայկական գործոնը տարածաշրջանում ուժեղանում է: Ռուսաստանը ներկայում կանգնած է քաղաքական ու տնտեսական փլուզման եզրին, որը չեն թաքցնում արդեն Մոսկվայի պաշտոնական շրջանակներում: Նման իրավիճակում, 1990-ականներին, Հայաստանը դուրս եկավ ռուս-թուրքական աքցանից ու վերադարձրեց Ղարաբաղը: Այսինքն, աշխատեց հայ-ռուսական հարաբերությունների դասական սխեման:
Ի՞նչ զեկույց է պատրաստելու Բորդյուժան իր այցի արդյունքում: Խնդիրն այն է, որ ով բացի Նախիջեւանը, նա էլ վերահսկելու է այս երկրամասը: Դա կարող է լինել ինչպես Ռուսաստանը, այնպես էլ Հայաստանը: Ավելի հավանականը եւ գերադասելին վերջին տարբերակն է:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....CXTruKoH.dpuf
Ուժեղ հարված Նախիջեւանի ուղղությամբ
ՀԱՅԿԱԶՆ ՂԱՀՐԻՅԱՆ, Գլխավոր խմբագիր
08 Հոկտեմբերի 2014,
ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի ուղեկցությամբ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Բորդյուժան այցելել է հայ-ադրբեջանական սահմանագոտու հարավ-արեւմտյան հատված, այսինքն՝ Նախիջեւանի հետ սահմանի, հայկական մարտական դիրքեր եւ ծանոթացել իրավիճակին, ինչպես ասվում է պաշտոնական հաղորդագրության մեջ:
Բորդյուժան առաջին անգամ է այցելում հայկական դիրքեր եւ պետք է զեկույց կազմի սահմանագոտու իրավիճակի կապակցությամբ: Ինչո՞ւ է հանկարծ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը հիշել ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանի սահմանները, եւ ի՞նչ զեկույց է պատրաստելու: Այն դեպքում, երբ ՀԱՊԿ-ը այդպես էլ ոչ մի անգամ չդատապարտեց Ադրբեջանի ագրեսիան անդամ-երկրի՝ Հայաստանի դեմ:
Բորդյուժան այս անգամ Հայաստան է այցելել, ինչպես ՀՀ ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ է նշվում, «ՀԱՊԿ անդամ պետությունների պետական սահմանների անվտանգության ապահովման նպատակով համագործակցության մեխանիզմների ամրապնդման» համար: Բորդյուժան եւ Նալբանդյանը քննարկել են ինչպես այս, այնպես էլ ՀԱՊԿ անդամ երկրների արտաքին քաղաքականության համատեղման հարցեր:
Վերջին շրջանում ՀՀ ԱԳ նախարար Նալբանդյանը զբաղվում է ՀԱՊԿ-ի «լոբբինգով», եւ դա բավական լուրջ տարաձայնություններ է առաջացրել Հայաստանում: Մինչ այդ, Հայաստանի ԶՈՒ ղեկավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ ՀԱՊԿ խաղաղարարների կարիքը Հայաստանը չի զգում եւ ի վիճակի է սեփական ուժերով պահպանել խաղաղությունը հայ-ադրբեջանական գոտում:
Ըստ ամենայնի, օգոստոսյան պատերազմից հետո, երբ հայկական բանակն ապացուցեց իր այդ կարողությունը, Մոսկվայում սկսել են զորք մտցնելու այլ տարբերակներ մտածել, եւ հայտարարվել է անդամ երկրների «պետական սահմանների անվտանգության ապահովման» խնդիրը:
Նալբանդյանից հետո Բորդյուժային ընդունել է Սերժ Սարգսյանը եւ հանդիպման ժամանակ հայտարարել, որ ՀԱՊԿ անդամ երկրների պահվածքը չի նպաստում տարածաշրջանում խաղաղության պահպանմանը եւ Ադրբեջանին մղում է ագրեսիվ գործողությունների: Նա փաստացի նկատի է ունեցել Ռուսաստանին, Ղազախստանին ու Բելոռուսին, որոնք զինում են Ադրբեջանին եւ միջազգային հարթակներում աջակցում նրան:
Դիվանագիտական լեզվով դա նշանակում է, որ Հայաստանը չի կարող վստահել այդ կազմակերպությանը: Իսկապես անհեթեթ իրավիճակ է ստացվում՝ ՀԱՊԿ անդամ երկրներն աջակցում են ՀԱՊԿ մեկ այլ անդամ երկրի դեմ հարձակումներ գործող երկրին, որը ՀԱՊԿ անդամ չէ: Փաստացի, ՀԱՊԿ-ը սպառնալիք է իր անդամ երկրի՝ Հայաստանի համար, եւ հայկական կողմը դիվանագիտորեն մերժել է ՀԱՊԿ խաղաղարարների մուտքը Ղարաբաղ:
Այս ֆոնին, հետաքրքիր է դառնում Բորդյուժայի այցը Նախիջեւանի հետ սահման: Ի դեպ, վերջերս այնտեղ էր այցելել նաեւ Նալբանդյանը:
Նախիջեւանում Ալիեւը ստեղծել է թուրք-ադրբեջանական համազորային բանակ, որը զինված է ռուսական ժամանակակից զենքով, եւ որի կազմում կան Թուրքիայի ստորաբաժանումներ: Այս տարվա հունիսի սկզբին այդ բանակը դիվերսիա իրականացրեց հայկական դիրքերի ուղղությամբ, սակայն հայկական բանակը պատասխան գործողություններով զբաղեցրեց նոր դիրքեր, վերահսկողության տակ առնելով բավական ընդարձակ տարածք: Այդ ժամանակ ՀՀ ՊՆ-ն տարածեց հաղորդագրություն, ըստ որի ադրբեջանական կողմում նկատվել են թուրք զինվորականներ:
Ըստ ամենայնի, Բորդյուժային տարել են այնտեղ, որպեսզի նա համոզվի, որ Հայաստանն այստեղ էլ ընդունակ է ինքնուրույն պաշտպանել իր սահմանները, եւ ՀԱՊԿ «խաղաղարարների» կարիք չկա:
Ընդհանրապես, Նախիջեւանի խնդիրը վերջին շրջանում ակտուալ է դարձել: Աշխարհքաղաքական նոր իրողությունների պայմաններում, երբ Ռուսաստանը հայտնվել է մեկուսացման մեջ, Նախիջեւանը կարող է դառնալ ելք Իրանի համար, որը Արեւմուտքի հետ կարգավորում է իր հարաբերությունները: Այս իրավիճակը ձեռնտու չէ Ռուսաստանին, քանի որ Իրանի «բացվելը» Ռուսաստանին սպառնում է քաղաքական ու տնտեսական բավական լուրջ հետեւանքներով, եւ դա կանխելու համար անհրաժեշտ է «փակ պահել» Նախիջեւանը: Այդ իրավիճակը ձեռնտու չէ նաեւ Թուրքիային ու Ադրբեջանին:
Մյուս կողմից, Ռուսաստանում հաճախ են սկսել խոսել Հայաստանի «ապաշրջափակման» մասին, քանի որ Եվրասիական միության շրջանակներում Հայաստանը եւ Ռուսաստանը չունեն ցամաքային հաղորդակցություն: Խոսվում է ապաշրջափակման դիմաց Ղարաբաղյան մի քանի շրջաններ Ադրբեջանին հանձնելու մասին:
Հայկական կողմը մերժել է այս տարբերակը: Արդյոք «ապաշրջափակումը» կարող է տեղի ունենալ Նախիջեւանի ուղղությամբ:
Սակայն, ներկայում միջազգային կոշտ պատժամիջոցների ու մեկուսացման պայմաններում Ռուսաստանը կարող է կանգնել Հարավային Կովկասից «հեռանալու» անհրաժեշտության առաջ: Հայ-ռուսական քաղաքական հարաբերությունների փորձը ցույց է տալիս, որ Ռուսաստանի «հեռանալու» դեպքում հայկական գործոնը տարածաշրջանում ուժեղանում է: Ռուսաստանը ներկայում կանգնած է քաղաքական ու տնտեսական փլուզման եզրին, որը չեն թաքցնում արդեն Մոսկվայի պաշտոնական շրջանակներում: Նման իրավիճակում, 1990-ականներին, Հայաստանը դուրս եկավ ռուս-թուրքական աքցանից ու վերադարձրեց Ղարաբաղը: Այսինքն, աշխատեց հայ-ռուսական հարաբերությունների դասական սխեման:
Ի՞նչ զեկույց է պատրաստելու Բորդյուժան իր այցի արդյունքում: Խնդիրն այն է, որ ով բացի Նախիջեւանը, նա էլ վերահսկելու է այս երկրամասը: Դա կարող է լինել ինչպես Ռուսաստանը, այնպես էլ Հայաստանը: Ավելի հավանականը եւ գերադասելին վերջին տարբերակն է:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....CXTruKoH.dpuf
Comment