Russians will manage, what they do best: turn their friends into enemies....

[Vrej1915]

Որքան Եվրոպան ուժ է տալիս Հայաստանին, այնքան Ռուսաստանը կհասկանա, որ չի կարող հայերի հանդեպ անել այն, ինչ արել են տարիներ շարունակ

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար

07.02.2019

Մեր զրուցակիցն է քաղաքագետ, Փարիզի քաղաքագիտության կենտրոնի փորձագետ Կայծ Մինասյանը

Պարոն Մինասյան, ինչպե՞ս եք գնահատում նախօրեին Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի արած հայտարարությունը ապրիլի 24-ը 1915 թվականի հայերի ցեղասպանության հիշատակի օր հռչակելու իր որոշման մասին։

Մակրոնի երեկվա որոշումը կապված է մոտ երկու տարի առաջ իր տված նախընտրական խոստման հետ։ Երբ ինքը թեկնածու էր, խոստացավ, որ եթե ընտրվի նախագահ, կճանաչի ապրիլի 24-ը որպես Հայոց ցեղասպանության հիշատակի օր։ Անշուշտ ուղղակի ձևով սա կապված է հայ-ֆրանսիական հարաբերությունների հետ, բայց խորքում եթե ավելի մանրամասն ուսումնասիրենք հարցը, կտեսնենք, որ հիմքում Մակրոնի երկու տարի առաջ տված խոստումն է նաև։ Ակնհայտ է, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը շատ դժգոհ են այս որոշումից։ Եվ չմոռանանք, որ Մակրոնն այսպիսի որոշում կայացրեց, որովհետև ուզում է հանգստացնել ֆրանսահայերին, որ 16 տարի է պահանջում են Հայոց ցեղասպանությունը դատապարտող ևս մեկ օրենք ընդունել: Հայտնի է, որ այս օրենքը չի կարող ընդունելի լինել Սահմանադրական խորհրդի կողմից:

Գերմանիայում Փաշինյան-Մերկել համատեղ ասուլիսում Մերկելը հայտարարեց, որ բարձր է գնահատում Հայաստանի վարչապետի համարձակ քայլը, բայց պետք է դրան պատասխան հետևի Ադրբեջանից։ Ինչպե՞ս եք գնահատում թե այդ հայտարարությունը, թե ընդհանրապես Փաշինյանի այցը Գերմանիա։

Անշուշտ, դա շատ դրական էր։ Ընդհանրապես, ասում են, որ Գերմանիայի դիվանագիտությունը շատ դանդաղ է կամ շատ պահպանողական, բայց նախորդ տարի Մերկելը Հայաստանում տեսնելով թավշյա հեղափոխությունը, վստահաբար որոշեց, որ կարելի է Հայաստանի հետ զարգացնել հարաբերություններ, հատկապես որ Իրանի և Եվրոպայի միջև առկա խնդիրները կամաց-կամաց լուծվում են և նոր ծրագրեր են մշակվում։ Հիմա մի ծրագիր կա, որ խողովակաշար պետք է Իրանից անցնի Հայաստան ու Վրաստան, և այդ առումով ավելի լավ է ունենալ ժողովրդավար Հայաստան, քան ավտորիտար։ Քանի որ Մերկելը հանդիպեց Փաշինյանին, իսկ ամսվա վերջին Փաշինյանն այցելելու է Իրան, նաև քանի որ Հայաստանի և Վրաստանի հարաբերությունները բավական լավ են, նշանակում է կամաց-կամաց այդ ծրագիրը ավելի կարևորություն կստանա: Բնականաբար, հենց այս ընթացքի մեջ Մակրոնը պետք է արձանագրեր իր քայլերը հայերի ու Հայաստանի հանդեպ։

Կարծեք թե թավշյա հեղափոխությունից հետո եվրոպացիները կասկած ունեին, թե ինչ տեսակ հեղափոխություն էր տեղի ունեցածը, ինչպես պետք է հայերը վարվեն Ռուսաստանի հետ, ինչ տեսակ նոր Հայաստան է ստեղծվում։ Բայց հիմա տեսնելով, որ թավշյա հեղափոխությունը հաջողել է, տեսնելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանատու և վստահելի անձ է, կամաց-կամաց վստահության մթնոլորտ է ձևավորվում, և դա երևում է արդեն գործի մեջ: Հիմա Գերմանիան իր քայլերով ուզում է ցույց տալ, որ Կովկասը խաչմերուկ է և չի պատկանում որևէ մեկին, այդ թվում Ռուսաստանին։ Որքան Եվրոպան ուժ է տալիս Հայաստանին՝ լինի Մերկելը, լինի Մակրոնը կամ ուրիշներ, այնքան լավ է, որ Ռուսաստանը հասկանա, որ չի կարող այլևս անել այն, ինչ արել են տարիներ շարունակ հայերի հանդեպ։ Ռուսները պետք է հասկանան, որ հայ ժողովուրդը հարգանքի կարիք ունի։ Այսինքն, երբ Ֆրանսիան կամ Գերմանիան աջակցում են Հայաստանին, հարգանքով են վերաբերվում Հայաստանին, որոնք նույն պատմությունը չունեն, ինչ Ռուսաստանն ունի Հայաստանի հետ, հարց է ծագում, թե ինչու դաշնակից Ռուսաստանը չի հարգում Հայաստանին։ Ռուսները պետք է ընդունեն, որ իրենց կեցվածքն անբավարար է։ Ուզում եմ նաև ասել, որ Հայաստանի տնտեսական զարգացումը դեպի Եվրոպա չի նշանակում հակառուս լինել։ Ճիշտ հակառակը, և դա պետք է հասկանա Ռուսաստանը: Դա պետք է Ռուսաստանի վերնախավին բացատրեն Հայաստանի ղեկավարները։ Պուտինին պետք է հասկացնել, որ մենք երբեք չենք լինի հակառուս, բայց ուզում ենք, որ հարգեք մեզ։

Մակրոնը իր ելույթում հայտարարեց, որ Ֆրանսիան շարունակելու է հետևողական պայքարը Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականության դեմ։ Նա նշեց, որ Ֆրանսիայի նախագահի ամբողջական պատասխանատվությունը Թուրքիայի նախագահին երկխոսության հրավիրելն է։ Վերջին շրջանում որոշակի պասիվություն չէ՞ր նկատվում այս առումով Մակրոնի և Ֆրանսիայի քաղաքականության մեջ և այս աշխուժությունը ինչով եք պայմանավորում։

Դա գլխավորապես կապված է Սիրիայի հարցի հետ, որովհետև կամաց-կամաց տեսնում ենք, որ Սիրիայի պատերազմը վերջանում է և փախստականները կամ պետք է վերադառնան, կամ պետք է մնան իրենց տեղերում, բայց չգան Եվրոպա։ Բացի այդ, քանի որ Ֆրանսիան իր դիվանագիտությամբ ամեն ինչ արեց, որ թուրքերը չգրավեն Սիրիայի հյուսիսային շրջանները, հատկապես որ դրան դեմ են նաև ռուսներն ու իրանցիները, ինչ-որ առումով սա խոսում է այն մասին, որ Թուրքիայի գործոնն այնքան ուժեղ չէ։ Երբ Ֆրանսիան Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ նման որոշում է կայացնում, ուզում է ցույց տալ, որ այո, պետք է խոսել, պետք է բանակցել Թուրքիայի հետ, բայց դա չի նշանակում, որ այդ համագործակցությունը պետք է տարանջատի Ֆրանսիան Հայաստանից։

Մեկ այլ փոքր գործոն էլ կա, որը կապված է Վենեսուելայի հետ։ Ինչպես գիտեք, եվրոպական երկրները, ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան ու Գերմանիան Վենեսուելայի հարցի շուրջ քայլ արեցին Մադուրոյի դեմ, իսկ Թուրքիան պաշտպանում է Մադուրոյին։ Ու հիմա Ցեղասպանության հարցում Ֆրանսիայի դիվանագիտության այս որոշման մեջ կա որոշակի մեսիջ Թուրքիային, որ վերջինս ավելի պատասխանատու կեցվածք ունենա Վենեսուելայի հարցում։ Ի վերջո, Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է և պետք է հետևի ԱՄՆ-ի ու եվրոպական պետությունների որոշումներին։ Բայց, ինչպես տեսնում ենք, Թուրքիան խաղ է խաղում ինչպես Մերձավոր Արևելքում, այնպես էլ Վենեսուելայի հարցում։

Փաշինյանը Բեռլինում խոսելով Արցախի խնդրի մասին, հայտարարեց, որ կա բանակցությունների երեք կողմ, և նշեց, որ Արցախը պետք է բանակցային սեղան վերադառնա։ Որքանո՞վ է իրատեսական նման հեռանկարը։

Շատ հետաքրքիր էին երեկ Մակրոնի հայտարարությունները, և քանի որ մասնակիցների մեծամասնությունը հետևում է Արցախի հարցի զարգացումներին, Մակրոնը 3 կարևոր բան ասաց։ Նախ ասաց, որ Ֆրանսիան պատասխանատվություն չունի այն հարցում, որ Արցախը բանակցությունների սեղանին չի նստում։ Սա նշանակում է, որ Ֆրանսիան դեմ չէ, որ Արցախը վերադառնա բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Նա նաև հայտարարեց, որ հայերն ու ազերիներն են պատասխանատու այդ հարցում։ Հիշեցնեմ, որ դեռ մի քանի ամիս առաջ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ իրենք դեմ չեն ղարաբաղցիների մասնակցությանը, բայց դա կողմերը պետք է որոշեն։ Իսկ երեկ Մակրոնն ասաց, որ ֆրանսիացիները չեն որոշել, որ ղարաբաղցիները պետք է դուրս գան բանակցություններից։ Սա շատ կարևոր է։

Առաջին անգամ է, որ Ֆրանսիան պաշտոնապես հայտարարեց, որ բոլոր կարևոր կողմերը պետք է մասնակցեն բանակցություններին:

Երկրորդ, Մակրոնը հայտարարեց, որ Ֆրանսիան պատրաստ է վիզաներ տալ Արցախի այն քաղաքացիներին, որոնք ուզում են այցելել Ֆրանսիա՝ Հայաստանի խողովակով: Երրորդ, Մակրոնը հայտարարեց, որ կարելի է համագործակցել Արցախի Հանրապետության հետ հումանիտար և կրթության ոլորտներում: Առաջին անգամ է, որ Ֆրանսիայի նախագահի կողմից նման հայտարարություններ են արվում:

Ինչ վերաբերում է Արցախի հարցի շուրջ այսօր ստեղծված իրավիճակին, ապա շուտով կասվի, որ Մյունխենում այս ամիս պետք է տեղի ունենա Մնացականյան-Մամեդյարով հերթական հանդիպումը, որտեղ կշարունակեն երկխոսությունն ու բանակցությունը։ Բայց ինչ-որ առումով Նիկոլ Փաշինյանը, ստանալով թե Ռուսաստանի, թե եվրոպացիների, թե նույնիսկ ԱՄՆ-ի աջակցությունը, հիշեցրեց, որ քանի դեռ ադրբեջանցիները չեն խոսում, թե ինչ փոխզիջման են պատրաստ, Հայաստանը չի խոսելու այդ մասին։ Բացի այդ, Փաշինյանը հայտարարեց, որ իր քաղաքականությունն Արցախի հարցում լրիվ տարբերվում է երեք նախորդ ղեկավարների վարած քաղաքականությունից։ Սա շատ կարևոր արձանագրում էր և շատ լավ էր։ Ես հույս ունեմ, որ իսկապես նոր էջ պետք է բացվի Հայաստանի դիվանագիտության մեջ։ Մենք տեսնում ենք, որ թավշյա հեղափոխությունը անջատում է Հայաստանի անցյալն ու ապագան։ Արդյոք անուղղակիորեն այսպիսի հայտարարությունները նշանակում են, որ պետք է մոռանալ մադրիդյան սկզբունքները, թե ոչ: Հույս ունեմ՝ այո: Բայց Նիկոլ Փաշինյանին պետք է դա հարցնել:

[Vrej1915]

Իսկապես ապշելու բան

Lragir.am

11.02.2019


Արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանն, ամփոփելով Իրան կատարած իր այցը, նշել է, որ քննարկումների ժամանակ իրանցիներին հետաքրքրել ու նաեւ զարմացրել էր, որ Հայաստանում քննարկում են հողեր հանձնելու հարցը:

Իրանցիների շահագրգռությունը հասկանալի է՝ նախկինում մերձկասպյան թուրքերի հսկողության տակ գտնվող Իրանի հետ սահմանի 100 կմ-ից ավելի հատվածը ներկայում անցել է հայկական բանակի հսկողության տակ, ինչը Իրանի անվտանգության համար կարեւոր հանգամանք է: Բացի այդ, այսպես կոչված հակամարտության գոտում չկան երրորդ երկրների զինված ուժեր, ինչը Իրանի համար նույնպես խիստ կարեւոր հանգամանք է:

Պետք է ասել, որ միայն իրանցիները չէ, որ զարմացած են Հայաստանում հողեր հանձնելու քննարկումներից: Այստեղ կա մի կարեւոր հանգամանք՝ արտերկրում ծանոթանում են նման հրապարակումներին ու արդեն չեն տարբերակում՝ ինչ շարժառիթ ունեն նման քննարկումները, ովքեր եւ ինչ նպատակով են դա անում: Դա նրանց հետաքրքիր չէ, արձանագրվում է այն, որ հայերը քննարկում են հողեր հանձնելու հարց:

Եվ խոշոր հաշվով իսկապես հետաքրքիր չէ: Փաստն այն է, որ հայկական քաղաքական-փորձագիտական-վերլուծաբանական շրջանակներում արդեն երկու տասնամյակ խնդիրը քննարկվում է միայն այդ կտրվածքով: Դա իսկապես ապշելու բան է, թեեւ հնարավոր են տարբեր բացատրություններ: Մինչ այժմ քիչ թե շատ ձեւակերպված է հենց այդ հայեցակարգը, որը կարելի է անվանել Տեր-Պետրոսյանի հայեցակարգ, որը հանգում է ոտքերը վերմակի չափով մեկնելու գետտոյական գոյատեւման փիլիսոփայությանը:

Դրանից դուրս քաղաքական-քաղաքագիտական շրջանակները չեն ձեւակերպել որեւէ այլ հայեցակարգ, մոտեցումների համալիր, որը կհանգեր ոչ թե հայ-ադրբեջանական հակամարտություն պարզունակ իրավիճակին, այլ առավել խորքային խնդիրների, որոնք վերաբերվում են քաղաքական ազգի՝ իր համար կենսական տարածքների ապահովման եւ դրանք պաշտպանելու անհրաժեշտությանը:

Արցախյան առաջին պատերազմը կոտրեց ռեգիոնի ռուս-թուրքական հարյուրամյա ստատուս քվոն: Արցախը Ադրբեջանից չէ, որ անջատվել է, Արցախն Ադրբեջանի կազմում չի էլ եղել, Ադրբեջանը շատ մանր հարց է այն խորքային իրավիճակի համեմատ, որը ձեւավորվել է պատերազմի արդյունքում: Հետպատերազմյա այս երկու տասնամյակներին ռուս-թուրքական տանդեմի քաղաքականության ողջ իմաստը, այդ թվում Սիրիայում, ուղղված է այդ թվում հին ստատուս-քվոն վերականգնելուն:

Հողեր հանձնելու հայկական «քննարկումները» ոչ այլ ինչ են, քան ռուս-թուրքական այդ քաղաքականության կամա թե ակամա սպասարկում: Այս համատեքստում է օրինակ Սիրիա հայկական զորախումբ ուղարկելու հարցում այդ շրջանակների բարձրացրած աղմուկը:

Աշխարհը, մասնավորապես ռուս-թուրքական տանդեմը, շատ լավ գիտե արցախյան պատերազմում հայկական հաղթանակի արժեքն ու քաղաքական-քաղաքակրթական ներուժը: Ոմանք դա փորձում են անտեսել, ոմանք՝ հետ պտտել, եւ դա բնական է: Խնդիրը հետեւյալն է՝ մենք ընկալո՞ւմ ենք մեր իրավունքի ուժն ու հնարավորությունները:

[Vrej1915]

Հայաստանը կարող է կտրուկ շրջադարձ անել, և ռուսական ողջ պաշտպանական համակարգը կփլվի Ռոստովից մինչև Սիրիա

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար

25.02.2019


Մեր զրուցակիցն է Հայաստանի Քրիստոնեա-ժողովրդավարական կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը

ՌԴ դեսպան Կոպիրկինը հայտարարել է, որ հայ-ռուսական դաշնակցային հարաբերությունները մեր երկրների և տարածաշրջանային անվտանգության երաշխիքն են։ Նա նաև հիշել է, որ հայերը մեծ դեր են ունեցել Ռուսաստանի զինված ուժերի կայացման գործում։ Ի՞նչն է պատճառը, որ ՌԴ դեսպանը հայերի դերի կարևորության մասին հիշատակում է՝ հաշվի առնելով, որ ռուսների կողմից ճիշտ հակառակ դիրքորոշումներն ենք լսել։ Ինչպե՞ս եք գնահատում դեսպանի այս հայտարարությունը։

Երբ հայերը գիտակցում են իրենց ազգային շահը, և իրենց շարքերում չեն թողնում 5-րդ շարասյուներ, հոգեկան հիվանդության հասնող ռուսասիրությունը նահանջում է, և ռուսները գնում են զիջումների։ Հիմա Հայաստանը կարող է կտրուկ շրջադարձ անել, և ամբողջ ռուսական պաշտպանական համակարգը կփլվի Ռոստովից մինչև Սիրիա։ Այստեղ մեծ դեր կարող է ունենալ աշխարհում հայկական լոբբին։ Հիմա այդ բոլորը ռուսներն իրենց մտքում գիտեն։ Հայաստանի նոր ղեկավարության տեսակետը՝ արժանապատվորեն դառնալ Ռուսաստանի գործընկեր, շահերի համատեղմամբ, Ռուսաստանին պարտավորեցնում է նահանջել։ Ուրիշ տարբերակ չունեն և չեն էլ կարող ունենալ։ Կոնկրետ դեսպանն այդ մասին ասել է Կարմիր բանակի օրը, այդ նույն բանակի, որը թուրքերի հետ վերջ է տվել Հայաստանի առաջին Հանրապետությանը, իսկ նրա իրավահաջորդ Խորհրդային բանակը ադրբեջանցիների համար 1990-ականներին մեզնից գրավել է Հյուսիսային Արցախն ու Գարդմանքը՝ «Կոլցո» օպերացիայի շրջանակներում։ Դրա համար սուտ է հայերի մասնակցությունը տոնակատարություններին մի բանակի, որն այդպիսի քայլեր է արել։ Իսկ երբ ասում են՝ թուրքը մեզ կուտեր, պատմությունը եթեներ չունի և վերջ։ Չկա նման բան։ Ես, օրինակ, համոզված եմ, որ հայկական լեգիոնը գերմանական բանակի հետ իջնելու էր և պարեկային ծառայություն էր անելու Հայաստանում։ Հետևաբար, թուրքը Հայաստան չէր մտնելու։ Այդ բոլորը լեգենդներ են, պրոպագանդա, որը մտցրել են հայերի ուղեղի մեջ։ Այսինքն Նժդեհն ու Դրոն ապուշնե՞ր էին, որ հայկական լեգիոն էին ձևավորել։ Հիտլերը շատ մեղմ էր հայ լեգեոնականների նկատմամբ. Նա կարող էր հայերին համակենտրոնացման ճամբարներ նետել, գնդակահարել, բայց տեսնելով, որ նրանք չեն կռվում ռուսների դեմ, ուղարկել է Հոլանդիա պարեկային ծառայության։ Մեր ժողովուրդը պետք է իր պատմությունն իմանա։ Հետևաբար, Կոպիրկինը պետք է ներողություն խնդրի իրենց արածների համար։ 300 հազար հայ է մահացել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի ճահիճներում, և հիմա կանգնել փառաբանում են դա։ Հիմա գոնե ռուսները Արցախի հարցով մի զիջում անո՞ւմ են, ճանաչո՞ւմ են Արցախը։ Այդքան մարշալ ենք տվել, մարշալների գյուղն էլ չպաշտպանեցին ռուսները։ Կարմիր բանակի աչքի առաջ ենք կորցրել Չարդախլուն։ Նայում էին, թե ոնց են ավերում խորհրդային մարշալների բնակավայրերը։

Ըստ էության Ռուսաստանը վերանայո՞ւմ է հայ-ռուսական հարաբերությունները։

Այո, ընդունում է գործընկերոջ գոյությունը։ Սա թավշյա հեղափոխության նվաճումն է։

Իսկ հայկական կողմը որքանո՞վ է կարողանում նորովի դիտարկել հայ-ռուսական հարաբերությունները։

Տեսեք, ՀԱՊԿ-ում ճգնաժամ է, չեն կարողանում անցկացնել իրենց ցանկալի գլխավոր քարտուղարին։ Կանգնել մեզ ասում են՝ քո գեներալին մի փոխի։ Քո ի՞նչ գործն է, դու ո՞վ ես։ Նիկոլ Փաշինյանի կարծր դիրքորոշումը ռուսներին բերում է հայերի հետ հավասար փոխհարաբերության, եթե ոչ դաշնակցի, ապա գործընկերոջ։ Սա մեզ համար կարևոր է։

Այսինքն ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի հարցը չի լուծվում, որովհետև հայկական կողմը չի՞ համաձայնում Զասի թեկնածությանը։

Այո, ու դա Ռուսաստանին շատ ձեռնտու է։ Հայկական կողմը սկզբունքային դիրք է պահում, և ոչ ոք մեզ չի կարող ասել, թե որ գեներալին ուղարկենք։ Մենք մեր գեներալին հետ ենք կանչում, մյուսին ենք ուղարկում։ Ենթադրենք, Բելառուսի գեներալը Մոսկվա թռչելիս օդանավը պայթել է, մեռել է, պետք է ասեն՝ վերջ, դուք կորցրեցիք այդ պաշտո՞նը։ Մյուս կողմից, ՀԱՊԿ-ը ՆԱՏՕ չի, ՀԱՊԿ-ի տերը Ռուսաստանն է։ Դա մի գործիք է, որի անվան տակ Մոսկվան իր շահերն է առաջ մղում, այնտեղ հավասար գործընկերություն չկա։ Հիմա ռուսներին ձեռնտու է, որ միշտ այդ կառույցի ղեկավարի պաշտոնում ռուս լինի։ Անգամ եթե ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը հայ, բելառուս կամ ղազախ լինի, տեղակալը պետք է ռուս լինի, որի ձեռքին է իրական իշխանությունը։ Հիմա Հայաստանի կարծր դիրքորոշումը թույլ է տալիս ռուսներին՝ օգտագործելով Լուկաշենկոյի տհասությունը, բաց պահել այդ նշանակումը և իրենց ձեռքում պահել կառավարումը։ Իսկ սա ի՞նչ է տալիս հայկական կողմին։ Եթե ես լինեի Նիկոլ Փաշինյանի կողքին, կասեի՝ սրա դիմաց ռուսները թող 10 հատ ինքնաթիռ տան, որ մենք մինչև վերջ պահենք մեր դիրքորոշումը։ Փաստորեն մեր դիրքորոշման արդյունքում ռուսներին է մնում ղեկավարումը, բա դրա փոխարեն մեզ ի՞նչ են տալիս։

Իսկ ընդհանուր առմամբ, այս փուլում Հայաստանի արտաքին քաղաքականության դիվերսիֆիկացման ինչպիսի՞ հնարավորություններ կան։ Հայաստանը որքանո՞վ է կարողանում դիվերսիֆիկացնել իր անվտանգությունը։

Դիվերսիֆիկացիան շատ լավ է։ Ռուսաստանի հետ մենք հակադրության հարց չունենք, դա վտանգավոր է, նաև փոխարինող չունենք: Ռուսաստանը մեզ համար որպես առաջին գործընկեր է, իսկ Արևմուտքի հետ շատ լավ հարաբերություններ ունենք։ Եղած վիճակը պետք է ամրապնդել։ Բայց սա չպետք է դոգմա դառնա, հավերժ բարեկամներ չպետք է լինեն: Մեր հավերժ բարեկամը հայ ժողովուրդն է, ուրիշ ոչ մեկը չկա և չի կարող լինել: Եթե այս սկզբունքը պահում ես, ճիշտ կարողանում ես կողմնորոշվել:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր այցելու է Իրան: Ի՞նչ եք ակնկալում այդ այցից:

Շատ դրական միտումներ կան. Իրանի նկատմամբ արտաքին ճնշումների ֆոնին մենք կարող ենք փրկօղակ դառնալ հակամարտող կողմերի համար: Դա միջնորդի բացառիկ, աստվածային շնորհ է, որ տրվում է մեզ: Օրինակ, կարող են Ամերիկան ու Իրանը Երևանում հանդիպել, կամ Ռուսաստանն ու Իրանը կարող են Երևանում հանդիպել: Սա բացառիկ անվտանգություն է, լրացուցիչ անվտանգության երաշխիք: Նման դեպքերում տվյալ պետությանը ձեռք չեն տալիս, որ հանդիպման տեղ ունենան: Մյուս կողմից, տնտեսական ոլորտում Հայաստանն արդիականացման կուրս է որդեգրել, որի արդյունքում Հայաստանը կարող է ներդրումների համար պատուհան և հարթակ դառնալ Ռուսաստանի ու Արևմուտքի համար: Այս բոլոր հարցերի դրական լուծման համար Հայաստանի ԱԳ նախարարը պետք է ճկուն լինի և չպետք է կողմնորոշում ունենա, պետք է լինի բացառապես հայաստանակենտրոն:

[Vrej1915]

Այսօր այդ օրն է. ռուս-թուրքական դարը հայկական արյան վրա

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան

16.03.2019


1921 թվականի մարտի 16-ին Մոսկվայում ստորագրվեց ռուս-թուրքական պայմանագիրը, որը փաստացի հայկական արյունով եւ հայկական տարածքների հաշվին գրված փաստաթուղթ էր: Այն կանխորոշում էր հայերի հետագա ճակատագիրը, կամ այլ կերպ ասած հայկական սուբյեկտությունն ու հայկական ապագա պետականությունը կանխարգելող փաստաթուղթ էր, որի կնքումից անցել է 98 տարի:

Ռուսաստանն ու Թուրքիան այսօր էլ հարգում ու պատվում են պայմանագիրը, նշում դրա հոբելյանները, պատրաստվում 100-ամյակին, մեզ՝ հայերիս համար 100-րդ տարելիցին:

Ինչպե՞ս են նշելու Ռուսաստանն ու Թուրքիան իրենց համար այդ հոբելյանը: Ռուս-թուրքական պայմանագիրը 98 տարի առաջ ձեւավորեց Կովկասի ստատուս-քվոն, հայկական կյանքերի, հայկական պետականության ապագայի, Հայաստանի շահի եւ անվտանգության հաշվին:



Մեդվեդեւն Էրդողանին է նվիրում Մոսկվայի պայմանագրի նկարը՝ ի հավատարմություն ռուսական կողմի



Այդ ստատուս-քվոն այժմ գոյություն չունի: Արցախյան շարժմամբ եւ պատերազմի հաղթանակով Հայաստանն ու Արցախը փոխեցին ռուս-թուրքական պայմանագրով հաստատված իրավիճակը: Իհարկե պայմանագրի բոլոր հետեւանքները վերացված չեն, սակայն սկզբունքորեն այն քանդված է, եւ քանդել են հայերը:

Միաժամանակ սակայն քանդված չէ այդ պայմանագրով սահմանված ռուս-թուրքական դաշինքը, որը շարունակում է կառուցված լինել հայկական շահի ու անվտանգության վրա: Մյուս կողմից, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ներկայում դաշնակից չեն: Ի՞նչ են, ամբողջապես պարզ չէ: Նրանց երկուսի համար էլ իրավիճակը բարդ է: Ռուս-թուրքական պայմանագիրը գործնականում սկսել է աշխատել Ռուսաստանի դեմ եւ շատ վաղուց: Այդ իմաստով, Արցախի հաղթանակով հայերը մեծ հաշվով փրկել են Ռուսաստանին:

Մյուս կողմից սակայն, Ռուսաստանում այդ իրողությունն ավելի շատ ընկալվել է իբրեւ հայերի պարտավորություն, ոչ թե օժանդակություն եւ մեծահոգություն, որը պետք է առաջացնի երախտագիտության եւ պարտքի զգացում: Ռուսաստանում շարունակում են համոզված լինել, որ հայերն են իրենց պարտք, ընդ որում ցմահ: Ըստ այդմ, հայկական հաղթանակները ընդունելով որպես պարտքի վերադարձ, Ռուսաստանը փորձել է դրանք դիտարկել Թուրքիայի հետ հարաբերության մանրադրամ:

Փոխվե՞լ է արդյոք այդ հարցում որեւէ բան, կամ կարո՞ղ է փոխվել: Ապրիլյան քառօրյայից հետո ինչ որ բան փոխվել է, մարտավարական իմաստով, բայց խնդիրը ռազմավարությունն է, այսինքն մոտեցումների, պատկերացումների փոփոխությունը: Դա կա՞, թե չկա եւ ռուսները շարունակում են համարել, որ հայերն են իրենց պարտք:

Մյուս կողմից, ռուս-թուրքական դարի ավարտին շրջադարձային իրավիճակում է Ռուսաստանը: Ռուսաստանը գործնականում կանգնած է ընտրության առաջ՝ ու՞մ հանձնվել, Թուրքիային, Չինաստանի՞ն, թե՞ Արեւմուտքին: Ընդ որում, հատկանշական է, որ Թուրքիան ու Չինաստանը չեն սպասում որոշման, նրանք վերցնում են Ռուսաստանը, ամեն մեկը յուրովի:

Սակայն, դրա փոխարեն Մոսկվան դիմակայության մեջ է Արեւմուտքի հետ, գործնականում միակ սուբյեկտի, որը Ռուսաստանին առաջարկում է դեր, եւ այդ դերը սպասավորի դերը, կամ «սուլթանի սիրուհու» դերը չէ, այլ ռեգիոնալ խաղացողի դեր, որն իհարկե ցածր է ռուսների հավակնությունից, սակայն մյուս կողմից օգնելու է պահպանել ռուսական պետականությունը կամ պետականությունը պահպանել ռուսական:

Բայց դրա համար Ռուսաստանը պետք է սկզբունքորեն փոխի իր մոտեցումը Հայաստանի նկատմամբ, որովհետեւ հատման կետը ընտրված է Կովկասը եւ Հայաստանը, մի շարք պատճառներով, եւ Մոսկվան պետք է գա գիտակցման, որ Հայաստանը չէ պարտք, ինքն է պարտք Հայաստանին: Մեծապետականության բարդույթի համար դա չափազանց դժվար գիտակցվող հանգամանք է, առավել եւս, որ այն բավական ծանր ու բարդ գիտակցվող է նաեւ թերարժեքության բարդույթի համար, որով վարակված է հայության մի զգալի մաս:

Բայց թե հայկական, թե ռուսական պետականության համար փրկօղակը այդ բարդույթի, ըստ այդմ հայերի Ռուսաստանին հավերժ պարտք լինելու վտանգավոր մոլորությունից ազատվելն է: Թավշյա հեղափոխությամբ Հայաստանը գնում է այդ ճանապարհով, աստիճանաբար, դժվար, բայց ազատվելով պատմա-հոգեբանական այդ բարդույթներից եւ կարծրատիպերից: Ռուսաստանը կամ կօգտվի դրանից եւ կգնա այդ ճանապարհով, որով տանում է Հայաստանը, կամ նրանով, որով կտանի օրինակ Զատուլինը: Այդ դեպքում Հայաստանը այլեւս ոչնչով չի կարող օգնել, առավել եւս փրկել իր հաշվին:

[Vrej1915]

Հայ կոմունիստները խայտառակվեցին ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանության առջեւ անցկացվող պրոհայկական ակցիային

Lragir.am,

16.03.2019


Մարտի 16-ին Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության ակտիվիստները, որոնք վերջին շրջանում ակտիվացել են ՌԴ դեսպանատան կամ այլ հաստատությունների դիմաց ցույցերին մասնակցելու հարցում, այսօր էլ հավաքվել են խանգարելու ցույցը, որի մասնակիցները պահանջում էին չեղյալ հայտարարել 1921 թվականի մարտի 16-ի Ռուս-թուրքական պայմանագիրը:

Հիշեցնենք, որ այդ պայմանագրով Հայաստանի տարածքները՝ Կարսը, Սուրմալուն Արարատ լեռով, Նախիջեւանը Ռուսաստանը նվիրել է Թուրքիային ու Ադրբեջանին:

100 տարի առաջ հայ կոմունիստները ակտիվորեն լծվել էին ռուս-թուրքական ծրագրերի իրականացմանը, այդ թվում տարածքների նվիրաբերմանը եւ 1921-1923 թթ. Հայաստանի տարածքում Արեւմտյան Հայաստանից գաղթած 300 հազար հայերի ոչնչացմանը եւ հարյուր հազարների արտաքսմանը: Ավելորդ է ասել, թե համանման իրավիճակներում ինչ կանեին նմանների հետ այլ երկրներում. առնվազն կարգելեին, եւ տեղի կունենար դատավարություն: Նման հակաակցիա անելով՝ նրանք կրում են այդ հանցագործությունների ուղիղ պատասխանատվություն:

Բայց Հայաստանում նման բան չկա, եւ ավելին, հայ կոմունիստները շարունակում են իրենց այդ գործունեությունը ռուսական հռչակված նեոգաղութատիրության ներկայիս փուլում, որի նպատակներից մեկը կրկին Հայաստանի հայազրկումն ու Ղարաբաղն Ադրբեջանին նվիրելն է:

[Vrej1915]

Կարսի ու Իգդիրի վերամիավորման խնդիրը. Վճռական խոսքը Երեւանինն է

Lragir.am,

01.04.2019


Տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում Էրդողանի իշխող կուսակցությունն ու նրա արբանյակ կուսակցությունները նշանակալի պարտություններ են կրել Թուրքիայի առանցքային քաղաքներում, այդ թվում Կոստանդնուպոլսում ու Անկարայում:

Նշանակալի են եղել նաեւ Կարսի ու Իգդիրի քաղաքապետերի ընտրությունները: Այստեղ ընտրվել են քրդական ուժերի ներկայացուցիչները:

Կարսն ու Իգդիրը Թուրքիան «հանձնել է» իր մերձկասպյան եղբայրներին, Բաքվի հետ համաձայնությամբ: Փորձ է արվում տնտեսապես կապել Նախիջեւանն ու այս նահանգները, ժողովրդագրական իրավիճակը փոխելու, ինչպես նաեւ Հայաստանի շրջափակումը խորացնելու նպատակով: Կարսն ու Իգդիրը ակտիվորեն բնակեցվում են մերձկասպյան թուրքերով, որոնց նաեւ տնտեսական որոշակի արտոնություններ են տրվում:

ՏԻՄ ընտրություններից առաջ տեղեկություն եղավ, որ Ալիեւի պահանջով Էրդողանը որոշել է չառաջադրել իր կուսակցության թեկնածուներին, նախընտրելով արբանյակ ազգայնական կուսակցությունների թեկնածուներին, որոնք, ըստ մտահղացման, հաղթելու ավելի մեծ հնարավորություններ կունենային: Սակայն այս տարբերակն էլ չաշխատեց:

Կարսի ու Իգդիրի քրդական բնակչությունը թերեւս հասկացել է, թե ինչ է իրեն սպասվում առաջիկայում: Թուրքիան ներկայում քրդերի դեմ լայնածավալ արշավ է իրականացնում Սիրիայում, գրավելով քրդաբնակ շրջանները եւ տեղահանելով քուրդ բնակչությանը: Միեւնույն ժամանակ, Կարսում եւ Իգդիրում բնակեցնելով մերձկասպյան թուրքերին, Անկարան անկասկած փորձելու է նույն քաղաքականությունը շարունակել նաեւ այստեղ, այս պարագայում նաեւ Բաքվի միջոցով:

Կարսն ու Իգդիրը Թուրքիայի կազմում են Մոսկվայի 1921 թ. ռուս-թուրքական անօրինական պայմանագրով: Թուրքիան Մերձավոր Արեւելքում քրդերի դեմ իր գործողություններն իրականացնում է Մոսկվայի հետ սերտ համագործակցությամբ եւ աջակցությամբ: Կարելի է ասել, որ ներկայում ռուս-թուրքական տանդեմը քրդերի պարագայում իրականացնում է խոշոր հաշվով նույն քաղաքականությունը, ինչ հայերի դեմ անցյալ դարասկզբին: Քուրդ քաղաքական գործիչներն ու քաղաքագետները նշում են, որ Թուրքիան նախապատրաստում է քրդերի ցեղասպանությունը:

Կարսի ու Իգդիրի վերամիավորումը Հայաստանին քուրդ ժողովրդին ցեղասպանությունից փրկելու ուղիղ ճանապարհն է:

Մոսկվան ունի՞ 1921 թ. պայմանագիրը վերանայելու բավարար շահագրգռություն: Վճռական խոսքը Երեւանինը պետք է լինի՝ վերանայում կամ Կովկասում ՆԱՏՕ-ի եւ թուրքերի հետ դեմ առ դեմ մնալու հեռանկար բանաձեւով: Բնականաբար, միայնակ եւ առանց Հայաստանի:

[Vrej1915]

Ավանդույթի համաձայն. Հրազդանի ՋԷԿ-ն էլ տվեցին

07/04/2019

http://www.armtimes.com/hy/article/158444


Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի ապրիլի 7-ի համարում

Կառավարության երեկվա նիստը սովորականից ավելի երկար տեւեց: Կառավարության անդամները երկար, շատ երկար մտածում էին` ինչպե՞ս թեթեւացնել իրենց կողմից այդքան «սիրված» ժողովրդի սոցիալական վիճակը. չէ՞ որ այդ ժողովրդի ձայները այդքան անհրաժեշտ են լինելու ընդամենը մեկ տարի հետո կայանալիք ընտրություններում: Իսկ թե ինչպիսին կլիներ իշխանությունների նկատմամբ ընտրողների վերաբերմունքը, եթե Հայաստանին մատակարարվող ռուսական գազի դիմաց սպառողները վճարեին այն սակագներով, որոնք հաստատել էր Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը, դժվար չէ պատկերացնել: Սակայն նախօրեին Ռոբերտ Քոչարյանն այցելեց «Հայռուսգազարդ» եւ հենց այնտեղ էլ հայտարարեց, որ սպառողների համար գազի գնի թանկացումը կլինի 10-15 տոկոսի շրջանակներում:

Եւ երեկ կառավարությունը ընդունել է «Բնական գազի սակագների մեղմացման միջոցառումները» անունով մի որոշում, ըստ որի առաջիկա երեք տարիներին ՀՀ կառավարությունը սուբսիդավորելու է «Հայռուսգազարդ» ընկերությանը` գազի սակագները մեղմացնելու նպատակով: Դրա համար կառավարությունը երեկ որոշում է կայացրել Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը վաճառել ռուսական «Գազպրոմ» ընկերությանը: Երեկ կառավարության նիստից հետո հրավիրված մամուլի ասուլիսում էներգետիկայի նախարար Արմեն Մովսիսյանն այնպիսի բարձր տրամադրությամբ էր ներկայացնում այս որոշումը, կարծես դրանով ոչ թե Հայաստանն է Ռուսաստանին գույք տրամադրում, այլ հակառակը:

Իսկ Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը, կառավարության երեկվա որոշման համաձայն, վաճառվելու է 248,8 մլն դոլարով, որից ընդամենը 60 մլն դոլարն է վճարվելու պետական բյուջե: Մնացած 188,8 մլն դոլարը կառավարությունը որպես սուբսիդիա երեք տարիների ընթացքում վճարելու է «Հայռուսգազարդ» ընկերությանը: Այսինքն` կառավարությունը վճարելու է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի սահմանած գնի մի մասը` բնակչության սպառած 1000 խ/մ-ի համար 90 հազարից 25 հազար դրամը, իսկ արդյունաբերական սպառողների համար` 146,5 դոլարից 52 դոլարը: Արդյունքում այս տարվա ապրիլի մեկից բնակչությունը մեկ խ/մ գազի դիմաց ներկայիս 59 դրամի փոխարեն կվճարի 65 դրամ, իսկ արդյունաբերական սպառողները՝ ներկայիս 79,1 դոլարի փոխարեն` 94.5 դոլար:

Արդյոք սա կարելի՞ է գազի սակագների մեղմացման հաջողված տարբերակ համարել: Էներգետիկայի նախարարը այս հարցին ուղղակի չի պատասխանում: «Բնակչությունը եւ տնտեսվարող սուբյեկտները սրա գնահատականը կտան»,- ասում է Արմեն Մովսիսյանը: Այս նախադասությունը, ըստ էության, բացահայտում է այն տրամաբանությունը, որով իշխանություններն առաջնորդվել են այս որոշումն ընդունելիս. բնակչության համար էականն այն է, որ գազի դիմաց հնարավորինս քիչ վճարի, թե ինչի հաշվին` մարդկանց համար այնքան էլ կարեւոր չէ: Ինչ վերաբերում է Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը «Գազպրոմին» վաճառելու պայմաններին, ապա ըստ Արմեն Մովսիսյանի, դրանք Հայաստանի համար շատ ձեռնտու են:

Ռուսները պարտավորվել են երկու տարվա ընթացքում ավարտել էներգաբլոկի շինարարությունը, տեղադրել 140 մեգավատ հզորությամբ գազատուրբին, ինչը, Արմեն Մովսիսյանի ասելով, կիրականացվի լրացուցիչ 150-160 միլիոն դոլարի ներդրմամբ: Իսկ արդյոք կարելի՞ է վստահ լինել, որ Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը չի արժանա «Գույք` պարտքի դիմաց» ծրագրով Ռուսաստանին հանձնված ձեռնարկությունների ճակատագրին: «Պայմանագրում բավական կոշտ միջոցներ կան, եւ եթե ռուսական կողմը չկատարի պարտավորությունները, դրանք կկիրառվեն»,- ասում է Արմեն Մովսիսյանը` չմանրամասնելով, սակայն, պայմանագրի այդ կոշտ կետերը: Իհարկե, դա արդեն այնքան էլ կարեւոր չէ:

Կարեւորն այն է, որ Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը այլեւս ռուսների սեփականությունն է: Ինչ վերաբերում է վերջին օրերին հայ-ռուսական բանակցություններում քննարկվող մյուս հարցին` կապված Իրան-Հայաստան գազամուղի հայկական հատվածը նույնպես Ռուսաստանին տրամադրելու հետ, ապա էներգետիկայի նախարարն ասում է, որ նման հարց չէր էլ կարող քննարկվել, քանի որ այդ գազամուղի շինարարության աշխատանքները դեռ չեն սկսվել: «Իրան-Հայաստան գազամուղը դեռեւս կառուցված չէ, բաժնետոմսեր չունի, եւ դրանք չեն կարող որեւէ մեկին հանձնվել»,- ասում է Արմեն Մովսիսյանը: Մենք, իհարկե, մեր էներգետիկայի նախարարին չհավատալու հիմքեր չունենք:

Սակայն հավատալով Արմեն Մովսիսյանին՝ ցանկանում ենք տեղեկացնել, որ «Գազպրոմ» ընկերության երեկ տարածած հաղորդագրության մեջ նշված է, որ մինչեւ ապրիլի 14-ը ՀՀ կառավարության եւ «Գազպրոմի» միջեւ պետք է կնքվեն նախնական պայմանագրեր Իրան-Հայաստան գազատարի 40 կիլոմետրանոց հատվածը եւ Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկը «Հայռուսգազարդ» ընկերությանը վաճառելու մասին: Նույն հաղորդագրության մեջ ասվում է նաեւ, որ այս գործարքի ավարտից հետո «Հայռուսգազարդի» հիմնադիր կապիտալում «Գազպրոմի» չափաբաժինը կկազմի որակյալ մեծամասնություն: Մի խոսքով, բացառված չէ, որ գազի սակագների մեղմացման «միջոցառումները» Հրազդանի ՋԷԿ-ի հինգերորդ էներգաբլոկով չեն ավարտվել: Պարզապես, էներգետիկայի նախարար Արմեն Մովսիսյանը այդ մասին գերադասում է դեռեւս չխոսել:

Գառնիկ Գեւորգյան

[Vrej1915]

Նիկոլ Փաշինյանը ռուսական բազայում. Մոսկվան չի սիրում, երբ կասկածում են

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան

08.04.2019

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Գյումրիի 102-րդ ռուսական ռազմաբազա:

«Վարչապետի գլխավորած պատվիրակությունը ռազմական ավանում ծանոթացել է «Մեծ ամրոց» զինվորական ճամբարում զինծառայողների կյանքին և կենցաղին, նաև այցելել է «Պատվո բլուր» և «Զինվորական փառքի» հուշահամալիր, զորամասի թանգարան և Սուրբ Ալեքսանդրայի տաճար», – նշված է ՌԴ Հարավային ռազմական օկրուգի մամուլի հաղորդագրությունում:

Ըստ տարբեր տվյալների՝ Պատվո բլուրում հանգչում են ռուսական բանակի մի քանի հարյուր սպաներ, որոնք զոհվել են 1853-56 և 1877-78 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմների ժամանակ: Մոսկվայի Պատրիարք Կիրիլն ասում էր, որ «Գյումրիում Պատվո բլուրը եւ այլ հիշատակի վայրեր ձեր երկրում վկայում են ռուս ուղղափառ եղբայրների հանդեպ հայ ժողովրդի երախտագիտությունը»:

Մոսկվան բաց չի թողնում հնարավորությունը հիշեցնելու, որ Հայստանն ու հայ ժողովուրդը գոյություն ունեն միայն ռուս զինվորի ու քաղաքական գործչի շնորհիվ: Դրանից էլ «հետեւում է», որ Հայաստանն առանց Ռուսաստանի չի կարող գոյություն ունենալ:

Ռուսաստանի համար դա առանձնահատուկ քաղաքականություն չէ, այն այդպես է վարվում բոլոր հետգաղութային ժողովուրդների հետ: Վերջերս Ղազախստանի նախագահ Կասիմ Ժոմարտ Տոկաեւը Մոսկվայում էր: Վլադիմիր Պուտինի հետ համատեղ հայտարարությունում, մասնավորապես, նշվում է, որ Ղազախստանն ու Ռուսաստանը «չեն ընդունում մեր ընդհանուր պատմության՝ մասնավորապես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի պատմության կեղծման, վերախմբագրման, «սեւացման» փորձերը»:

Մի քանի խոսք էլ Բայկոնուրի եւ համատեղ նախագծերի մասին կար, բայց առանցքայինն այն էր, որ «պատմությունը չի վերախմբագրվելու»: Մոսնվան չի սիրում, երբ կասկածում են իր փրկչի դերի մեջ եւ իր քաղաքականությունը գաղութատիրական ու նվաճողական են անվանում:

Գյումրիում Պատվո բլրի կառուցումը դարձել է տարածաշրջանում ռուսական քաղաքականության հաջորդականության խորհրդանիշը՝ բազայում ժամանակակից սպառազինության կողքին տեղակայված է զինվորական գերեզմանոց: Ռուսները հիշեցնում են, որ այս հողում իրենք զոհվել են դեռ նախանցած դարում: 2013 թվականին ուղիղ Գյումրի եկած Վլադիմիր Պուտինը, լուսանկարվեով հրթիռների ֆոնին, հայտարարել է, որ Ռուսաստանը երբեք չի հեռանա Կովկասից:

[Vrej1915]

Փաշինյանի գործողությունները հիմա կենտրոնացած են նրա վրա, որ թելադրի իր պայմանները հայ-ռուսական համագործակցության բոլոր ուղղություններով․ Տրոֆիմչուկ

25.04.19

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Միջազգայնագետ, անվտանգության և պաշտպանության ոլորտների փորձագետ Գրիգորի Տրոֆիմչուկի խոսքով՝ Նիկոլ Փաշինյանն Ուկրաինայի նախագահ ընտրված Վլադիմիր Զելենսկիին խորհուրդ է տվել ինչպես դեմոկրատը դեմոկրատի, և անգամ որպես «դեմոկրատ ավագ եղբայր», որը, ինչպես թվում է, անցել է ավելի դժվար փորձություններ իշխանության գալիս: Նա Tert.am-ի հետ զրույցում նման դիտարկում արեց՝ խոսելով ՀՀ վարչապետի՝ Ուկրաինայի նախագահին ուղղված խորհրդի մասին:

«Սակայն ակնհայտ է, որ այդպես չէ, քանի որ Զելենսկիի դիմաց Ուկրաինայի իշխանություններում ոչ թե «Ստալինը» կամ «Բրեժնևն» էին, այլ դեմոկրատ ներկայացվող Պորոշենկոն: Ես նաև կցանկանայի նշել, որ Հայաստանի առաջնորդի՝ ուկրաինացի իր գործընկերոջն ուղղված խորհրդի հետևում նկատվում է թաքնված հայտարարություն, որ օրինակ՝ Փաշինյանի մոտ ստացվել է այնպես իրեն ներկայացնել, որ Մոսկվան դա ընդունի: Եվ հիմա այդ փորձով Երևանը կիսվում է եղբայրական Կիևի հետ»,- ասաց նա:

Հիշեցնենք, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը РБК հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում նշել էր, թե ինչպես պետք է Ուկրաինայի նախագահական ընտրություններում հաղթած Վլադիմիր Զելենսկին հարաբերություններ կառուցի Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ:

«Չեմ կարծում, թե նրա համար բարդ կլինի (Պուտինի հետ շփվելիս): Այստեղ մի պայման կա. եթե լինի ուղիղ, ազնիվ, առանց որոգայթների, դժվար չի լինի: Պարզապես պետք է ուղիղ և ազնիվ շփվել», - ասել էր Փաշինյանը:

Ինչ վերաբերում է Փաշինյան-Պուտին իրական հարաբերություններին, ապա ռուս փորձագետի խոսքով, դրանք հեռու են իդեալական և իսկապես գործընկերային լինելուց, քանի որ Կրեմլը դեռ վերջնականապես չի հասկացել Հայաստանի վարչապետի գործողությունների ռազմավարությունը։

«Իսկ Փաշինյանի գործողությունները հիմա կենտրոնացած են նրա վրա, որ աստիճանաբար սկսի թելադրել իր պայմանները հայ-ռուսական համագործակցության բոլոր ուղղություններով: Կասեմ կոպիտ, բայց հասկանալի ձևով․ նման ձգտումը՝ «Մոսկվային ծնկի բերել», ստիպել նրան ընդունել «նոր Երևանի» գործողությունների ոճը ողջունվում է Փաշինյանի կողմնակիցների կողմից տարբեր մակարդակի ինֆորմացիոն սեգմենտներում, այդ թվում՝ սոցցանցերում»,- ասաց նա:

Ըստ Գրիգորի Տրոֆիմչուկի՝ դա ևս ցույց է տալիս, որ այս հարցում էլ Երևանը ձգտում է ուժեղացնել իր համագործակցությունը Կիևի հետ, հատկապես երբ հաշվի է առնվում, որ Զելենսկին անմիջապես սկսել է խոսել «տեղեկատվական պատերազմի» մասին: «Առայժմ միայն Դոնբասը նկատի ունի, բայց այդտեղից արդեն հեռու չէ հենց Ռուսաստանին նմանատիպ պատերազմ հայտարարելուց»,- ասաց նա:

Դիտարկման հետ, թե Նիկոլ Փաշինյանը հաճախ է հայտարարում, որ Ռուսաստանի հետ Հայաստանի և իր հարաբերությունները լավ են, Գրիգորի Տրոֆիմչուկը համաձայնեց:

«Այո՛, Նիկոլ Վովայևիչը մշտապես հայտարարում է Մոսկվայի հետ լավ հարաբերություններ ունենալու մասին, բայց իրականության մեջ դրանք այլ տեսք ունեն: Օրինակ՝ Մոսկվան տեսնում է, թե ինչ է իրենից ներկայացնում Նիկոլ Փաշինյանի շրջապատը: Ես նկատի ունեմ ոչ պետական, հասարակական կազմակերպություններին, որոնք արևմտյան ծրագրերում աշխատելու մեծ փորձ ունեն: Բայց ինքը՝ Փաշինյանը, կարծում է, որ այդ փաստը Մոսկվան սիպված է ընդունել: Եվ դա միայն մեկ օրինակ է»,- ասաց նա՝ հույս հայտնելով, որ ռուսաց լեզվի նկատմամբ Հայաստանում նույն քաղաքականությունը չի վարվի, ինչպիսին վարվում է Ուկրաինայում:

«Դրա համար սպասում ենք առաջին արդեն պաշտոնական խոսքերը Վլադիմիր Զելենսկիից՝ ուղղված Ռուսաստանի ղեկավարությանը: Եվ այդ ժամանակ միանգամից պարզ կլինի՝ ում հատկապես կլսի Ուկրաինայի նոր նախագահը՝ Փաշինյանի՞ն, Մեյի՞ն, Թրամփի՞ն, թե՞ ուրիշ մեկին»,- ասաց նա:

https://www.tert.am/am/news/2019/04/25/trofimchuk/2982943

Հեղինակ Հռիփսիմե Հովհաննիսյան

[Vrej1915]

Ամեն ինչ կարգի՞ն է հայ-ռուսական հարաբերություններում. Երեւանի պատասխանն «անպատշաճ» առաջարկին

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան

https://www.lragir.am/2019/04/26/438373/

26.04.2019


Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում ոչինչ տեղի չի ունեցել: Եթե ինչ-որ բան էլ փոխվել է, ապա միայն դրական ուղղությամբ: Այս մասին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ասել է «Նեզավիսիմայա գազետա» թերթին տված հարցազրույցում:

Երեւանը հեղափոխությունից մեկ տարի անց գործնականում ապացուցել է, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում ոչինչ չի փոխվել: Հարցն այն է, որ այդ հարաբերություններին այդպես էլ քաղաքական գնահատական չի տրվել, հետեւաբար, դժվար է ասել` լավ է արդյոք, որ այդ հարաբերություններում ոչինչ չի փոխվել: Թե՞ ժամանակն է, որ Երեւանը ներկայացնի իր տեսլականը:

Հայ-ռուսական հարաբերություններին ամենատարբեր գնահատականներ են տրվում՝ սկսած ֆորպոստից, վասալությունից ու գաղութային ենթակայությունից, վերջացրած ռազմավարական դաշնակցությամբ՝ անհասկանալի է ում դեմ: Հայ-ռուսական հարաբերությունները պաշտոնապես որակվում են իրավահավասար ու ինքնիշխան:

2018 թվականի սեպտեմբերին Պուտինի հետ հանդիպումից հետո Նիկոլ Փաշինյանը նկատել էր, որ երբ նրա հետ զրույցում խոսում է ինքնիշխանության ու անկախության մասին, դա առանձնահատուկ արձագանքի է արժանանում:

«Եվ ուզում եմ ընդգծել, որ հենց մեր առաջին հանդիպումից հենց այս հիմքի վրա են կառուցվել մեր հարաբերությունները և, ընդ որում, այդ թեման առաջինը բացել է ՌԴ նախագահը: Վլադիմիր Պուտինը նախկինում ասել է, որ գիտի, թե տեսակետներ կան, որ Ռուսաստանը կամ Եվրասիական միության երկրները, կամ Ռուսաստանը՝ որպես ԵԱՏՄ երկիր, այսպես ասած, բավարար հարգանքով չի վերաբերվում իր գործընկեր երկրների ինքնիշխանությանը, անկախությանը։ Սակայն Պուտինը հավաստիացրել է, որ ինքը լիարժեք հարգանքով է վերաբերվում և ընդհակառակը, ընդգծում է երկու երկրների հետ հարաբերություններում ինքնիշխանության հարգման սկզբունքի կարևորությունը», – ասել է Փաշինյանը։

Բայց եթե մի կողմ թողնենք զգայական գնահատականները եւ փորձենք հայ-ռուսական հարաբերությունները նկարագրել մի քանի շտրիխներով, պատկերն այնքան էլ ուրախալի չի լինի:

Առաջին, Հայաստանի ներկայիս սահմանները գծված են Ռուսաստանի ու Թուրքիայի պայմանագրերով, որի տակ չկա Հայաստանի ստորագրությունը: Ընդ որում, Ռուսաստանը Թուրքիայի առաջ պարտավորություն ունի այդ պայմանագրով, եւ հայ-թուրքական սահմանի ցանկացած խախտում Հայաստանի կողմից դիտարկվելու է որպես թուրք-ռուսական պայմանագրի խախտում:

Երկրորդ, 100 տարի առաջ Ղարաբաղի ու Նախիջեւանի փոխանցումն Ադրբեջանին ու դրանից բխած հակամարտությունը, պատերազմը, անպտուղ բանակցությունները նույնպես խորհրդային ղեկավարության ձեռքով են արվել: Ներկայիս Ռուսաստանն իրեն հռչակել է ԽՍՀՄ իրավահաջորդ, ինչը նշանակում է, որ Մոսկվան մինչ օրս Ղարաբաղն Ադրբեջանին փոխանցելու Կավբյուրոյի որոշման երաշխավորն է: Հակամարտության կարգավորումը հնարավոր է, եթե Մոսկվան հրաժարվի այդ որոշումից:

Երրորդ, Հայաստանին մեկ գիշերում ԵՏՄ անդամակցության հարկադրումն անհաղթահարելի խոչընդոտ են Հայաստանի միջազգային ինտեգրացիայի, տնտեսության ու ենթակառուցվածքների զարգացմանը:

Կարելի է մի շարք գործոններ էլ թվարկել՝ ռազմաբազա, Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ զորքեր, համատեղ ՀՕՊ, միացյալ զորախումբ, Գազպրոմի, Ռոսնեֆտի, Ռուսական երկաթուղիների մենաշնորհներ, որոնք ամենեւին էլ երկու երկրների սուվերեն հարաբերությունների մասին չեն խոսում:

Եթե Հայաստանը հայտարարում է, որ այդ հարաբերություններն ինքնիշխան են, եւ ոչինչ փոխելու կարիք չկա, դա նշանակու՞մ է, որ Հայաստանի նոր կառավարությանը ձեռնտու են այս հարաբերությունները: Եթե ոչ, ապա Երեւանն ինչպե՞ս է պատկերացնում Հայաստանի ու Ռուսաստանի սուվերեն ու իրավահավասար հարաբերությունները:

Հատկանշական է, որ այս ամենը տեղի է ունենում Բելառուսին Մոսկվայի առաջարկած «ինտեգրացիայի» ֆոնին: Փորձագետները նշում են, որ Բելառուսը կարող է համաձայնվել դառնալու Ռուսաստանի մաս: Այսպիսի «անպատշաճ» առաջարկներ արվե՞լ են Հայաստանին: Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում ոչինչ պետք չէ փոխել, պատասխա՞ն է «անպատշաճ» առաջարկներին: