Announcement

Collapse

Forum Rules (Everyone Must Read!!!)

1] What you CAN NOT post.

You agree, through your use of this service, that you will not use this forum to post any material which is:
- abusive
- vulgar
- hateful
- harassing
- personal attacks
- obscene

You also may not:
- post images that are too large (max is 500*500px)
- post any copyrighted material unless the copyright is owned by you or cited properly.
- post in UPPER CASE, which is considered yelling
- post messages which insult the Armenians, Armenian culture, traditions, etc
- post racist or other intentionally insensitive material that insults or attacks another culture (including Turks)

The Ankap thread is excluded from the strict rules because that place is more relaxed and you can vent and engage in light insults and humor. Notice it's not a blank ticket, but just a place to vent. If you go into the Ankap thread, you enter at your own risk of being clowned on.
What you PROBABLY SHOULD NOT post...
Do not post information that you will regret putting out in public. This site comes up on Google, is cached, and all of that, so be aware of that as you post. Do not ask the staff to go through and delete things that you regret making available on the web for all to see because we will not do it. Think before you post!


2] Use descriptive subject lines & research your post. This means use the SEARCH.

This reduces the chances of double-posting and it also makes it easier for people to see what they do/don't want to read. Using the search function will identify existing threads on the topic so we do not have multiple threads on the same topic.

3] Keep the focus.

Each forum has a focus on a certain topic. Questions outside the scope of a certain forum will either be moved to the appropriate forum, closed, or simply be deleted. Please post your topic in the most appropriate forum. Users that keep doing this will be warned, then banned.

4] Behave as you would in a public location.

This forum is no different than a public place. Behave yourself and act like a decent human being (i.e. be respectful). If you're unable to do so, you're not welcome here and will be made to leave.

5] Respect the authority of moderators/admins.

Public discussions of moderator/admin actions are not allowed on the forum. It is also prohibited to protest moderator actions in titles, avatars, and signatures. If you don't like something that a moderator did, PM or email the moderator and try your best to resolve the problem or difference in private.

6] Promotion of sites or products is not permitted.

Advertisements are not allowed in this venue. No blatant advertising or solicitations of or for business is prohibited.
This includes, but not limited to, personal resumes and links to products or
services with which the poster is affiliated, whether or not a fee is charged
for the product or service. Spamming, in which a user posts the same message repeatedly, is also prohibited.

7] We retain the right to remove any posts and/or Members for any reason, without prior notice.


- PLEASE READ -

Members are welcome to read posts and though we encourage your active participation in the forum, it is not required. If you do participate by posting, however, we expect that on the whole you contribute something to the forum. This means that the bulk of your posts should not be in "fun" threads (e.g. Ankap, Keep & Kill, This or That, etc.). Further, while occasionally it is appropriate to simply voice your agreement or approval, not all of your posts should be of this variety: "LOL Member213!" "I agree."
If it is evident that a member is simply posting for the sake of posting, they will be removed.


8] These Rules & Guidelines may be amended at any time. (last update September 17, 2009)

If you believe an individual is repeatedly breaking the rules, please report to admin/moderator.
See more
See less

Russians will manage, what they do best: turn their friends into enemies....

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts


  • Հայտարարություն Գարդմանքի հայաթափման 30-րդ տարելիցի կապակցությամբ

    Lragir.am,
    26.11.2019







    ԳԱՐԴՄԱՆԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ Հ/Կ ԵՎ ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԽՍՀ-ԻՑ ՓԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԳԱՐԴՄԱՆՔԻ` ՆԵՐԿԱՅԻՍ ԳԱՆՁԱԿԻ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻ ՀԱՅԱԹԱՓՄԱՆ 30-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ

    30 տարի առաջ` 1989թ.-ի այս օրերին, Ադրբեջանի իշխանությունների ծավալած էթնիկ զտումների ու պետական տեռորի քաղաքականության արդյունքում, վերջին հայերը բռնագաղթեցին հայաբնակ Շամխորի, Դաշքեսանի, Գետաբեկի, Թովուզի, Ղազախի շրջաններից և Գանձակ ու Ելենդորֆ /Խանլար/ քաղաքներից: Հայաստանի հյուսիս-արևելյան այս տարածքները դեռևս անցյալ դարի 20-ական թթ-ից քեմալ-բոլշևիկյան դաշինքի արդյունքում ապօրինաբար բռնակցվել էին Ադրբեջանի նորաստեղծ հանրապետությանը:


    Այսօր` 30 տարի անց, ստիպված ենք արձանագրել, որ
    1. Մեր հայրենիքի հյուսիս-արևելյան մի ստվար հատվածը` Գարդման-Գանձակի տարածաշրջանը, շարունակում է բռնազավթված մնալ ներկայիս Ադրբեջանի ցեղասպան պետության կողմից:
    2. Ադրբեջանն այսօր էլ, որպես ագրեսոր պետություն, շարունակում է սպառնալիք հանդիսանալ հայության համար և ապակայունացնող դեր խաղալ Այսրկովկասի տարածաշրջանում:
    3. Հայ փախստականները` որպես Բաքվի ռեժիմի ցեղասպանական գործողություններից տուժած ինքնուրույն համայնք, որևէ կերպ ներկայացված չեն միջազգային փաստաթղթերում և Արցախյան բանակցային ձևաչափում:
    Միևնույն ժամանակ հայտարարում ենք, որ
    30 տարի շարունակ և այսօր էլ ՀՀ իշխանությունները անհրաժեշտ և բավարար ջանքեր չեն գործադրել միջազգային հանրությանը, միջնորդ և դաշնակից պետություններին ներկայացնելու Արցախյան հիմնախնդրի բուն էությունը, ինչի պատճառով մինչ օրս
    ա/ Հարցականի տակ է դրվում Ադրբեջանի ցեղասպան ռեժիմի դեմ նշված տարածքների հայության ինքնապաշտպանական, ապա` ազգային-ազատագրական պայքարի գլխավոր ձեռքբերումը` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կազմավորումը և նրա լիակատար փաստացի ու դե յուրե անկախությունը Ադրբեջանի հանրապետությունից:
    բ/ Շրջանցվում է 1987-1992թթ. Ադրբեջանի հայաբնակ շրջաններում` Չարդախլուում, Սումգայիթում, Կիրովաբադում, Բաքվում հայ բնակչության դեմ իրականացված պետական տեռորի ու ցեղասպանության փաստը, և այն հանգամանքը, որ Արցախյան ազատամարտը Բաքվի ցեղասպան ռեժիմի լայն ճակատով առաջխաղացումը դեպի ԼՂՀ կասեցնելու և հայությանը մասշտաբային ցեղասպանությունից ռազմական ճանապարհով պաշտպանելու միակ հնարավոր միջոցն էր:
    գ/ Անտեսվում են հայ փախստականների` միջազգային իրավունքի դաշտում ազատագրված տարածքների իրավատիրոջ, գոյությունն ու իրավունքները:
    Ելնելով վերոհիշյալից` պահանջում ենք ՀՀ և ԼՂՀ իշխանություններից`

    1. Իրավական և քաղաքական գնահատական տալ Ադրբեջանում 1987-1992թթ. տեղաբնիկ հայության հետ կատարված ոճրագործություններին` որակելով դրանք որպես ցեղասպանություն:
    1. Միջազգային և հայրենական բոլոր պաշտոնական ու ոչ պաշտոնական ամբիոններից բարձրաձայնել հայոց հայրենիքի առանձին հատվածների` Հյուսիսային Արցախի /Շահումյան-Գետաշեն, Գանձակ, Գարդման/ ու Նախիջևանի` Ադրբեջանի հանրապետության կողմից բռնազավթված լինելու փաստը:
    1. Ճանաչել ազատագրված տարածքների կարգավիճակը` իբրև ցեղասպան ռեժիմից ազատագրված, և վերականգնել այդ տարածքների միակ իրավատիրոջ` հայ փախստականների քաղաքական, տնտեսական, սոցիալ-մշակութային ու մարդկային բոլոր իրավունքները` պատասխանող պետությունից պահանջելով փոխհատուցում:


    Comment



    • Նժդեհը մի ճակատամարտ էլ է տալու…

      Lragir.am,
      26.11.2019







      99 տարի առաջ բոլշևիկյան Մոսկվան և քեմալական Անկարան, անկախ հայկական պետականությանը վերջ տալու նպատակով Հայաստան ներխուժելուց առաջ, իրենց զավթողական քաղաքականությունը կենցաղային մակարդակով արդարացնելու և «հասկանալի» դարձնելու համար, մեկն սկսեց շահարկել Հայաստանում իբր «հազարավոր բոլշևիկների ձերբակալելու և գնդակահարելու» թեզը, որը թխվում և եփվում էր հիմնականում խորհրդայնացված Բաքվում ապաստան գտած հայ բոլշևիկների և նրանց ադրբեջանցի եղբայրների ձեռաց, մյուսը` Հայաստանում իբր մահմեդականների նկատմամբ «անասելի» բռնաճնշումներ իրականացնելու պատրվակը: Մինչդեռ կողմերի իրական քաղաքական նպատակներն ավելի քան պարզ էին: Մուստաֆա Քեմալը առանց վերապահումների հայտարարել էր, թե «մենք պետք է ոչնչացնենք հայկական բանակն ու հայկական պետությունը»:

      Իսկ բոլշևիկյան Մոսկվան էլ, այդ ամենի անխափան իրականացման համար, նախագծել էր հետևյալ սցենարը. «Արևելքի ժողովուրդների քարոզչության և գործողության Խորհրդի Նախագահության Եզրակացությունը. Մերձավոր Արևելքում Ռուսաստանի քաղաքականության վերաբերյալ` ներկայացված Կոմինտերնի Նախագահության Գործկոմին և Համառուսաստանյան կոմունիստական (բոլշևիկների) կուսակցության Կենտրոնական Կոմիտեին.
      (Բաքու, 17 սեպտեմբերի,1920 թ.)


      6) …Դիվանագիտական տեսակետից, որպեսզի կանխվի Արևմտյան Եվրոպայում զայրույթի ալիքը, հարձակումը Հայաստանի վրա անհրաժեշտ է իրականացնել հետևյալ կերպ. թուրքական զորքերը սկսում են հարձակումը Հայաստանի վրա, իսկ մենք մեր ամբողջ մամուլում և Եվրոպայում մեզ հասու հրապարակային միջոցներում սոսկալի աղմուկ ենք բարձրացնում նոր հայթուքական կոտորած սկսվելու վերաբերյալ և այն մեկընդմիշտ դադարեցնելու անհրաժեշտության մասին: Եվ այդ կոտորածը դադարեցնելու համար մեր զորքերը Հայաստան կմտնեն հայկական զորքերից մերկացած նրա արևելյան սահմանով:
      Այդպիսով, արևմտաևրոպական աշխատավորության աչքերում մենք կհայտնվենք խաղաղարարի ազնվաբարո դերում, ով դեպի Հայաստան է շարժվում կոտորածին վերջ տալու և հայ ժողովրդի մնացորդները վերջնական ոչնչացումից փրկելու առաքելությամբ…»:
      Այնպես որ, «առաքելությունն» սկսելու համար պետք էր մի առիթ հնարել: Առիթը հնարվեց, «առաքելության» արդյունքներն էլ հայտնի են:
      Այս օրերին Ադրբեջանը` իր նախագահի ելույթներով, Ռուսաստանն էլ` ընդգծված հակահայկականությամբ հայտնի ԶԼՄ-ների և տարբեր աստիճանի պետական պաշտոնյաների միջոցով սկսել են շահարկել Գարեգին Նժդեհի թեման: Միասնական ռուս-ադրբեջանական այդ շահարկման մեխը հետևյալն է. «Գարեգին Նժդեհը Երկրորդ աշխարհամարտի ժամանակ շփումներ է ունեցել նացիստների հետ, սակայն Հայաստանում այսօր նրան մեծարում են որպես հերոսի: Ընդ որում, Հայաստանի ներկայիս քաղաքական ղեկավարությունը` ի դեմս երկրի վարչապետի, նույնպես հերոսացնում է նացիստների այդ «հանցակցին» և չի համաձայնվում ապամոնտաժել նրա հուշարձանը:
      Հայաստանի Հանրապետության քաղաքական ղեկավարությունը` ի դեմս երկրի վարչապետի, արձագանքեց այդ հակահայ կրակոցներին: Ճիշտ է, ինչպես ասում են, արձագանքն էնքան էլ մեր սրտովը չէր, բայց, համենայնդեպս, ասվեց հիմնականը, որ մեր պատմության հարցերը դա միայն մեր հարցերն են և օտարը այստեղ գործ չունի, իսկ նացիստների հետ սերտ համագործակցություն` այն էլ միջպետական մակարդակով, իրականացրել է նախ ԽՍՀՄ բարձրագույն քաղաքական ղեկավարությունը: Թվում էր, թե թեման պետք է որ փակվեր: Ամենևին: Ռուսաստանյան համապատասխան ԶԼՄ-ները մշակում են թեման և արդեն բացահայտ շանտաժի տեսքով հայտարարում են, թե «Մեծ Հաղթանակի 75-ամյակի նախաշեմին Հայաստանի ղեկավարությունը ձգտում է հերոսացնել նացիստների հանցակցին», ինչից հետո միանգամայն «տրամաբանական» հարց է հնչեցվում, թե այդ դեպքում արդյոք հարցականի տակ չպետք է դրվի Հայաստանի` որպես Ռուսաստանի իրական դաշնակից լինելը: Իսկ դրանից հետո էլ արդեն Հայաստանում Ռուսիո դեսպանն է շարունակում թեման, ճիշտ է, առանց հարձակումների, բայց դիվանագիտորեն նշելով, որ «Գարեգին Նժդեհի թեման առնչվում է մեր ընդհանուր պատմության հետ»: Այսպիսին է այս նոր առաքելության ժամանակավոր-հանգրվանային ափոթեոզը: Ընդ որում, եթե ԶԼՄ-ների պարագայում չի բացառվում ենթադրել, որ թերթը, կայքը կամ հեռուստաալիքը կատարում է ինչ-որ խմբավորման պատվեր, ապա պետական պաշտոնյաների պարագայում տարընթերցումներ լինել չեն կարող:
      Թերևս անիմաստ է տքնել եղած իրականության ու նորմալ տրամաբանության շրջանակներում ինչ-որ մեկին բացատրել, չխորանալով նույնիսկ այդ քայլի շարժառիթների ու նպատակների տիրույթը, որ, օրինակ, Գերմանիայի նացիստական շրջանակների հետ Գարեգին Տեր-Հարությունյանի ունեցած շփումները իրենց ծավալով ու խորությամբ`ամենամեծ ցանկության դեպքում անհնար է փորձել ներկայացնել որպես Խորհրդային Միությանը, կամ էլ հրեաներին սպառնացող վտանգ: Դա իրոք ծիծաղելի է և անհեթեթ: Թեև Իլհամ Ալիևը` իր ընտանեկան լավագույն`ԿԳԲ-ական ավանդույթներին հետևելով, Նժդեհի պատրվակով Հայաստանի վարչապետի վրա «գործ է տալիս» ռուսներին և հրեաներին, մենք զերծ կմնանք մատնանշելուց, թե ԽՍՀՄ այլ ազգերը ինչ մասշտաբներով և խորությամբ են համագործակցել ֆաշիստական քարազչամեքենայի և զինուժի հետ: Դա էլ պետք է հասկանալ, այլ կերպ չէր էլ կարող լինել, նման երևույթներ դրսևորվում են ցանկացած պատերազմի ժամանակ: Նախ չանտեսենք, որ ցանկացած մարդու համար իր կյանքը շատ թանկ բան է և մյուսը` ԽՍՀՄ շատ ազգեր բոլշևիկյան իշխանությունից ամենևին էլ հիացած չէին և այսպես կոչված ազգային լեգեոնները կռվում էին ոչ այնքան գերմանացիների համար, որքան բոլշևիզմի դեմ: Էլ չենք խոսում հենց ռուսների մասին, որոնք գերմանացիների կողմն անցան հսկա զորաբանակներով և կռվեցին Կարմիր Բանակի դեմ մինչև վերջին պահն ու հնարավորությունը: Այս ֆոնի վրա ինչ են ուզում Գարեգին Նժդեհից, որը, նախ, ԽՍՀՄ քաղաքացի չէր և դավաճանություն եզրույթը տվյալ պարագայում նրա նկատմամբ կիրառելը բացահայտ հիմարություն է: Իսկ սեփական ազգի ներկայացուցիչների կյանքի փրկությանն ուղղված նրա քայլերը` թեկուզև ԽՍՀՄ հետ պատերազմող երկրի հետ համագործակցելով, ոչ ոք իրավունք չունի դատապարտելու: Եվ, ի վերջո, Հայկական ԽՍՀ-ն, որպես ԽՍՀՄ կազմի մեջ մտնող հանրապետություն, և ամբողջ խորհրդահայությունն այդ պատերազմում իրենց պարտավորությունն ու պարտականությունը Խորհրդային Միության նկատմամբ կատարել են ամենաբարձր մակարդակով. թե հարյուր հազարավոր մարդկային կյանքեր ռազմաճակատում զոհաբերելու, թե բազմաթիվ որակյալ զինվորական կադրեր Կարմիր Բանակին տրամադրելու տեսակետից: Եվ եթե այսօր Ռուսաստանի դիվանագիտական և այլ ներկայացուցիչները խոսում են մեր ընդհանուր պատմության հենց այդ հատվածի մասին, ապա ինչու են հիշատակում Գարեգին Նժդեհի «վատությունը»` իհարկե, իրենց ընկալմամբ, սակայն մոռանում են այդ խիստ սահմանափակ ռեսուրսներով ազգի և հանրապետության` իր հնարավորությունների սահմաններում հիրավի հսկա ներդրումը Խորհրդային Միության կողմից հաղթանակ տոնելու համար: Դա էլ է չէ՞ մեր ընդհանուր պատմությունը: Եվ ինչ է ստացել Հայաստանն ու հայությունը այդ հաղթանակին հասնելու իր ներդրման դիմաց: Թեկուզ` զուտ բարոյական հատվածով: Նժդեհի հուշատախտակի վրա սև ներկ լղոզողը գիտե՞ արդյոք, թե քանի հայ իր կյանքն է տվել Կուբանի երկրամասի պաշտպանության ու ազատագրման համար:
      Նման իրավիճակում միանգամայն անիմաստ է փորձել ինչ-ինչ անձանց և շրջանակների բացատրել ու հասկացնել, թե ով է Նժդեհը հայ ազգի համար և ով է այդ մարդն առհասարակ: Անիմաստ է և անօգուտ, քանի որ Նժդեհը այդ որոշակի անձանց ու շրջանակների կողմից թիրախավորվել է ոչ այն պատճառով, որ նրան լավ չեն ճանաչում և անհրաժեշտություն կա նրանց հետ տանել որոշակի բացատրական աշխատանք, այլ` հակառակը, որովհետև այդ հակահայ շրջանակները նրան շատ լավ են ճանաչում, գիտեն նա ով է, միգուցե գիտեն մեզանից էլ լավ, և հենց այդ պատճառով էլ հենց նրա անձն են ընտրել որպես թիրախ: Ինչու:
      Նախ, եթե այս ամենը կատարվում է Հաղթանակի 75-ամյակի նախօրեին, որի հանդիսություններին մասնակցելու իր համաձայնությունն է տվել Հայաստանի վարչապետը, ապա շատ հավանական է, որ հայտնի հայ գործչին նացիստների հանցակցի պիտակը կպցնելով փորձ կարվի նսեմացնել Հայաստանն ու նրա ղեկավարին և այդ հանդիսություններում այդ երկիրն ու իր ղեկավարը ներկայացնել ոչ թե որպես Հաղթանակին հասնելու իր հնարավորություններով զգալի ներդրում ունեցած կողմ, այլ որպես երկիր, որը ոչ մի կապ չունի այդ հաղթանակի հետ, այլ պարզապես եկել է որ մասնակցի «կայսեր հաղթահանդեսին»: Զարմանալու բան չկա: Ռուսաստանյան քաղաքականությունն ունի երկու հիմնական բաղադրիչ. ով որ իրենից հզոր է, կամ, համենայնդեպս ոչ շատ թույլ, նրա հետ Ռուսաստանը կամ բացահայտ, կամ լատենտ հակամարտության մեջ է, իսկ ով իրենից թույլ է, նա պետք է լինի իր վասալը: Եվ դրան պետք է հասնել օգտագործելով թեկուզ ամենաանհեթեթ առիթը:
      Մյուսը, և հավանաբար առավել կարևորն ու հիմնականը, դա ռուս-թուրքական պայմանագրերի մոտեցող 100-ամյակն է: Չխոսենք այդ պայմանագրերի հոդվածների մասին, բայց նշենք, որ ըստ էության, հենց Գարեգին Նժդեհը հանդիսացավ այն գործիչը, ով մինչև վերջ պայքարեց բոլշևիզմի դեմ, քանիցս պարտության մատնեց իր տրամադրության տակ եղած ուժերին բազմապատիկ գերազանցող բոլշևիկա-թրքական բանակները և հայ ազգի համար անառիկ պահպանեց, մեր մասշտաբներով, մի հսկա երկրամաս: Այնպես որ, Նժդեհը հայության համար` դա հանուն երկրի, հանուն պետականության պահպանման մարտնչած և իր պայքարը հաջողությամբ պսակած զորավարն է ու գործիչը: Ինչպես դիպուկ նշել է մեր հեղինակներից Սամվել Մելիքսեթյանը, իր կատարած գործով Նժդեհին կարելի է համեմատել, թերևս, ֆինն զորավար Մաներհեյմի հետ, ով կարողացավ վերականգնել ու պահպանել Ֆինլանդիայի պետական անկախությունը: Բնականաբար` ամեն մեկին դիտարկելով իր մասշտաբի մեջ: Եվ հայության համար իր պետականության կործանումն ու երկրի օկուպացիան նշանավորող հիրավի ողբերգական այդ 100-ամյակին ընդառաջ կամպանիա է ծավալվում՝ հայությանն ստիպել հրաժարվել հանուն պետականության պահպանման պայքարը խորհրդանշող հերոսից, այսինքն` հենց պետականությունը պահպանելու գաղափարից:
      Այնպես որ, վրդովվելը, կուրծք ծեծելն ու Նժդեհի վերաբերյալ ինչ-ինչ «մեղմացուցիչ հանգամանքներ» փնտրելը, նախ, զուտ բարոյական հարթության մեջ կնշանակի անարգել հերոսի հիշատակը, նսեմացնել սեփական հերոսի կերպարը, իսկ ինչպես այսօր կասեին real politic տեսակետից` դա կնշանակեր արդարացում փնտրել և ներողամտություն հայցել: Բայց ինչի համար:
      Այս ամենից, թերևս, պետք է եզրակացություններ անել և Գարեգին Նժդեհի վերաբերյալ հասարակության և ամբողջ ազգի մեջ գեներացնել այնպիսի մի կարծիք ու գնահատական, այնպիսի մի վերաբերմունք, որ ցանկացած օտար հասկանա, որ հայերի և Հայաստան պետության համար այդ անձը ազգային արժեք է, ազգային հերոս, ու այդ անձին դիպելը կնշանակի արդեն դիպել ամբողջ մի ազգի արժանապատվությանը:
      Իսկ եթե նայում ենք իրականությանը, մեր երկրում արդյոք տիրում է այն մթնոլորտը, որ անկախ պետականությունն իրոք գերագույն արժեք է, իսկ հանուն նրա մարտնչողն էլ` անվեհեր հերոս: Սարդարապատի հերոսամարտի 100-ամյակին նվիրված հանդիսություններն ընթացան, մեծամասամբ Կատյուշա, Կալինկա, Սինիյ պլատոչեկ երգերի հնչունների տակ, իսկ ամբողջ միջոցառումն էլ անվանակոչվել էր Հաղթանակների հարյուրամյակ: Էդ որ հաղթանակների մասին է խոսքը: Սրանից հետո մենք ինչու պետք է սպասենք, որ օտարը հանկարծ կհարգի և կճանաչի մեր պետական ինքնիշխանությունը: Ինչ վերաբերում է Նժդեհի կերպարը մեզանում հասկանալուն և մեծարելուն, ապա այստեղ հսկա աշխատանք ունեն կատարելու մեր պատմաբանները: Նախ անհրաժեշտ է, որ ժողովուրդը ամբողջ ճշմարտությամբ և կարևորությամբ ընկալի Հայաստանի Առաջին Հանրապետության վեհությունը, գնահատի նրա ստեղծողների և նրան ծառայողների մաքառումները և դրանց շարքում ընդունի ու արժևորի Գարեգին Նժդեհին` հայ ազգին ու հայկական պետությանը մատուցած մնայուն ծառայություններով:
      Իսկ այդ ամբողջը թե երեկվա, թե նաև այսօրվա Հայաստանում, ավաղ, բացակայում է:
      Այնպես որ, հանուն Հայաստանի անկախ պետականության, Գարեգին Նժդեհը ստիպված տալու է ևս մեկ ճակատամարտ: Եվ, իհարկե, շահելու է: Եթե, իհարկե, մենք նրան չդավաճանենք: Իրոք, եկեք փառք տանք մեր Հավերժական Հաղթանակողին և իր հրամանատարությամբ պաշտպանենք Հայաստան երկիրն ու մեր պետականությունը:
      Փառք Նժդեհին:
      ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԸ ՀԱՅՈՑ ՄՆԱՑ,
      ՔՈ ՀԱՆՃԱՐՈՎ, ՄԵԾ ՆԺԴԵՀ:
      ԹԵ ԲՈԼՇԵՎԻԿ, ԹԵ ՇՈՒՆ ԹՈՒՐՔԸ`
      ԲԱԶԿԻԴ ՈՒԺՆ ԵՆ ՃԱՇԱԿԵ:
      ՀՈՒՌՌԱԱԱ, ՀՈՒՌԱ, ՀՈՒՈՒՌՌԱԱ,
      ՔԱՋ ՆԺԴԵՀԻ ՍՈՒՐԸ ՇՈՂՇՈՂԱ…
      Վլադիմիր Հարությունյան, ֆիզ.մաթ. գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր


      Comment


      • Հայաստանի առաջարկը. Մոսկվան ժամանակ ունի մինչեւ 2021 թ.

        ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան
        06.12.2019








        Բրատիսլավայում Մնացականյան-Մամեդյարով հանդիպման ֆոնին սկսել են հնչել տարաբնույթ դատողություններ անխուսափելի պատերազմի մասին: Հայաստանում այդօրինակ դատողությունները պարբերական են, ըստ քաղաքական ներքին կոնյունկտուրայի: Օրինակ, երբ 2016 թվականին կոնյուկտուրան չէր պահանջում, որեւէ մեկը՝ բացառությամբ հազվադեպ լրատվամիջոցների եւ փորձագետների, չէր խոսում հասունացող պատերազմի մասին, թեեւ Ադրբեջանը պատերազմը «լոնքերով» էր մոտեցնում:

        Բայց ահա, 2016-ի ապրիլից հետո, նաեւ Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունից հետո, պատերազմի գուշակությունները բազմապատկվել են: Հերթական առիթը Բրատիսլավան էր:
        Ընդհանրապես, հայ-ադրբեջանական հակամարտության առկայության պարագայում պատերազմը էքզիստենցիալ սպառնալիք է: Ըստ այդմ, որեւէ մեկը չի կարող բացառել պատերազմը: Բայց մի բան է պատերազմ չբացառելը, մեկ այլ բան դրա անխուսափելիությունից խոսելը:
        Ի՞նչն է այդպիսի հիմք կամ առիթ տվել այս անգամ: Բրատիսլավայի հանդիպումից առաջ Ադրբեջանի տարածած թուղթը, թե ինչպես են տեսնում կարգավորումը: Այն գնահատվել է «վերջնագիր»: Վերջնագիր է գնահատվել մի բան, որի մասին Բաքուն խոսել է առնվազն երկու տասնամյակ: Ընդ որում, ոչ միայն Բաքուն խոսել է, այլ Բաքվի այդ մոտեցումները տարբեր կերպ փաստաթղթավորվել են ինչ որ կարգավորման պլանների կամ մադրիդյան սկզբունքների տեսքով:
        Օրինակ, եթե Հայաստանի հանրությունը դիտարկի մադրիդյան սկզբունքները եւ Բաքվի վերջնագրերը, ապա դրանցում կարող է լինել զարմանալի նմանություն: Այդ նմանությունը Հայաստանը 2007 թվականին ընդունել է որպես բանակցային հիմք:
        Այժմ որոշ շրջանակներ հայտնաբերում են «վերջնագիրն» ու հայտարարում, որ պատերազմը անխուսափելի է, եւ Հայաստանը չունի ժամանակ:
        Իսկ խնդիրն այն է, որ հոգսը այնքան էլ Հայաստանն ու պատերազմը չեն, պարզապես այդ անխուսափելիության «դիսկուրսը» թույլ է տալիս «լեգիտիմացնել հերոսների պաշտպանության» մարտավարությունը, որ հեղափոխությունից հետո դարձել է նախկին իշխող համակարգի առանցքային խաղաքարտերից մեկը:
        Կրկնենք, պատերազմը բացառել հնարավոր չէ՝ որեւէ տեղ: Հարցն այն է, թե ինչի՞ վրա է կառուցվում եզրահանգումը: Որովհետեւ այն, ինչ տեղի ունեցավ Բրատիսլավայում, տալիս է թերեւս հակառակ եզրահանգման հիմք կամ նախադրյալ, որի պատճառը շատ ավելի լայն խորապատկեր ունի, քան Ադրբեջանը կամ այսպես ասած բանակցային գործընթացն ինքնին: Պատերազմով Կովկասում ներկայում կարող է լայն իմաստով լուծվել մի հարց՝ Ռուսաստանի հեռացումը Կովկասից:
        2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը սրել էր այդ հարցը, ինչը փակելու համար Մոսկվան փորձեց հնարավորինս արագ նպաստել զինադադարին:
        Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունը հանեց Կովկասից Մոսկվայի հեռանալու հարցը: Ավելին, այդ հեղափոխությունը խոշոր հաշվով Ռուսաստանին Կովկասում մնալու առաջարկ է, պայմանով, որ Մոսկվան կհրաժարվի հայկական շահի ու անվտանգության սակարկության վրա Կովկասում իշխելու գաղափարից կամ սեւեռումից: Կրեմլի լոյալ արձագանքը խոսում է այն մասին, որ առաջարկը գիտակցված է եւ առնվազն նախնական հավանության արժանացած:
        Ռուսաստանն այդ իմաստով ժամանակ ունի՝ մինչեւ 2021 թվական, երբ լրանում է հայկական արյունով ներկված ռուս-թուրքական մոսկովյան պայմանագրի 100-ամյակը, մեզ համար՝ տարելիցը: Պայմանագրի տառից եւ ոգուց չհրաժարվելու պարագայում միջազգային քաղաքականության մեջ վերստին կհասունանա Կովկասից Ռուսաստանին հեռացնելու հարցը:
        Այդ ամենն անշուշտ չի նշանակում, որ Հայաստանը պետք է դույզն իսկ դադարի պատրաստվել պատերազմի: Ամենեւին, քանի որ խոշոր հաշվով լայն իրադրության տրամաբանության մեջ պատերազմի ռիսկի նվազեցումը պայմանավորող առանցքային հանգամանքներից մեկը, եթե ոչ ամենաառանցքայինը, հենց Հայաստանի պաշտպանունակությունն ու հակահարվածի կարողությունն է:


        Comment




        • Թուրքիան խոսեց 1921 թ. պայմանագրի մասին. Մի օր դա տեղի է ունենալու


          ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան
          06.12.2019









          Ադրբեջանում Թուրքիայի դեսպանատան մամուլի քարտուղար Հուսեյն Ալթընալանը Բաքվի լրատվամիջոցներին ասել է, որ Թուրքիան չի կարող հարաբերություններ հաստատել Հայաստանի հետ, որը չի ճանաչում իր պետական սահմանները: «Ինչպես հայտնի է, Թուրքիայի եւ Հայաստանի սահմանները հաստատվել են 1921 թվականին Մոսկվայի եւ Կարսի պայմանագրերի շրջանակում, եւ Թուրքիայի հանդեպ Հայաստանի բոլոր տարածքային հավակնություններն անհիմն են ու աբսուրդ», – ասել է Ալթընալանը:

          Նա նաեւ ընդգծել է, որ 1915 թվականի իրադարձությունների ճանաչումը որպես հայերի ցեղասպանություն, տեղահանված հայերի սերունդներին փոխհատուցման վճարումը, ինչպես նաեւ նրանց ժառանգների սեփականության վերականգնումը, ինչպես պնդում է հայկական կողմը, օրինական ուժ չունեցող պահանջներ են:

          Անկարան արդեն չի թաքցնում իր վախերը, եւ չնայած Հայաստանը պաշտոնապես տարածքային պահանջներ չի ներկայացնում Թուրքիային եւ չի պահանջում վերականգնում, Թուրքիայում գիտեն, որ մի օր դա տեղի է ունենալու: ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը եւ Սենատում գործընթացը խոսում են այն մասին, որ հատուցման պահը մոտենում է:
          Հայաստանը չի միջամտում ԱՄՆ-ում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացին: ԱՄՆ Կոնգրեսում ընթացակարգն Անկարային ավելին է ասում, քան ճանաչումը: Էրդողանը հասկանում է, որ ԱՄՆ-ն (կամ Հայաստանը) ցանկացած պահի կարող են կասկածի տակ դնել Թուրքիայի սահմանների լեգիտիմությունը:
          Ահա թե ինչու է Անկարան հղում անում ռուս-թուրքական պայմանագրերին: Մոսկվան առայժմ խուսափում է 1921 թվականի պայմանագրերի մասին խոսակցություններից, բայց հարցերը կարող են ծագել ցանկացած պահի:
          Մոսկվայի եւ Կարսի պայմանագրերի ստորագրումից անցել է մոտ 100 տարի, եւ այս 100 տարիներին Ռուսաստանն անշեղորեն կատարել է իր պարտավորություններն այդ պայմանագրով, որոնք հանգում են Հայաստանի պահանջների չեզոքացմանը: Անգամ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Ռուսաստանը պահպանել է ռազմաբազան Հայաստանում՝ կարծես նրանից պաշտպանելով իր պայմանագրերը Թուրքիայի հետ:
          1918 թվականից սկսած Արարատի պատկերն առկա է Հայաստանի զինանշանին: Երեւանը հրաժարվում է ճանաչել Թուրքիայի սահմանները՝ հայտարարելով, որ այս հարցը պետք է լուծվի միայն դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումից հետո:
          Միայն մեկ անգամ՝ 1945 թվականի հունիսին, Խորհրդային կառավարությունը Թուրքիային Հայաստանի ու Վրաստանի անունից տարածքային պահանջներ է ներկայացրել՝ նշելով, որ 1921 թվականին Թուրքիան, օգտվելով խորհրդային հանրապետությունների թուլությունից, գրավել է նրանց տարածքների մի մասը: Ընդ որում, ԽՍՀՄ-ը փորձ է արել ստանալ դաշնակիցների աջակցությունը եւ հասել է նրան, որ հարցը ներառվի Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում հաղթած երկրների ղեկավարների Պոտսդամի վեհաժողովի օրակարգ:
          Բայց ԱՄՆ նախագահ Հարի Տրումենն ասել էր, որ տարածքային հարցը վերաբերում է միայն Խորհրդային Միությանն ու Թուրքիային եւ պետք է լուծվի նրանց միջեւ:
          Այլ խոսքով, Արեւմուտքում այն կարծիքին են, որ Թուրքիայի ու Հայաստանի միջեւ սահմանը կարող է փոխել Մոսկվան՝ չեղարկելով Թուրքիայի հետ պայմանագրերը կամ էլ հրաժարվելով երկարաձգել դրանք:

          Comment


          • Նժդեհը շահում է ճակատամարտը

            Lragir.am,
            06.12.2019








            Մաս 1, Մաս 2

            Իլհամ Ալիևը, անկասկած, չէր ենթադրում, թե ինչ դրական ու կարևոր քայլ կատարեց հոգուտ Հայաստանի և հայերի, ռուսներից ընդունելով Գարեգին Նժդեհի թեման: Իրոք, Իլհամ Ալիևը ավարտել է ԽՍՀՄ ամենաէլիտար ԲՈՒՀ-ը` Միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտը, որոշ ժամանակ նույնիսկ դասավանդել է այնտեղ: Տեղեկություններ կան սակայն, որ նա նաև խաղամոլ է: Նժդեհի թեման օգտագործելով, ռուսական կողմին հայերի վրա գործ տալը ավելի շատ բնորոշ է անհաջողակ խաղամոլի բլեֆ մտնելուն, քան դիվանագիտական կրթություն ունեցող պետական ղեկավարի հաշվենակատ քայլին:

            Հայաստանում այդ ամենը գեներացրեց հստակեցման և վերարժևորման անհրաժեշտություն նախ Նժդեհի անձի շուրջ և ինչն առավել կարևոր է` այն ժամանակշրջանի և իրադարձությունների շուրջ, որոնց շրջանակում էլ հենց տեղավորվում Նժդեհ քաղաքական, ռազմական և պետական գործչի կերպարը: Այն ժամանակշրջանի և իրադարձությունների, որոնց հետ կապված Նժդեհի գործունեությունն ու վարած քաղաքականությունը ստիպում և թելադրում են մեզ նախ վեր հանել և ակտուալացնել այդ պատմական ժամանակաշրջանի իրադարձությունները և դրանց համայնապատկերի ֆոնին արդեն անվերապահորեն ընդունել և ճանաչել նրան որպես 20-րդ դարի հայ մեծագույն պետական ու ռազմական գործիչներից և, որպես այդ ամենի բնական հետևանք` մեր ազգային հերոսներից մեկը:
            Նշված պատմական ժամանակաշրջանն ու իրադարձություններն էլ ամենևին գաղտնիք, կամ էլ պատմական հանելուկ չեն: Խոսքը գնում է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության ժամանակաշրջանի, իսկ ավելի ճշգրիտ` 1920-1921 թթ. ընթացքում Զանգեզուրում ծավալված քաղաքական ու ռազմական իրադարձությունների մասին: Մեր ազգի համար այդ ծանրագույն պահերին Գարեգին Նժդեհը իր վրա վերցրեց Զանգեզուրում բոլշևիկյան և թուրք-թաթարական միացյալ ուժերի դեմ անհուսալի թվացող պայքարի կազմակերպման պատասխանատվության ծանրությունը և անառիկ պահեց ու հաջորդ սերունդներին հանձնեց մեր հայրենիքի այդ հատվածը: Եվ դրա համար էլ մեզ համար նա ազգային անանց արժեք է, հերոս է` ոչ մեդալներով ու շքանշաններով, այլ իր գործերով և, առհասարակ, ամբողջ ապրած կյանքով:
            Իսկ Նժդեհի` մեզանում ազգի հերոս լինելու վերահաստատումն ու վերահիմնավորումը իր հետ անխուսափելի և բնական ձևով ակտուալացնում է նաև նշված ժամանակաշրջանից` 1920-1921 թթ. արդեն հայրենիքի կորսված մասերին վերաբերող մեզ հասած ժառանգությունը վերանայելու և նրանից հրաժարվելու հարցը:
            Այնպես որ, Գարեգին Նժդեհը, մեր հավերժ Հաղթանակողը, իր մերօրյա ճակատամարտը ազերա-ռուսական հարձակման դեմ կրկին շահեց և մեզ բերեց կանգնեցրեց այն ճակատային գծի վրա, որից արդեն մենք պետք է հետքայլ չանենք, այլ մարտասպարեզ նետենք 100 տարի առաջ մեր հանդեպ իրականացրած հայրենազավթմանը վերաբերող մեր անհամաձայնությունն ու համապատասխան քայլերը: Այսինքն, որպեսզի Նժդեհը ԱՅՆՏԵՂ հանգիստ լինի, մենք չպետք է բավարարվենք զուտ նրան մեծարելով ու հերոսացնելով: Դա ԱՅՆՏԵՂ իրեն պետք չի, ոնց որ պետք չի եղել նաև ԱՅՍՏԵՂ:
            Նրան պետք է, որ մենք շարունակենք հայրենիքի հանդեպ իր կատարածը: Բայց դա անհնար է, եթե մենք նախ պատշաճ մաքրություն և համապատասխան մթնոլորտ չենք ապահովում մեր տուն-պետության ներսում:
            Շարունակելի
            ՎԼԱԴԻՄԻՐ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, Ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր


            Comment


            • Սերժ Սարգսյանը կգնա՞, թե՞ դա կանի Նիկոլ Փաշինյանը


              ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան
              25.12.2019





              Սերժ Սարգսյանը չունի ապրիլյան պատերազմի առնչությամբ խոսելու որեւէ խնդիր, հայտարարել է ՀՀԿ խոսնակը: Ապրիլյան պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի նախագահը հայտարարել է, որ ամենավերջում մտադիր են լսել Սերժ Սարգսյանին:

              ՀՀԿ խոսնակը հայտարարել է, որ հայ ժողովուրդը, հայկական բանակը հաղթել են ապրիլյան պատերազմում: Խոսնակը նշել է, որ հանձնաժողովը թող հրավիրի Նիկոլ Փաշինյանին եւ հարցնի, թե որտեղի՞ց նրան տեղեկություն, երբ հայտարարում էր, որ ապրիլյանը պայմանավորված պատերազմ էր, որպեսզի Ադրբեջանը մտնի ԵՏՄ: Թե՞ վարչապետ դառնալով նա այդ հարցում էլ փոխել է կարծիքը, ասել է ՀՀԿ խոսնակը:


              Նիկոլ Փաշինյանը կարծիքը թերեւս չի փոխել՝ պատերազմի համար ՌԴ պատասխանատվության մասով: Վարչապետ դառնալուց հետո Նիկոլ Փաշինյանը երկու անգամ հայտարարել է, որ ռեգիոնում կայունության համար պատասխանատուն Ռուսաստանն է, որ Ռուսաստանն ունի Ադրբեջանին զսպելու լիարժեք հնարավորություն եւ պատերազմը կնշանակի, որ Ռուսաստանն է այդպես ցանկացել:
              Ի դեպ, Ռուսաստանի պատասխանատվության մասին երկու անգամ էլ ակնարկել է Սերժ Սարգսյանը, ապրիլյան պատերազմից հետո: Ապրիլի 22-ին Երեւանում ընդունելով ՌԴ արտգործնախարար Լավրովին, Սերժ Սարգսյանը հարցրեց՝ «ասացեք խնդրեմ, ինչու՞ այդպես ստացվեց, մենք ունենք մեր կարծիքը, բայց կուզեինք ձերն էլ լսել»: Հետո, 2017-ի մարտին, Մոսկվա կատարած այցի ընթացքում ՄԳԻՄՈ ելույթի ժամանակ նա հայտարարեց՝ երբ մեր գործընկերներին զգուշացնում էինք, որ Ադրբեջանը գնում է պատերազմի, մեզ հանգստացնում էին, թե դա ներքին սպառման համար է:
              Ի տարբերություն Սերժ Սարգսյանի, Նիկոլ Փաշինյանը պատերազմի համար պատասխանատվության հարցը Մոսկվայի առաջ դրեց այսպես ասած կանխարգելման տրամաբանությամբ: Միաժամանակ, հարցը դրվեց շատ ավելի հստակ եւ ուղիղ:
              Դա նշանակու՞մ է, որ նա իրավացի էր ապրիլյան պատերազմի պայմանավորված լինելու առումով: Ապրիլյան պատերազմը տարիներ ընթացած բազմաշերտ քաղաքական զարգացումների հետեւանք էր: Այն մոտ երկու տասնամյակ հասունացած մի հանգամանք էր, որտեղ մի շարք սուբյեկտներ փորձում էին լուծել իրենց համար կարեւոր խնդիրներ: Այն, որ կար այսպես ասած չբարձրաձայնված, լռելյայն պայմանավորվածություն, աներկբա է՝ առանց դրա չի լինում ռազմական որեւէ լոկալ կամ լայն բախում:
              Իսկ կա՞ր բարձրաձայնված պայմանավորվածություն:
              Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի առումով պետք է բացահայտվի դրա քաղաքական «հասունացման» ամբողջ սպեկտրը եւ խորքը: Դա է, որ թույլ կտա ձեւավորել ամուր կանխարգելիչ համակարգ՝ հետագայում այդօրինակ «հասունացումներ» թույլ չտալու համար:
              Կգնա՞ Սերժ Սարգսյանը հանձնաժողով՝ ապրիլյան պատերազմի քաղաքական հողը բացահայտելու համար, այն արտաքին ու ներքին շրջանակները մատնացույց անելու համար, որոնք Հայաստանում փորձում էին լիարժեք դարձնել Հայաստանի ու Արցախի դեմ ռազմա-քաղաքական բալանսի խախտման ռուս-թուրքական լայն գործընթացը: Թե՞ դա կանի Նիկոլ Փաշինյանը:


              Comment


              • Ճշգրտվում են Հայաստան Ռուսաստան հարաբերությունները Ուզունյանի փախուստը բավականին խորը շերտեր ունի

                [COLOR=var(--yt-spec-text-secondary)]24 déc. 2019[/COLOR]


                 

                Comment


                • Թուրք ղեկավարները կարող են հարձակման հրաման տալ, ռուսական բանակը ինչպես միշտ՝ կուշանա․ Վովա Վարդանով

                  [COLOR=var(--yt-spec-text-secondary)]19 /12/ 2019[/COLOR]


                   

                  Comment


                  • Ռուսները ահռելի ոհմակ են հանել հայ ժողովուրդի դեմ. Լևոն Շիրինյան

                    [COLOR=var(--yt-spec-text-secondary)]27 sept. 2019[/COLOR]


                     

                    Comment


                    • « Մոսկվայի պայմանագիրը բացառապես Հայաստանի աճուրդի պայմանագիր է». Քաղաքագետ Լևոն Շիրինյան (մաս 1)

                      [COLOR=var(--yt-spec-text-secondary)]13 févr. 2016[/COLOR]


                       

                      Comment

                      Working...
                      X