Russians will manage, what they do best: turn their friends into enemies....

[Vrej1915]

Ադրբեջանի նախարարի տխուր խոստովանությունը. հայերը զրկել են խաղաքարտից

• 2020-06-22
• ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

• Հեղինակ՝ Արամ Ամատունի

Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը, խոսելով հայ-ադրբեջանական սահմանին ռազմական իրադրության մասին, արել է բավականին հատկանշական հայտարարություն: Ըստ նրա, հայերը իրենց աջակցող ԱՄՆ օգնությամբ կարողացել են ապահովել առաջնագիծը խորքային հետախուզության դիտարկման սարքավորումներով, որոնք էլ, ըստ էության, խնդիրներ են առաջացրել Ադրբեջանի համար առաջնագծի, այսպես ասած, թիրախավորման տեսանկյունից: Զաքիր Հասանովի հայտարարությունը արտացոլում է ոչ միայն ռազմական իրադրության գնահատական կամ խոստովանություն, այլ, մեծ հաշվով, ռազմա-քաղաքական ընդգրկուն մի իրողություն: Ինչի՞ մասին է խոսում Հասանովը: Նա խոսում է այն մասին, որ ամերիկյան օժանդակությամբ տեղակայված սարքավորումները Ադրբեջանին զրկել են առաջնագիծը հաճախակի և «արդյունավետ» թիրախավորելու հնարավորությունից: Իսկ դա այլ բան չէ, քան ռազմական շանտաժի հնարավորություն, որից փաստորեն զրկվել է Բաքուն: Իսկ ռազմական շանտաժը, առաջնագծում մարդասպանությունը եղել է Բաքվի դիվանագիտության ոչ թե առանցքային, այլ, թերևս, միակ խաղաքարտը, որ, շատ թե քիչ, կարող էր աշխատել կարգավորման կոչվող գործընթացում: Ադրբեջանը զրկվել է այդ խաղաքարտից:

Իհարկե, պետք է նկատել, որ խոսքը լոկ հետհեղափոխական շրջանի մասին չէ, և ամերիկյան տեսադիտարկման խորքային հետախուզության սարքավորումները հայկական առաջնագծում հայտնվել են դեռևս 2016-ի վերջում, 2017-ին: Ավելին, 2017 թվականի փետրվարի 25-ին հայկական ուժերի այդ տեխնոլոգիական կարողությունը թույլ տվեց դեռևս չեզոք գոտում հայտնաբերել ադրբեջանական դիվերսիոն էլիտար խումբը և ոչնչացնել, հինգ դի թողնելով չեզոք գոտում: Դրանից հետո Ադրբեջանը ըստ էության դադարեցրել է դիվերսիոն ներթափանցման փորձերը: Դրանք փորձ արվեց կրկնել անցնող ամիսներին, մեկ-երկու անգամ, սակայն Ադրբեջանը ընդամենը համոզվեց, որ դիվերսիոն շանտաժի ժամանակը այլևս վաղուց անցած է: Մյուս հանգամանքն այն է, որ Ադրբեջանը փաստորեն հայտարարում է Հայաստանի և ԱՄՆ գործակցության մասին՝ ազդարարելով, որ Նահանգները հովանավորում է Հայաստանին: Բաքուն առաջին անգամը չէ, որ Հայաստանին աջակցելու համար մեղադրում է Միացյալ Նահանգներին: Մյուս կողմից, առնվազն տարօրինակ կլիներ, եթե Միացյալ Նահանգները հովանավորեր ոչ թե ռեգիոնալ կայունության երաշխավոր Հայաստանին, այլ ռեգիոնալ և միջազգային անվտանգության սպառնալիք Ադրբեջանին, որը պետական մակարդակով հովանավորում է էթնիկ հողի վրա կատարվող մարդասպանությունը:

Ամբողջ հարցն այն է, սակայն, որ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարն ըստ էության ազդարարում է ոչ միայն Բաքվի, այլևս Անկարայի և Մոսկվայի դժգոհությունը: Դժգոհություն այն իմաստով, որ ԱՄՆ-ն Ռուսաստանին ու Թուրքիային այս անգամ թույլ չի տալիս բաժանել ռեգիոնը այնպես, ինչպես դա արեցին հարյուր տարի առաջ՝ հայկական հողերի և կյանքերի հաշվին: 100 տարի առաջ ինչ-ինչ հանգամանքներ, այդ թվում՝ օբյեկտիվ կոմունիկացիոն բնույթի, թույլ չտվեցին իրագործել Վիլսոնյան արբիտրաժը: 100 տարի անց աշխարհը բոլորովին այլ է, ինչի վկայությունն էլ այն տեխնոլոգիաներն են, որ տեղակայված են հայ-ադրբեջանական սահմանի հայկական կողմում և զրկել են Բաքվին շանտաժի հնարավորությունից: Ի դեպ, այդօրինակ վիճակներում հայտնվող «պրագմատիկների» համար ավելորդ չհամարենք ընդգծել, որ, անկասկած, որևէ մեկը հեռու է մտքից, թե Նահանգները հայերին օգնում է մարդասիրությունից ելնելով: ԱՄՆ-ն, օգնելով հայերին, օգնում է իրեն, որովհետև հայկական սուբյեկտությունն է, որ այս անգամ թույլ չի տալու Թուրքիային ու Ռուսաստանին բաժանել Կովկասը այնպես, ինչպես արեցին 100 տարի առաջ: ԱՄՆ-ն աջակցում է այդ սուբյեկտությանը՝ Կովկասը ևս մեկ անգամ ռուս-թուրքական ծվեն-ծվենի չհանձնելու համար:

[Vrej1915]

Մարգարիտա Սիմոնյանը մատնեց երկու կարեւոր հանգամանք

Lragir.am,
19.07.2020


Ռուսական պրոպագանդայի օդիոզ առաջամարտիկներից մեկը՝ Մարգարիտա Սիմոնյանը, ի պատասխան Տավուշում զինված գործողությունների վերաբերյալ դիրքորոշում արտահայտելու կոչերի ու պահանջների, գրառում է կատարել իր Telegram ալիքում։ Կոչերը հնչել են ամբողջ աշխարհում հայտնի հայերի հայտարարությունների ֆոնին, ովքեր իրենց աջակցությունն են հայտնել Հայաստանին։ Մարգարիտա Սիմոնյանը, սակայն, դրա փոխարեն դիմել է Հայաստանի իշխանություններին, քննադատություն հնչեցնելով նրանց հասցեին:

Հասկանալի էր, որ Մարգարիտա Սիմոնյանն այս կոնֆլիկտում չէր կարող աջակցություն հայտնել Հայաստանին՝ դա նրան չէր ներվի։ Նա չէր կարող նաեւ աջակցություն հայտնել Ադրբեջանին, դա չափից ավելի կլիներ, թեեւ ավելի ազնիվ կլիներ նրա կողմից։ Եվ ահա, չկարողանալով աջակցություն հայտնել Հայաստանին, Մարգոն դիմել է անշառ հնարքի՝ քննադատելով Հայաստանի իշխանությանը, այդպիսով փորձելով խուսափել դիրքորոշում հայտնելուց։ Այլապես, անհասկանալի է, թե նրա բերած «փաստարկները» ինչ կապ ունեն կոնկրետ իրավիճակի հետ այն պայմաններում, երբ Հայաստանը չի դիմել Ռուսաստանին ու ՀԱՊԿ-ին։ Ավելին, Հայաստանն այդպիսով Ռուսաստանին պարզերես է արել այս իրավիճակում, որը շատ թանկ արժե։

Մարգարիտա Սիմոնյանին մարդկայնորեն կարելի է խղճալ, նրան թույլ են տվել կասկածելի սխեմաներով միլիարդներ աշխատել ոչ իր նախապատմական հայրենիքին ու ժողովրդին աջակցելու, այլ շատ կոնկրետ նպատակներով, որոնք նա կամա թե ակամա բացահայտել է իր գրառման մեջ։ Դրանցից պետք է առանձնացնել երկու ամենակարեւորը, որոնք Հայաստանի հանդեպ Ռուսաստանի քաղաքականության հիմքն են։ Ի դեպ, պետք է նշել, որ Մոսկվան դրա համար օգտագործում է ոչ միայն Մարգարիտա Սիմոնյանին, այլեւ Անդրանիկ Միհրանյանին, Սերգեյ Կուրղինյանին, այլոց, թեեւ հանուն արդարության պետք է նշել, որ վերջինս խոստովանել է, որ հետխորհրդային տարածքում միայն հայերն ունեն պետական բեքգրաունդ։ Պետք է նշել նաեւ, որ չկա հետխորհրդային որեւէ ժողովուրդ, որի ներկայացուցիչներին Մոսկվան օգտագործի նման կերպ։ Կամ չի կարողանում գտնել նման մարդկանց, կամ չի ցանկանում, բայց փաստը մնում է փաստ։

Եվ այսպես, որոնք են իշխանության քննադատության քողի տակ Մարգոյի գրառման երկու կարեւոր հանգամանքները։ Առաջին, հայերն ընդունակ չեն պետություն ունենալ, եւ եթե չլինի Ռուսաստանի մեծահոգությունը, հայերը կործանված են։ Երկրորդ, ռուսահայ հոծ համայնքին Հայաստանի դեմ տրամադրելը, որը նույնպես Հայաստանի դեմ Մոսկվայի քաղաքականության հիմնարար ուղղությունն է։ Ահա սա է նրա գրառման իմաստը։

Ժամանակները փոխվել են, այդ թվում փլուզվում են կարծրատիպերը, որոնք բնորոշ են պետականություն չունեցող ժողովուրդներին։ Հայկական սուբյեկտությունը ճանաչելու խնդիրը Մոսկվայի առջեւ հառնում է ավելի ավելի համառորեն, ինչպես ասում են՝ կյանքն է ստիպում։ Մարգոն ու հայկական ազգանուններով մյուս էմիսարները դեռեւս պահանջարկ ունեն։

Մարգարիտա Սիմոնյանը խորհուրդ է տալիս Նարեկացի կարդալ։ Նրան էլ կարելի է խորհուրդ տալ կարդալ օրինակ 1921 թ․ ռուս-թուրքական պայմանագրերը եւ դրանց գաղտնի արձանագրությունները, 1921-23 թթ․ խորհրդային Հայաստանում ռուս-թուրքական գործողությունների վերաբերյալ փաստաթղթերը։

Եվ մի խորհուրդ էլ հայ հանրությանը՝ նման դեպքերում պետք չէ կոչեր անել մարգարիտասիմոնյաններին ու անդրանիկմիհրանյաններին, նրանց խնդիրը շատ պարզ է։

[Vrej1915]

[Vrej1915]

Արարատի հարցը հայ-ռուսական սեղանին. թուրքական ագրեսիայի բազային հիմքը

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան

23.07.2020


Թուրքիայի ագրեսիվությունը զսպելու համար անհրաժեշտ է վերանայել Հայաստանի քաղաքականությունը, այդ թվում թուրքական ագրեսիվությունը զսպելու միջազգային ձեւաչափերում մեր մասնակցության ծավալի իմաստով, Երեւանում հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն, անդրադառնալով տավուշյան զարգացումներին եւ դրանից արվելիք հետեւություններին:

Փաշինյանի հայտարարության տողատակում արձանագրումն է, որ ռեգիոնալ ռազմա-քաղաքական իրադրության եւ դրա հեռանկարների իմաստով հայկական անվտանգության խնդիրն այլեւս Ադրբեջանում չէ: Մեծ հաշվով, վարչապետ Փաշինյանի ելույթը հենց այդ մասին էր, ինչի վկայությունը արձանագրումն էր, որ Տավուշը պայթեցրեց Ադրբեջանի «հաղթականության» միֆը:

Մյուս կողմից, սակայն, թուրքական ագրեսիա եւ վտանգ ասվածն ինքնին բազմաշերտ երեւույթ է, եւ դրա աղբյուրը լինելով Անկարայի էրդողանական ագրեսիվ քաղաքականությունը, տարբեր են գեներացիոն «հզորությունները», որոնցից առանցքայիններից է ռուս-թուրքական պայմանագրային մեկդարյա բազան: Հայկական սուբյեկտության չեզոքացման մասին ռուս-թուրքական այդ անօրինական պայմանագրերին հավատարմություն է հայտնել նաեւ պուտինյան Ռուսաստանը:

2021 թվականին լրանում է դրանց 100-րդ տարելիցը: Թե Թուրքիայի, թե Ռուսաստանի ռեգիոնալ քաղաքականությունները այդ պայմանագրերով, եւ առանց դրանց, էապես տարբեր բաներ են: Այդ պայմանագրերը թուրքական ագրեսիայի այսպես ասած իրավա-պայմանագրային «բազան» են, որոնք միաժամանակ ձեւավորել են Կովկասում Ռուսաստանի երկդիմի քաղաքականության հիմքը, առաջին հերթին Հայաստանի հանդեպ:

Գործնականում հնարավոր չէ պատկերացնել թուրքական ագրեսիայի զսպման հայաստանյան քաղաքականության վերանայում եւ միջազգային ձեւաչափերում մասնակցության ծավալների աճ, առանց ռուս-թուրքական պայմանագրի վերանայման օրակարգայնացման դինամիկայի եւ մասշտաբի ծավալների աճի:

Ի վերջո, Թուրքիայի զսպման միջազգային ձեւաչեփերում հայկական գործոնի արժեքը հայկական պատմա-քաղաքական իրավունքի եւ քաղաքակրթության ուժն է: Իսկ այստեղ առաջանում է խիստ բազմիմաստ վիճակ, եթե Հայաստանը մի կողմից ընդլայնում է իր արտաքին ներգրավվածությունը, մյուս կողմից չի դնում արտաքին-անվտանգային մեկ այլ կարեւոր ուղղությամբ իր գործընկերոջ հետ հարաբերությունում պայմանագրերի հետ առերեսման եւ դրանց չեղարկման խնդիր:

Այդ խնդրի բացակայությունը կնշանակի, որ այլ ուղղությամբ ձեւաչափերում Հայաստանը ոչ թե ուժեղացնում է հայկական իրավունքի ուժը, այլ հակառակը՝ արգելակում, ռուս-թուրքական հակահայկական պայմանագրերի կողմերից մեկի հետ հարաբերությամբ լռության մատնելով խնդիրը:

Միեւնույն ժամանակ, կասկած չկա, որ Թուրքիայի պայմանագրային գործընկերները Հայաստանում կգտնեն համապատասխան գործընկերներ, որոնք Երեւանի այդ հարցադրումները կհռչակեն «հակառուսականություն»: Բայց, թերեւս վատ չի լինի, եթե այդպիսով որոշ մարդիկ, կամա թե ակամա, իրենց ձեռամբ բացահայտեն, որ հայ-ռուսական «եղբայրությունը» փաստորեն հայերի արյան վրա կնքված պայմանագրերը լռության մատնելն է: Կհասկանա՞ն նրանք, թե ինչ են անում, թեկուզ իրենց միջոցով ոմանք:

[Vrej1915]

Ռուսաստանի «Տվոյ դոմ» առևտրային ցանցում վաճառքից հանվել են հայկական ապրանքները

Lragir.am,
23.07.2020

Ռուսաստանում «Տվոյ դոմ» առևտրային ցանցերում վաճառքից հանվել են հայկական ապրանքները: Այս մասին rbc.ru-ին հայտնել է Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպան Վարդան Տողանյանը:

Տեղեկացնենք, որ առևտրային ցանցերը պատկանում են ադրբեջանցի գործարար Արազ Աղալարովին:

«Առավոտից մեզ են դիմել խոշոր հայ արտահանողները և պատմել, որ «Տվոյ դոմ» ցանցի բոլոր առևտրային կենտրոններից, որոնք պատկանում են Արազ Աղալարովին և հարևան երկրի այլ անձանց, հավաքել են հայկական արտադրության բոլոր ապրանքները», – ասել է Տողանյանը:

Խոսքը պահածոյացված մթերքների, հանքային ջրի և ալկոհոլի մասին է: Հայկական ապրանքերի փոխարեն հայտնվել են ադրբեջանական ապրանքներ: «Մեր տրամադրության տակ է հայկական ընկերությունների և առևտրի կենտրոնների մենեջերների ու դիլերների հետ նամակագրությունը: Նրանք բացահայտ ասում են, որ ղեկավարությունը հրահանգել է դադարեցնել Հայաստանում արտադրված ապրանքների ընդունումը: Դա փաստ է: Այս մասին տեղեկացրել եմ համապատասխան գերատեսչություններին», – ասել է Տողանյանը

[Vrej1915]

«Ծիրանի բունտը» չներվե՞ց. Ռուսահայ համայնքի «սումգայիթյան գիշերը»

Lragir.am,

24.07.2020


Գիշերը ազերիների ոհմակները Մոսկվայում եւ մերձմոսկովյան շրջանում հարձակումներ են գործել հայերի վրա, կան տուժածներ, վնասվել է հայերին պատկանող գույքը: Ըստ Ռուսաստանի հայերի միության հաղորդագրության, ձերբակալվել են 50 ադրբեջանցիներ:

ՌՀՄ հայտարարության մեջ մի հատկանշական ձեւակերպում կար՝ «Իլհամ Ալիեւն ու Բյուլբյուլ օղլին ամեն ինչ անում են Ռուսաստանը Սումգայիթի վերածելու համար»։ Իսկապես ձեռագիրը նույնն է, եւ մի անգամ սովետական իշխանության ու բանակի հայացքի ներքո սումգայիթ կազմակերպած բարբարոսները չէին կարող չունենալ արդեն Ռուսաստանն այդպիսին դարձնելու գայթակղությունը:

Այս իրադարձությունները հետեւեցին Տավուշի ռազմական գործողություններին (ի դեպ, ռուս «պրոհայկական» փորձագետներից մեկն իր հոդվածներում համառորեն օգտագործում է «Թովուզ» ադրբեջանական ձեւը), որի ժամանակ Բաքուն ռազմական ու հոգեբանական լուրջ հարվածներ կրեց: Թուրքիան բացահայտ աջակցեց իր դաշնակցին՝ Բաքվին, իսկ Ռուսաստանը, ըստ նույն փորձագետի՝ հավասար հեռավորություն պահեց իր դաշնակցից՝ Հայաստանից, ու Ադրբեջանից:

Զուգահեռ Ռուսաստանում սկսեցին խնդիրներ առաջանալ հայկական գյուղմթերքի վաճառքի հետ կապված: Ադրբեջանցիներին պատկանող շուկաներն ու ցանցերը հրաժարվում էին ընդունել հայկական գյուղմթերքը, թեեւ Հայաստանը գտնվում է դաշնակցային մեկ այլ տնտեսական ձեւաչափում՝ ԵՏՄ-ում:

Զուգահեռ էլ հայկական ազգանուններով պրոպագանդիստները սկսեցին փնովել Հայաստանին ու հայ ժողովրդին (իհարկե դա քողարկելով իշխանության քննադատության շղարշի տակ. նույն մեթոդն էր կիրառվում նաեւ նախորդ բոլոր վարչակարգերի օրոք):

Այդ ժամանակ տեղի ունեցավ անսպասելին՝ հայ համայնքը սկսեց գնել հայկական գյուղմթերքը: Այդ ակցիան հիշեցնում էր Ֆինլանդիայում տեղի ունեցած կարագի ակցիան, երբ ֆինները գնեցին Ռուսաստանի պատժամիջոցների տակ հայտնված կարագի ողջ խմբաքանակը, թույլ չտալով ֆիննական գործարանի սնանկացումը:

Ռուսահայ համայնքի այս ակցիան իսկապես տպավորիչ էր, նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ աշխարհի տարբեր երկրներում հայ համայնքների համեմատ ռուսահայ համայնքն ամենաիրավազուրկն է: Ավելին, համայնքը մի տեսակ պատանդի կարգավիճակում է եւ լուրջ տնտեսական ու հոգեբանական լծակ է Հայաստանի հանդեպ ռուսական քաղաքականության համար: Չհաշված արդեն հայկական ազգանուններով պրոպագանդիստներին, որոնք օգտագործվում են ամենակեղտոտ ձեւով:

Իրավիճակը փայլուն է ներկայացրել Հայաստանից Մոսկվա արտահանված բերքի իրացման գլխավոր մոբիլիզացնողը՝ հանդիսավար Էդգար Համբարձումյանը: Կատարվածը, ըստ Էդգարի, ևս մեկ անգամ վկայեց, որ Ռուսաստանում պետք է ունենալ հայկական շուկա, դպրոցներ, հեռուստատեսություն: «Մենք էստեղ կոտրված ենք, համակարգն ամեն ինչ անում է, որ չլինի էդ հայկական ուժը»:

Էդգարը փաստացի ձեւակերպել է հայ-ռուսական հարաբերությունների խորքային, դարերի պատմություն ունեցող «կոդը», ի տարբերություն ներկայում հայաստանյան այսպես ասած քաղաքագիտական շրջանակներում ընդունված ու շրջանառվող պրիմիտիվ ու կենցաղային մակարդակի թեզերի:

Եվ ահա, «ծիրանի բունտին» հետեւեց սումգայիթյան գիշերը: Բաքուն ողջ աշխարհում անցել է այդ մարտավարությանը, մարտի դաշտում չկարողանալով լուծել իր խնդիրները: Դա ավելի հոգեհարազատ մեթոդ է մերձկասպյան բարբարոսացված հանրության համար: Մոսկվան կրկի՞ն կպահի «հավասար հեռավորություն», սեփական տարածքը կհանձնի՞ բարբարոսներին, թե վերջ կտա նման փորձերին՝ կերեւա առաջիկա քայլերից:

Անկախ դրանից, սակայն, ռուսահայ համայնքը պետք է մտածի իր որոշակի սուբյեկտության մասին, Էդգարի նշած կետերի շուրջ, որոնք ներառում են տնտեսական ու քաղաքական բաղադրիչները: Իր հերթին, այս իրադարձություններն առիթ են Հայաստանի իշխանության ու քաղաքական դասի համար՝ լրջորեն տեր կանգնել ու աջակցել ռուսահայ համայնքի սուբյեկտության գործընթացին, քաղաքական արատավոր սխեմաները բացառելու համար:

Ադրբեջանցիների գիշերային հարձակումները նախադեպ են, եւ դրանք ըստ ամենայնի շարունակվելու են, եւ դրան դիմակայելու լավագույն ձեւը համայնքի ուժեղացումն է բոլոր առումներով: Այդպիսով, այն Հայաստանի դեմ լծակից կվերածվի լուրջ կամրջող գործոնի, նպաստելով Հայաստանի ու Ռուսաստանի նոր որակի հարաբերություններին: Դրան այլընտրանք չկա թե Հայաստանի եւ թե հատկապես Ռուսաստանի համար, որին թուրքերը խոստացել են պայթեցնել ներսից:

[Vrej1915]

Տավուշի հետցնցումները հասան Մոսկվա. Ռուսաստանը կրակի հետ է խաղում

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ, Մեկնաբան
25.07.2020

Տավուշում հայ-ադրբեջանական բախման հետցնցումները տարածվել են ամբողջ աշխարհում՝ տարբեր երկրներում հանգեցնելով հայերի ու ադրբեջանցիների միջեւ աննախադեպ բախումների։ Բայց եթե արեւմտյան երկրներում բանը սահմանափակվում է բողոքի ակցիաներով, երբեմն քաշքշուկով, ապա Ռուսաստանում ավելի լուրջ է՝ այնպիսի տպավորություն է, որ ինչ որ ուժեր կոնֆլիկտ են հրահրում երկու համայնքների միջեւ ինչ-ինչ նպատակներով։

Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը նախ զրուցել է Հայաստանի ու Ադրբեջանի դեսպանների հետ, հետո չգիտես ինչու զանգել է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Չավուշօղլուին, իսկ հետո հանդիպել Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանին ու «Կիեւյան հրապարակ» ընկերության տնօրենների խորհրդի նախագահ Գոդ Նիսանովին։

«Քննարկվել է հայկական և ադրբեջանական համայնքների դերը Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում ազգամիջյան խաղաղության ու ներդաշնակության պահպանման գործում՝ գործող օրենսդրությանը համապատասխան», – նշված է Ռուսաստանի ԱԳՆ հաղորդագրությունում:

Ամբողջ հարցն այն է, որ օրենսդրության պահապանը պետք է ռուսական պետությունը լինի, որը, սակայն, կասկածելիորեն լոյալ է հայերի նկատմամբ ադրբեջանցիների սադրանքներին։ Ռոսգվարդիան ցրում է անգամ մեկ հոգանոց պիկետները, իսկ այս դեպքում ամբողջական շուկաներ խախտում են օրենսդրությունը, խմբերով ադրբեջանցի հրոսակներ են շրջում Մոսկվայի փողոցներում, եւ Ռոսգվարդիան միայն ձեռքերն է թափ տալիս։ Արա Աբրահամյանն ասում է, որ Ռուսաստանը ցանկանում են նոր Սումգայիթ դարձնել։

Ինչու՞ Մոսկվան չի կիրառում իր ավանդական գործիքակազմը երկրում կարգուկանոնի պահպանման համար։ Մոսկվան իր ավանդական հնա՞րքն է կիրառում կոնֆլիկտը կառավարելու համար, նկատի առնելով, որ համայնքների ներկայացուցիչների վրա Ռուսաստանն ազդեցության բազմաթիվ լծակներ ունի։ Դա կապվա՞ծ է հայկական կողմի՝ սահմանին մոնիտորինգի մեխանիզմներ կիրառելու պնդման հետ, որով փաստացի վերացվում է Մոսկվայի գերակայությունը կարգավորման գործընթացում:

Մոսկվան շոշափում է ցավոտ կետե՞րը, որոնց միջոցով կարող է ազդել իրավիճակի վրա։ Մարգարիտա Սիմոնյանի կիքսը ավելի է բարդացրել Ռուսաստանի ԱԳՆ խնդիրը՝ Ռուսաստանում հայկական ազգանունով մարդկանց նկատմամբ անբարյացակամ վերաբերմունք առաջացնելով, որոնց միջոցով երկար տարիներ իրականացվել է պրոպագանդան։ Հիմա Մոսկվան կարող է վերածվել սումգայիթի, ինչպես պնդում են ռուսաստանահայ շրջանակները, եթե դրանց զսպման ուղղությամբ քայլեր չանի։

Ռուսաստանը կրակի հետ է խաղում, որովհետեւ եթե հայերի ու ադրբեջանցիների միջեւ կոնֆլիկտը թեժանա, կբոցավառվի ամբողջ Ռուսաստանը՝ Հյուսիսային Կովկասը, Ռուսաստանի հարավը, «չինական» Հեռավոր Արեւելքը՝ Խաբարովսկում արդեն անհանգիստ է։

Հայերի վրա ազդեցության համար ահաբեկման ավանդական «ռուս-թուրքական» մեթոդները՝ ցեղասպանություն, ջարդեր, հնացել են, եւ եթե Ռուսաստանը չվերափոխի իր քաղաքականությունը, կանգնելու է լուրջ խնդիրների առաջ։

[Vrej1915]

«Ծիրանի բունտը» խիստ անհանգստացրել է Կրեմլին․ Ռուսահայ համայնքը լուրջ մարտահրավերի առաջ

Lragir.am,
28.07.2020

Տավուշի ռազմագործողություններին զուգահեռ Մոսկվայում եւ Ռուսաստանի այլ քաղաքներում, ՌԴ իշխանության ընդգծված թողտվությամբ, ադրբեջանցիները սկսեցին հարձակումներ հայերի ու հայկական սեփականության դեմ։ Դա տեղի ունեցավ այն բանից հետո, երբ մոսկովյան շուկաները հրաժարվեցին ընդունել հայկական գյուղմթերքը, ի պատասխան որի ռուսահայ համայնքն աննախադեպ միասնություն դրսեւորեց եւ գնեց հայկական մթերքը։

Դրանից հետո սկսեցին հարձակումները։ Ռուսաստանի հայերի միության հայտարարության մեջ դա համեմատվեց սումբայիթի իրադարձությունների հետ, հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը նույն համեմատությունն արեց ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպան Վարդան Տողանյանը։ Ավելին, դեսպանը նշեց, որ կարող են տեղի ունենալ իրադարձություններ, որոնց համեմատ սումգայիթը կարող է անմեղ մի բան թվալ։

Համայնքի ներկայացուցիչները դեսպանից փորձում էին հստակ տեղեկություն ստանալ, թե ինչ է կատարվում, արդյոք ՌԴ իշխանությունը քայլեր է ձեռնարկում, թե անհրաժեշտություն կա ինքնակազմակերպվել։ Դեսպանն էլ նման կերպ է պատասխանել նրանց, ասելով, թե պետք չէ տրվել սադրանքների։

Ընդհանրապես, աշխարհի տարբեր երկրներում, որտեղ ադրբեջանցիները հարձակումներ են գործում հայերի դեմ, համայնքի ղեկավարները կոչեր են անում չտրվել սադրանքների։ Բայց եթե տարբեր երկրներում գործում է իրավակարգը, եւ նման կոչերը քիչ թե շատ համարժեք են, Ռուսաստանի պարագայում իրավիճակը քիչ ինչ այլ է։ Ընդ որում, այստեղ հայերին կոչ են անում ոչ միայն չտրվել սադրանքի, այլեւ փաստացի վախեցնում են սումգայիթով։

Ակնհայտ է, որ ռուսահայերի «ծիրանի բունտը» լրջորեն անհանգստացրել է Կրեմլին, ինչի վկայությունը դրա վերաբերյալ ռուսական պաշտոնական շրջանակների ու դրանց հարող փորձագետների արձագանքներն են։ Ինչպես դիպուկ բնորոշել է հայկական մթերքի իրացման համակարգողներից մեկը, «հայերն այստեղ կոտրված են, համակարգն ամեն ինչ անում է, որ չլինի էդ հայկական ուժը»։

Մոսկովյան փողոցներում իրադարձություններն իսկապես հիշեցնում էին սումգայիթը, այդ թվում՝ ՌԴ իշխանության թողտվության մասով։ Այդ «օպերատիվ ժամանակն» ըստ ամենայնի անհրաժեշտ էր հայերին վախեցնելու եւ ամենակարեւորը՝ հայկական ուժի վերելքը կանգնեցնելու համար։ Դրանից հետո գործի դրվեց մոսկովյան «պարիտետային» սկզբունքը, թե երկու վայրենի ժողովուրդ հաշիվներ են մաքրում Ռուսաստանի տարածքում։

Պարիտետի այդ սկզբունքը Մոսկվային դրել է երկիմաստ վիճակում՝ մի կողմից թուրքերն իր տարածքը դարձնում են սումգայիթ, մյուս կողմից՝ չի կարելի թույլ տալ հայկական ուժը, հայկական պետականության զարգացումը, որի հարցում թուրքերը եղել են անփոխարինելի գործընկեր։ Մոսկվայի այս երկընտրանքը 100-ամյա ավանդույթով մշտապես լուծվել է հայերի հաշվին, ինչի արդյունքում սումգայիթն արդեն հասել է Մոսկվա։ Թուրքերը հմտորեն են օգտագործում ռուսական քաղաքականության «առանձնահատկությունները»։

Ռուսաստանի հայերը պետք է փորձեն լուծել իրենց սուբյեկտության խնդիրը, ինչը անվտանգության հիմնական երաշխիքն է, հատկապես առաջիկա հնարավոր զարգացումների պայմաններում։ Համայնքի օֆիցիոզ կառույցները այս հարցում դժվար թե դեմ գնան պաշտոնական գծին, հայկական ազգանուններով առաջամարտիկները նույն գծի մեջ են, իսկ դեսպանի պահվածքը տարակուսանք է առաջացնում։ Հայաստանի իշխանությունը պետք է աշխատի համայնքի հետ, որն ավանդաբար պատանդի վիճակում է եղել եւ օգտագործվել հայկական պետականության դեմ։

[Vrej1915]

Կլինի՞ անակնկալ թուրք-ադրբեջանական զորավարժությանը. Սևրը հանգիստ չի տալիս Թուրքիային

• 2020-07-28

• Հեղինակ՝ Արամ Ամատունի

Բաքուն հայտարարել է թուրք-ադրբեջանական խոշոր զորավարժության մասին, որը մեկնարկելու է հուլիսի 29-ին և շարունակվելու է մինչև օգոստոսի 10-ը: Զորավարժությունը, ըստ հայտարարության, պլանային է: Այն ներառելու է թե՛ ցամաքային, թե՛ ռազմաօդային ուժեր և ՀՕՊ համակարգ, ներառյալ թուրքական այդ ստորաբաժանումները:

Զորավարժությունը ներառելու է նաև Նախիջևանի տարածքը: Թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունն, անշուշտ, առավել քան ուշադրություն է գրավում տավուշյան զարգացումների և դրանում ռեգիոնալ քաղաքական, աշխարհաքաղաքական ընդգծված համատեքստի ֆոնին, մասնավորապես ռուս-թուրքական հարաբերության խնդրով:

Այդ ամենով հանդերձ, խորհրդանշական է նաև ժամկետը: Զորավարժության ավարտի օրը՝ օգոստոսի 10-ին լրանում է Սևրի պայմանագրի 100-ամյակը: ԱՄՆ արբիտրաժությամբ իրականացվելու էր հայ-թուրքական սահմանագծում՝ ընդհանուր առմամբ 160 հազար քմ Հայաստանով, որն ունենալու էր ելք դեպի ծով: Դաշնագիրն, իհարկե, մնաց թղթի վրա, իսկ դրա փոխարեն մեկ տարի անց եղավ «ռուս-թուրքական պայմանագրերի Հայաստանը», բազմակի անգամ փոքր և իրավազուրկ: 1921 թվականին քեմալական Թուրքիան և բոլշևիկյան Ռուսաստանը կնքեցին դե ֆակտո հայկական գործոնը խեղդելու մասին ռուս-թուրքական՝ Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերը, որոնք էլ ձևավորեցին ռեգիոնը: Հաջորդ տարի լրանում է այդ պայմանագրերի 100-րդ տարելիցը: Ինչ-որ իմաստով խորհրդանշականորեն, ներկայումս ռեգիոնալ քաղաքականության շրջանակում՝ նոր աշխարհակարգի ձևավորման լայն գործընթացի համատեքստում ռեգիոնում երկու պայմանագրերի «տրամաբանության» պայքարն է: Ռեգիոնը կամ մնում է ռուս-թուրքական հակահայկական պայմանագրերի տրամաբանության ներքո, ինչն, ըստ էության, նշանակելու է անընդհատ խորացող ճգնաժամ, կամ այն անցում է կատարում իրողությունների՝ Սևրի դաշնագրի տրամաբանություն: Խոսքն այն մասին չէ, որ հանկարծ կամ կտրուկ իրականություն է դառնում Սևրը: Հարցն այն է, թե ինչ տրամաբանությամբ են դիրքավորվում ռեգիոնալ տերությունները: Իսկ ռուս-թուրքական հակահայկական պայմանագրերի տրամաբանությունը ճգնաժամային է, որովհետև Հայաստանը արցախյան հաղթանակով պատռել է դրանք:

Հայաստանի արցախյան հաղթանակը Սևրի դաշնագրի «տրամաբանության» հաղթանակն է: Մյուս կողմից, ռեգիոնալ անվտանգային համակարգում երկու առանցքային դեր ունեցող երկրներ՝ Ռուսաստանը և Թուրքիան գտնվում են ռուս-թուրքական պայմանագրերի «տրամաբանության դաշտում»: Ներկայիս վիճակում առերևույթ կայունության ու խաղաղության սպառնալիքը միայն Ադրբեջանն ու Թուրքիան են, սակայն խորքային առումով այդ սպառնալիքի պատասխանատուն են հակահայկական պայմանագրի երկու կողմերը: Արդյո՞ք Թուրքիան խորհրդանշական նկատառումով է համատեղ զորավարժության ավարտի օր ընտրել Սևրի 100-ամյակը: Բարդ է ասել, թեև Սուրբ Սոֆիան վկայում է, որ Էրդողանի համար խորհրդանիշները, այն էլ առավել ևս պատմա-քաղաքական բնույթի, ունեն մեծ նշանակություն: Առավել ևս՝ հայկական հարցն Էրդողանին հանգիստ չի տալիս: Ունի՞ Հայաստանը օգոստոսի 10-ի համար իր խորհրդանշական-քաղաքական անակնկալը: Ի զորո՞ւ է Ռուսաստանը թողնել ռուս-թուրքական հակահայկական պայմանագրերն ու օգոստոսի 10-ին «միանալ Սևրի դաշնագրի» տրամաբանությանը:

Համենայնդեպս, Թուրքիան կասկածներ ունի, ինչով էլ պայմանավորված են հիբրիդային սպառնալիքները: Ընդ որում, այդ իմաստով բավականին երկիմաստ վիճակ է, որովհետև Անկարան Կրեմլին պայմանագրի դաշտում պահելու համար մի կողմից ճնշում է բանեցնում Մոսկվայի վրա՝ սպառնալով ռեգիոնին, մյուս կողմից, որքան ուժգնացնում է սպառնալիքը, այդքան խստացնում Ռուսաստանի առերեսումը հայերի հանդեպ և բարդացնում պայմանագրի վերհաստատումը: Փակուղում են երկուստեք, որից ելք չէ, թերևս, միակ գործիքը, որ թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Անկարայի ավանդական լուծումն է՝ ռեգիոնալ պատերազմը: Կովկասում այն լուծում չէ նրանցից որևէ մեկի համար, և դա լավ գիտեն երկուսն էլ:

[Vrej1915]

Никол Пашинян - о конфликте Армении и Азербайджана, турецком вмешательстве и Маргарите Симоньян