Is Russia an ally or foe, nowadays?

[londontsi]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

.

....... We know what it means...... Sahakashvilly does not have to guess too.

Sahakashvilly ?? Who is he. Never heard of him.


.

[Eddo211]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

NKR Foreign Ministry: NKR independence and security are absolute values




May 08, 2014 | 12:08
STEPANAKERT. – The Nagorno-Karabakh Foreign Ministry issued a statement in connection with the latest speech of OSCE Minsk Group Co-Chair James Warlick.

"We consider it necessary to note that the position of the Nagorno-Karabakh Republic on the prospects of settlement of the Azerbaijani-Karabakh conflict remains unchanged.

Any return to the past is out of question. The fate of Nagorno Karabakh has been determined by its people through a free and legitimate expression of will in the 1991 referendum on independence. NKR independence and security are absolute values that are not subject to any bargaining.

We believe that the joint efforts of the OSCE Minsk Group should focus on the development of such settlement mechanisms that stem from current realities and provide conditions for the peaceful coexistence of two independent states - the Nagorno Karabakh Republic and Azerbaijan – emerged as a result of the collapse of the USSR and the war unleashed by Azerbaijan".


News from Armenia - NEWS.am

THIS!!!

Also, no concessions, or any right of return. If Azeri continues ceasefire violation set by CSTO and its aggression increases then NKR should reserve the right to expand its boundaries beyond the shelling/rocket ranges of Azerbaijan for the protection of NKR citizens.

[Mher]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

THIS!!!

Also, no concessions, or any right of return. If Azeri continues ceasefire violation set by CSTO and its aggression increases then NKR should reserve the right to expand its boundaries beyond the shelling/rocket ranges of Azerbaijan for the protection of NKR citizens.

Very strong statement by the FM
Beyond the fact that no victor in history has willingly given up land, for Armenia it's not a matter of choice. It was only 22 years ago when thousands of innocent civilians in Stepanakert were dying because of the indiscriminate shelling of the city by Azeris from Khojaly and Shushi. These politicians might not have heard of that, but everyone in Artsakh has. Moreover, without the Republic of Artsakh, southern Armenia would be less than 50km wide while facing 200km of Azeri border on BOTH sides. A million man army would not be able to defend that land. To expect Armenia to do so would be ridiculous. If Azerbaijan ever cut through it and cut of Armenia from Iran it would be the end of us as a nation.

This is why Monte said "If we lose Artsakh we turn the final page of our people's history."

[Hakob]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Mher, you are giving reasons of why territories would not be returned that don't mean anything for US. If they need a war in there, they will start it with any reasons. Our logic and convictions have no effect without muscle. The only way to turn warmongers back is to make sure they know that their plans won't work. If you are ready to fight for victory, then all you reason will be accepted by everybody else. The only way to stop west and Turks is to make them believe that in case of war there would not be Azerbaijan left. Or what is left, will be under Russian controll .

[Eddo211]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Very strong statement by the FM
Beyond the fact that no victor in history has willingly given up land, for Armenia it's not a matter of choice. It was only 22 years ago when thousands of innocent civilians in Stepanakert were dying because of the indiscriminate shelling of the city by Azeris from Khojaly and Shushi. These politicians might not have heard of that, but everyone in Artsakh has. Moreover, without the Republic of Artsakh, southern Armenia would be less than 50km wide while facing 200km of Azeri border on BOTH sides. A million man army would not be able to defend that land. To expect Armenia to do so would be ridiculous. If Azerbaijan ever cut through it and cut of Armenia from Iran it would be the end of us as a nation.

This is why Monte said "If we lose Artsakh we turn the final page of our people's history."

Monte knew very well......Artsakh is world's Armenians last stand.
but also it is a platform now to build on and from which to expand/liberate our lands,....I bet Monte would agree with me.

[Vrej1915]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

ԱԺ «Հայ Հեղափոխական Դաշնակցություն» խմբակցության քարտուղար Աղվան Վարդանյանն ԱԺ ճեպազրույցների ժամանակ երկմտեց՝ դեռևս 1987թ-ին գրված իր բանաստեղծությունն արտասանե՞լ՝ ի պատասխան «կիսելյովների պաշտպանների», թե ոչ։ Նշելով, որ այն նվիրված է եղել կոմունիստական նոմենկլատուրային, ՀՅԴ պատգամավորը ասաց, որ հասցեատերերը շատացել են. «Ես այս բանաստեղծությունը նվիրում եմ կիսելյովներին պաշտպանողներին»։

http://www.tert.am/am/news/2014/06/13/aghvan-vardanian/

«Պնակալեզ, պատեհապաշտ բ.-ի տղերք։
Անհայրենիք, անսրբություն, անաղուհաց։
Ոչինչ մաքուր չմնաց, որ չպղտորեք։
Ձեր պատկերը դեռ պիտի գա ձեր դիմաց։
Գալու է ձեր զավակների պատկերն առաջ։
Որ քշվելով ձեր պատկերից խեղված ու բութ,
Առանցքով են օրհնում ձեր սաղմը սառած,
Եվ դռնեդուռ չեն գտնելու լույսի մի շերտ։
Դու քիչ եք թողել, իսկ նա ինքնին չի բազմանում,
Ձեր որդիք ամեն անգամ երբ ձեզ հիշեն,
Ձեր աճյունը խեղվելու է գերեզմանում»։

Իսկ մինչ արտասանելը, ՀՅԴ պատգամավորը նկատեց, թե լեզվի խնդիրը նոր չէ, և Ռուսաստանի իշխանություններն առնվազն վերջին 15 տարիներին պարբերաբար այս հարցը ներկայացրել են, փորձել Հայաստանում իրենց լեզվի ազդեցությունը մեծացնել։ «Բայց այս մեթոդներով, այս տոնով, այս միջոցներով ու սանձարձակությամբ երբեք իրենց թույլ չեն տվել, ինչ տեղի ունեցավ մի քանի օր առաջ։ Եթե պարզ ասենք՝ անկախ նրանից՝ այդ մարդիկ ովքեր են, սա շանտաժ է Հայաստանի և՛ բնակչության, և՛ իշխանության նկատմամբ, որ եթե դուք սա չանեք, ձեր անվտանգությունը ապահովել հնարավոր չէ։ Կարծես թե մենք ռազմավարական դաշնակիցներ չենք, չունենք միջպետական համաձայնագրեր, մեր հարաբերութունները ոչ թե միջպետական են, այլ տիրոջ և ծառայի»,-նշեց նա։

ՀՅԴ պատգամավորը նշեց, թե այդ ամենն ամենևին չի նշանակում ոչ հարգալից վերաբերմունք ռուսաց լեզվի, կամ միջպետական հարաբերությունների հանդեպ։ «Ուղղակի այս կարգի հայտարարություններն անթույլատրելի են և մեր պետական պաշտոնյաները պետք է սրանից դաս քաղեն։ Հարյուրամյակներով մեր նախնինները չեն պայքարել մեր ինքնության ու անկախության համար, որ ինչ-որ կասկածելի կիսելյովներ նման վերաբերմունք ցույց տան մեր ժողովրդին»,-ասաց նա։

[Haykakan]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Here is a great example of what a piece of crap lragir and muradian are. Here is a letter sent by muradian to various experts asking of their opinion on the Armenia-Russia relations and as you can see the experts are overwhelmingly saying the opposite of what he has been saying. You can read it all here and see that lragir and muradian do not report the truth but they do the exact opposite just like the USA media.

http://groong.usc.edu/news/msg505369.html

[Vrej1915]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Ռուս զինվորները գնդակահարել են հայերին, բարձրացել ծառն ու կեռաս կերել

Lragir.am
Ուրբաթ, 13 Հունիսի 2014,

Ինչպես ռուսական զորքը դատարկեց Շահումյանն Ադրբեջանի համար


«Հունիսի 13» նախաձեռնությունը, որին մաս են կազմում մտավորականներ, քաղաքագետներ, ազատամարտիկներ եւ հասարակական այլ գործիչներ, հունիսի 13-ին իր անդրանիկ միջոցառումն էր իրականացնում: Նախաձեռնության անվանումը պայմանավորված է 1992 թվականին տեղի ունեցած իրադարձություններով, երբ հունիսի 13-ին ռուսական զորքը ադրբեջանական զորքի հետ գրոհել է Շահումյանի շրջանն ու հայաթափել այն: Հենց այդ իրադարձությունների օրն էլ՝ հունիսի 13-ին, 22 տարի անց ստեղծված նախաձեռնությունը անցկացրեց իր անդրանիկ հավաքը:

Նախաձեռնության մասնակից, քաղաքագետ Իգոր Մուրադյանը հայտարարել է, որ շատ կարեւոր է տալ 1992 թվականին Շահումյանում տեղի ունեցածի իրավա-քաղաքական գնահատականը: Նրա խոսքով, Ռուսաստանի զինուժն Ադրբեջանի համար հայաթափել է Շահումյանի շրջանը, ինչը, ըստ Իգոր Մուրադյանի, եղել է ծրագրված գործողություն, եւ որը պետք է շարունակություն ունենար նաեւ ընդհանուր Արցախի հայաթափմամբ:

Իգոր Մուրադյանը շեշտել է, որ Շահումյանում կատարվածի իրավա-քաղաքական գնահատականը կարեւոր է հատկապես ներկայիս իրադարձությունների եւ միջազգային իրավիճակի պայմաններում, երբ կրկին Ռուսաստանը իր քաղաքականությամբ վտանգի տակ է դրել Հայաստանի շահը: Իգոր Մուրադյանը նշել է, որ Շահումյանի թեման կարծես թե արգելված թեմա է: Թե Հայաստանի իշխանությունները, թե Ռուսաստանի իշխանությունները այդ հարցը պահում են փակի տակ:

Նրա խոսքով, տարիներ առաջ այդ թեմային անդրադառնալու փորձ է արվել նաեւ ՌԴ Պետդումայի շրջանակներում, սակայն այդ փորձերը արժանացել են պատասխանի, որ կան այդ խնդրով զբաղվող հատուկ մարդիկ, որոնցից բացի ոչ ոք չպետք է զբաղվի:

Թե ինչպես են այդ մարդիկ զբաղվել խնդրով, մենք այսօր տեսնում ենք, նկատել է Իգոր Մուրադյանը, փաստելով խնդրի մոռացվածությունը: Ըստ նրա, այդ մարդիկ բոլորին հայտնի են, լավ ապրել են այս տարիների ընթացքում, պարգեւներ ու մեդալներ են ստացել:

Իգոր Մուրադյանը նշել է, որ ռուսական զորքի միջոցով Շահումյանի հայաթափման իրավա-քաղաքական գնահատականը կարեւոր է նաեւ Արցախի խնդրի տեսանկյունից: Նրա խոսքով, հայկական կողմը Հյուսիսային Արցախի հարցը երբեք չի դարձրել բանակցային գործընթացի օրակարգի հարց, եւ եղել է հանցավոր մտայնություն, թե եթե մենք որոշ տարածքներից հրաժարվենք՝ մասնավորապես Գետաշենից ու Շահումյանից, ապա մեր հարցն ավելի հեշտ եւ արագ կլուծվի: Իգոր Մուրադյանը նշել է, որ «հունիսի 13» նախաձեռնության նպատակը հենց այն է, որ կարեւորագույն հարցը վերստին դառնա շրջանառության առարկա, դուրս բերվի մոռացությունից, եւ դա կլինի կարեւոր քայլ Հայաստանի անկախությունը վերգտնելու ուղղությամբ:

Շահումյանի իրադարձությունների մասին պատմել են նաեւ անմիջական ականատեսներ՝ Շահումյանի բնակիչներ եւ ազատամարտիկներ: Գայանե Հայրապետյանը, ով եղել է Շահումյանի բնակիչ, պատմել է, թե ինչպես են ռուսական զորքի հարձակումից հետո լքել գյուղը, Գյուլիստանի անտառներով մի կերպ հասել Արցախ, ճանապարհին նաեւ կորուստներ տալով:

Արաբո ջոկատի հրամանատար Մանվել Եղիազարյանը հաստատել է, որ Շահումյանում իրենց դեմ կռվել է ռուսական զորքը: Նրա խոսքով, այդ զորքը լավ զինված էր: Մանվել Եղիազարյանը հայտարարել է, որ Շահումյանում գործել են գեներալ Շամանովն ու նրա դեսանտայինները: Շամանովը ներկայումս Ռուսաստանի դեսանտային զորքի հրամանատարն է:

Ազատամարտիկ Էդիկ Մարկոսյանը պատմում էր, թե ինչպես են Շահումյանում գնացել հետախուզության ու տեսել, որ շրջանում եղել է ռուսական զորքի մեծ կենտրոնացվածություն, որն էլ մի քանի օր հետո գրոհել է Շահումյանն ու շրջակա գյուղերը: Մարկոսյանի խոսքով, ով հայտնի է նաեւ «Շռամ Էդո» մականունով, իրենք անկարող էին ռուսական լավ զինված զորքի դեմ կռվել եւ ընդամենը լուծել են հնարավորինս դիմադրելու խնդիր, մինչեւ որ գյուղացիները կարողանան քաշվել անտառները եւ հեռանալ:

Ազատամարտիկները նշում են, որ Ռուսաստանի զինուժի հետ այդ անհավասար կռվի հետեւանքով բազմաթիվ մարտընկերներ են կորցրել՝ զոհվել են եւ անհետ կորել:

Մանվել Եղիազարյանը նշում է, թե թյուր է այն կարծիքը, որ Արցախում հայկական ուժերը հաղթել են ռուսների օգնությամբ: Նա ասում է, որ իրականում դա վիրավորանք է հայ ազատամարտիկների հասցեին, քանի որ նրանք հաղթել են իրենց կամքով, իսկ ռուսական զորքն աջակցել է ադրբեջանցիներին: Մանվել Եղիազարյանը ասել է, որ այնտեղ, որտեղ ռուսական զորք չկար Ադրբեջանի կողմից, հայկական ուժերը հաղթանակ են տարել եւ շատ դեպքերում հեշտ հաղթանակ, չնայած ադրբեջանցիների թվային գերակշռությանը:

Ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը պատմել է շահումյանցիների պատմություններից իր գրառումները: Նրա խոսքով, մի շահումյանցի տղամարդ, ով 12 տարեկան է եղել այն ժամանակ, պատմել է, թե ինչպես ռուս զինվորները գնդակահարել են գյուղից հեռացող վերջին մարդկանց՝ Վիլիսի մեջ: Երեխան էլ դուրս է ընկել Վիլիսից, մյուսների հետ, բայց ողջ է մնացել եւ հասկացել է, որ պետք է ձայն չհանել: Նա մեքենայի տակ պառկած անձայն մնալով լսել է նաեւ, թե ինչպես ռուս զինվորները գնդակահարելով մարդկանց, հետո բարձրացել են կեռասի ծառերն ու կեռաս համտեսելով ասել՝ «կակայա վկուսնայա չերեշնյա»: Հրանուշ Խառատյանն ասում է, թե ինչպես տղամարդը, ով այդ ժամանակ 12 տարեկան է եղել, պատմել է, որ հենց այդ պատկերն է տպավորվել իր հիշողության մեջ:

«Հունիսի 13» նախաձեռնությունը հայտարարել է, որ իր գործունեությունը լինելու է շարունակվող, եւ լինելու են թեմայի վերաբերյալ նոր միջոցառումներ, հասարակության ուշադրությունը խնդրի վրա գրավելու եւ օրակարգի հարց դարձնելու համար:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/cou....355szHLx.dpuf

[Vrej1915]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Yerevan Chides Kremlin’s News Boss Over Russian Language Calls

http://www.armenialiberty.org/content/article/25419556.html

Sargis Harutyunyan եւ Ruzanna Stepanian
Հրապարակված է՝ 12.06.2014

The Armenian government on Thursday hit out at Russia’s most famous television journalist backed by the Kremlin for stating that the Russian language must be granted an official status in Armenia.

Education Minister Armen Ashotian said the Russian state TV anchor Dmitry Kiselyov behaved “like a bear in a china shop” when he met with pro-government lawmakers in Yerevan on Wednesday. Ashotian made clear that Armenian will remain the country’s sole official language.

“Armenia is a unique country in the Eurasian region not least because Russian is not an official language, has no constitutional status in Armenia,” he told reporters. “It has a constitutional status in Belarus and Kazakhstan. We and I personally see no need to give the Russian language a constitutional status in Armenia because Armenia’s population is monoethnic and Armenian is our official language.”

Kiselyov, who also runs a state news agency tasked with presenting Russia in the best possible light, warned that failure to make Russian a commonly spoken language in Armenia would jeopardize Yerevan’s close security ties to Moscow. “The [Armenian] law on the language should be amended in the interests of Armenia’s security,” he told the lawmakers representing President Serzh Sarkisian’s Republican Party (HHK).

Russia -- TV anchor Dmitry Kiselyov
Russia -- TV anchor Dmitry Kiselyov

Vyacheslav Kovalenko, a former Russian ambassador in Yerevan also present at the meeting, echoed Kiselyov’s calls. He declared that Russian must become Armenia’s second official language.

Ashotian, who is also the HHK’s deputy chairman, scoffed at those statements. “Our Russian colleagues, officials visiting Armenia, must talk properly to the Armenian society,” he said. “Otherwise, statements made by our Russian colleagues will create a situation that is best described by the Russian proverb about behaving like a bear in a pottery shop.”

Kiselyov’s remarks also prompted furious reactions from Armenian opposition lawmakers mostly critical of Moscow. They accused the Russian media figure, who was recently blacklisted by the European Union for his aggressively pro-Kremlin stance, of offending Armenia and its people.

“The Armenian Foreign Ministry must consider declaring Dmitry Kiselyov a persona no grata,” one of them, Nikol Pashinian, said on the parliament floor.

Another deputy, Alexander Arzumanian, decried Kiselyov’s “cynical statements that offended the Armenian people and threatened Armenian statehood.” “I want to remind you that the word ‘cynical’ originates from a Greek word meaning ‘doglike,’” he told fellow lawmakers. “In ancient Greece, people who barked at the public like dogs were called cynics. I demand that the Armenian parliament be spared such barking in the future.”

Aghvan Vartanian, a leader of the opposition Armenian Revolutionary Federation (Dashnaktsutyun), deplored the fact that the meeting with Kiselyov and Kovalenko was held in Russian, with no Armenian translation. He called that a serious violation of the Armenian law on the state language.

The law enacted by Armenia’s first post-Communist government in 1991stipulates that only Armenian can be the principal language of instruction in the country’s schools. The Sarkisian government met with fierce resistance from opposition figures, civil society members and intellectuals in 2010 when it attempted to allow the opening of foreign-language private schools. The outcry forced the government to seriously limit the maximum number of such schools and put linguistic restrictions on their operations.
________________________________

NB/
1- Ashotian, himself educated in russian schools (in soviet era, Armenian was discriminated, and non nationalist "elites" used to sent their children in russian scholls, for their best....), was regarded as the most pro russian of Armenia's education ministers, ready to give russian its imperial place....

2- Yesterday, during the fiesta in the Russian Embassy in Yerevan, on Russia's day, Armenian National Assembly's New Speaker, Galust Sahakian, typical communist apparatchick, ready to defend any russian treacherous acts, till now, went to the Russian Embassy's reception, with a TRANSLATOR !!!!!

[Vrej1915]

Re: Is Russia an ally or foe, nowadays?

Ռուս-ադրբեջանական արյունոտ ծրագիրը. Փաստեր

ՀՐԱՆՈՒՇ ԽԱՌԱՏՅԱՆ, Ազգագրագետ
Շաբաթ, 14 Հունիսի 2014,


Շահումյանի շրջանի հայաթափումը ձևով և բովանդակությամբ քսաներորդ դարի ցարական Ռուսաստանի և ԽՍՀՄ ԿԿ-ի ընդհանուր քաղաքականության տրամաբանական ավարտն էր
1992թ. հունիսին ամբողջովին հայաբնակ Շահումյանի շրջանը ռուսական զորքերի միջոցով լիովին հայաթափելու և այդպես «մաքուր» Ադրբեջանին հանձնեու ռուսական «Կոլցո» օպերացիան իր ակունքներով գնում է առնվազն խորհրդային շրջան: Չխոսելով այն մասին, որ ԼՂԻՄ-ի սահմանները գծելիս Շահումյանը դուրս թողեցին նույնիսկ մարզի կարգավիճակում գոնե որոշ ինքնուրույնության ակնկալիքներ ունենալու իրավունք ունեցող ԼՂԻՄ-ից, արժե հիշել, որ ԽՍՀՄ ողջ ընթացքում ԽՍՀՄ բարձրագույն ղեկավարության օգնությամբ Ադրբեջանի ղեկավարությունը պարբերաբար հայաթափել, իսկ որոշ դեպքերում էլ Ադրբեջանին է կցել թե Հայաստանի, թե ԼՂԻՄ-ի մեջ ընդգրկվող գյուղեր ու հողատարածքներ:
Մի կողմ թողնելով Նախիջևանն ամբողջությամբ հայաթափելու հաջողված ջանքերը, հիշենք, որ Անդրֆեդերացիան 1929 թ. փետրվարի 18-ին Հայաստանի տարածքից Ադրբեջանին է տվել 4739 քառ.կմ տարածք (մինչ այդ ՀԽՍՀ-ի տարածքը 34.539 քառ.կմ էր) (տես Нагорный Карабах: Аргументы и Факты. А. Казинян, «Голос Армении», 22.04.2008 г.), 1930 թ. ԼՂԻՄ-ից պոկել և Ադրբեջանին են միացրել Հադրութի շրջանի Արար գյուղը, 1933 թ.՝ Մարտունու շրջանի Գյուլաբլի գյուղն էլ հանձնվել է Աղդամի շրջանին, և նույն թվականին Աղդամին են միացվել նաև Մարտունու շրջանի Ավդուր ու Նորաշեն գյուղերի հողատարածքները (http://www.regnum.ru/news/polit/1657402.html/):
«Դաշնակցական նացիոնալիստների» դեմ պայքարող Բաղիրովի ախորժակը բացվել էր և նա ավելի ու ավելի մեծ տարածքներ էր փորձում «պոկել» ԼՂԻՄ-ից, մինչև գյուղացիներն ստիպված չեղան զենքը ձեռքին պաշտպանել իրենց հողատարածքները («Խորհրդային Ղարաբաղ», 1933 թ. օգոստոսի 23):
Ղարաբաղը «մաս-մաս» Ադրբեջանին միացնելու գործընթացը շարունակվում էր: 1937թ. հունվարի 1-ին Ֆիզուլիի վարչական տարածքում հայտնվեց նաև Հադրութի Օղեր գյուղը: Դրան զուգահեռ հայաթափվել է ողջ Արեշի շրջանը (Երևանի Արեշի տարածքում Ադրբեջանի Արեշի շրջանի հայկական գյուղերից դուրս մղված հայերն են ապրում): Ադրբեջանի հարավի՝ Կուրի աջափնյակի հայկական բնակավայրերը միշտ ենթակա են եղել բռնի կամ քողարկված բռնի տեղափոխությունների: 1947-50թթ. Հայաստանի ադրբեջանցիների մի մասին Ադրբեջան տեղափոխելու ընթացքում նրանց համար բնակավայրեր ազատելու պատրվակով Միր Բաշիրի շրջանի Սեյսյուլան, Յարըմջա, Ղահրիլար կամ Խորուզլու, Հասան Ղայա և այլ գյուղերի հայ բնակչությունը տեղահանվում է և վերաբնակեցվում ԼՂԻՄ Մարդակերտի շրջանում, և հայաթափված գյուղերը հանձնվում են այն տարիներին դեռևս թուրքեր կոչվող ետնագույն ադրբեջանցիներին: Ադրբեջանցիների տեղափոխության ծրագրի ստալինյան հրամանագրով այդպիսի բան նախատեսված չէր, բայց ԽՍՀՄ ԿԿ հովանավորությունը վայելող Միր Ջաֆար Բաղիրովի արարքները քննարկման առարկա չէին դառնում:
Ադրբեջանը ԽՍՀՄ ողջ ընթացքում, բայց հատկապես Միր Ջաֆար Բաղիրովի իշխանության շրջանում, հավատարիմ դաշնակից ունենալով Բերիային նրա նախ՝ Անդրֆեդերացյան, ապա՝ մեծ հաշվով նաև ԽՍՀՄ ամենազորության շրջանում, Ադրբեջանի ներքին քաղաքականությունն ուղղորդել էր այս հանրապետության տեղաբնիկ ժողովուրդների (լեզգիներ, ռուտուլներ, ծախուրներ, ուդիներ…) վերացման, ձուլման գործընթացին, այդ թվում՝ զանազան ձևերով հայերի արտամղմանը (շատ հայեր արտաքսվեցին 1949թ. հունիսի 14-ի բռնագաղթի ժամանակ), իսկ «արտաքին քաղաքականության» հիմնական կուրսը հարևանների հաշվին Ադրբեջանի տարածքների ընդլայնումն էր: Բոլորին է հայտնի, որ նա ամեն ջանք գործադրում էր եթե ոչ ողջ Դաղստանը, ապա գոնե նրա հարավային մասը Ադրբեջանին միացնելու համար: Դաղստանի ղեկավարությունը բազմիցս փորձել է ԽՍՀՄ ղեկավարության ուշադրությունը հրավիրել բաղիրովյան կադրային և ժողովրդագրական գրոհների վրա, բայց… Բաղիրովին ամեն ինչ ներվում էր:
Ողջ ԽՍՀՄ-ում ծավալվող քաղաքական բռնությունների ընթացքն Ադրբեջանում տարօրինակ հակադրության մեջ էր մյուս հանրապետությունների նկատմամբ: Ճիշտ է, այստեղ էլ պակաս չէին անմեղ զոհերը, բայց մինչ ողջ Հարավային Կովկասում ոչնչացվում էին դաշնակցականների հետ հեռավոր կապի ակնարկ անգամ ունեցողները, Վրաստանում՝ մենշևիկները, Բաղիրովին «հաջողվել էր» Ադրբեջանական կառավարման կառույցների մեջ ներգրավել նախկին հայտնի մուսավաթականների: Թերևս արժե հայաստանյան ընթերցողին ներկայացնել Խրուշչովին 1953թ. հոկտեմբերի 7-ին գրված Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների աշխատող Ի.Կ.Էֆենդիևի նամակից հատվածներ (աղբյուրը՝ Политбюро и дело Берия. Сборник документов — М., 2012,- http://istmat.info/node/22395):
- 1918թ. Մ.Դ.Բաղիրովը սովետական զորքերի մի ջոկատի հետ մասնակցել է Ղուբայի սովետականացմանը… նրանց վրա հարձակվել է Ալի Բեկ Զիզիկսկու հակահեղափոխական բանդան… Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո (28.IV.20թ.) Բաղիրովը ՉԿ-ի նախագահն էր…և իր հովանավորության տակ էր վերցրել Ալի Բեկ Զիզիկսկուն: Անձամբ ես նրան տեղեկացրել եմ, որ Զիզիկսկին հաճախ է Շամախի գալիս, կապված է հակահեղափոխական տարրերի հետ և մուսավաթականների ու թուրքական բանակից «կամավոր մնացած» զինվորների ու սպաների հետ պատրաստում է հակասովետական խռովություն: Այս տեղեկությունը Բերիայի ներկայությամ նրան է հանձնել իմ ղեկավար Կրասնին, և ինչպես ինքն է ինձ պատմել, Բաղիրովը Բերիային ասել է «ես Ալի Բեկ Զիզիկսկուն գիտեմ, նա սպառնալիք չի ներկայացնում»:
- Հայտնի է, որ 1919 թ. թուրքական զորքերը գրավեցին Ադրբեջանը, Կուբա է մտել Շուքրի փաշան: Նրա շտաբի ղեկավարը Ահմեդ Բեդինն էր: Թուրքերին ու մուսավաթականներին շատ հակասովետական տարրեր էին ծառայում: Այն ժամանակ ես և իմ քույրը Ղուբայում էինք: Մեր աչքի առաջ ամբողջովին կոտորեցին խաղաղ հայ բնակչությանը (նրանց աճուրդով վաճառում էին): … Այս ամենն անում էին Ահմեդ Բեդինը, Ալի Բեկ Զիզիկսկին…, Հաջի Աղա Շահվերդիևը (այժմ ԽՄԿԿ անդամ, Բաղիրովի ընկերը);
- Ադրբեջանում խորհրդային իշխանության հաստատումից անմիջապես հետո Բաղիրովը դառնում է ադրբեջանական ՉԿ-ի նախագահը, իսկ ղեկավար աշխատողների մեջ՝ ՀԿ(բ)Կ անդամ, Ահմեդ Տրինիչ դարձած Ահմեդ Բեդինը: … Բաղիրովին տեղակացնում ենք, որ Ահմեդ Տրինիչը նույն ինքը՝ Ղուբա մտած թուրքական բանակի շտաբի պետ, պանթյուրքիզմի գաղափարախոս, մուսավաթականների ընկեր, թուրքական հետախույզ, բոլշևիկներին և հայերին ոչնչացնող Ահմեդ Բեդինն է: Ոչ մի արձագանք: Ազատություն ստացած Ահմեդ Տրինիչը շարունակում է իր հակահեղափոխական գործունեությունը: Ադրբեջանում բարձրագույն Մանկավարժական ինստիտուտ բացելու դրոշի ներքո Թուրքիայից հրավիրում է «ադրբեջաներեն լեզվին ու գիտությանը ծանոթ դասախոսներ»: Բոլորը՝ թուրք հետախույզներ: Նրանց շարքում նաև Հեյդար Հուսեյինովը: Հեյդար Հուսեյինովի հայրը Թուրքիայից Երևան ուղեկցել է Նուրի փաշային, և թուրքական ռազմական դիկտատուրայի հաստատումց հետո, լինելով փոխնահանգապետի պաշտոնում, կազմակերպել է հայերի ֆիզիկական ոչնչացումը:
- 1930թ. ես անձամբ եմ «աշխատել» Հեյդար Հուսեյինովի հետ, քանի որ Թուրքիայի «մերոնցից» տեղեկություն էի ստացել, որ նա կապեր ունի Թուրքիայում և Իրանում հակահեղափոխական գործությամբ զբաղվող իր հորեղբայրների հետ: Բաղիրովին մանրամասնորեն ներկայացվել է Հեյդար Հուսեյինովի հակահետախուզական կապերը: Բաղիրովը, սակայն, այդ ամենը հիանալի իմանալով, միջնորդում է ԲՈՀ-ին և առանց պաշտպանության Հեյդար Հուսեյինովին տալիս են փիլիսոփայության դոկտորի գիտական աստիճան, ապա՝ Ադրբեջանի ԳԱ փոխպրեզիդենտի պաշտոն, մտցնում է Ադրբեջանի ԿԿ կազմի մեջ և նրան է հանձնում կուսակցության ողջ արխիվը (ИМЭЛ): Սա շարունակվեց քսան տարի, մինչև վերևից չհրահանգեցին և Բաղիրովն ինքը սկսեց հալածել Հեյդար Հուսեյինովին՝ մինչև վերջինս «կախվեց»:
Այս երկարաշունչ նամակում դեռ շատ մանրամասներ կան, որոնք այս կամ այն ձևով լրացնում են Բաղիրովի գործունությունը: Բազմաթիվ են աղբյուրները, որոնք վկայում են Ադրբեջանում տեղական կովկասալեզու և իրանալեզու ժողովուրդների լեզուներով դպրոցների փակումը, Դաղստանում ադրբեջանական ղեկավար կադրերով համալրումները և Դաղստանի հարավը Ադրբեջանին միացնելու ծրագրերը, երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Դաղստանի ժողովուրդների դեպորտացիայի ծրագրի կազմման ժամանկ Դաղստանի թրքալեզու կումիկներին պաշտպանության տակ առնելը, չխոսելով արդեն Իրանի հյուսիսում Թավրիզ կենտրոնով «ադբրեջանցիների հայր» Բաղիրովի գլխավորությամբ «դեմոկրատական հանրապետություն» կազմելու հանրահայտ փաստը:
Վերջինս, իհարկե, ԽՍՀՄ ծրագիր էր, որը, սակայն, Բաղիրովի գործունեության շրջանակներն ու ինքնավստահությունը դարձնում էին շատ ծանրակշիռ: Այստեղ մեկնաբանություններն ավելորդ են: Բաղիրովն իրեն շրջապատել էր թուրքական հետախուզությունների ներկայացուցիչներով և իհարկե, ամեն ինչ անում էր Ադրբեջանում թուրքական ծրագրերն իրականացնելու ուղղությամբ, այդ թվում՝ հայերի ոչնչացման: Հարցն այլ է՝ չգիտե՞ր այս ամենի մասին ԽՍՀՄ ղեկավարությունը:
Կարելի է վստահ լինել, որ առնվազն Ստալինը, Բերիան, և երիտասարդ տարիներից Բաքվում աշխատած Բերիայի ու Բաղիրովի բարեկամ Միկոյանը շատ լավ գիտեին, թե ինչ է կատարվում Ադրբեջանում: Բավական է ասել, որ Բաղիրովի ջանքերով 1939 թ. գնդակահարության էր դատապարտվել Ղազախստանում խիստ լուսավոր անուն թողած, Ղազախստանի ԿԿ առաջին քարտուղար Լևոն Իսայի Միրզոյանը, ով Ադրբեջանում աշխատելու տարներին առնվազն տեսնում էր «բաղիրովյան աշխատանքի առանձնահատկությունները»: Մասնավորապես 1955թ. նոյեմբերի 22-ի նրա արդարացման դատավճռում կարդում ենք. «Հաստատվել է, որ Միրզոյանը տարիներ շարունակ պայքարել է ժողովրդի թշնամի Բաղիրովի դեմ, մերկացրել է նրա ավանտյուրիզմն ու կարիերիզմը: … Միրզոյանը տեղեկություններ ուներ խորհրդայնացմանը նախորդող շրջանում բանդիտիզմով զբաղված և խաբեությամբ կուսակցական ու Ադրբեջանի ՉԿ-ի նախագահ դարձած Բաղիրովի հանցավոր անցյալի մասին: 1936–1937թթ. Բաղիրովը, Սումբաթովը և այլոք, Ռուխուլլա Ախունդովի, Կարաևի և այլոց դեմ կեղծ գործեր սարքելով, նրանցից կեղծ ցուցմունքներ են կորզել Միրզոյանի մասին, իբրև վերջինս Ադբեջանում եղել է հանցավոր հակասովետական կազմակերպության ղեկավարներից մեկը»: Այս ժլատ ամփոփման տակ կարդացվում է՝ «Միրզոյանը պայքարել է Բաղիրովի մուսավաթա-թուրքական», այդ թվում՝ հայաթափման ծրագրերի դեմ:
Անհնար է, որ ԽՍՀՄ հանրապետություններից մեկի ԿԿ առաջին քարտուղարը մյուս հանրապետության ԿԿ առաջին քարտուղարի դեմ պայքար մղեր առանց ԽՍՀՄ ԿԿ իմացության: Բաղիրովի հանցանքների մասին բոլորը գիտեին, և բոլորը միաբերան լռում էին: Չի՞ նշանակում սա, արդյոք, որ Բաղիրովի «թրքամետ» և «հակահայ» գործունեությունը համաձայնեցված էր ԽՍՀՄ բարձրագույն մարմինների հետ և, ըստ էության, կազմում էր ռուս-թուրքական փաստացի հարաբերությունների մի մասը: Չնայած Աթաթուրքը վաղուց արդեն ջուր էր լցրել Թուրքիայում բոլշևիկյան հեղափոխություն անելու ռուս բոլշևիկներին խոստացած ծրագրերի վրա, ընդհուպ մինչև երկրորդ համաշխարհային պատերազմը ԽՍՀՄ-ը շարունակում էր Ադրբեջանը դիտել սոցիալիզմն արևելք արտահանելու տարածք, իսկ Բաղիրովին՝ այդ «սրբազան գործն» իրականացնող գործիք: Դեռևս 1919-20-ական թթ. այդ ծրագիրը որդեգրած բոլշևիկներն ստիպված էին մատների արանքով նայել Ադրբեջանում ծաղկող ազգայնականությանն ու այդ հանրապետության լիակատար թրքացման հարաճուն գործընթացին, այդ թվում՝ «կոմունիստ դարձած մուսավաթականների» կողմից հանրապետության կառավարմանը: Իսկ վերջիններիս համար Ադրբեջանը վերջնականապես թրքացնելու ավելի լավ հնարավորություն դժվար էր մտածել: Բաղիրովի ողջ ինքնավստահությունը գալիս էր ռուս-թուրքական ծրագրի մաս լինելու իրողությունից:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ռուս-թուրքական հարաբերություններում կտրուկ փոխված իրավիճակն, իհարկե, հարկադրում էր վերնայել նաև Ադրբեջանի նկատմամբ ԽՍՀՄ բարձրագույն ղեկավարության իրական քաղաքականությունը: «Կոմունիստ մուսավաթականները» դառնում էին խնդրահարույց: Բաղիրովը հալածանքներ է սկսում իր քսանամյա հովանավորյալների դեմ, մասնավորապես շատ հայտնի է Հեյդար Հուսեյինովի դեմ կամպանիան, առհասարակ «թուրքական ագենտ» մեղադրանքն սկսում է դառնալ Բաղիրովի սիրած արտահայտությունը, հիստերիկ քննարկումներ են սկսվում «ազգայնական թույն» պարունակող օղուզական «Դեդե կորկուտ» ժողովրդական ստեղծագործության դեմ:
Այնուամենայնիվ, «անհատի պաշտամունքը վերացնող» ԽՍՀՄ ղեկավարությունը, մասնավորապես Խրուշչովը, Մալենկովը, Մոլոտովը, Միկոյանը, Կագանովիչն ըստ երևույթին համաձայնության էին եկել զոհաբերել Բաղիրովին: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո տեղի ունեցած ռուս-թուրքական զարգացումները ԽՍՀՄ ղեկավարության համար ավելորդ, նույնիսկ վտանգավոր էին դարձրել Բաղիրովի ծառայությունները: Բաղիրովը շատ ինքնավստահ էր և շատ բան գիտեր, ինչը նրան վտանգավոր էր դարձնում: Միաժամանակ նա խնամքով մաքրել էր իր քրեական բանդիտական անցյալի վկաներին: Հենց միայն Շամախու շրջանում ձերբակալվել և զանազան մեղադրանքներով գնդակահարվել, աքսորվել էին չորս հարյուր մարդ, որոշ գյուղերում՝ ամբողջ տղամարդիկ (Մ.Դ.Բաղիրովի գործով 1956թ. ապրիլի 26-ի ԽՍՀՄ ԳԽ Զինվորական խորհրդի դատավճռից): Իսկ քաղաքական բանդիտիզմը համաձայնեցված էր «վերևների» հետ:
Այդ նախկին քրեական և հետագա քաղաքական բանդիտն իր սկանդալային արարքներով կարող էր շատ բան «ջրի երես հանել» նաև հնգյակի անցյալից: Պարզ էր, որ նա դատապարտված է: Ուշագրավ է, որ քննության ընթացքում (1954թ. ապրիլի 9-ի հարցաքննությունը) դատաքննությունն այնպիսի զգուշությամբ է հարցեր տալիս, որ Բաղիրովի հակապետական, մաքուր ազգայնական գործունեության մանրամասները չբացահայտվեն: Ենթադրելի է, որ սա արվում էր կամ ԽՍՀՄ կուսակցական ղեկավարության հետ Բաղիրովի գործողությունների համաձայնվածությունը չբացահայտելու, կամ՝ նրա հակապետական և քրեա/քաղաքական մասնավոր գործունեության հետ տվյալ պահին «ապաստալինացմամբ» զբաղվող հնգյակի անդամների կապերը չբացահայտելու համար: Արդյունքում նրան, «ազնիվ բոլշևիկներին հետապնդելուց» զատ, դատապարտել են այն բանի համար, որ «օգտագործելով իր պատասխանատու դիրքը, հովանավորել է Խորհրդային պետության թշնամիներին,- մուսավաթական իշխանության ժամանակ Ղուբայի շրջանի կոմիսար, խոշոր կալվածատեր Ա.Զիզիգսկուն, մուսվաթական իշխանության նախկին վերակացու և քաղաքական բանդիտ Կ.Շիշլինսկուն; խոշոր կալվածատիրոջ որդի և մուսավաթական բանակի սպա Մ.Սարաջալինսկուն; Բաքվի միլիոնատիրոջ որդի, 1918թ. սովետական բանակի դեմ պայքարող այսպես կոչված «վայրի դիվիզիայի» կազմակերպիչ Ա.Ասադուլլաևին և այլոց»: Հովանավորել է, բայց նրանց հանցակիցը չի եղել:
Այսպես թե այնպես, կոնկրետ Շահումյանի շրջանի հայերի բռնի տեղահանությամբ ԽՍՀՄ վերջին, իսկ 1992 թ. արդեն ռուսական իշխանություններն ընդամենը ավարտին էին հասցնում ողջ քսաներորդ դարի ընթացքում Հարավային Կովկասի թրքալեզու մահմեդական բնակչության համար կանխատեսված տարածքի հայաթափման արյունոտ ծրագիրը: Ադրբեջանցիները դա չէին կարողանա անել, հայերը նրանց հետ կշպրտեին: Իսկ ռուսական բանակի առաջ հայերն անզոր էին թե ռազմական, թե բարոյական առումներով: «Ռուս զինվորը» հայերի պատկերացումներում շարունակում է մնալ փրկարարի կերպարում:
- See more at: http://www.lragir.am/index/arm/0/com....jU1QT1Hc.dpuf