Syrian Armenian

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

Սիրիայում հայ սպանելու համար Թուրքիան վճարում է 5000 դոլար
Երեքշաբթի, 23 Ապրիլի 2013

http://www.lragir.am/index.php/arm/0/politics/view/81965

Հալեպահայ վաղեմի ծանոթներիցս մեկն օրեր առաջ գործերով ժամանել էր Հայաստան: Մի քանի տարի ապրել էր Հայաստանում, սակայն Սիրիայիում հակամարտության սկսելուց հետո վերադարձել էր ընտանիքի մոտ: Նա ուշագրավ դեպքեր պատմեց այս ծանր օրերին հալեպահայերի կյանքից՝ որպես անմիջական ականատես ու հայկական թաղամասի ինքնապաշտպանության մասնակից: Հայաստան եկել էր գործերով եւ շուտով պատրաստվում է վերադառնալ: Սակայն նա խնդրեց իր անունը չհրապարակել որոշ նրբությունների պատճառով, քանի որ պատրաստվում է վերադառնալ: Նրա պատմածը ներկայացնում ենք նույնությամբ:
Հալեպում հայերը բնակվում են հիմնականում 3-4 թաղամասերում: Հալեպահայության գրեթե 80 %-ը կենտրոնացած է Նոր Գյուղում, իսկ մնացածը՝ Սուլեյմանիեում՝ արաբ քրիստոնյաների հետ, Վիլաներում եւ Շեյխ Տահայում, որտեղ խառը բնակվում են քրիստոնյաների եւ մուսուլմանների հետ: Վերջին օրերի դրությամբ հայաբնակ շրջանները հանգիստ են, ջեյշ հառը (ընդդիմադիր Սիրիայի ազատ բանակը) ցանկանում է մտնել հայերի թաղերը, բայց հայ տղերքը, բանակը (կառավարական զորքերը) պահում են: Մի անգամ կարողացան 2-3 օրով մտնել, բայց դուրս մղվեցին: Թաղամասը (Նոր գյուղը) հաճախ կրակի տակ է գտնվում, երբեմն հրթիռակոծվում է, քանի որ այնտեղ են գտնվում կառավարական զորքերի զինվորները: Արդյունքում տուժում են մարդիկ, հայկական եկեղեցիները, դպրոցները, շենքերը:
Հայերը հիմնականում կռվում են կառավարական զորքերի կողքին, իսկ բանակի ղեկավարությունն էլ շատ գոհ է հայերից: Պատճառն այն է, որ հայերը վախենում են, որ իշխանության կարող են գալ իսլամիստները, ինչպես Եգիպտոսում, եւ արդյունքում հայ համայնքը եւ հայկական մշակութային շինությունները կարող են խիստ տուժել:
Այս ամենին մասնակից է նաեւ Թուրքիան, որը ցանկանում է երկրորդ ցեղասպանությունը սարքել Հալեպում: Մի անգամ մի ուրիշ հայ տղայի հետ գնացինք Հալեպից դուրս մթերք, վառելիք բերելու, մեզ զգուշացրին, որ Հալեպից դուրս գանք արաբ քրիստոնյայի կամ մուսուլմանի հաուիեյով (անձը հաստատող փաստաթուղթ): Կարողացանք գտնել ինձ մի քիչ նման արաբ քրիստոնյայի ու նրա փաստաթղթով շարժվեցինք: Հալեպի հարեւան գյուղերից մեկն ուղեւորվելիս ավտոմեքենան մի քանի անգամ կանգնեցնում ու ստուգում են ապստամբները, քանի որ այդ շրջանները նրանց վերահսկողության տակ են գտնվում: Ճանապարհին մի քանի անգամ կանգնեցրել ու հարցրել են՝ մեքենայում բանակի զինծառայող կա՞, հայ կա՞: Իրենք բնականաբար ոչ էին պատասխանում: Մի քանի անգամ նույն հարցը ստանալուց հետո հարցրեցինք, թե ինչու են բոլոր տեղերում նույն հարցը տալիս: Ապստամբ զինվորականներից մեկը պատասխանել է, որ Թուրքիայից իրենց խոստացել են բանակի զինվոր սպանելու դեպքում վճարել 1000 դոլար, իսկ հայ սպանելու դեպքում՝ 5000 դոլար:
Հայկական թաղամասը գտնվում է դիպուկահարների նշանառության տակ: Այդ պատճառով մի շարք կենտրոնական փողոցներ փակ են: Ճեմարան դպրոցի փողոցը փակ է, որտեղ սովորում են 7-10-րդ դասարանի աշակերտները: Կարեն Էփե ճեմարանը, Սահակյան դպրոցը, Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին չեն գործում: Դեպի ներքեւ արդեն 8 ամիս փակ է հսկայական մի փողոց, որտեղ կենտրոնացած են առեւտրականները: Պահ է գալիս, երբ բանակը գտնում է սնայպերներին: Առաջին անգամ, որ բռնել էին սնայպերին, գնացինք ու տեսանք, որ ավստրիացի աղջիկ է, նախկին բիաթլոնիստ, հարցրեցինք քո նպատակը որն է, ասաց, որ ամսական 50 հազար դոլար են վճարում գումարած ավել գումար ամեն սպանածի համար: Մինչ բռնելը նա հասցրել էր սպանել հայ երիտասարդներից մեկին:
Մի քանի օր առաջ վտանգավոր վիճակ էր ստեղծվել, երբ ապստամբ խմբավորումները մտել էին քրդաբնակ Շեյխ Մախսուդ թաղամաս, որը գտնվում է հայկական թաղամասի հարեւանությամբ ու բարձր դիրք ունի: Սկզբից քրդերը հայերի նման պահում էին իրենց թաղերը, կառավարությունն ասել էր դուք պահեք ձեր թաղերը, մենք էլ ամեն ինչով կօգնենք, բայց քրդերի մեջ հակասություններ կային, մի մասը համաձայն էին, որ թաղերը հանձնեին: Մի քսան օր առաջ որոշ գումարի դիմաց թաղամասը տվեցին ապստամբներին, որը շատ վտանգավոր էր հայկական թաղի համար: Բանակը զգաց, որ չի կարելի այդ թաղը մնա նրանց ձեռքում, մտավ քրդերի թաղը, կռիվներ գնացին, ու հիմա բանակի ձեռքում է գտնվում:
Զավեշտալի դեպքեր էլ են լինում: Մի գիշեր հայկական թամաղասում պահակություն էինք անում, մեկ էլ երկու հոգի անկանոն կրակելով մոտենում են մեր թաղին: Հայ տղեքը վիրավորում են նրանց: Կրակողներն (ովքեր Աֆղանստանից էին) ասեցին մի հարց տանք՝ դուք մեզ տեսնու՞մ եք: Ասում է՝ մեզ դեղ են տվել ու ասել են, որ խմեք անտեսանելի կդառնաք: Մի ուրիշ օր էլ մեկը սրով էր որոշել հարձակվել հայկական թաղի վրա: Բռնելուց հետո նա էլ ասեց, որ իրեն դեղ են տվել՝ ասելով, որ անտեսանլի կդառնա:
Ապստամբների շարքերում շատ են արտասահմանցիները: Հիմնականում առաջին գիծ են ուղարկում աֆղաններին ու չեչեններին, կան նաեւ շատ թունիսցիներ, եվրոպացիներ, ֆիլիպինցիներ, եմենցիներ, սաուդցիներ, նիգերացիներ եւ այլն:
Ապստամբները շատ են ցանկանում մտնել հայկական շրջաններ, քանի որ դա մեծ առավելություն կտա նրանց: Բացի այդ, նրանք վստահ են, որ կառավարական ուժերն այդ դեպքում հողին չեն հավասարեցնի հայկական շինությունները: Ընդհանրապես, իշխանությունները տարբեր թաղամասերի բնակիչներին ասում են՝ «դուք պահեք ձեր թաղամասերը, մենք էլ ամեն ինչով կօգնենք»: Հանձնելու դեպքում կառավարությունը մեկ օր առաջ զգուշացնում է տվյալ թաղամասի բնակիչներին հեռանալ տներից ու գործի է դնում հրետանին ու օդուժը՝ երբեմն հողին հավասարեցնելով ապստամբների վերահսկողության տակ գտնվող ամբողջ թաղամասեր: Եթե ապստամբներին հաջողվում է մտնել մի թաղամաս, ապա կառավարությունը համարում է, որ բնակիչները դավաճանել են:
Այս ամենում հուսադրող է այն, որ դժվար պահին հայերը միավորվել են անկախ կուսակցական պատկանելությունից: Արտասահմանում գտնվող հայերը գումար, պարենամթերք են ուղարկում, ինչի շնորհիվ հայերը մշտապես ապահովված եմ մեկ ամսվա պաշարով: Հալեպահայերի կեսը հեռացել է երկրից: Նրանց մեծ մասը տեղափոխվել է Հայաստան ու Լիբանան՝ հույսով, որ շուտով ամեն ինչ կավարտվի ու հետ կվերադառնան իրենց տները: Շատերն էլ հրաժարվում են հեռանալ՝ նշելով, որ Սիրիան իրենց երկիրն է, եւ ինչպես լավ օրերին են մնացել, այնպես էլ վատ օրերը կապրեն ու չեն պատրաստվում լքել իրենց տները:

[ZORAVAR]

Re: Syrian Armenian

Turkish terrorist groups in Syria

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

Հալեպի հայաշատ թաղամասում 4-5 ական է պայթել. կան զոհեր եւ վիրավորներ
29/04


Հալեպի հայաշատ Սուլեյմանիե թաղամասում իրար հաջորդած 4-5 ականի պայթյուն է տեղի ունեցել: Մեզ հետ հեռախոսազրույցում տեղեկությունը հաստատեց Բերիո թեմի ազգային առաջնորդարանի մամուլի պատասխանատու Ժիրայր Ռեյիսյանը:
Պայթյունները տեղի են ունեցել խիտ երթեւեկելի հատվածներում, ըստ նախնական տեղեկության, սպանվել է առնվազն երկու մարդ, կան վիրավորներ:
Զոհերի ինքնությունն ու ազգային պատկանելությունը դեռեւս ճշտված չէ:

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

Սիրիայի երկնքում գնդակոծված օդանավը վայրէջք է կատարել Կազանում



Ապրիլ 29, 2013
Հալեպի Ալ-Սուլեյմանիա շրջանում 4 ականանետային արկերի պայթյունի հետեւանքով վիրավորվել է երկու հայ: Այդ մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նշել է Բերիո թեմի առաջնորդարանի մամուլի քարտուղար Ժիրայր Ռեիսյանը: Նրա խոսքով, ստացած վնասվածքները չեն սպառնում տուժածների կյանքին: Ընդհանուր առմամբ վիրավորվել է 20 մարդ, պաշտոնական տվյալներով զոհվել են երկուսը:

Միեւնույն ժամանակ Սիրիայի երկնքում գնդակոծված ռուսաստանյան ինքնաթիռի իրավիճակը խճճվել է: «Ապրիլի 29-ին NordWind Airlines ընկերության A-320 ինքնաթիռը, որ իրականացնում էր Շարմ-էլ-Շեյխ-Կազան չվերթը, Սիրիայի երկնքով անցնելով ռազմական գործողություններ է արձանագրել»,- ասվում է ՌԴ Տրանսպորտի նախարարության կայքում:

Ըստ Մոսկվայի աղբյուրի, Սիրիայի ընդդիմության գրոհայինները «երկիր-երկինք» դասի երկու հրթիռ են արձակել, որոնք պայթել են օդանավի անմիջական մերձակայքում: Ինքնաթիռն արդեն վայրէջք է կատարել Կազանում: Սիրիացի դիսպետչերները, մինչդեռ, պնդում են, որ գնդակոծման մասին որեւէ ահազանգ չեն ստացել:

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

The Armenian Rebel Rebuilding Raqqa

Syria Deeply
April 24, 2013

By Alison Tahmizian Meuse (@alitahmizian)

`When Jimmy speaks with tribal leaders in Raqqa, they gather around
him in a circle; this is very significant where he comes from. If he
survives, he is going to be an important figure in the new Syria.'

So says Aleppo-based activist and writer Abu Leila about Jimmy
Shahinian, a young Syrian-Armenian activist who, at the time of our
interview, was on a brief sojourn in Beirut from his hometown of
Raqqa. The northern city and province had suffered heavy bombardments
in recent days, but Jimmy was not in Lebanon to stay. He had `too much
work' to do back in Raqqa, the first of Syria's 14 provincial capitals
to fall to rebel control in early March.

`How will you return to Syria?' I asked him.

`Al-tareeq al-nizami,' (the legal, regime route) he replied. `Al-nizam
al-jadeed' (the new governing regime.)

Christian by religion and Armenian by ethnicity - groups that largely
shunned or remained silent on the revolt - Jimmy would seem an
unlikely figure to work alongside Syria's rebels and opposition
activists in the northern city of Raqqa.

The 25-year-old IT engineer has been arrested four times since the
first anti-regime protests broke out in March 2011, the last time at
the Palestine security branch in Damascus where both of his shoulders
were dislocated. `They don't like me because I break their narrative
that all the minorities are with the regime,' he said. `I'm not just
Christian. I'm Armenian.'

Despite the constant threat of bombardment - regime forces control the
airspace above Raqqa and other major cities - Jimmy is concerned with
the governing of his city, which will prove a long-term
issue. Throughout Syria, civil infrastructure is in a state of
disarray.

`For the past year, the regime had stopped operating trash collection
in Raqqa because there was no money for the workers and gas was
expensive,' he said. `The bus system was only picking up employees in
the morning before work and the rest of the day they didn't operate.'

Only weeks after rebels took control, the first task of the local
civilian council was to get the most critical municipal services up
and running again.

`Civilians are running government and they have re-launched most of
the services in the city. They fixed the garbage trucks, provided
fuel, paid the workers. Now the bus system is running all day, and
it's free. There are two hospitals that were private and now they are
public. Not all of the employees are back to work, but we're trying to
re-launch the most important services,' he told me when we first spoke
in mid-March.

These basic functions have returned thanks to funding from Raqqa's
rich resources; the province is one of the top producers of cotton and
sugar in Syria, not to mention its vast oil fields.

But the resources have also proven a source of contention between the
people and the new sheriffs in town: mostly Islamist groups, with
Ahrar al-Sham and Jabhat al-Nusra at the forefront.

When al-Sham entered Raqqa during the rebel takeover, it took control
of the governmental institutions, including the provincial capital's
central bank. In March, Jimmy said the rebels were only there to
provide security; now he has a different view.

`We found out that Ahrar al-Sham took money from the Raqqa central
bank and are using it in Homs and Damascus. Some say they will use it
to buy weapons there,' he said.

A post to the Facebook page `Raqqa Eyewitness' on April 22 reads:

`By chance today we met Abu Hamza, the Emir of Ahrar al-Sham. He said
part of the Raqqa money was sent to Damascus and Homs, and the rest
will be distributed to the families of Raqqa in the next few days.'

Whether the group uses the funds for arms or aid, it will undoubtedly
increase their influence and patronage network. `This money was meant
for Raqqa,' Jimmy said, admitting that all activists can do is remain
vigilant and spread the word.

`We have to provide an alternative'

Jabhat al-Nusra has also secured a foothold in the northern city, and
is intent on making further inroads. It could prove a major setback to
any progress Raqqa has made in its rebuilding efforts.

Jimmy compared the group to the terrorist Kurdistan Workers' Party, or
PKK, a group that was able to gain a foothold in northern Syria and
fight Turkey for three decades. He said the reason for their success
was that people on the ground became emotionally connected to the
fighters - which could repeat, in Raqqa, with al-Nusra.

Al-Nusra's members `are sons of the country. They give food, medicine,
provide security. And they [appear to be] honest people, so people
started to trust them and ask them to come to their areas.'

As al-Nusra's popularity rises, the Free Syrian Army has taken a
hit. `It always suffers from a lack of weapons, ammunition and
sometimes even food,' Jimmy said, which could lead residents to seek
what they perceive to be a more stable leader. `They kidnap rich
people for money or steal the government cars or factories to sell
off. They would even steal the communications antennae of the city and
sell it for scrap metal. Say it's worth $1 million - they sell it for
$10,000 just because they have no money.

`Maybe half the FSA guys are good, 25 percent are thieves, and another
quarter are influenced by the bad ones. As a result, the whole
battalion gets a bad reputation and the good half end up joining
Jabhat al-Nusra because they don't want to be associated.'

The young activist points out that while many battalions are
affiliated with Nusra, few are part of the elite fighting force.

`There are so many conditions to be in Jabhat al-Nusra. In Raqqa there
are about 135 of them who memorized the whole Koran by heart; other
battalions in Raqqa give their word that they will fight with them,
but they are not Jabhat al-Nusra. Jabhat al-Nusra has very advanced
and new weapons - they even have tanks, so many battalions want to
fight with them for supplies.'

Nusra, the state, and oil politics

While Jabhat al-Nusra and its affiliates are ideological on the
religious front, the business end of the operation is unorthodox.
`They negotiated with the regime over oil,' according to Jimmy.

`The regime paid Jabhat al-Nusra so that workers would be allowed to
repair the pipeline in Deir Ezzor and Raqqa,' he said.

Such negotiations between the Islamist group and the regime, conducted
through a middleman, are not unusual, and have included other supplies
like electricity, according to Jimmy.

`They don't have any problem negotiating with the regime for
money. Their program is for the long term - their immediate goals are
to be accepted by the people, to attract more supporters and fighters,
and to be more powerful. It is not their main purpose to destroy the
regime... they can wait,' he said.

This is tough competition for moderate fighters and activists, but in
Raqqa the ground is being laid to provide citizens with a viable
substitute.

`Either you can fight Jabhat al-Nusra head on and put yourself in a
fight with them, or you create alternatives,' Jimmy said. `Raqqa has a
vacuum now, so you need to fill the necessary roles but with moderate
approach.'

The Raqqa Local Coordination Committee and the civilian council are
working to offer the same services that the jihadist group does. They
are also building a new military brigade limited to Raqqa men.

`Syrians in Jabhat al-Nusra will never kill a Christian, Assyrian, or
Kurd, but the people who come from the outside do not know how to deal
with the local minorities,' he said.

Armenians, the largest number of defectors

Jimmy's name automatically sets him apart as an Armenian - now a
potentially dangerous distinction - but he was set to return to Syria
with the help of the Raqqa rebels a week after our interview.

He has helped a number of his fellow Armenians defect from the Syrian
Army.

`Just last week, 17 Armenian soldiers escaped from the army to Raqqa,'
he said.

According to Jimmy, there are 360 Armenian soldiers in the Syrian
army. Of those, 62, or 17 percent, have defected, the minority with
the largest number of defectors.

On Jimmy's Facebook page, he writes in the religion slot that `My sect
is Syrian' - a statement against the rising sectarianism in his
country. He acknowledges that most minorities will be wary of the `new
regime' being created in Raqqa and elsewhere. Indeed, most Armenian
families have fled the Islamist-held provincial capital. The local
Armenian Church of the Martyrs sits untouched, but empty.

Jimmy may be a revolutionary, but he is not immune to the traditions
of his community - one of which is to marry a fellow Armenian. So it
follows that his fiancé is a Syrian-Armenian woman from the northern
city of Qamishli, in neighboring Hasakeh province. She is, no
surprise, pro-revolution.


Photo Caption: Civilians on cleanup duty in front of the Armenian
Martyrs' Church.

Syria Deeply is an independent digital media project led by
journalists and technologists, exploring a new model of storytelling
around a global crisis.

[Vahram]

Re: Syrian Armenian

Israel’s geostrategic benefit requires collapse of Assad regime

http://www.middle-east-online.com/english/?id=58439

It was the hand that animated the puppet, it was the puppets that thought they had control.

This is all so disturbingly similar

Really?

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

ARMENIAN MAN KILLED IN SYRIA'S ALEPPO

12:03 03/05/2013 " SOCIETY

An ethnic Armenian has been killed in Syria. Raffi Taghlyan was killed
by sniper fire in the Syrian city of Aleppo on Thursday, lradou.com
website reports, citing the Diocese of Aleppo (Berio Tem).

The United Nations says nearly 70,000 people have died during the
revolt against Syrian President Bashar al-Assad, which began two
years ago with peaceful protests but turned violent when Assad's
forces tried to crush the demonstrations. The number of refugees has
reached 1.5 million.

Source: Panorama.am

[Vahram]

Re: Syrian Armenian

Israel launches second Syria airstrike in two days - reports

http://rt.com/news/damascus-syria-ex...ns-sunday-831/

This is all so disturbingly similar

.

[Vahram]

Re: Syrian Armenian

.

[Vrej1915]

Re: Syrian Armenian

06.05.2013
ՍԻՐԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ





Վահրամ Հովյան
«Նորավանք» ԳԿՀ Հայագիտական կենտրոնի փորձագետ
Սիրիայում մոլեգնող իրադարձությունները հայկական գիտավերլուծական մտքի համար հետաքրքրություն են ներկայացնում ոչ միայն տարածաշրջանային և աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների իմաստով, որոնք իրենց ազդեցությունը կունենան նաև Հայաստանի վրա, այլև Սիրիայի հայ համայնքի անվտանգության նկատառումներով։

Պաշտոնական տվյալներով՝ մինչև սիրիական ճգնաժամի սկիզբը սիրիահայ համայնքի թվաքանակը կազմում էր մոտ 100 հազ. մարդ։ Ոչ պաշտոնական տվյալներն ավելի համեստ ցուցանիշ էին արձանագրում՝ 60-70 հազ.։

Անկախ թվաքանակից՝ Սիրիայի հայ համայնքը Սփյուռքի ամենակազմակերպված և կայացած համայնքներից է։ Ընդունված է այն համարել Սփյուռքի մայր համայնք՝ հաշվի առնելով ինչպես նրա վաղ կազմավորվածությունը, այնպես էլ պատմական հայրենիքին աշխարհագրորեն մոտ գտնվելը։ Լինելով Սիրիայի հնագույն էթնիկ խմբերից մեկը՝ հայ համայնքը չէր կարող որևէ դիրքորոշում չունենալ ներկայիս ճգնաժամի հանդեպ։ Նրա դիրքորոշումներն ունեն դրսևորման երկու հարթություն՝ գործնական և տեսական։

1. Գործնական հարթությունում սիրիահայ համայնքի քաղաքական դիրքորոշումը ներսիրիական հակամարտության նկատմամբ հանգում է դրական չեզոքությանը։

2. Տեսական հարթությունում խնդիրը վերաբերում է հայ համայնքի քաղաքական համակրանքներին։

Սիրիահայ համայնքի քաղաքական դիրքորոշումները մերօրյա սիրիական ճգնաժամի պայմաններում որոշակի լույս են սփռում վերջինիս սպառնացող մարտահրավերների վրա։

Դրական չեզոքություն

Հայ համայնքի ղեկավար կառույցներն առ այսօր փորձել են զերծ պահել վերջինիս սիրիական հակամարտության մեջ անմիջականորեն ներքաշվելուց։ Սակայն որպես Սիրիայի քաղաքացիներ և այդ երկրի հասարակության մեջ լիովին ինտեգրված հանրույթ հայերը չէին կարող անտարբերություն ցուցաբերել տեղի ունեցող զարգացումների նկատմամբ։ Հետևաբար, լավագույն մոտեցումը դրական չեզոքությունն էր։

Պաշտոնապես այս մոտեցումն արտահայտվեց Սիրիայի երեք հայկական հարանվանությունների ղեկավարների՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու Բերիո թեմի առաջնորդ Շահան եպիսկոպոս Սարգսյանի, Բերիո թեմի Հայ Կաթողիկե եկեղեցու առաջնորդ Պետրոս արքեպիսկոպոս Մարիաթյանի և Սիրիայի հայ ավետարանական համայնքի համայնքապետ, վերապատվելի Հարություն Սելիմյանի համատեղ հայտարարությամբ։

Դրական չեզոքության առանձնահատկությունն այն է, որ այն ենթադրում է ոչ միայն հրաժարում հակամարտության այս կամ այն կողմին սատարելուց, այլև աջակցություն կոնֆլիկտի հաղթահարմանը և խաղաղության հաստատմանը։ Դատելով հայկական երեք եկեղեցիների համատեղ հայտարարության բովանդակությունից՝ սիրիահայ համայնքի դրական չեզոքությունը մերօրյա սիրիական ճգնաժամի պայմաններում հանգում է հետևյալ 4 կետերին.

1. Հրաժարում զինված հակամարտության մեջ ներգրավվելուց։ Սիրիահայության համար ակնհայտ է, որ, ներքաշվելով զինված հակամարտության մեջ հոգուտ կողմերից որևէ մեկի, այն իր դեմ է գրգռելու մյուս կողմին՝ հարուցելով վերջինիս թշնամանքն իր նկատմամբ։ Իսկ դա անմիջական սպառնալիքի տակ է դնում հայ համայնքի անվտանգությունը։ Հետևաբար, դեմ լինելով արյունահեղությանն ու ահաբեկությանը՝ հայ համայնքը ներսիրիական այս պատերազմում ո՛չ իշխանություններին, ո՛չ էլ ընդդիմադիրներին չի սատարում1: Արդ, «Սիրիայում ընթացող զինված մարտերի մեջ սիրիահայերին ներքաշելու բոլոր փորձերն անհաջողության են մատնված»2:

2. Բռնության մերժում։ Սիրիայի հայ համայնքի համար ընդունելի չեն քաղաքական պայքարի բռնի մեթոդները, հատկապես երբ դրանք հանգեցնում են եղբայրասպան պատերազմների և զանգվածային զոհերի ու ավերածությունների։ Նման մոտեցումը նույնպես բխում է սիրիահայության անվտանգության շահերից։ Անգամ անմիջականորեն ներգրավված չլինելով ներսիրիական հակամարտության մեջ՝ սիրիահայությունն անուղղակիորեն կրում է դրա բացասական հետևանքները։ Մշտական բախումների, պայթյունների, ռմբակոծությունների, տիրող անիշխանության ու քաոսի պայմաններում սիրիական ճգնաժամի երկու տարիների ընթացքում հայ համայնքը տվել է մոտ 60 զոհ, բազմաթիվ վիրավորներ, մեծ վնաս է հասցվել սիրիահայության թե՛ մասնավոր (տներ, խանութներ և այլն), թե՛ համայնքային (եկեղեցի, դպրոց և այլն) գույքին։ Հազարավոր հայեր, որոշ տվյալներով՝ համայնքի մոտ մեկ երրորդը, լքել են երկիրը։

Ուստի, այսօր՝ սիրիական մերօրյա ճգնաժամի պայմաններում, «Հայկական համայնքը կտրականապես դեմ է ցանկացած դաժանության ու արյունահեղության և, անկասկած, կշարունակի դեմ լինել յուրաքանչյուր բռնության և զինված բախումների»3։

3. Խաղաղության ջատագովություն։ Սիրիահայությունը կողմ է խաղաղությանը և բազմազանությամբ (էթնիկական, կրոնական և այլն) բնորոշվող սիրիական հասարակության բոլոր շերտերի խաղաղ համակեցությանը։ Հետևաբար «...այսօր սիրիահայերը կրկնում են այն խաղաղ գոյակցությունը, որը ձեռք են բերել Սիրիայում տասնյակ տարիների ընթացքում»4:

4. Երկխոսության և խնդիրները խաղաղ ճանապարհով լուծելու ջատագովություն։ Սիրիական ներքին հակամարտության հաղթահարման միակ բանալին հայ համայքը համարում է երկխոսությունը կամ բանակցությունները։ Սիրիահայությունը գտնում է, որ «Միայն երկխոսության միջոցով է հնարավոր Սիրիայում խաղաղություն ու հաշտություն վերահաստատել, միայն երկխոսությունը կարող է ապահովել բոլոր համայնքների խաղաղ գոյակցությունը՝ հիմնված հանդուրժողականության, հարգանքի և սիրո սկզբունքների վրա»5:

Սիրիահայության քաղաքական համակրանքի մասին

Որքան էլ հայ համայնքի ղեկավար կառույցները փորձում են վերջինիս հեռու պահել առճակատման մեջ ներքաշվելուց, պահպանել նրա դրական չեզոքությունը, այնուամենայնիվ, որոշակի քաղաքական կողմնորոշումներից ներկա փուլում հնարավոր չէ լիովին խուսափել։ Իսկ քաղաքական կողմնորոշումն արտահայտվում է հակամարտող կողմերից մեկի նկատմամբ համակրանքով։

Տեղեկատվական դաշտում տարածում է գտել այն կարծիքը, որ Սիրիայի հայ համայնքն ունի իշխանամետ դիրքորոշում։ Այս տեսակետի հիմքում ընկած է նաև ճգնաժամի վաղ փուլում սիրիահայության կողմից Բաշար ալ Ասադին գործնական աջակցության գործողությունների փաստը։ Սիրիահայությունը 2011թ. ցույցեր կազմակերպեց հօգուտ Սիրիայի իշխող վարչակարգի։

Որպես սիրիահայության կողմից Բաշար ալ Ասադի վարչակարգին աջակցության դրդապատճառ տեղեկատվական-վերլուծական դաշտում հիշատակվում է այն հանգամանքը, որ Ասադների իշխանության օրոք6 Սիրիան բարյացակամ քաղաքականություն է վարել ազգային և կրոնական փոքրամասնությունների և, մասնավորապես, տեղի հայ համայնքի նկատմամբ։ Այստեղ, բացի երախտագիտության զգացումից դրդված փոխադարձ աջակցության գործոնից, կարևոր են ևս երկու հանգամանք.

1. Անցյալի բարօրությունը։ Ասադների օրոք Սիրիայի հայ համայնքը ողջ սիրիական հասարակության հետ մեկտեղ ապրում էր կայունության և ապահովության մեջ։ Սիրիահայերն ունեին անվտանգության երաշխիքներ, օգտվում էին քաղաքացիական իրավունքներից և ազատություններից, ինչպես նաև համայնքային կյանքում որոշակի արտոնություններից։ Հայ համայնքը միակն էր Սիրիայի ազգային փոքրամասնություններից, որ ուներ դպրոցներում Հայոց պատմություն և կրոնագիտություն առարկաները մայրենի լեզվով դասավանդելու իրավունք։ Սիրիական իշխանությունների հանդուրժողական քաղաքականությունը հիմք էր նաև հայ համայնքի տնտեսական բարգավաճման և բարեկեցության ապահովման համար, քանի որ այդ հանդուրժողականության արդյունքում վերջինս «...շատ լավ ինտեգրվել է սիրիական հասարակության մեջ»7:

Այս ամենի հետևանքով հայերը Սիրիայի գործող վարչակարգի պահպանման մեջ են տեսնում այնտեղ իրենց հետագա գոյատևման գխավոր երաշխիքը8:

2. Հեռանկարի անորոշությունը։ Ասադների վարչակարգի անկման պարագայում սիրիահայությանը սպասում է մշուշոտ ապագայի հեռանկարը, ինչը պայմանավորված է հետևյալ գործոններով.

• Իսլամիստ արմատականների իշխանության գալու հնարավորությունը։ Բազմաթիվ տեսակետների համաձայն՝ «արաբական գարունը» Մերձավոր Արևելքում արմատական իսլամի վերելքի արդյունք է։ Այս պարագայում «...արաբական աշխարհում տեղի ունեցող զարգացումների հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ երկար տարիներ իշխող ազգայնական կողմնորոշում ունեցող ուժերը տեղը զիջում են իսլամիստական ուժերին, որոնք ծայրահեղ բացասական վերաբերմունք ունեն այս երկրներում բնակվող բոլոր քրիստոնեական համայնքների, այդ թվում նաև հայության նկատմամբ»9։

Ինչ վերաբերում է Սիրիային, ապա, ըստ փորձագիտական գնահատականների, այստեղ քաղաքական հակամարտությունն աստիճանաբար վեր է ածվում կրոնականի։ Չի բացառվում, որ Սիրիայում էլ Բաշար ալ Ասադի վարչակարգի հնարավոր տապալումից հետո իշխանության կգան իսլամիստ ծայրահեղականները, քանի որ «մեծամասամբ իսլամիստական կողմնորոշում ունեն նաև ներկայումս Սիրիայում իշխող Բաշար Ասադի վարչակարգի դեմ պայքարող ուժերը»10:

Եվ այդ պարագայում էական սպառնալիքի տակ կդրվի սիրիահայ համայնքի անվտանգությունը, քանի որ, Հայաստան ժամանած մի սիրիահայի բնորոշմամբ՝ «...բոլոր քրիստոնյաները ստիպված կլինեն լքել երկիրը»11:

• Թուրքական գործոնը։ Սիրիայում հեղափոխական ալիքի ծավալումը զուգորդվեց թուրք-սիրիական հարաբերությունների շարունակական վատթարացմամբ։ Այսօր թուրք-սիրիական հարաբերություններում սկիզբ առած լարվածության աստիճանը թույլ է տալիս ասել, որ այդ երկու երկրները գտնվում են պատերազմի շեմին, ինչի մասին վկայում է թեկուզ թուրք-սիրիական սահմանի մոտ ՆԱՏՕ-ի կողմից Patriot հակաօդային պաշտպանության համակարգերի տեղակայումը։

Այս համատեքստում ամենաէականն այն է, որ սիրիական ներքին ճգնաժամում Թուրքիան (Սաուդյան Արաբիայի և Կատարի հետ միասին) աջակցում է ապստամբներին։ Այդ աջակցությունը դրսևորվում է հետևյալ հիմնական ձևերով.

1. Ապստամբների զինում,

2. նրանց ֆինանսավորում,

3. նրանց մարզում։

Համաձայն որոշ տեղեկությունների՝ Ադանայում հիմնվել է Սիրիայի ազատ բանակի կենտրոնատեղին12։

Ապստամբների հաղթանակը հանգեցնելու է ինչպես Սիրիայում, այնպես էլ տարածաշրջանում Թուրքիայի քաղաքական ազդեցության էլ ավելի մեծացմանը, քանի որ «պաշտոնական Անկարան կարողացավ շատ հմտորեն օգտագործել արաբական աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացները, ինչի արդյունքում այս երկրներում իշխանության են գալիս Թուրքիայի հետ ավելի ջերմ հարաբերություններ ունեցող կառավարող վարչակարգեր»13: Իսկ դա հղի է բացասական հետևանքներով ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ սիրիահայ համայնքի համար։

Այսպիսով, Թուրքիայի քաղաքական ազդեցության հնարավոր աճը Մերձավոր Արևելքում ինքնաբերաբար պայմանավորում է հայ համայնքի համակրանքը Բաշար ալ Ասադի նկատմամբ։

• Մյուս արաբական երկրների փորձը։ Եգիպտոսի և Թունիսի փորձը ցույց տվեց, որ «արաբական գարնան» արդյունքում տապալված վարչակարգերին փոխարինած նոր վարչակարգերը պակաս բռնապետական չեն։ Տեղին է հիշատակել այն դրույթը, համաձայն որի՝ բռնապետության տապալումն ուժի միջոցով հանգեցնում է նոր բռնապետության։ Իսկ դա, ինչպես ցույց է տալիս հատկապես Եգիպտոսի օրինակը, հղի է երկիրը տևական անկայունության մեջ ներքաշելու սպառնալիքով, քանի որ մեկ բռնապետին տապալած ժողովրդական զանգվածները դրանից հետո ստիպված են լինելու պայքարել նոր բռնապետի դեմ։ Սիրիայի պարագայում նույնպես նման հնարավոր հեռանկարը հուշում է, որ Ասադների վարչակարգը, իր բոլոր թերություններով հանդերձ, այնուամենայնիվ, նախընտրելի է տևական անկայունությունից և հուզումներից։

Այսպիսով, սիրիահայ համայնքն Ասադների վարչակարգի պայմաններում ուներ անվտանգության և համայնքային ինքնավարության որոշակի երաշխիքներ, ինչը գերադասելի է անորոշությունից և մշուշոտ ապագայի հեռանկարից։ Միևնույն ժամանակ, զինված հակամարտության մեջ ներքաշվելը լուրջ սպառնալիք է սիրիահայ համայնքի անվտանգությանը։ Այս հանգամանքներով է պայմանավորված տեսական հարթությունում սիրիահայության համակրանքն իշխող վարչակարգի նկատմամբ և դրական չեզոքությունը՝ գործնական հարթությունում:

1 Սիրիահայ եկեղեցականները հայտարարել են, որ պատերազմում չեզոք դիրք են գրավում` ոչ իշխանությանը, ոչ ընդդիմադիրներին չեն սատարելու, http://www.aravot.am/2012/09/18/110608/

2 Սիրիայի հայկական եկեղեցիների առաջնորդները հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ, http://mardik.am/am/միջազգային/մերձա...մբ

3 Նույն տեղում։

4 Նույն տեղում։

5 Նույն տեղում։

6 1970թ. Սիրիայում իշխանության եկավ նախագահ Հաֆեզ ալ Ասադը, որի մահից հետո, 2000թ. նրան փոխարինեց որդին՝ Բաշար ալ Ասադը։

7 Ռուբեն Սաֆրաստյան, Սիրիահայ համայնքը լիովին աջակցում է երկրի ներկայիս իշխանություններին, http://www.panorama.am/am/politics/2...08/safrastyan/

8 Արաքս Փաշայան, Սիրիահայ համայնքը աջակցում է Բաշար ալ Ասադին, http://www.panorama.am/am/politics/2...02/a-pashayan/

9 Ռուբեն Սաֆրաստյան, Սիրիահայ համայնքը լիովին աջակցում է երկրի ներկայիս իշխանություններին, http://www.panorama.am/am/politics/2...08/safrastyan/

10 Նույն տեղում։

11 Սիրիահայերը մտավախություն ունեն երկրում «Մահմեդական եղբայրության» կառավարման հաստատման մասին, http://www.aravot.am/2012/08/29/103791/

12 Սիրիահայ համայնքը Սիրիայում չի վերանա, http://www.aravot.am/2012/08/06/98122/

13 Ռուբեն Սաֆրաստյան, Սիրիահայ համայնքը լիովին աջակցում է երկրի ներկայիս իշխանություններին, http://www.panorama.am/am/politics/2...08/safrastyan/


«Գլոբուս» վերլուծական հանդես, թիվ 4, 2013