Regional geopolitics

[Vrej1915]

«Ինչո՞ւ ոչ». Էրդողանը չի բացառել ամերիկյան f-35-ի փոխարեն ռուսական ñó-57-ի գնումը

29.08.19

Քաղաքականություն



Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ չի բացառում ամերիկյան f-35-ի փոխարեն ռուսական ñó-35 և ñó-57 կործանիչի ձեռքբերումը, հայտնում է cnn-ի թուրքական ծառայությունը:


«Ինչո՞ւ ոչ: Մենք այստեղ («Միջազգային ավիատիեզերական սրահ» (ìàêñ-2019) ցուցադրությանը)» զուր չենք եկել»,- ասել է Թուրքիայի նախագահը՝ պատասխանելով լրագրողների այն հարցին, թե արդյոք ռուսական կործանիչները f-35-ի գնմանն այլընտրանքի թվում են:
Էրդողանը նաև ընդգծել է, որ վերջնական որոշումը կկայացվի ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ հեռախոսազրույցից և Վաշինգտոնի դիրքորոշումը f-35 ծրագրին Թուրքիայի մասնակցության վերաբերյալ պարզելուց հետո:
Ավելի վաղ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը «Միջազգային ավիատիեզերական սրահ» (ìàêñ-2019) ցուցադրության շրջանակում իր թուրք պաշտոնակից Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին ցույց էր տվել նորագույն ñó-57 կործանիչը:
Հիշեցնենք, որ Պենտագոնի ղեկավար Մարկ Էսպերը հայտարարել էր, որ Թուրքիան կարող է ամերիկյան f-35 ինքնաթիռներ ստանալ միայն այն դեպքում, երբ ամբողջությամբ հրաժարվի ռուսական ñ-400 զենիթահրթիռային համալիրների գնումից:

[Vrej1915]

Russian Special Forces Eliminate Turkish-Backed Commander In Greater Idlib: Reports



The Russian Special Forces have eliminated a Turkish-backed field commander in a successful raid behind enemy lines in northwestern Hama.
According to the available information, a unit of the Russian Special Forces, equipped with night-vision goggles and silenced rifles, infiltrated militants’ defense near the town of Alhakorh in the early hours of August 28. Additionally, they stormed a key position of so-called Jaysh al-Nasir.
Sources affiliated with Jaysh al-Nasir acknowledged that field commander Mohamad Turki along with his two bodyguards – identified as Jihad Nasar and Brazi Hwuran – were killed.

From left to right: Mohamad Turki, Jihad Nasar and Brazi Hwuran.

Jaysh al-Nasir is a key member of the so-called National Front for Liberation (NFL), which was formed last year with direct support from Turkey.
The NFL is now supporting Hay’at Tahrir al-Sham (HTS) and other al-Qaeda-affiliated terrorist groups in Greater Idlib. This made the coalition a target for the Syrian Arab Army (SAA) and Russian forces.

[Vrej1915]

No permanent Turkish army posts will be in buffer zone: SDF spokesperson

By Karwan Faidhi Dri


Turkish forces advance towards Idlib's Bab al-Hawa crossing on June 20, 2019. Photo: AFP

ERBIL, Kurdistan Region — A spokesperson for the Kurdish-led Syrian Democratic Forces (SDF) denied claims that Turkish troops will be allowed permanent posts in the proposed northern Syria buffer zone, adding that there will also be no Syrian proxies of Turkey or observation points in the area.

Mustafa Bali told Rojava Information Center, a monitor with ties to the SDF, that Turkish forces will enter the zone - but once they “complete the patrol, [they] will return to their country.”

Patrols will be conducted "perhaps once every fortnight, or once a month" over the duration of the buffer zone agreement, he added.
Bali’s statement follows a claim by two unnamed Turkish officials - not wanting to be identified for fear of repercussions - who told Bloomberg on Sunday that the US has agreed to the deployment of two Turkish soldiers for every American soldier.

Turkey has 12 observation points in the northwestern Syrian province of Idlib, following an agreement with Russia - the main backer of the Syrian regime.

However, Bali said the construction of observation points would not take place on SDF-controlled territory.

"Observation points will be built, but on Turkish soil. A system like they have in Idlib is unacceptable," he said.

US and Turkish military officials agreed on the establishment of a safe zone in northern Syria, to be developed into a “peace corridor” for the return of 3.6 million Syrian refugees in Turkey, on August 7.

They also agreed to establish a joint operation center in the province of Sanliurfa, on the Turkish border with Syria, which began operating at “full capacity” on Saturday, according to Turkish Defense Minister Hulusi Akar, reported the state-owned Anadolu Agency. The first helicopter carrying Turkish and US commanders flew over the East of Euphrates on Saturday.

"In addition, the destruction of terrorist emplacements and fortifications began," Akar added.

The US Central Command (CENTCOM) said in a tweet a day earlier that the SDF “destroyed military fortifications” on Thursday “to support implementation of the security mechanism framework.”
The depth and length of the buffer zone was a point of contention between the US, Turkey and the SDF. Turkey demanded a 30-40 kilometre-deep safe zone while both the US and the SDF proposed one of up to 14 kilometers.

However, Mazloum Abdi, commander of the SDF, said on August 16 that they had later demanded a longer and deeper safe zone.

“If there is an agreement, it should cover all areas of northeast Syria,” Abdi said in an interview with the SDF-affiliated Hawar News.

The two unnamed officials, who spoke to Bloomberg said that the US and Turkey have agreed on a 125km long, 15 km deep zone in Serekaniye [Ain al-Issa] and Tel-Abyad – two mostly Arab regions under the control of the Autonomous Administration of North and East Syria (NES), otherwise known as Rojava.

They also claimed that Turkey has already deployed 10 brigades to its borders with the SDF, in the first phase of a campaign to drive out all Kurdish fighters in Syria.

The SDF is primarily composed of the Kurdish People’s Protection Units (YPG) – considered by Turkey as the Syrian offshoot of the Kurdistan Workers’ Party (PKK).

The PKK and Turkey have been locked in a four-decade long, often armed, struggle, killing over 40,000 people including civilians. Turkey considers the PKK – and by extension, the YPG – to be a terrorist organization.

[Vrej1915]

US diplomat: The US and Russia agree not to offer bases for Turkey in northern Syria

American vehicles





AddThis Sharing Buttons Share to Twitter





2019-08-25
Washington DC – North-Press Agency
Hadeel Oweis

The US diplomat Edward J. Stafford who served as a military adviser to the United States Embassy in Ankara told North-Press that the US-Turkish agreement regarding the safe zone is initial and narrow and would not bring much change now, and would only ensure that a US-Turkish confrontation wouldn't ignite in the region, which both parties do not want.

"Trump's conviction to stay in Syria comes from the advice of senior military advisers for the urgent need to ensure that extremism wouldn't return, and not to secure Erdogan's political interests. The US side knows that Erdogan wanted to launch a military assault against northern Syria, killing as many Kurds as possible in order to get political gains," Stafford said.

Stafford pointed out that America's concessions would be slow, such as withdrawing the YPG from areas such as west of Jarablus and it would be gradually, while eastern Syria and the US-backed civilian and military-ruled areas there is a US commitment not to change the status quo.

Stafford believes that what happened in Idlib strengthens Washington's adherence to its positions in eastern Syria, and that Russia is committed to agreements with Turkey where it besieges the Turkish observation post by the Syrian army, which is acting by Russian orders.

"This gives Washington more reasons for not giving Erdogan a political victory, which puts northern Syrian in the hands of opposing forces which are anti-Americanism, and ranges from terrorism to Russia and Iran,” as he said.



According to Stafford, the next phase will bring Erdogan back to his usual political tradition by turning pragmatically on his principles to reap political gains, including: "Putting aside differences with al-Assad to try to achieve the central objectives of Erdogan, such as returning the Syrian refugees to their country amid the Turkish economic crises, although the Syrian refugees are not actually the cause, a large part of the Turkish people are convinced that the refugee crisis is deteriorating the Turkish economy and is destroying the employment opportunities for the Turks.

Stanford sees a US-Russian consensus to not giving Erdogan a fertile ground in northern Syria, that would be as a starting point for terrorist operations such as Hayat Tahrir al-Sham (HTS), which Ankara's allies say are not entirely terrorist, while in fact, they are terrorist and unacceptable like most of the armed groups operating in Idlib".

[Vrej1915]

Ադրբեջանը վեկտորը փոխում է. Թուրքիայից դեպի Սաուդյան Արաբիա

04.05.2019

https://news.am/arm/news/510434.html

Ապրիլի 19-ին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ընդունել է Տրիպոլիիում բազավորված Լիբիայի Բարձրագույն պետական խորհրդի նախագահ Հալեդ ալ Միշրիին:

Էրդողանի եւ ալ Միշրիի հանդիպումը, որն աջակցում է Ֆայեզ Սարաջի Ազգային համաձայնության կառավարությանը (ԱՀԿ), տեղի է ունեցել Ստամբուլում Բեյլերբեյի պալատում:


Հիշեցնենք, որ ներկայումս Լիբիայում գործում է երկու կառավարություն՝ միջազգային հանրության կողմից ճանաչված Տրիպոլիում Սարաջի ԱՀԿ-ն եւ Աբդալլահ Աբդուռահման աթ Թանիի ժամանակավոր կառավարությունը, որը գործում է երկրի արեւելքում՝ ընտրված խորհրդարանի հետ համատեղ եւ վայելում է ֆելդմարշալ Խալիֆ Հաֆթարի Լիբիական ազգային բանակի աջակցությունը: Ապրիլի 4-ին Հաֆթարը հայտարարել էր Տրիպոլիի վրա հարձակում սկսելու մասին: Սարաջն, իր հերթին, իրեն ենթակա բոլոր զինվորական ստորաբաժանումներին հրամայել էր պաշտպանությանը պատրաստ լինել:

Մերձավորարեւելյան տարածաշրջանում Թուրքիայի եւ Սաուդյան Արաբիայի միջեւ կրքերի շիկացումն արտացոլվում է նաեւ Լիբիայում: Այսպես՝ Սաուդյան Արաբիան աջակցում է ֆելդմարշալ Խալիֆ Հաֆթարին, մինչդեռ Թուրքիան օգնում է Ֆաիզ Սարաջի ԱՀԿ-ին:

Այս հարցում հետ չի մնում նաեւ Թուրքիայի ռազմավարական գործընկեր եւ «կրտսեր եղբայր» Ադրբեջանը, որը Թուրքիային հաշվի չառնելով՝ ոչ հրապարակայնորեն կողմնորոշվում է դեպի Սաուդյան Արաբիա, որի հետ նավթային ոլորտում խորը տնտեսական հարաբերություններ ունի: Իսկ այս կողմնորոշումն իրականացվում է «մշակութային կենտրոնների», դիվանագիտական առաքելությունների եւ ընկերությունների միջոցով, որոնք գործում են տուրիստական ֆիրմաների քողի ներքո, ինչի մասին է վկայում արաբական երկրներից մարդկանց հոսքը: Ճիշտ է, վերջին շրջանում, ըստ մամուլի հրապարակումների, ներհոսքի փոխարեն, իբր, տեղի է ունենում հյուրերի զգալի արտահոսք՝ հավանաբար, ինչ-որ բան արաբների սրտով չի եղել: Այդուհանդերձ, դա խնդիրը չի նվազեցնում:

1993-1997 թվականներին Սաուդյան Արաբիան օգնություն է ցուցաբերել Ադրբեջանում ավելի քան 220 մզկիթների շինարարությունում, ինչպես նաեւ կառուցել է սկանդալային Աբու Բաքր մզկիթը՝ շռայլորեն ֆինանսավորելով սալաֆիների ծայրահեղ արմատական տրամադրված հոսանքին։ Բացի այդ, նախանցած տարի հանրության սեփականությունն են դարձել բուլղար լրագրողուհի Դիլյանա Գայթանջիեւայի հրապարակումները Սաուդյան Արաբիա զենք տեղափոխելու գործում Ադրբեջանի Silk Way Airlines պետական ավիաընկերության ինքնաթիռների մասնակցության մասին՝ Խալիֆա Հաֆթարի զորքերին զենք մատակարարելու համար, հակառակ Թուրքիայի շահերի, որն աջակցում է Ֆայեզ Սարաջի կառավարությանը։ Ավիաընկերությունը, դիվանագիտական չվերթերի քողի ներքո, որոնք ազատված են ստուգումներից եւ հարկերից, իրականացրել է ադրբեջանական ռազմարդյունաբերական համալիրի սպառազինության եւ ռազմատեխնիկայի փոխադրում։ Մոտ երեք տարվա ընթացքում, ըստ աղբյուրների հայտարարությունների, կատարվել են մի քանի հարյուր չվերթներ, որոնք Մերձավոր Արեւելք են հասցրել հարյուր միլիարդավոր դոլարների տոննաներով սպառազինություն։

Եվ հիմա էլ Silk Way Airlines սաուդցիների միջոցով իրականացնում է զենքի մատակարարում Լիբիային՝ մարդասիրական օգնության անվան տակ՝ փորձելով իր տեղն ստանալ զենքի վաճառքի շուկայում՝ ունենալով ՍՌՏ արտադրության համապատասխան հնարավորություններ. Ադրբեջանի ռազմական արտադրանքի տեսականին ավելի քան 150 տեսակ տարբեր սպառազինություններ, զինամթերք ունի եւ կարող է որոշ տեսակների գծով մրցակցություն ներկայացնել թուրքական եւ իսրայելական ռազմական կոնցեռնների համանման արտադրանքներին։

Մի շարք քաղաքագետներ կարծիք են հայտնում, որ Սաուդյան Արաբիան, իր հերթին, շահագրգռված է Ադրբեջանի հետ կապերի ամրապնդմամբ՝ Իսրայելին եւ Իրանին դիմակայության համատեքստում, ինչից հմտորեն օգտվում է Ադրբեջանը՝ ավելին պոկելու տենչով։ Իսկ Սաուդյան Արաբիայի ակտիվ քաղաքականությունը՝ ուղղված ոչ միայն դեպի տնտեսական հուն, այլ նաեւ «շիական Իրանի ծավալապաշտությանը դիմակայելուն»՝ փոքր-ինչ ներառելով Ադրբեջանը, հակասում է Թուրքիայի շահերին, որն Ադրբեջանը ավանդաբար համարում է իր ազդեցության ոլորտ։

[Vrej1915]

Պահանջատիրություն. Հայաստանի բռնազավթած տարածքները միջազգային իրավունքի ուժով վերադարձնելու խնդիրը

Lragir.am,

27.04.2019


Հայոց ցեղասպանության 104-րդ տարելիցի օրը՝ ապրիլի 24-ին, հայ ժողովուրդը աշխարհի տարբեր անկյուններում կրկին հարգանքի տուրք մատուցեց ավելի քան մեկեւկես միլիոն անմեղ զոհերի հիշատակին։ Ինչպես յուրաքանչյուր տարի, հերթական տարելիցը դարձավ այն ժամանակահատվածը, երբ մեր քաղաքական միտքը փորձեց ոչ միայն նորովի վերաիմաստավորել ավելի քան մեկ դար առաջ տեղի ունեցածը, այլ նաեւ ձեւակերպել խնդիրներն ու նախանշել այն քայլերը, որոնք հայության համար քաղաքական կարեւոր նշանակություն ունեն հարափոփոխ այս աշխարհում։ Այդ տեսանկյունից հետաքրքիր էր հետեւել, թե արդյոք կա՞ զարգացման դրական ընթացք Հայոց ցեղասպանության պատճառների վերհանման եւ, հատկապես, դրա հետեւանքների վերացման քաղաքական գնահատականներում։

Իհարկե, ինչպես անցյալում, այսօր եւս, քաղաքացիների մեծամասնության համար բնականորեն գերիշխում է հուզական մոտեցումը մի խնդրի նկատմամբ, որը, ցավոք սրտի, դարձել է հայ ազգի ինքնության բաղկացուցիչը։ Սակայն, ակնհայտ է, որ այժմ մեզանում ավելի շատ խոսվում է Մեծ եղեռնի նկատմամբ` որպես քաղաքական խնդրի, ավելի լուրջ վերաբերմունք ցուցաբերելու անհրաժեշտության մասին։ Առանձին փորձագետներ, ինչպես նաեւ շարքային քաղաքացիների մի ստվար հատված, թերագնահատում են Հայկական հարցի (Հայ դատի) լուծման գործում Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի նշանակությունը եւ առաջ քաշում այլ ուղիներով ու այլ տրամաբանությամբ շարժվելու պահանջներ։ Ողջունելի է հատկապես, որ ոճիրի պատճառներին անդրադառնալիս եւ հետեւանքների վերացման մասին խոսելիս արծարծվում են դրա հոգեբանական նախադրյալները՝ թուրքական հանրության հոգեբանական կառուցվածքի վերհանումը, մեր բարոյական ներքին որակների ու առողջացման հարցերը եւ այլն։

Այդուհանդերձ, պետք է նշել, որ ներկայում Հայոց ցեղասպանությունը` որպես քաղաքական խնդիր, անկախ նրանից, թե ինչ բովանդակություն է դրվում խնդրի լուծման տակ, շարունակում է առավելապես դիտարկվել միջազգային շահերի տիրույթում։ Լինի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման օրակարգ, թե պահանջատիրության ու փոխհատուցման գործընթաց՝ շատ մեկնություններում շեշտադրվում են այլ երկրների քաղաքական շահերի հետ հաշվի նստելու եւ ՀՀ պետական շահերն այլոց հետ համադրելու մտքերը։ Սակայն այդ ամենի հետ մեկտեղ այսօր հանրային քննարկման հարթակում նկատելի են գլխավորապես հայոց պահանջատիրության իրավաքաղաքական հիմքերի ու գնահատականների հետ կապված այնպիսի հարցեր, որոնք չեն պայմանավորվում միջազգային ու տարածաշրջանային շահերով։

Այդ հարցերն աղերսվում են ոչ միայն եւ ոչ այնքան 1915-ի դեպքերին, որքան ժամանակային առավել մեծ ընդգրկում ունեցող իրադարձություններին։ Խոսքը, մասնավորապես, տասնամյա ժամանակահատվածի մասին է՝ սկսած 1913թ. «Իթթիհադի» առաջնորդների իրականացրած պետական հեղաշրջումից, որն իրավական տեսանկյունից իշխանության բռնազավթում էր՝ ծանր հանցագործություն ընդդեմ հայ եւ մյուս քրիստոնյա ժողովուրդների եւ նրանց ոչնչացման նախերգանքը, վերջացրած 1923թ. Լոզանի պայմանագրով, երբ քեմալականների կողմից, ի վերջո, դադարեցվեցին «անհավատների» նկատմամբ ցեղասպանական գործողությունները։

Նշված իրադարձությունների եւ բարձրաձայնվող հարցերի իրավաքաղաքական այժմյան դրվածքը բոլորովին փոխում է Հայոց ցեղասպանության խնդրի քաղաքական բովանդակությունը։ Օսմանյան պետության կողմից մի ժողովրդի դեմ հատուկ կազմակերպված ոճրագործություն լինելուց զատ` Ցեղասպանության խնդիրը ձեռք է բերում քաղաքական ավելի մեծ բեռնվածություն։ Այն դառնում է ոչ միայն հայ ժողովրդի նկատմամբ` որպես Օսմանյան պետության պետականաստեղծ ազգերից մեկի, Երիտթուրքերի եւ Քեմալական Թուրքիայի իրականացրած ցեղասպանական տեւական ակտ, այլեւ Օսմանյան պետության, Թուրքիայի Հանրապետության եւ Բոլշեւիկյան Ռուսաստանի կողմից 1918-1920թթ. Հայաստանի Հանրապետության անօրինական բռնազավթում իրականացնելու գործողություն։ Ուստի Հայոց ցեղասպանության հարցն ուղղակիորեն առնչվում է ոչ միայն ժամանակակից Թուրքիայի ու Ռուսաստանի կողմից հայ ժողովրդին հասցված բարոյական ու նյութական (գույքային, ֆինանսական) վնասները փոխհատուցելու, այլ նաեւ Հայաստանի Հանրապետության բռնազավթած տարածքները միջազգային իրավունքի ուժով վերադարձնելու խնդիրներին։

Պետք է նկատել, որ ապրումակցում ենթադրող վերաբերմունքից բացի, հայության «զինանոցում» մինչ օրս եղել է միայն վերացական ուժի ցուցադրություն ենթադրող գործիքակազմ՝ Եղեռնին նվիրված հուշահամալիրների, այլ կառույցների ու խաչքարերի մոտ լուռ կամ տարբեր երկրների թուրքական դեսպանատների դիմաց ակտիվ բողոքի ակցիաներ, կամքի ցուցադրություն խորհրդանշող` ջահերով երթ, թուրքական դրոշ այրելու ակցիա եւ այլն։ Լինելով հանդերձ զուտ հոգեբանական ինքնագոհության հասնելու գործողություններ՝ դրանք որոշակի հետեւանքներ հանրային գիտակցության մեջ, իհարկե, թողել են։ Բայց առավելագույն քաղաքական արդյունքը միշտ թողնվում էր անորոշ ապագային՝ ֆիզիկական առավել մեծ ներգրավվածության հույսին, անտեսելով իրավական ու դիվանագիտական այն հսկայական ներուժը, որն առկա է մեզանում։

Սակայն ինչպես «թավշյա» հեղափոխությունից հետո Արցախյան խնդրում ՀՀ կառավարությունն ազատ է միջազգային քաղաքականության օրակարգում բանակցություններ սկսել իրեն հարմար էջից, այնպես էլ Հայոց ցեղասպանության հարցում ճիշտ ժամանակն է արտաքին քաղաքական օրակարգ ներմուծել Հայոց ցեղասպանության հետեւանքների վերացման խնդիրը։ Այդ գործում առաջնային նշանակություն ունի պահանջատիրության քաղաքական օրակարգ ձեւակերպելու` հայ հանրության ունակությունը։ Ապրիլի 27-ին նշվող «Քաղաքացու օրը» լավագույն պատեհությունն է` ամեն տարի ապրիլքսանչորսյան լուռ ապրումակցումից անցում կատարելու դեպի ազգային-պետական խնդիրները՝ իրավաքաղաքական ճանապարհով վերականգնելու թուրքական յաթաղանով «գլխատված» մեր արժանապատվությունը։ Այդ գործում իրավական հիմքերն առավել քան բավարար են, բացակայում է սոսկ կառավարության դատին ներկայացվող հանրային պահանջի փաթեթը։

Սարո Սարոյան. acnis.am

[Vrej1915]

Ակնհայտ է, որ հիմա Հայաստանի առաջին դեմքը ավելի խելացի է․ Լևոն Շիրինյան


AD TV

[Vrej1915]

Նիկոլ Փաշինյանի կոչը աշխարհին

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ, Մեկնաբան

25.04.2019


Աշխարհը պետք է չլռի, անդրադառնալով Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի՝ նախօրեին հայերի ցեղասպանության տարելիցի առիթով արված հայտարարություններին, ասել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր թվիթերյան գրառման միջոցով: Էրդողանի հայտարարությունները նա որակել է հակամարդկային եւ վիրավորական թե հայ ժողովրդի, թե մարդկության համար:

Մասնավորապես, Թուրքիայի նախագահը, ժխտելով ցեղասպանության փաստը հերթական անգամ, արել էր նաեւ աննախադեպ կոշտ հայտարարություն այն մասին, իբրեւ թե թուրքական կառավարությունը հարյուր տարի առաջ ստիպված է եղել պետությունը պաշտպանել «հայ հրոսակներից եւ նրանց աջակիցներից», դա համարելով «միակ տրամաբանական քայլ»:

Էրդողանի աննախադեպ կոշտությունը թերեւս հասկանալի է, եւ դա ամենեւին լավ օրից չէ: Էրդողանը լրջագույն քաղաքական խնդիրներ ունի ոչ միայն արտաքին դաշտում, գործնականում բոլոր ուժային կենտրոնների, ընդհուպ Ռուսաստանի հետ՝ որը համարում էր իր գրպանում, այլ նաեւ երկրի ներսում, ինչի վկայությունը ՏԻՄ ընտրությանը նրա պարտությունն էր թուրքական խոշոր քաղաքներում, հատկապես Ստամբուլում:

Դա չափազանց խորհրդանշական է այն առումով, որ Էրդողանը հայտարարել էր, թե թույլ չի տա Ստամբուլը վերածել Կոստանդնուպոլսի, ինչին ի պատասխան փաստորեն ստացավ «Կոստանդնուպոլսի ապտակը»: Իսկ ով ով, բայց Թուրքիայի բազմափորձ նախագահն անշուշտ շատ լավ է պատկերացնում քաղաքականության մեջ խորհրդանիշների ուժը, ինչի մեկ այլ խոսուն վկայություն է այն, որ նա որոշել է նախագահի նստավայր կառուցել Ահլաթում՝ հայկական Խլաթում, որը հայկական քաղաքակրթության «հուշարձան»-բնակավայր է: Այն քաղաքակրթության, որի մասին ապրիլի 24-ի տարելիցի առիթով իր առաջին ուղերձում մատնանշել էր ներկայումս «իրողությունների ճանաչման» քաղաքականություն վարող ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը:

Այդ իմաստով, նաեւ նշանային տողատակեր է պարունակում Թրամփի 2019 թվականին արած ուղերձը: Այդ ամենը թուրք-ամերիկյան հարաբերության խիստ լարվածության ֆոնին: ԱՄՆ խորացող ճնշումը, ներքին խնդիրները բավական թուլացրել են Էրդողանի դիրքը Ռուսաստանի հետ հարաբերությունում, եւ Էրդողանի հետ հանդիպումներում ավանդաբար սիրալիր, գրեթե խոնարհ հռետորաբանությամբ Պուտինը ապրիլի 8-ին տեղի ունեցած հանդիպմանը աչքի ընկավ բավականին սառը «երանգներով», հայտարարելով, թե միմյանց հասցեին ամենեւին էլ միայն հաճոյախոսություն չէ, որ արել են:

Դրան զուգահեռ, Թուրքիան անշուշտ ստանում է ճնշման մեկ այլ ուղղություն՝ Ադրբեջանը, որը Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունից հետո հայտնվում է բավական անհարմար հարցադրումների առաջ: Արցախի հարցում նոր մոտեցումների եւ իրավունքների շեշտադրումով, զուգահեռ ՀԱՊԿ-ում առաջ բերված բլոկային տրամաբանության վերաբերյալ հարցադրումներով Երեւանը Թուրքիայի «թիկունքում» դնում է եվրասիական անվտանգության համակարգի վերափոխման հարց, ընդ որում Ռուսաստանի լուռ համաձայնությամբ: Զուգահեռ, Հայաստանը անմիջական մարդասիրական առաքելություն է սկսում Մերձավոր Արեւելքում, այնտեղ համայնքային-պատմա-քաղաքակրթական ներկայությունը համալրելով պետական սուբյեկտային ներկայությամբ:

Հայերի ցեղասպանության տարելիցի առումով Թուրքիայի նախագահի կոշտ, միաժամանակ բավականին նյարդային արձագանքը այդ համատեքստում դրսեւորվում է ավելի շուտ ինքնապաշտպանության տրամաբանությամբ: Կաշխատի՞ դա, թե ոչ:

Վարչապետ Փաշինյանի բավական կոշտ արձագանքը վկայում է թերեւս այն մասին, որ Երեւանը փորձում է ավելացնել քաղաքական ճնշման մթնոլորտը, կոչ անելով աշխարհին չլռել: Դա այն դեպքում, երբ աշխարհից թերեւս Հայաստանին են ուղղվում գործելու կոչեր, ընդ որում թե այժմ՝ ԱՄՆ նախագահ Թրամփի ուղերձի տողատակում, թե օրինակ 2017 թվականին՝ Ֆրանսիայի նախագահի հայտարարություններում, որ հնչեցին Սերժ Սարգսյանի հետ համատեղ ասուլիսում, երբ Մակրոնը հայտարարեց, որ նրա հետ քննարկել են Ռուսաստանում, Թուրքիայում, Իրանում առկա իրողությունները, եւ գործելու ժամանակն է:

Սերժ Սարգսյանը գործեց, իհարկե, անելով թերեւս իրենից հասանելիք կարեւոր, ու թերեւս միակ քայլը՝ նա հայտարարեց հայ-թուրքական արձանագրությունները չեղարկելու որոշման մասին, ասելով, որ Հայաստանը 2018-ի գարուն կմտնի առանց այդ արձանագրությունների: Սա ուշագրավ հանգամանք էր, որն առնվազն հարց էր առաջացնում՝ վարչապետի պաշտոնին գնացող Սարգսյանն ինչու՞ էր ուզում հատկապես մինչեւ նախագահի պաշտոնը թողնելը չեղարկել այդ արձանագրությունները, ինչու՞ նա դա չէր կարող կամ չէր ուզում անել վարչապետի պաշտոնում:

Միեւնույն ժամանակ, նա հայտարարեց, որ նոր իրողություններում պետք է բանակցվի արդեն նոր փաստաթուղթ: Իսկ բանն այն է, որ հայ-թուրքական արձանագրությունները գործնականում ամփոփում էին Կովկասի ռազմա-քաղաքական հարյուրամյա իրավիճակի ամբողջ էությունը եւ արցախյան ճեղքումով խախտված այդ իրավիճակը վերականգնելու թերեւս վերջին փորձն էին, որ Հայաստանի ուսերին դրվեցին Մարտի 1-ով իր ոչ լեգիտիմության ողբերգական գագաթնակետին հասած համակարգի «ձեռքով»:

Ի՞նչ նոր իրողություններ նկատի ուներ Սարգսյանը իր նախագահության տասնամյակի ավարտին, եւ արդյոք նա որեւէ տարբերակով պատկերացնում էր, որ դրանցում ինքը կարող է լինել քաղաքականությունից դուրս, իսկ Հայաստանի հանրությունը կարող է իսկապես աներեակայելի իրողություն մատուցել աշխարհին, ստեղծելով բոլորովին նոր ռեգիոնալ իրավիճակ:

[Azad]

Weird news! What's even weirder is that Newsweek is covering it.

"TURKEY'S ERDOGAN SENDS TWEET IN ARMENIAN FOR FIRST TIME, BUT IS IT ABOUT HEALING WOUNDS OR INCREASING POWER?"

https://www.newsweek.com/turkey-ergodan-armenian-genocide-president-1358435

[Vrej1915]

Abdurehim Heyit Chinese video 'disproves Uighur musician's death'

• 10 February 2019

BBC Image copyrightCRI Image captionA screenshot of the footage appearing to show Mr Heyit
Chinese state media have released a video appearing to show a Uighur musician previously reported to have died in a detention camp.

The video, dated 10 February, features a man said to be Abdurehim Heyit stating that he is in "good health".

Turkey earlier called on China to close the camps following reports of his death. Up to a million Uighurs are reportedly being detained.

Some Uighurs have questioned the video's authenticity.

Nury Turkel, chairman of the US-based Uyghur Human Rights Project, told the BBC that some aspects of the video were "suspicious".

The Uighurs are a Muslim Turkic-speaking minority based in the north-western Xinjiang region of China, which has come under intense surveillance by Chinese authorities. Their language is close to Turkish and a significant number of Uighurs have fled to Turkey from China in recent years. What is in the video?

The video was released by China Radio International's Turkish-language service, which said Turkey's criticism of China was unfounded.
In it, Mr Heyit appears to say he is "in the process of being investigated for allegedly violating national laws". What did Turkey say?

Its foreign ministry had said that detained Uighurs were being subjected to "torture" in "concentration camps".

Foreign ministry spokesman Hami Aksoy said the reports of Mr Heyit's death "further strengthened the Turkish public's reaction to the serious human rights violations in Xinjiang".

"The reintroduction of concentration camps in the 21st Century and the systematic assimilation policy of Chinese authorities against the Uighur Turks is a great embarrassment for humanity," Mr Aksoy said.

He called on UN Secretary General Antonio Guterres "to take effective steps to end the human tragedy" there.

China has described the comments as "completely unacceptable". China's hidden camps

How unusual is the Turkish stance?

So far few Muslim-majority countries have joined in public international condemnation of the allegations. Analysts say many fear political and economic retaliation from China.

However Mr Turkel said the release of the video showed that the Chinese government did respond to public pressure.

"The Chinese government responds to Turkey because of the influence it has in the Muslim world," he said, adding that UN Secretary General Antonio Guterres had been "awfully quiet" on the issue of detentions in Xinjiang.

"The ball is in the Chinese government's court. They detained Heyit. They detained 10% of the Uighur population. They are trying to tell the world there is no abuse and these are just so-called vocational training centres. It's their responsibility to prove the video is authentic," he said.

Mr Turkel said the Chinese government was capable of doctoring video because of the "technological advantages it has".

• "With today's technology it is possible to create a video presentation. It's not that difficult," he said.

What do we know about Heyit's fate?

Amnesty International has said it is very concerned about reports of his death.

He was a celebrated player of the Dutar, a two-stringed instrument that is notoriously hard to master. At one time, he was venerated across China. He studied music in Beijing and later performed with national arts troupes.

Mr Heyit's detention reportedly stemmed from a song he had performed titled Fathers. It takes its lyrics from a Uighur poem calling on younger generations to respect the sacrifices of those before them.

But three words in the lyrics - "martyrs of war" - apparently led Chinese authorities to conclude that Mr Heyit presented a terrorist threat. Who are the Uighurs?

The Uighurs make up about 45% of the population in Xinjiang. Media captionJohn Sudworth reports from Xinjiang, where one million Uighurs have reportedly been detained
They see themselves as culturally and ethnically close to Central Asian nations.

In recent decades, large numbers of Han Chinese (China's ethnic majority) have migrated to Xinjiang, and the Uighurs feel their culture and livelihoods are under threat.

Xinjiang is officially designated as an autonomous region within China, like Tibet to its south.