Sevan

[Vrej1915]

Մարտի 22-ը ջրի համաշխարհային օրն է. Հայաստանի ջրային ռեսուրսների խնդիրները


ԷկոԼուր

Մարտի 22-ը ջրի համաշխարհային օրն է: 2018 թ-ի այդ օրվան նվիրված թեման Բնությունը և ջուրն է:

Միացյալ ազգերի կազմակերպության համաձայն` ներկայումս 663 միլիոն մարդ խմելու ջրի աղբյուր չունի իր բնակավայրի հարևանությամբ: Հոսքաջրերի 80 տոկոսը չի վերամշակվում: Աշխարհում շուրջ 1.8 միլիարդ մարդ ստիպված օգտագործում է կոյուղաջրերով աղտոտված ջուր, ինչն առաջացնում է խոլերայով, դիզինտերիայով, տիֆով և պոլիոմելիտով ախտահարման ռիսկ: Առողջապահական համաշխարհային կազմակերպության և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տվյալներով` 2014թ-ին շուրջ 842 հազար մարդ մահացել է կոյուղաջրերով աղտոտված ջրի օգտագործումից առաջացած հիվանդություններից:

Հայաստանի ջրային ռեսուրսների խնդիրները

Կոյուղաջրերերով և կեղտաջրերով աղտոտվածություն



«Ջրախնայող տեխնոլոգիաների ներդրման հայեցակարգի» նախագծի համաձայն` Հայաստանում կեղտաջրերի հավաքման և մաքրման համակարգեր կան բոլոր քաղաքային համայնքներում և գյուղական համայնքների մոտ 20%-ում: Գոյություն ունեցող 20 կեղտաջրերի մաքրման կայանները (ԿՄԿ) նախագծվել են կեղտաջրերի մեխանիկական և կենսաբանական մաքրման համար: Չնայած հավաքման համակարգերի առկայությանը, կեղտաջրերն հիմնականում անմիջապես լցվում են գետեր ևայլ ջրային տարածքներ, քանի որ չկան կեղտաջրերն հավաքելու և դեպի ԿՄԿ-ներ տեղափոխելու համար անհրաժեշտ հարմարություններ: Կեղտաջրերի մաքրմանկայանների մեծամասնությունը կառուցվել է մինչև 1990թվականը և հին է: Այն ժամանակվանից դրանք դարձել են ոչ արդյունավետ և թանկ, քանի որ բարձրացել էէլեկտրաէներգիայի արժեքը:

Խնդրի վառ օրինակ է Արմավիրի մարզի Զարթոնք համայնքը, որի ջրատար են լցվում Մեծամոր և Արմավիր քաղաքների կոյուղաջրերը, որտեղից պոմպերի օգնությամբոռոգվում են գյուղի հողատարածքները: Չի գործում մաքրման կայան: Խնդրի լուծումը պետք է տրվեր «Ջրային ոլորտի համայնքային ենթակառուցվածք» վարկային ծրագրիշրջանակներում, որի ավարտը նախատեսված է 2018 թ-ին: Զարթոնքի ավագանին 2017 թ-ի ամռանը խնդրի մասին տեղյակ է պահել ՀՀ վարչապետին: Դեռևս խնդիրը լուծում չի ստացել:

Պաշտոնական տվյալներով` Հայաստանում 579 բնակավայրում չի իրականացվում ջրամատակարարում և ջրահեռացում: Մարդիկ օգտագործում են խորքային հորերի ջուրը, որը հիմնականում չի անցնում քլորացում: «Ջինջ» ՍՊԸ-ի գնահատմամբ ամբողջ Հայաստանի կոյուղացման և մաքրման կայանների տեղադրման համար կպահանջվի 2,6 միլիարդ եվրո:

2018թ-ի մարտի 2-ին ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց «Հայաստանի Հանրապետության ջրային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծիփաթեթը: Նոր օրենքով արտադրական կեղտաջուր արտանետողների նկատմամբ սահմանվել է կեղտաջրերի նախնական մաքրման պահանջ, այդ գործընթացների նկատմամբվերահսկողություն իրականացնելու համար սահմանվել է արտադրական կեղտաջրերի մոնիտորինգի գործառույթ: Նորմեր են նախատեսված նաև համայնքների համար: Մասնավորապես համայնքները պետք է ապահովված լինեն բնակավայրերի կեղտաջրերի հեռացման և կեղտաջրերի մաքրման համակարգերով:

Արարատյան արտեզյան ավազան



Արարատյան դաշտում Արարատյան արտեզյան ջրավազանի գերշահագործման արդյունքում դիտվում է աղբյուրների ցամաքում, ջրի որակի վատթարացում: Արարատյան դաշտում ջրառը գերազանցում է «Ջրի ազգային ծրագրի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված ծավալը` 1.1 միլիարդ խմ/տարեկան, և կազմում է 1.5 միլիարդ խմ/տարեկան:

Միայն ձկնաբուծական տնտեսություններն օգտագործում էին 809 միլիոն խմ ջուր: ՀՀ բնապահպանության նախարարության կողմից իրականացված միջոցառումների` խորքայինհորերի լուծարման, կոնսերվացման և փականային ռեժիմի բերման արդյունքում ձկնաբուծության կողմից օգտագործվող ջրաքանակը 2017թ-ին 809.0 միլիոն խմ-ից իջել է մինչև 660 միլիոն խմ: 2017թ-ի վերջին տվյալներով Արարատյան դաշտում հաշվառվել է է 239 ձկնաբուծական տնտեսություն, որոնք օգտագործում են 584 խորքային հոր: Այդ տնտեսություններիցգործում է 124-ը:

Արարատյան դաշտում ջրային ռեսուրսի կառավարման համար նախատեսվում է ավտոմատ կառավարման համակարգի ներդնում և հոսքաչափերի տեղադրում առաջին փուլում ձկնաբուծական տնտեսություններում:

Սևանա լիճ



Երկիր մոլորակի ջրի միայն 2.5%-ն է քաղցրահամ, որի 98.8%-ը սառույցներ և գրունտային ջրեր են։ Ամբողջ քաղցրահամ ջրերի 0.3%-ից պակաս մասը գտնվում է գետերում, լճերում և մթնոլորտում: Այդ քաղցրահամ ջրերի միասը` շուրջ 35 միլիարդ խմ-ը, ամբարված է ծովի մակարդակից 1900 մ բարձրության վրա գտնվող Սևանա լճում: Սևանը համարվում էՀայաստանի Հանրապետության քաղցրահամ ջրերի ռազմավարական շտեմարանը: Այն աշխարհի՝ քաղցրահամ ջուր ունեցող 2-րդ բարձրադիր լիճն է` Հարավային ԱմերիկայիՏիտիկակա լճից հետո։

19 30-ական թվականներից հանրապետության տնտեսության համար էներգետիկ բազա ստեղծելու, ինչպես նաեւ Արարատյան գոգավորության մոտ 100 հազար հա անջրդի հողերիյուրացման, ինչպես նաև լճի հայլու կրճատման հետևանքով ազատված գրունտը տնտեսության մեջ օգտագործելու նպատակով Սևանա լճից իրականացվեցին ինտենսիվ ջրբացթողումներ: Օգտագործվեց լճի ջրի ծավալի գրեթե 44 տոկոսը կամ 26 մլրդ խմ: Լճի մակարդակն իջավ 20 մետրով: Լճի հատակից ազատվեց 25 հազար հա տարածք: Սևանիմակարդակի կրճատման արդյունքում լճում սկսեցին անցանկալի ջրակենսաբանական, ջրաֆիզիկական և ջրաքիմիական պրոցեսներ, որոնց հետևանքով լճում, սկսած 60-ականթվականներից, սկսվեցին էվտրոֆիկացիայի երևույթներ: Սևանա լիճը կործանումից փրկելու համար 1960-ական թվականներին սկսեցին Սևանի փրկությանը միտված գործողություններ` 1981թ.-ից շահագործման հանձնվեց Արփա-Սեւան 48 կմ-ոց թունելը: 80-ական թվերին սկսվել էին Եղվարդի եւ Մարմարիկի ջրամբարների կառուցմանաշխատանքները, որոնք 90-ական թվականներին դադարեցվեցին, և այլ միջոցառումներ:

Սևանա լճի պահպանության, լճի մակարդակի բարձրացման և անվնաս օգտագործման համար 2001թ-ի ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց 2 օրենք` «Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքը և «Սևանա լճի էկոհամակարգի վերականգնման, պահպանման վերարտադրման և օգտագործման միջոցառումների տարեկան ու համալիր ծրագիրը հաստատելու մասին» ՀՀ օրենքը: Այս օրենքով նախատեսվում է 30 տարում Սևանա լճի մակարդակը բարձրացնել 6,5 մետրով` ջրի ծավալն ավելացնեով 8.8 միլիարդ խմ ծավալով: Նշաձողը սահմանված է լճի մակարդակը հասցնել 1903, 5 մետր նիշի: Լճում ջրի ծավալների մեծացման համար 300 մլն խմ ջուր պետք է ապահովեր Արփա – Սևանն ջրատարը, 165 մլն խմ ջուր` Որոտան- Արփա հիդրոհանգույցը: Տարեկան լճի մակարդակը նախատեսվում էր բարձրացնել 21,6 սմ-ով:

Որոտան-Արփա հիդրոհանգույցն ընդհանրապես չի գործել: Արփա-Սևան ջրատարով Սևանա լիճ 2012-2016թթ. մուտք է գործել 577.2 մլն խմ ջուր, ինչը 922.8 մլն խմ-ով պակաս էնախատեսվածից` 1500.0 մլն խմ-ից: Նույն ժամանակահատվածում լճի մակարդակը միջինը բարձրացել է տարեկան 7.2սմ-ով, ինչը 0.72մ-ով պակաս է օրենքով նախատեսվածիցչափաքանակից: Սևանա լճի մակարդակը 2018թ-ի մարտի 22-ի դրությամբ Սևանա լճի մակարդակը կազմում է 1900.47 մ:

Կլիմայի փոփոխության մասին երրորդ ազգային հաղորդագրության (2015թ.) տարբեր սցենարներով Սևանա լճի ջրի ջերմաստիճանը մինչև 2100թ. բազիսայինի նկատմամբ (9.40) կբարձրանա 3.6-40c-ով: Սևանա լճի ներհոսքը բազիսայինի նկատմամբ (787 մլն խմ) 2030թ. կնվազի ավելի քան 50 մլն խմ-ով, 2070թ.` ավելի քան 110 մլն խմ-ով, և 2100թ.`մոտ 190 մլն խմ-ով, այսինքն, լճի մակարդակը կսկսի իջնել տարեկան մոտ 16սմ-ով: Կլիմայի փոփոխման պայմաններում հաշվարկված է, որ եթե Սևանա լճի ջրի ջերմաստիճանը 1 աստիճանովբարձրանա, լիճը կկորցնի 71 մլն խմ ջուր, իսկ տեղումների կրճատման դեպքում` ևս 36 մլն խմ:

Վերջին 10 տարում Սևանա լճից 4 անգամ իրականացվեց օրենքով նախատեսվածից ավելի ջրառ: 3 անգամ լիճն ունեցավ բացասական հաշվեկշիռ: 2018թ-ին նույնպես կարող են դիմել Սևանին, քանի որ անոմալ եղանակային պայմանների արդյունքում հանարապետության ջրամբարները կիսադատարկ վիճակում են:

Հայաստանի ջրամբարներ



Հիդրոմետ ծառայության տվյալներով սույն թվականի մարտի 22-ի դրությամբ 525 միլիոն խմ տարողություն ունեցող Ախուրյանի ջրամբարը լցված է 245 միլիոն խմ-ով, 105 միլիոն խմ տարողությամբ Արփի լիճը` 16 միլիոնով, 91 միլիոն խմ տարողությամբ Ապարանի ջրամաբարը` 21 միլիոն խմ-ով, 70 միլիոն տարողությամբ Ազատի ջրամբարը` 31,6 միլիոն խմ-ով, 24 միլիոն խմ տարողությամբ Մարմարիկի ջրամբարը`5.31 միլիոն խմ-ով: 25 միլիոն տարողությամբ Կեչուտի ջրամբարը 23.6 միլիոն խմ-ով:

Հայաստանում նախատեսվում է կառուցել, Վեդու ջրամբարը, Կապսի ջրամբարը, Մաստարայի, Եղվարդի ջրամբարները:

Ապօրինի ջրօգտագործում ջրակորուստներ, ապօրինի ջրօգտագործում



«Ջրախնայող տեխնոլոգիաների ներդրման հայեցակարգի» նախագծի համաձայն` Հայաստանում առկա ոռոգելի 208.3 հազար հեկտարից 154,8 հազար հեկտարըգյուղատնտեսական նշանակության հողատարածքներ են, որը ամբողջությամբ չի ոռոգվում ջրային պաշարների ոչ արդյունավետ օգտագործման պատճառով՝ ոռոգմանջրի կորուստները հասնում են մոտ 50%-ի: Պաշտոնական տվյալների համաձայն` Հայաստանում առանց ջրօգտագործման թույլտվության գործունեություն է իրականացնումշուրջ 574 տնտեսվարող սուբյեկտ:

Հայաստանի գետերի մասին նյութը տես այստեղ:

Մարտ 22, 2018

[Vrej1915]

Սևանա լճի խնդիրները, հիդրոէներգետիկան և «կանաչ» իրավունքների խախտումները


ԷկոԼուր

Սևանա լճի համար գլխավոր մարտահրավերներից են լրացուցիչ ջրբացթողումները և հիդրոէներգետիկան, որոնց հետևանքով խախտվում են Սևանա լճի համայնքների բնակիչների «կանաչ» իրավունքները: Այս մասին Թբիլիսիում անցկացված «Էներգետիկ նախագծերը և մարդկանց իրավունքների խախտումները Հարավային Կովկասում» խորագրով կոնֆերանսի ժամանակ ասաց Գավառի «Բլեջան» ՀԿ-ի նախագահ Լիանա Ասոյանը:

Լիանա Ասոյանը նշեց, որ վերջին 10 տարվա ընթացքում ՀՀ կառավարության որոշմամբ լճից 4 անգամ հավելյալ ջրառ է իրականացվել, քան «Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված 170 միլիոն խմ-ն է: 2008 թ-ին ջրառը կազմել է 360 միլիոն խմ, 2012 թ-ին` 320 միլիոն խմ, 2014 թ-ին` 240 միլիոն խմ, 2017 թ-ին` 270 միլիոն խմ: Հավելյալ ջրառի հետևանքով 2012, 2014 և 2017 թթ-ին լիճն ունեցել է բացասական հաշվեկշիռ, ինչը Սևանա լճի էկոհամակարգի վրա ունեցել է իր վատ ազդեցությունը:

Լիանա Ասոյանը նշեց, որ Սևանը պաշտպանելու համար «s.o.s Սևան» նախաձեռնությունը, որին միացել էր 72 կազմակերպություն, իրականացրել է բողոքի ակցիաներ, դիմել է բոլոր պատասխանատու գերատեսչություններին և Հայաստանի Հանրապետության նախագահին: Սակայն հանրության կարծիքը հաշվի չի առնվել, և խախտվել է մարդկանց` որոշումների կայացման գործընթացում մասնակցելու իրավունքը:

Սևանի ջուրը ծառայեցնում են հիդրոէներգետիկայի շահին: Խոսքը 560 ՄՎտ հզորությամբ Սևան-Հրազդան հիդրոկասկադի մասին է, որը էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար օգտագործում է Սևանա լճից ոռոգման նպատակով բաց թողնվող ջուրը: Կասկադի 7 հիդրոէլեկտրակայանները տեղակայված են Հրազդան գետի վրա:

Ըստ Լիանա Ասոյանի` լճի մակարդակը վերականգնելու համար ծախսվել են շատ մեծ գումարներ, երբ կառուցվել են 48.3 կմ երկարությամբ Արփա-Սևան և 21, 6 կմ երկարությամբ Որոտան-Արփա ջրատարները:

«Սևանա լճի մակարդակի իջեցման հետևանքով վատանում է ջրի որակը, ակտիվանում են ճահճացման գործընթացները: Մարդն ունի բնական իրավունք` ունենալու մաքուր ջուր, ապրելու բարենպաստ շրջակա միջավայրում: Սրանք նախապայման են մյուս բոլոր իրավունքների համար», - շեշտեց Ասոյանը:

Սևանի համար վտանգ են ներկայացնում նաև լիճը սնուցող գետերի վրա կառուցված փոքր ՀԷԿ-երը: Լիանա Ասոյանը լուսանկարներ ներկայացրեց, թե ինչպես է ՓՀԷԿ-ը ցամաքեցրել գետը` բերելով Արգիչի գետի օրինակը: Նա ներկայացրեց, թե ինչպես է խաթարվում էկոհամակարգն այն տարածքներում, որտեղ անցկացվում են ՓՀԷԿ-ի խողովակները. «ՓՀԷԿ-երը օգտագործում են գետի գրեթե ամբողջ ջուրը` թողնելով բնակիչներին առանց ոռոգման ջրի, զրկելով նրանց սեփական գործունեությամբ զբաղվելու հնարավորությունից, խախտելով ջրի մատչելիության իրավունքը: Օրինակ, Արգիչի ՓՀԷԿ-ի դեպքում Վերին Գետաշենի բնակիչները իրենց խախտված իրավունքների հարցերով դիմել էին միջազգային կառույցների ներկայացուցիչներին»:

ՓՀԷԿ-երի կառուցման նախագծերի հասարակական լսումներն անցկացվում են միայն թղթի վրա, իսկ համայնքի բնակիչը ՓՀԷԿ-ի մասին իմանում է այն ժամանակ, երբ գործընթացն արդեն գրեթե ավարտված է, ասաց Լիանա Ասոյանը:



Ապրիլ 11, 2018

[Vrej1915]

«ՋԵՐՄՈՒԿ-1» փոքր ՀԷԿ. մոնիտորինգի արդյունքներ

[Vrej1915]

Կառավարության նիստի օրակարգում է Սևանա լճից 170 միլիոն խմ ջրառի որոշման նախագիծը


ԷկոԼուր

ՀՀ կառավարության ապրիլի 12-ի նիստի օրակարգում է 2018 թ-ին ոռոգման նպատակով Սևանա լճից ջրառի չափաքանակը մինչև 170 միլիոն խմ սահմանելու նախագիծը: Այն մշակել է ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության ջրային տնտեսության պետական կոմիտեն:

Նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը հեղինակները պայմանավորել են այս տարվա ջրի դեֆիցիտի մեղման հետ:

2018 թ-ին ոռոգման ջրի պահանջարկը կազմում է 482 միլիոն խմ: Այն անհրաժեշտ է շուրջ 39 հազար հեկտար պայմանագրային ոռոգվելիք հողատարածությունների համար, որոնք գտնվում են Սևան-Հրազդան էներգետիկ-ոռոգման համակարգից սնվող ոռոգման համակարգերի տակ: Ջրի այս պահանջարկը նախատեսվում է ապահովել Հրազդան գետից շուրջ 156,0 միլիոն խմ, Ազատի ջրամբարից շուրջ 31 միլիոն խմ, Ապարանի ջրամբարից շուրջ 11,5 միլիոն խմ ջրաքանակներով: Արդյունքում գոյանում է 283,5 միլիոն խմ ջրի դեֆիցիտ, որից 170 միլիոն խմ-ն առաջարկվում է լրացնել Սևանի ջրի հաշվին: Սա Սևանա լճի մասին օրենքով նախատեսված ջրառի առավելագույն չափաքանակն է: Ոլորտի պատասխանատուները չեն բացառում, որ սակավաջրության պայմաններում Սևանա լճից հավելյալ ջրառ կիրականացվի:

Հիշեցնենք, որ վերջին 10 տարվա ընթացքում Սևանա լճից 4 անգամ իրականացվեց օրենքով նախատեսվածից ավելի ջրառ: 3 անգամ լիճն ունեցավ բացասական հաշվեկշիռ:

19:18 Ապրիլ 10, 2018

[Vrej1915]

http://asekose.am/hy_AM/news/8/263220-vayoc-cori-bnakcoutyoune-patrastvoum-e-endvzman.html

Վայոց Ձորի բնակչությունը պատրաստվում է ընդվզման

2018-03-28




Ֆերմեր Տիգրան Եղոյանը շարունակում է ահազանգել՝ 12 գյուղերով անցնող Եղեգիս գետն արդեն գոյություն չունի, ցամաքել է, առվակ է դարձել: Պատճառը 19 գործող ՀԷԿ-երն են:

«Բնապահպանության նախարարին մենք նամակ ուղարկեցինք ու ասացինք, որ կա գործող 19 ՀԷԿ։ Նախարարից ստացանք պաշտոնական նամակ, որով հայտարարեց, որ ընդամենը 6 ՀԷԿ է գործում։ Ես այն համարեցի ստահոդ, իրականությանը չհամապատասխանող հայտարարություն։ Միգուցե 6 ՀԷԿ գտնվում է պետական ռեգիստրի ուշադրության կենտրոնում, մնացածը ստվերում են գործել։ Ավելին՝ հիմա ևս 2-ն են կառուցում: Դրանց թիկունքում կանգնած են օլիգարխիկ անձնավորություններ: Հոգևորականը, նախարարը, նախագահն ու վարչապետը տեղում չեն»,- նշեց Տիգրան Եղոյանը։

Նրա փոխանցմամբ՝ գետում կար կարմրախայտ, բայց այսօր ձկների մասին խոսք լինել անգամ չի կարող։

«Ի՞նչ է կատարվում այս շրջանի հետ: Վայոց Ձորի բնակչությունը պատրաստ է ստորագրություն հավաքել և, եթե հարցը լուծում չստանա, նրանք պատրաստ են հասարակական ընդվզման։ Սա տնտեսական հանցագործություն է»,-նշեց նա:

Ֆերմերի փոխանցմամբ՝ այնտեղ ՀԷԿ-եր ունեն Դավիթ Լոքյանը, Վայոց Ձորի թեմի առաջնորդը, Աղվան Վարդանյանը և ուրիշներ:

«Մենք ջուր ենք ուզում, որի համար պատրաստ ենք վճարել, իսկ, թե ովքե՞ր են դրանց թիկունքում կանգնած, մեզ դա չի հետաքրքրում: Շատին համայնքում էլ մասսայական որսագողություն է.անընդհատ կրակոցներ են: Որսում են վայրի կենդանիների»:

Ասուլիսին ներկա էր նաև բնապահպան Կարինե Դանիելյանը, ում ֆերմերը կոչ արեց իրենց հետ միասին պայքարել.

«Եկեք միասին դուրս գանք այս բորենիների դեմ»:

Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ բնապահպան Կարինե Դանիելյանը անդրդադառնալով այս ահազանգին՝ Asekose.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նշել էր. «Ցավոք, այս տարի ոչ միայն Սևանի մակարդակը չբարձրացավ, այլև այսօրվա տվյալներով 5սմ-ի կորուստ ունենք՝ անցած տարվա հետ համեմատ: Եղեգիսի հետ կապված անընդհատ վեճ է գնում: Եթե լսենք ՀԷԿ-երի միության ներկայացուցիչներին, ապա սո՛ւտ է, նման բան չկա: Բայց, երբ նայում ես թվերին, թե ե՞րբ է իջնում ջրի մակարդակը, ապա տեսնում ես, որ հիմնականում էներգետիկ նպատակներով են ջուրը բաց թողնում, չնայած կառավարության որոշման համաձայն՝ միայն ոռոգման նպատակով պետք է Սևանից ջուր բաց թողնել: Ասեմ, որ ջրի ամենացածր մակարդակն ունեցել ենք 2001 թվականին: Ինչո՞ւ պետք է այդպես լիներ՝ հասկանալի չէ: Ակնհայտ էր, որ էներգետիկ նպատակներով էին բաց թողնում, չնայած ատոմակայանը աշխատում էր: Այս տարի քիչ ունեցանք տեղումներ, դեռևս անցած տարվա հունվարին կառավարությունը հայտարարեց, որ երաշտ է լինելու, դրա համար եկեք 100 մլն խմ բաց թողնենք, մենք շատ զարմացանք, թե ի՞նչ իմացան: Ստիպված մտածում ես, որ էներգիա ստանալու, վաճառելու համար են արվում»:

ՀՀ ԲՆ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալ Իգոր Սարգսյանից էլ հետաքրքրվել էինք՝ արդյո՞ք նախարարությունը տեղեկություն ունի այս խնդրի մասին, նա պատասխանել էր՝ դժվար թե գողանան, չափաքանակ կա սահմանված:

«Որքան հիշում եմ՝ 190 մլն խմ է, բայց երաշտի ժամանակ Կառավարության որոշմամբ ԱԺ հաստատվում է նաև ջրային մեկ այլ հաշվիչ, որը պետք է բաց թողնվի Արարատյան դաշտավայրը ոռոգելու համար: Ջրագողության մասին չեմ կարող ասել: Ինչ վերաբերում է «Արփա-Սևան» թունելին, այնտեղ հիմա նորոգում է ընթանում, բնականաբար, ջրերը չեն ուղղվում Սևան: Իրենց նախկին հուներով ուղղորդվում են Եղեգիս գետ: Այնտեղ կան ՀԷԿ-եր, որոնք էներգիա են ստանում այդ ջրով: Օրենքով չափաքանակ կա, ես չգիտեմ՝ գողության մասը որն է»,- Asekose.am-ի թղթակցին ասել էր Իգոր Սարգսյանը: Ինչ վերաբերում է Եղեգիս գետի ցամաքելուն՝ նշել էր. «Որպես բնապահպան մտահոգված եմ: Չի՛ կարելի շատ ՀԷԿ-եր կառուցել այդ գետի վրա, որովհետև մեկ ՀԷԿ-ը վերջանում է, մյուսն է սկսվում ու ջուրը տանում են: Բնության բարիքը պետք է բնությունով գնա: Կարելի է մտածել էներգետիկ այլ աղբյուրներ ստեղծելու մասին.արևային էներգիա և այլն: Պարտադիր չէ գետերի ջուրը տանել: Բայց այն, ինչ արվել է, օրենքի սահմաններում է եղել, պետությունն օրենսդրորեն կարգավորել է, իսկ ընթացքում թե ո՞վ, ի՞նչ է փախցնում գետից՝ հայտնաբերվում է: Պատժամիջոցներն էլ անխուսափելի են»:

Անի Կարապետյան

[Vrej1915]

Ալպյան տեխնոլոգիաները կօգնեն լուծել Հայաստանում ոռոգման ջրի պակասը․ Կարինե Դանիելյան

24.03.2018


Սեւանից լրացուցիչ ջրառը բնապահպանական խնդիրներ կառաջացնի ոչ միայն լճի համար, այլ ամբողջ Հայաստանի ջրային համակարգի, քանի որ լճի ջրերից օգտվում են քաղցրահամ ջրի այլ աղբյուրներ եւս։ Մարտի 24-ին՝ լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսպիսի կարծիք է հայտնել բնապահպան, «Հանուն կայուն զարգացման» ասոցիացիայի նախագահ Կարինե Դանիելյանը։

Նրա խոսքով, կանոնավոր ջրառները խանգարում են լճի ինքնամաքրման, վերականգնման, առողջացման բնականոն գործընթացին։
«Լրացուցիչ ջրառն Սեւանից արդարացված է նրանով, որ կլիմայական պայմանների պատճառով այս տարի գրանցվել է ոռոգման ջրի պակասուրդ։ Սակայն, այդ խնդիրը պետք է լուծել ներդնելով ժամանակակից տեծնոլոգիաներ, նվազեցնել ոռոգման համակարգում ջրի կորուստը, ոչ թե ամեն անգամ ձեռքը գցել Սեւանի վրա»,-նշել է բնապահպանը։

Նրա խոսքով, հայ մասնագետները ուսումնասիրում են Շվեյցարիայի փորձը, որտեղ ոռոգման ջրի պակասուրդը լուծում են Ալպերի ձյան ծածկույթը ծածկելով հատուկ միջոցով, որը նրանց թույլ չի տալիս հալվել մինչեւ ամառ, երբ ջրի պակասուրդ է նկատվում։

«Այս տեխնոլոգիան հաջողությամբ կիրառվում է Արագած լեռան վրա, սակայն գիտական հանրությանը դեռ չի հաջողվել շահագրգռել իշխանություններին դրանց ներդրման ուղղությամբ խոշոր ծրագրեր իրականացնելու առումով»,-նշել է Կարինե Դանիելյանը։

Նա նշել է, որ Սփյուռքը ուրախ կլիներ ֆինանսավորել այդպիսի ծրագրերը Հայաստանում, սակայն նրանք չեն վստահում հայկական իշխանություններին եւ վստահ են, որ նրանց կողմից հատկացված միջոցները կծառայեն ոչ թե ի շահ ժողովրդի, այլ առանձին անձանց դրամապանակները լցնելուն։

Ջրային ռեսուրսների փորձագետ Քնարիկ Հովհաննիսյանն էլ, իր հերթին, նշել է, որ իշխանությունները հատուկ են խոչընդոտում Սեւանի մակարդակի բարձրացմանը, որ պահպանեն լճի ափին կառուցված օլիգարխների հանգստյան տները, այն պարագայում, երբ լճի ափերը ոչ մի պարագայում չի կարելի ծանրաբեռնել կապիտալ շինարարությամբ։

Նրա կարծիքով, ոռոգման ջրի պակասուրդի հարցը հնարավոր չի լուծել նաեւ Արարատյան դաշտի նոր խորքային հորերի միջոցով, քանի որ Արարատյան դաշտավայրի արտեզյան ավազան սպառել է իրեն, որի պատճառով էլ նկատվում է հողի էրոզիա եւ դեգրադացիա։

Ջրային տնտեսության պետական կոմիտեի նախագահ Արսեն Հարությունյանն նշել է, որ այս պահին ջրամբարները լցված են 39 տոկոսով, 2017-ի համեմատ 47.3 տոկոս էր, 2016-ին, երբ ջրառատ տարի էր՝ 58 տոկոս էր։ Այսինքն՝ 19 տոկոսով ջրի պակասուրդ կա։ Հարությունյանի փոխանցմամբ, եթե տեղումներ չլինեն կամ քիչ լինեն, կոմիտեն ստիպված կլինի դիմել կառավարությանը, որպեսզի կարողանան Սեւանա լճից հավելյալ ջրառ իրականացնել։
Լուրեր Հայաստանից - NEWS.am

[Vrej1915]

ՈՒՂԻՂ. ՀՀ ջրային պաշարների կառավարման ոլորտում մտահոգություններ կան. մասնագետներն ահազանգում են

[Vrej1915]

14 / Մարտ / 2018Վտանգված է մեր ռազմավարական ռեսուրսը. ու՞ր են հոսում Հայաստանի ջրերը. «Թարմ ուղեղով»՝ Սեյրան Մինասյանի հետ

[Vrej1915]

Վեդիի նոր ջրամբարը հնարավորություն կտա ոռոգել 6000 հա

[Vrej1915]