ԱՄՆ-ն բացեց Հայաստանի ճանապարհը. Ինչով կպատասխանեն ռուսները
Lragir.am
26.10.2018
ԱՄՆ նախագահի խորհրդական Ջոն Բոլթոնի այցը Հայաստան եւ նրա հայտարարությունները բավական հագեցած էին նախեւառաջ Հայաստանին առաջարկների առումով, որոնք շոշափում են մեր երկրի ինքնիշխանության ու միջազգային դերակատարության ուժեղացման խնդիրները:
Օրինակ, Բոլթոնը հայտարարել է, որ Հայաստանի համար հիմնարար հարցը ինքնիշխանության ամբողջական իրականացնումն ու արտաքին ազդեցությունից անկախությունն է։
«Կարծում եմ, որ ժողովրդի համար կարեւոր է համաշխարհային հարթակում լայն հնարավորություններ ունենալ եւ կաշկանդված չլինել «պատմական կաղապարներով»։
Բոլթոնը նաեւ անակնկալ հայտարարություն է արել Հայաստանին ամերիկյան զենքի վաճառքի մասով: «Ինչպես ասացի վարչապետին՝ եթե խնդիրն այն է, որ ընտրություն պետք է կատարես ռուսական և ամերիկյան ռազմական տեխնիկա գնելու միջև, մենք կնախընտրեինք վերջին տարբերակը։ Մենք կարծում ենք, որ մեր տեխնիկան ամեն դեպքում ավելի լավն է, քան ռուսականը: Այնպես որ, ուզում ենք դիտարկել այդ հնարավորությունը: Կարծում եմ, որ այն ավելացնում է Հայաստանի հնարավորությունները, երբ այն ամբողջովին կախված չէ մեկ գերտերությունից։ Ես հասկանում եմ աշխարհագրական դիրքի և պատմական իրողությունների հետ կապված հարցերը, բայց կարծում եմ՝ ժամանակն է լավատես լինելու, որ Հայաստանը կարող է ավելի տեսանելի լինել համաշխարհային ասպարեզում: ԱՄՆ-ը Հարավային Կովկասը ռազմավարական առումով շատ կարևոր տարածաշրջան է համարում։ Այնպես որ, Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավելը շատ բարձր առաջնահերթություն է Թրամփի վարչակազմի համար»։
Այս ֆոնին, կարեւոր էր նաեւ Արցախի խնդրի մասով Բոլթոնի հայտարարությունը. «Խնդրի լուծումը բարդ է: Եթե այն հեշտ լիներ, արդեն վաղուց կարգավորված կլիներ: Ես իմ այցով չեմ եկել ազդարարելու ամերիկյան քաղաքականության փոփոխություն, կամ նոր լուծումներ առաջարկելու այս հարցում: Կողմերը պետք է աշխատեն միմյանց հետ, և ի վերջո նրանք պետք է կարողանան գտնել լուծումը», ասել է նա:
Դա նշանակում է, որ պարտադրանք որպես այդպիսին չկա, եւ հաստատում է այն թեզը, որ ԱՄՆ-ն ճանաչել է իրողությունները Արցախի հարցում: ԱՄՆ-ում գիտեն, որ ցանկացած պարտադրանք Արցախի հարցում Հայաստանը դարձնում է ավելի կախյալ Ռուսաստանից եւ մեկուսացված միջազգային հանրությունից, բացի այդ՝ ուժեղացնում է պրո-ռուսական շրջանակների դիրքերը Հայաստանում:
Ամերիկացի փորձառու պաշտոնյան նկատի է առել Հայաստանի իրավիճակի բոլոր նրբությունները եւ չի դնում Ռուսաստանից պոկվելու խնդիր, ընդհանրապես նման խնդիր եւ պահանջ ըստ էության գոյություն չունի: Միեւնույն ժամանակ, այս այցով ԱՄՆ-ն բացում է Հայաստանի ճանապարհը եւ ջնջում «պատմական կաղապարներից» մեկը եւ քաղաքական առումով թերեւս ամենակարեւորը, ըստ որի՝ հայերը գնալու տեղ չունեն:
Սա առանցքային հանգամանք է, որը կարող է ունենալ շղթայական էֆեկտ այլ «պատմական կաղապարներով» եւս չկաշկանդվելու համար: Խնդիրը Հայաստանի ինչ որ տեղ գնալը չէ, այլ դատապարտվածության հոգեբանության վերացումը եւ միջազգային հարթակում ինքնիշխան դիրքերի ուժեղացումը:
Հերթը Մոսկվայինն է, որի քաղաքականությունը Հայաստանի ուղղությամբ կառուցված է եղել հենց այդ կաղապարների ու վախերի վրա: Բայց բավական էր Հայաստանի նոր իշխանությունը հարաբերությունների հիմքում դներ հայկական պետական շահերի խնդիրը, եւ այդ քաղաքականությունը փաստորեն կանգնել է փլուզման առաջ: Գազի գնի եւ Ռուսաստանում ավելի շատ միրգ-բանջարեղեն վաճառելու շուրջ կենցաղային խոսակցությունները ցույց են տալիս, որ Մոսկվայում դեռ դուրս չեն եկել Հայաստանի հանդեպ կաղապարված մտածողությունից ու վերաբերմունքից:
Որը կարող է լինել Մոսկվայի համարժեք առաջարկը Հայաստանին, կամ որը Հայաստանը կհամարի համարժեք: Նախեւառաջ՝ Հայաստանի հաշվին 100 տարի առաջ կնքված ռուս-թուրքական անօրինական պայմանագրերի չեղարկումը եւ հատուցումը Կարսի, Նախիջեւանի եւ Սուրմալու-Արարատի տեսքով: Հնարավոր է չափազանցված է հնչում, բայց հայերը հեղափոխություն չեն արել գազի գինը նվազեցնելու համար:
Lragir.am
26.10.2018
ԱՄՆ նախագահի խորհրդական Ջոն Բոլթոնի այցը Հայաստան եւ նրա հայտարարությունները բավական հագեցած էին նախեւառաջ Հայաստանին առաջարկների առումով, որոնք շոշափում են մեր երկրի ինքնիշխանության ու միջազգային դերակատարության ուժեղացման խնդիրները:
Օրինակ, Բոլթոնը հայտարարել է, որ Հայաստանի համար հիմնարար հարցը ինքնիշխանության ամբողջական իրականացնումն ու արտաքին ազդեցությունից անկախությունն է։
«Կարծում եմ, որ ժողովրդի համար կարեւոր է համաշխարհային հարթակում լայն հնարավորություններ ունենալ եւ կաշկանդված չլինել «պատմական կաղապարներով»։
Բոլթոնը նաեւ անակնկալ հայտարարություն է արել Հայաստանին ամերիկյան զենքի վաճառքի մասով: «Ինչպես ասացի վարչապետին՝ եթե խնդիրն այն է, որ ընտրություն պետք է կատարես ռուսական և ամերիկյան ռազմական տեխնիկա գնելու միջև, մենք կնախընտրեինք վերջին տարբերակը։ Մենք կարծում ենք, որ մեր տեխնիկան ամեն դեպքում ավելի լավն է, քան ռուսականը: Այնպես որ, ուզում ենք դիտարկել այդ հնարավորությունը: Կարծում եմ, որ այն ավելացնում է Հայաստանի հնարավորությունները, երբ այն ամբողջովին կախված չէ մեկ գերտերությունից։ Ես հասկանում եմ աշխարհագրական դիրքի և պատմական իրողությունների հետ կապված հարցերը, բայց կարծում եմ՝ ժամանակն է լավատես լինելու, որ Հայաստանը կարող է ավելի տեսանելի լինել համաշխարհային ասպարեզում: ԱՄՆ-ը Հարավային Կովկասը ռազմավարական առումով շատ կարևոր տարածաշրջան է համարում։ Այնպես որ, Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավելը շատ բարձր առաջնահերթություն է Թրամփի վարչակազմի համար»։
Այս ֆոնին, կարեւոր էր նաեւ Արցախի խնդրի մասով Բոլթոնի հայտարարությունը. «Խնդրի լուծումը բարդ է: Եթե այն հեշտ լիներ, արդեն վաղուց կարգավորված կլիներ: Ես իմ այցով չեմ եկել ազդարարելու ամերիկյան քաղաքականության փոփոխություն, կամ նոր լուծումներ առաջարկելու այս հարցում: Կողմերը պետք է աշխատեն միմյանց հետ, և ի վերջո նրանք պետք է կարողանան գտնել լուծումը», ասել է նա:
Դա նշանակում է, որ պարտադրանք որպես այդպիսին չկա, եւ հաստատում է այն թեզը, որ ԱՄՆ-ն ճանաչել է իրողությունները Արցախի հարցում: ԱՄՆ-ում գիտեն, որ ցանկացած պարտադրանք Արցախի հարցում Հայաստանը դարձնում է ավելի կախյալ Ռուսաստանից եւ մեկուսացված միջազգային հանրությունից, բացի այդ՝ ուժեղացնում է պրո-ռուսական շրջանակների դիրքերը Հայաստանում:
Ամերիկացի փորձառու պաշտոնյան նկատի է առել Հայաստանի իրավիճակի բոլոր նրբությունները եւ չի դնում Ռուսաստանից պոկվելու խնդիր, ընդհանրապես նման խնդիր եւ պահանջ ըստ էության գոյություն չունի: Միեւնույն ժամանակ, այս այցով ԱՄՆ-ն բացում է Հայաստանի ճանապարհը եւ ջնջում «պատմական կաղապարներից» մեկը եւ քաղաքական առումով թերեւս ամենակարեւորը, ըստ որի՝ հայերը գնալու տեղ չունեն:
Սա առանցքային հանգամանք է, որը կարող է ունենալ շղթայական էֆեկտ այլ «պատմական կաղապարներով» եւս չկաշկանդվելու համար: Խնդիրը Հայաստանի ինչ որ տեղ գնալը չէ, այլ դատապարտվածության հոգեբանության վերացումը եւ միջազգային հարթակում ինքնիշխան դիրքերի ուժեղացումը:
Հերթը Մոսկվայինն է, որի քաղաքականությունը Հայաստանի ուղղությամբ կառուցված է եղել հենց այդ կաղապարների ու վախերի վրա: Բայց բավական էր Հայաստանի նոր իշխանությունը հարաբերությունների հիմքում դներ հայկական պետական շահերի խնդիրը, եւ այդ քաղաքականությունը փաստորեն կանգնել է փլուզման առաջ: Գազի գնի եւ Ռուսաստանում ավելի շատ միրգ-բանջարեղեն վաճառելու շուրջ կենցաղային խոսակցությունները ցույց են տալիս, որ Մոսկվայում դեռ դուրս չեն եկել Հայաստանի հանդեպ կաղապարված մտածողությունից ու վերաբերմունքից:
Որը կարող է լինել Մոսկվայի համարժեք առաջարկը Հայաստանին, կամ որը Հայաստանը կհամարի համարժեք: Նախեւառաջ՝ Հայաստանի հաշվին 100 տարի առաջ կնքված ռուս-թուրքական անօրինական պայմանագրերի չեղարկումը եւ հատուցումը Կարսի, Նախիջեւանի եւ Սուրմալու-Արարատի տեսքով: Հնարավոր է չափազանցված է հնչում, բայց հայերը հեղափոխություն չեն արել գազի գինը նվազեցնելու համար:
Comment